میرزاکوچک‌خان جنگلی
از علل پیدایش نهضت و اهداف و شیوه‌ها و پایان غم‌انگیز آن سخن بسیار گفته‌اند. لیکن اغلب آن مطالب آلوده به اغراض بوده و ماهیت نهضت را تحریف کرده‌اند. از جمله احمد کسروی در «تاریخ مشروطیت ایران» می‌نویسد: «جنگلیها مردان کوته‌بین و ساده‌ای بیش نبود‌ه‌اند و راه روشنی برای خود نمی‌دانسته‌اند و لذا کارشان نابسامان در آمده است.» سید مهدی فرخ معتصم‌السلطنه در مجله...
عوامل استبداد و استعمار طی یک قرن گذشته تلاش نمودند انواع اتهامات واهی را به میرزا کوچک خان و نهضت مردمی اش در نهضت جنگل نسبت دهند از واژه «متجاسرین» ، «جدایی‌طلب» گرفته تا گرایش های «کمونیستی» تاکنون علیه او مطرح شده است . در واقع روایت زندگی و مبارزات حق طلبانه کوچک خان با نوعی تحریف تاریخی روبرو است. این تحریف تاریخی چه توسط کمونیست‌ها یا سلطنت‌طلبان و غربی...
این نوشتار، بخشی از خاطرات «احسان الله خان دوستدار» است. وی در مقاطعی حساس از تاریخ ایران دورة قاجار نقش مؤثری داشته است؛ اما این تأثیرگذاری را نمیتوان به دقت مشخص کرد. او در سیر فعالیتهایش گاهی بر روی امواج حوادث قابل رؤیت است اما در مقاطع دیگری در لایه های زیرین حوادث ناپدید میشود. از این رو ارزیابی عملکرد او دشوار است. حضور او در سه جریان به نسبت مهم پس از انقلاب مشروطیت یعنی...
همدان در طول ادوار تاریخی، دارای نقش و موقعیت ممتازی بوده است؛ به خصوص قرار گرفتن این شهر در مسیر جاده ابریشم، و محل انشعاب این جاده به شمال، مرکز و غرب ایران اهمیت ویژهای را به آن بخشیده است. هر مهاجم و نیرویی که میخواست از سمت غرب به شمال و مرکز ایران دست یابد، باید از این گذرگاه میگذشت؛ به طوری که وقایع جنگ جهانی اول و دوم این موضوع را به خوبی تأیید میکند. همدان با داشتن این موقعیت...
روز جمعه 17 شهریور 1357 که در تاریخ ایران به «جمعه سیاه» مشهور شده در در میان روزهای سال آخر حکومت پهلوی از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار بود. کشتار وحشیانه‌ای که ماموران رژیم پهلوی در میدان ژاله تهران که بعدها میدان شهدا خوانده شد، به راه انداختند، با چند پیامد عمده برای حکومت محمد رضا شاه توام بود: 1 – ناممکن شدن سیاست «آشتی ملی» این کشتار راه مخالفان و مبارزان را برای...
ایـن مقاله می‌کوشد واکنش رسانه‌های خارجی اعم‌از خبرگزاریها و مطبوعات را نسبت به قیام پانزده خرداد بررسی و دیـدگاههای آنها را تجزیه و تحلیل کند.چرا که بررسی واکنشهای رسانه‌های خارجی تاکنون به‌طور مـستقل مدنظر قرار نگرفته؛بـویژه بـا اتکا به اسناد،مدارک و منابعی که برای نخستین بار مورد استفاده قرار گرفته‌اند. معمول آن است که رسانه‌ها بیانگر دیدگاههای سیاسی...
با آنکه درهمه کشورهای جهان برای مهار تظاهرات مردم از نیروهای انتظامی استفاده میشود در15 خرداد 1342 شاه و دولت علم نخست وزیر وقت به خیال خود تصور می کردند میتوانند از طریق آوردن تانکها و زره پوش های ارتش، به خیابان های پایتخت درواقع به اصطلاح از مردم زهر چشم بگیرند. اما غافل ازآنکه بدنه ارتش با مردم است و این موضوع 15 سال بعد در جریان پیروزی انقلاب اسلامی درعمل با پیوستن ارتش به صفوف مردم به...
بررسی مطبوعات و خبرگزاریهای خارجی نشان می‌دهد که مـحتوای اخـبار آنها از جهتی منعکس کننده جنایات رژیم شاه و قتل عام مردم بی‌گناه بود؛مردمی که حق اعتراض از آنان گرفته شده بود؛که به نوبه خود استبداد و خودکامگی حکومت پهلوی را در اذهـان مـردم دنـیا متبادر می‌کرد.اما این رسـانه‌ها در تـجزیه و تـحلیل اوضاع،بسان مطبوعات داخلی به حمایت از شاه و لوث کردن...
خط آهن تهران به سمت شهر ری اولین خط آهن ایران محسوب میشود که البته در ابتدا کسی به آن قطار نمیگفته بلکه " ماشین دودی " نامی بود که مردم عادی به اولین قطار در مسیر تهران-ری اختصاص دادند.و علت این نامگذار یاین بوده است که از در حین حرکت دودی از دودکش بالای قطار خارج میشده .ماشین دودی را میشود در اصل اولین تراموای تهران دانست. لازم به ذکر است که ماشین دودی در مجموع دارای دو ایستگاه بوده است ، یکی در...
در ماه‌های جولای ـ آگوست 1921 مذاکرات گستردهای میان دولت قوام‌السلطنه و میرزاکوچک‌خان صورت گرفت. انگرت گزارش میکند که دو طرف توافق کردند آن افرادی که در تابستان سال 1920 از گیلان گریختند اجازه بازگشت یابند و ارتباط تلگرافی مجدداً برقرار شود. گفتگوها ادامه یافت و دولت هیأت ویژهای را به رشت اعزام کرد: «آنچه که واقعاً در گیلان و مازندران می‌گذرد بر کسی آشکار نیست. به نظر می‌رسد که...
