ابوالحسن بنی‌صدر
پنجم آذر سالروز حماسه ماندگار مردم گرگان است، روزی که مردم ظلم ستیزی را برنتافته و در لبیک به فرمان امام خمینی (ره) به خیابان آمدند و برگ زرینی در کشور رقم خورد. تاریخ شکوهمند انقلاب اسلامی ایران سرشار از وقایع برجسته و ماندگار بوده و هر شهر به اندازه توان خود در این پیروزی نقش داشت. یکی از وقایع بزرگ، قیام پنجم آذر مردم گرگان است که در سال ۱۳۵۷ اتفاق افتاد. در آن روزها رژیم پهلوی به روزهای آخر...
دو سند پیش رو از بایگانی ساواک بیانگر واقعیت تلخ دیگری از نقش آفرینی اشرار و چاقوکشان در حمایت از حکومت پهلوی است . جالب آنکه نامه اقای بهمن پور خطاب به تیمور بختیار برای خلع سلاح رمضان یخی و برادرش دستور بایگانی پای خود دارد. اما در سند دوم که تاریخ چهار سال بعد را دارد مرحمتی ریاست ساواک به او را از طرف شاه مشاهده می کنیم . متن سند اول : تاریخ : 1336/9/05 محرمانه مستقیم حضور تیمسار معظم سرلشکر...
: خداداد خادم: دیدگاه‌های متفاوتی درباره دارالفنون و شرایط پیدایی آن وجود دارد. برخی معتقدند که دارالفنون آغازگاه علم جدید در ایران است، برخی معتقدند که دارالفنون یکی از صداهایی بوده که در دوره ناصری در ایران طنین داشته است. شیوه مواجه با هرکدام از این صداها هم امروزه دارای مخاطبان خاص خود است. نقش امیر کبیر در این میان چه بود؟ در میان صداهایی که در دوره دارالفنون تهران در دوره ناصری...
امروزه در مطالعات دانشگاهی و پژوهشی که درباره امور تاریخی و سیاسی انجام می‌شود نقش و کاربرد عوامل روانشناختی بیش از پیش آشکار شده است.[۱] بسیاری از پژوهشگران در رخدادها و رفتارهای تاریخی به دنبال ریشه‌های روانشناختی میگردند.[۲ و۳] یکی از این دسته از مطالعات، مطالعات مربوط به شخصیت[۴] است؛ مطالعه درباره اینکه شخصیت کنشگران سیاسی یا تاریخی چه نقشی در رویدادهای تاریخی دارد و چه ویژگیهای...
در تصویر پیش رو 43 تن از دانش آموختگان مردسه دارالفنون را مشاهده می کنید که به همراه 9 تن از اساتید خود عکس یادگاری گرفتند. . دارُالفُنون نام مدرسه‌ای است که به ابتکار امیرکبیر در زمان ناصرالدین‌شاه برای آموزش علوم و فنون جدید در تهران تأسیس شد. دارالفنون را می‌توان نخستین دانشگاه در تاریخ مدرن ایران دانست. در نوشته‌های ایرانی، تا دیرزمانی همهٔ دانشگاه‌های خارجی را دارالفنون...
کودتای ۲۸ مرداد را چه کسانی دامن زدند؟ مردم بودند یا مشتی الواط و اشرار؟ چرا مردم در مخالفت با این اقدام واکنشی نشان ندادند؟ روحانیت و دسته‌جات نزدیک به آن در ۲۸ مرداد چه نقشی داشت؟ روز بیست و هشتم مرداد بنا به گفته اغلب محققین و شاهدان عینی سر و صداها از بازار و جنوب شهر شروع شد. خیلی‌ها معتقدند که مردم عادی در میان این جمعیت برخاسته نبودند. عده‌ای الواط و اشرار بودند که در واقع مسبب...
تصویر درگیری میان تظاهرکنندگان و مأموران دولتی در جریان تظاهرات فدائیان اسلام علیه دولت هژیر در حوالی مدرسه و مسجد سپهسالار تهران بعد از سقوط کابینهٔ حکیمی، عبدالحسین هژیر در ۲۳ خرداد ۱۳۲۷ با رأی اکثریت نمایندگان مجلس به نخست‌وزیری انتخاب و در سن ۴۶ سالگی مأمور تشکیل دولت شد. پس از انتشار خبر نخست‌وزیری هژیر، کسبه و اصناف با صلاح‌دید سید ابوالقاسم کاشانی، مغازه‌های خود را...
