میرزاکوچکخان جنگلی
یونس معروف به میرزا کوچک فرزند میرزا بزرگ در سال 1257 ه.ش. در شهر رشت محله استادسرا در خانوادهای متوسط چشم به جهان گشود. وی سنین اوّل عمر را در مدرسه حاجی حسن واقع در صالح آباد شهر رشت و مدرسه جامع به آموختن صرف و نحو و تحصیلات دینی گذرانید. چندی هم در مدرسه محمودیه ی تهران به همین منظور اقامت گزید. پایه آموزش حوزوی، میتوانست وی را در سلک یک روحانی تربیت کند، امّا حوادث و انقلابات کشور مسیر...
کموکیف تعامل نهضت میرزاکوچکخان جنگلی با حکومتگران تازۀ کشور شمالی، یعنی همان بلشویکهای اشتراکی مسلکی که ظاهراً نیات آزادیخواهانه داشتند و از جنبشها و مبارزات ضداستعماری حمایت میکردند، به یکی از نکات پیچیدۀ نهضت جنگل تبدیل شد. اگرچه ظاهراً میان بلشویکها و جنگلیها در زمینۀ مبارزه با استعمار اشتراک نظر وجود داشت و بین رهبران نهضت جنگل با نمایندگان حزب کمونیست شوروی و...
جنبش جنگل در راستای دفاع از آرمانهای مشروطیت تأسیس شد و در ستیز با دخالت همهجانبه بیگانگان در امور کشور که با تهاجم نظامی هم همراه گشته بود، اعلام موجودیت نمود. پرچمدار آغازین جنگل که ساختار دهنده اهداف و مواضع آن نیز بود با مشخصههای «ناسیونالیسم مذهب باور» قابل شناسایی است که با چهره هایی همچون میرزاکوچک جنگلی و دکتر ابراهیم حشمتالاطباء شناخته میشود. براساس آن...
در سال 1298 ق . در خانه میرزا بزرگ ، در محله ((استاد سراى )) رشت فرزندى دیده به جهان گشود که نامش را ((یونس )) نهادند. یونس پس از آنکه خواندن و نوشتن را فرا گرفت ، در سنین نوجوانى یا جوانى وارد حوزه علمیه رشت شد و به فراگیرى علوم اسلامى اشتغال ورزید. یونس سالیانى در مدرسه حاجى حسن واقع در صالح آباد و مدرسه جامع رشت به یادگیرى ادبیات عرب ، منطق ، فقه و اصول پرداخت و مدتى در یکى از حجره طبقه اول مدرسه نایب...
روز یازدهم آذر 1333 روزنامه اطلاعات در صفحه اول خود خبری تحت عنوان «جریان امضاء مقاوله نامه ایران و شوروی» را منعکس کرد. در شرح این خبر تنها نوشته شده بود که ساعت یک بعد از ظهر امروز آقای «لاورینتف» سفیر کبیر شوروی در وزارت امور خارجه حضور یافت و مقاوله نامه ایران و شوروی مبنی بر رفع اختلافات مرزی و مالی بین دو کشور به امضای آقایان حمید سیاح رئیس هیأت نمایندگی ایران و «لاورینتف» سفیر...
در نظر اول رجوع به تاریخ هر روند یا ماجرایی راهی برای دست یافتن به حقیقت آن واقعه دانسته می شود. اما تاریخ هم مانند دیگر منابع معرفتی خواسته و ناخواسته ، ناچار و عامدانه ، آینه ای می شود که در آن به دنبال آرزوهای خود و چرایی متحقق نشدنشان می گردیم ، کتاب جمهوری سوسیالیستی شورایی ایران نوشته خسرو شاکری که حدود پنج سال پیش منتشر شد یکی از منابعی است که با گرد آوردن اسناد مربوط به نهضت جنگل به بررسی...
در روز 28 اسفند 1302 بیش از هشت هزار تن از مردم تهران در مسجد شاه جمع شده بودند تا مراتب مخالفت خود را با جریان جمهوریخواهی بی اصالت و خلاف قاعده رضاخانی اعلام کنند. از اواخر پاییز و اوایل زمستان سال 1302 رضاخان سردار سپه، نخستوزیر وقت تلاشهای گستردهای برای اضمحلال نهایی قاجاریه و اعلام حکومت جمهوری در ایران آغاز کرده و به انحاء گوناگون میکوشید با انتقاد پیدا و پنهان از احمد شاه و...
امروز دوشنبه ۱۱ آذرماه، ۹۲ سال از درگذشت میرزا کوچکخان جنگلی میگذرد. در چنین روزی میرزا همراه با آخرین فرد از یارانش که مردی آلمانی بهنام «گائوک» (معروف به هوشنگ) بود در بوران کوههای تالش ـ خلخال جان بهجان آفرین تسلیم کرد. به گزارش گروه جهاد و مقاومت بسیج، میرزا یونس معروف به میرزا کوچک فرزند میرزا بزرگ، اهل رشت، در سال 1259 شمسی، دیده به جهان گشود. سال های نخست عمر را در مدرسه ی...
شاپور رواسانی (متولد ۱۳۱۰، رشت) استاد دانشگاه و پژوهشگر تاریخ معاصر ایران و رئیس بنیاد پژوهشی- فرهنگی میرزا کوچکخان جنگلی است. او همچنین استاد بازنشسته دانشگاه الدنبورگ است. رساله دکترای او با عنوان «جنبش سوسیالیستی در ایران از قرن ۱۹ تا ۱۹۲۲: جمهوری شورایی گیلان» از جمله آثار مرجع در این خصوص محسوب میشود. وی پس از بازنشستگی در سال ۱۳۷۷ با حفظ عضویت در هیات علمی دانشگاه الدنبورگ برای...