میرزا یونس معروف به میرزا کوچک فرزند میرزا بزرگ، اهل رشت، در سال 1259 شمسی، دیده به جهان گشود. سال های نخست عمر را در مدرسه ی حاجی حسن واقع در صالح آباد رشت و مدرسه ی جامعه آن شهر به آموختن مقدمات علوم دینی سپری کرد. در سال 1286 شمسی، در گیلان به صفوف آزادی خواهان پیوست و برای سرکوبی محمدعلی شاه روانه ی تهران شد. هم زمان با اوج گیری نهضت مشروطه در تهران، شماری از آزادی خواهان رشت کانونی به نام «مجلس...
: درپژوهش هایی که نگارنده در دست انجام دارد به تعدادی نگاتیو از اسناد تاریخی دست یافت که برای حفظ ونگهداری آنها تحویل سازمان اسناد ملی ایران شعبه شمال غرب کشور ـ تبریز ـ گردید. در آن سازمان نگاتیوها چاپ گردید، در میان این اسناد دو سند با امضای رضاخان به روزهای پایانی نهضت جنگل و شهادت میرزا کوچک خان مربوط می شود به جهت اهمیتی که این دو سند داشت جهت ملاحظه پژوهشگران بازنویسی و انتشار می...
نهضت جنگل در سال 1294 شمسی برابر با 1333 هجری قمری و 1914 میلادی به عنوان یک جنبش پارتیزانی آغاز شد و هفت سال ادامه یافت و در جهت نیل به اهداف خود با مبارزات مسلّحانه گستردهای که در طیّ نبردهای عدیده با نیروهای دلاور خود در مقابله با دشمنان آزادی و سربلندی ایران و نیز قوای دولتی انجام داد سرانجام حکومت جمهوری را اعلام و بیانیه ای به شرح زیر صادر نمود: هوالحق فریاد ملّت مظلوم ایران از حلقوم فداییان جنگل...
آیت‌الله مدرس و میرزا کوچکخان جنگلی دو مبارزِ ضداستبداد و ضداستعمار بودند که در دوران رضاخان به مقابله با دیکتاتوری شاه پهلوی و استعمار انگلیس پرداختند. در سال‌های گذشته برخی از رسانه‌های انگلیسی همچون بی‌بی‌سی تلاش داشته‌اند چهره متفاوتی از آیت‌الله مدرس و میرزا کوچکخان ارائه کنند و در این مسیر متوسل به شبهاتی هم شدند؛ از جمله اینکه مطرح شد آیت‌الله مدرس حامی شاه...
نهضت اسلامی جنگل، یکی از نهضتهای ضداستبدادی و ضداستعماری تاریخ معاصر است که در سال 1293 ش (1333 ق / 1915م) آغاز و به مدت هفت سال ادامه یافت. رهبر، کارگردان، و شخص اول نهضت جنگل، شهید میرزا کوچکخان جنگلی است که یک روحانی روشنفکر، آگاه، مبارز و فداکار بود. نویسنده معتقد است که میرزا کوچکخان، فرزند حوزه علمیه شیعه بوده و در این پایگاه دینی تربیت شده است. همین عنصر مهم، نقشی حیاتی در «اسلامی بودن نهضت او»،...
پس از شکل گیری نهضت جنگل، بعضی از افسران آلمانی و اتریشی با میرزا کوچک خان همکاری داشتند. البته باید توجه داشت که فعالیت افسران آلمانی و اتریشی در نهضت جنگل از روی برنامهریزی قبلی و با دستورالعمل دولت آلمان نبود بلکه بیشتر آنها از زندان روسها فرار کرده و با شنیدن آوازه جنگلیها به آنجا روی آورده بودند. علاوه بر افسران آلمانی و اتریشی، عده ای از افسران ترک نیز با نهضت جنگل و میرزا کوچکخان همکاری...
عبدالحسین تیمورتاش، سیاستمداری که از او به عنوان وزیر دربار قدرتمند رضا شاه یاد میشود (1304 تا 1311)، پیش از عهده‌داری این سمت مدتی حاکم گیلان بود. او در این سمت تلاش کرد تا نهضت میرزا کوچک خان جنگلی را نابود سازد. یکی از اقدامات نخستین تیمورتاش اعلام حکومت نظامی در گیلان و سپس ارسال نامه‌ای خدعه‌آمیز برای میرزا کوچک خان جنگلی بود. وی در این نامه که با هدف به دام انداختن میرزا نوشت، قسم یاد...
در دوران مبارزات مردم ایران علیه رژیم شاه ، مساجد به عنوان پایگاه مردمی برای مقابله با نیروهای امنیتی و سرکوبگر شاه بشمار می رفتند . در این عکس نیروهای موسوم به گارد در حال سرکوب دو تن از تظاهر کنندگان در برابر مسجد سپهسالار (شهید مطهری) تهران دیده می شود.
در شهریور 1357 مطبوعاتی که به تازگی آزادی یافته بودند، جمعیت تظاهرکننده در روز سیزدهم شهریور تهران را سه میلیون نفر برآورد کردند، شاید این رقم با اغراق همراه بوده باشد، اما خیابان‌های پایتخت، پیش از آن، چنان شماری از مردم را برای خواستی یکسان، سرنگونی نظام پادشاهی و برپایی حکومتی تازه بر بنیان آموزه‌های اسلام، به خود ندیده بود. این پدیده دیدنی در شهرهای دیگر نیز خودنمایی کرد، و در شانزدهم...