در آغازین روزهای پس از دفاع مقدس، که دوران جهاد اصغر با سربلندی رزمندگان اسلام پایان رسیده بود و دوره جهاد اکبر فرا روی آنان خودنمایی می کرد امام شهیدان راهی نو را فراروی بسیجیان گشود. راهی نورانی که استمرار آن سربلندی و عظمت و شکل گیری تمدن بزرگ اسلامی را نوید می داد. در تاریخ دوم آذرماه 1367، بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی(ره) طی پیامی عارفانه، روشنگرانه و توام با آینده نگری دقیق که...
پیشگفتار به اذعان اکثر مورخان، بیتوجهی سران رژیم پهلوی به دین و فرهنگ جامعه و باورهای اعتقادی و ارزشی مردم و تلاش آنها برای حذف ظواهر فرهنگ دینی در کنار عوامل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، عامل مهمی بود که پایه‌های رژیم را متزلزل ساخت. تلاش برای نابودی و حذف فرهنگ دینی از جامعه در دوران پهلوی را باید در ماهیت رژیم و وابستگی آن به بیگانه (استعمار انگلیس و آمریکا) مورد جستجو قرار داد. تلاش...
در شماره روز یکشنبه مورخ 25 اردیبهشت 1384 روزنامه شرق، مطلبى به قلم دوست عزیز آقاى دکتر تفرشى چاپ شد که براى راقم این سطور باعث بسى حیرت شد. ایشان به عنوان پاسخ دادن به مقاله اى از آقاى دکتر سیف زاده لطف فرموده و مطالبى در ارتباط با اینجانب نوشته اند که متاسفانه حقیقت ندارد، گرچه تلاش من بر این نیست تا به مطالبى از این دست پاسخ داده باشم، زیرا چنین مطالبى براى نخستین بار نیست که مطرح مى شود و...
گاوین همبلی استاد تاریخ دانشگاه دالاس ایالت تگزاس آمریکا در نگارش کتاب تاریخ ایران دانشگاه کمبریج به اتفاق چند نویسنده دیگر مشارکت داشته است. او در خصوص خشونت در حکومت پهلوی چنین می نویسد: « در تاریخ حکومت پهلوی در ایران به سختی می توان صفحه ای سیاه تر از تعقیب و آزار عشایر توسط مزدوران جیره خوار رضا شاه یافت.» در ادامه نمونه هایی از رفتار عوامل رضا خانی در دوره پهلوی اول ذکر می شود. 1....
آنچه پس از پیروزی انقلاب اسـلامی از یـادداشتهای دکـتر سید حسین فاطمی در دوره اختفای خود پس از کودتای 28 مرداد 1332 منتشر شد،نخستین بار در کتاب جنبش ملی شـدن صنعت نفت و کودتای 28 مرداد 1332 بود.(1) نویسنده در توضیح به دست آوردن یادداشتها آورده است کـه«پس از انقلاب 1357 از میان اوراق و نوشته‌های ضـبط شـده،فقط این قسمت از یادداشتهای وی به وسیله دوستدارانش در اختیار...
با اینکه حضرت امام در آغاز زعامت مراجع ثلاث حدوداً در سن 34 سالگی اند، ولی از موقعیت علمی و جایگاه شخصیتی و اجتماعی بالایی برخوردار بودند و ارتباط نزدیکی با آیات ثلاث داشتند. عنوان مراجع ثلاث (سه گانه)، عنوانی است که در تاریخ معاصر ایران در دو دوره تاریخی به کار رفته و شهرت یافته است؛ یکی در مقطع تاریخی مشروطه که «مراجع ثلاث یا آیات ثلاث یا ارکان ثلاثه» عنوانی بود که به حضرات آیات؛...