مشهدی علیشاه چومثقالی (هوشنگی) یکی از نامآوران دوره نهضت جنگل به رهبری میرزاکوچک جنگلی است. در کتاب سردار جنگل اثر ابراهیم فخرائی، در شش مورد از وی سخن به میان آمده و سه عکس هم از او در کنار سران آن نهضت به چاپ رسیده است.[1] فخرائی از او به عنوان یکی از اولین افراد تشکیل دهنده نهضت جنگل نام میبرد. او یکی از اعضای مؤثر در ترکیب بیست و هفت نفره هیئت اتحاد اسلام به شمار میرود که به عنوان رئیس...
نهضت جنگل در سال 1294 شمسی برابر با 1333 هجری قمری و 1914 میلادی بهعنوان یک جنبش پارتیزانی آغاز شد و هفت سال ادامه یافت و در جهت نیل به اهداف خود با مبارزات مسلّحانه گستردهای که در طیّ نبردهای عدیده با نیروهای دلاور خود در مقابله با دشمنان آزادی و سربلندی ایران و نیز قوای دولتی انجام داد سرانجام حکومت جمهوری را اعلام و بیانیهای به شرح زیر صادر نمود: هوالحق فریاد ملّت مظلوم ایران از حلقوم...
ولادیمیر ایلیچ اولیانوف مشهور به لنین در 22 آوریل 1870 در شهر کوچک سیمبیرسک واقع در حاشیه ولگا به دنیا آمد. او پسر دوم خانوادهای با سه پسر و سه دختر بود. دوران کودکی را در شهرهای سیمبیرسک، کازان و سامارا سپری کرد. پدرش ایلیا-اولیانوف ناظم مدرسه ابتدایی شهر بود. در سال 1887 برادرش الکساندر را به اتهام دخالت در سوء قصد به جان تزار الکساندر سوم به دار آویختند. در سال 1888 که تقریباٌ در همان زمان به نام لنین...
در پی فتح تهران توسط نیروهای سپهدار تنکابنی و سردار اسعد بختیاری به سال 1327 ق در عمل اعضای لژ بیداری بر سرنوشت و مقدرات کشور حاکم گردیدند. یفرمخان ارمنی ریاست شهربانی را بر عهده گرفت و در پی سازش و توافق دولتمردان فراماسونر با اشراف و بزرگ ملّاکانی چون عینالدوله، تدریجاً نیروهای صادق و مردمیای چون ستارخان و باقرخان خلع سلاح شده و عوامل دولت استعماری انگلیس به همراه مستبدین و مرتجعین ضد...
در مسیر پر پیچ و خم تحولات ایران از نهضت مشروطیت تا کودتای 1299، نهضت جنگل از جمله پدیدههایی است که نمیتوان آن را نادیده گرفت. انگیزهها و اهداف نهضت، ترکیب رهبران نهضت و رفتارشناسی آنان، فرایند تحولات نهضت، سرنوشت و سرانجام آن، هر کدام مسائل مهمی هستند که مطالعه و آسیبشناسی آنها میتواند تجربههای ارزشمندی را در اختیار خواننده قرار دهد. پرداختن به این مقولهها بیرون از هدف این...
پیرامون نهضت جنگل و شخصیت میرزا کوچک جنگلى تاکنون کتاب هاى بسیارى نوشته شده، که از زاویه ى دید تاریخ و تحلیل اسناد به آن نهضت و بارزترین شخصیت آن پرداخته اند. در کنار کتاب هاى تاریخى چند کتاب نیز در قالب رمان و داستان به چشم مى آیند. این آثار داستانى معدود بنابر سنت رایج داستان نویسى ایران، نیم نگاهى به الگوهاى کلاسیک خارجى در زمینه ى رمان تاریخى به ویژه رئالیسم سوسیالیستى دارند اما در برآیند نهایى...
یکی از بهترین گزینه ها برای گفتگو در خصوص میرزا کوچک خان جنگلی، پروفسور شاپور رواسانی است، نه به آن خاطر که حالا مدیر بنیاد فرهنگی پژوهشی میرزا کوچک خان جنگلی است. به آن دلیل که زندگی او با میرزا و مبارزات عدالت خواهانه کشورش عجین شده است. رواسانی پس از سپری کردن دوره دبیرستان به تهران می آید. می خواهد حقوق سیاسی بخواند، اما از آنجا که عضو خانواده ای از خانواده های ثروتمند نیست، به دانشکده حقوق راهش...
رهبر نهضت جنگل، از همان دوران جزانى، سرى پرشور، همتى والا و روحى بلند داشت. او در اطراف خود، ظلم و تعدى را در مورد هیچ کس تحمل نمى کرد. او در سن جوانى، در حلقه درس در مدرسه علیمه، از سخنان استاد، درس ظلم ستیزى و مبارزه با سلطه بیگانه را مىآموخت و با مطالعه اوضاع و احوال اجتماعى کشور به تدریح به سوى حرکت هاى انقلابى کشیده مى شد. یکى از مهمترین و طولانى ترین قیامهایى که در قرن سیزدهم در تاریخ ایران رخ داد...