یکی از ارکان اصلی دولت مدرن، ارتش می‌باشد، که نقشی کلیدی در ساختار جامعه و حکومت جدید و روابط متقابل آنها دارد. اولین تلاش ها برای ایجاد ارتشی متشکل و منضبط به سبک اروپایی در دوران حکومت ناصر الدین شاه قاجار و توسط میرزاتقی‌خان امیرنظام، اولین صدراعظم ناصرالدین‌شاه صورت گرفت، اصلاحات متعددی، به‌ویژه در بخش مواجب و سربازگیری انجام شد. اگر چه ارتش ایران در قالب قشون متحدالشکل و...
تسخیر سفارت آمریکا در 13 آبان 1358 را در نگاه نخست و بر اساس یک تحلیل ساده، می‌توان به روزهای منتهی به تسخیر و حتی کنش‌های جمعی ناگهانی انقلابیون تقلیل داد، اما با نگاه عمیق‌تر رد پای کنش‌های آمریکا در فرایند به ثمر نشستن انقلاب اسلامی ایران و حتی پیش از آن و نیز برداشت انقلابیون از این کنش‌ها در این ماجرا مشهود می‌گردد انقلاب اسلامی ایران فرایندی بود که حوادث گوناگون در بطن آن رقم خورد....
: تسخیر سفارت آمریکا درتهران در 13 آبان از رویدادهای مهم تاریخ ساز بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ابشمار می رود. زیرا این رویدادمهم علاوه برانکه سیاست خارجی و روابط ایران با سایر کشورهای جهان را تحت تاثیر قرار داد، موجب ریشه کن شدن پایگاه جاسوسی و نفوذ آمریکا در ایران شد. عظمت این رخداد به اندازه ای بود که پس از گذشته بیش از چهار دهه از آن هنوز آثار و نتایج آن را می توان مشاهده کرد....
روز 11 آبان‌ماه 1342، محمداسماعیل رضایی و طیب حاج‌رضایی به اتهام «ایجاد بلوا و آشوب» تیرباران شدند. آنها متهم بودند که با دریافت و توزیع مبلغی پول در جریان 15 خرداد 42، تهران را به آشوب کشیده‌اند. طیب و حاج اسماعیل که تحت شدیدترین شکنجه‌ها نیز حاضر نشدند این اتهام را بپذیرند، سرانجام محکوم به اعدام شدند. اما واقعیت چه بود؟ ماجرای پول‌ها که رژیم مدعی بود توسط عوامل خارجی به ایران منتقل...
روز 11 آبان‌ماه 1342، طیب حاج‌رضایی به همراه حاج اسماعیل رضایی به جرم «اقدام علیه امنیت کشور» تیرباران شدند. آن دو در قیام 15 خرداد همان سال فعالیت ویژه‌ای علیه رژیم پهلوی داشتند و از این رو پس از برگزاری چند جلسه دادگاه، سرانجام به اعدام محکوم شدند. طیب حاج محمدرضا، معروف به حاج‌رضایی در سال 1291 در محله صابون‌پزخانه تهران به دنیا آمد. نام خانوادگی طیب در اصل میرطاهری بود، اما مردم...
زندگانى بسیاری انسان‌ها به طور معمول، چون جویى آرام و بى جوشش و خروش به حرکت خویش ادامه مى‌دهد و از ابتدا تا انتها یک مسیر مشخص را مى‌پیماید، بدون آن که تغییرى یا تحولى ایجاد کند یا با مانعى برخورد نماید و از خود تحرکى نشان دهد. امّا انسان‌های تاریخ ساز، چون سیلى عظیم با بنیادهاى ستم درگیر شده و با ایجاد یک جریان جدید در زندگى مردم با ستمگران درگیر مى‌شوند و آنان را با قدرت مردم نابود...
مهدی رحیمی زندگی پرفراز و نشیبی را گذراند. چند سالی به‌عنوان ریاست فدراسیون کشتی ایران فعالیت داشت تا اینکه در 26 مرداد 1332 و هنگامی‌که محمدرضا پهلوی ایران را ترک کرد، اتفاقی افتاد که مسیر زندگی او را به حوزه نظامی‌گری کشاند سپهبد مهدی رحیمی متولد سال 1300 در تهران است؛ آخرین فرماندار نظامی تهران که تا دست یافتن به تاج و سه ستاره روی پاگونش و محاکمه انقلابی، به حکومت پهلوی خدمت کرد. رحیمی با...
