نقد و نظر
بررسی زندگی احمدشاه به بهانه چاپ مجدد کتاب سیمای احمد شاه قاجار اسفندماهی که گذشت، نودمین سال درگذشت احمدشاه قاجار بود. آخرین شاه سلسله قاجار هنگام مرگ سی‌وسه‌سال بیشتر نداشت. او در تبعید مُرد. سه سال قبل از مرگ از سلطنت خلع شده و رضاشاه جای او به تخت سلطنت تکیه زده بود. مرگ شاهِ مخلوعِ جوان در غربت جنبه‌ای تراژیک به زندگی کوتاه او بخشید. همچنین شیوه رویارویی جانشینش رضاشاه با مخالفان...
ایران و رضاخان؛ به روایت انگلیسیها و به رضایت رضاخان بخش چهارم و پایانی در بخش آخر این نقد ادامه مطلب را می خوانیم: نمونۀ جالب دیگر آنکه: در اوایل دی ماه [1304] لورین مهمانی ناهاری ترتیب داد و از اسمعیل قشقایی (صولت الدوله)، رئیس قبیلۀ قشقایی، شیخ خزعل و ابراهیم (قوام الملک)، رئیس اسمی پنج عشیرۀ عرب فارس، در سفارتخانه دعوت کرد... خزعل و قوام الملک را هم بیشتر برای این به سفارت خوانده بود که حمایت...
کودتا، ملی گرایی، مشروعیت نویسنده در پایان مباحث مربوط به کناره گیری وثوق الدوله مینویسد: وثوق پیدایش ملیگرایی را در ایران دستکم گرفت و از قضای روزگار رئیس الوزرایی او بسی بر این حس ملی افزود. ریشۀ کودتای سوم اسفند و آمدن رضاخان را میتوان در اشتیاق زاید بریتانیا در پیروی از سیاستی جست که با حقایق ایران بعد از جنگ جهانی اول نمیخواند.۱۱۴ البته روشن است که در عبارت یاد شده واژه «ملیگرای...
فرهنگ سیاسی ملت ایران مهمتر از مطالب یاد شده، نویسنده در جای دیگری از کتاب که طبق معمول میخواهد در وصف ابتکارها و کارهای خرق عادت و معجزه آسای رضاخان در ایجاد وحدت در ایران داد سخن داده و حماسه سرایی کند، اصولاً مخالفت با تمرکز قوا را بخشی جدایی ناپذیر از فرهنگ سیاسی ایران قلمداد کرده و مینویسد: شایان ذکر است که از انقراض صفویه در قرن هیجدهم به این سو، وسعت کشور، فقدان یک ارتش دائمی نسبتاً...
ایران و رضاخان؛ به روایت انگلیسیها و به رضایت رضاخان آشنایی با سیروس غنی سیروس غنی، متولد ۱۳۰۸ هجری شمسی، فرزند دکتر قاسم غنی است. دکتر قاسم غنی از رجال سیاسی- فرهنگی حکومت رضاشاه و محمدرضا شاه بود. او در حکومت رضاشاه نمایندۀ دورههای ۱۰-۱۱-۱۲-۱۳ مجلس شورای ملی بود و پس از شهریور ۱۳۲۰ نیز به سفارت و وزارت رسید و سرانجام در سال ۱۳۳۱ در آمریکا درگذشت. همدلی و همراهی دکتر غنی با سیاستهای فرهنگی حکومت...
برخی از ما ایرانیان به جعل تاریخ مشغولند. تصاویر دروغین ساختن از رهبران گذشته و کارنامه آنها، از رضاشاه و محمدرضا شاه گرفته، تا زنده یاد دکتر محمد مصدق و رهبران جمهوری اسلامی بخشی از جعل تاریخ است. اگر پژوهشگرانی مانند دکتر میلانی، که هم همه گونه امکانات در اختیار دارند و هم توانائی پژوهش واقعی را، تصاویر غیرواقعی از شخصیت‌های تاریخی معاصر ایران ترسیم کنند، که دیگرامیدی به هموطنانی که...
پژوهشی پیرامون تاریخ تحولات سیاسی- اجتماعی مشهد از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی، تالیف دکتر یوسف متولی حقیقی در دو جلد توسط انتشارات مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر مشهد در اواخر سال 1392در تیراژ 1000 نسخه منتشر شده است. کتاب مزبور حاصل تحقیقات سه ساله نویسنده است که به طور مفصل به ابعاد سیاسی- اجتماعی تاریخ معاصر مشهد توجه شده است. جلد اول از یک دیباچه و شش بخش تشکیل شده است. در بخش اول...
نقش خاطرات رجال سیاسی جمهوری اسلامی در تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی تا چه حد می‌تواند اهمیت داشته باشد؟ * سلیمی نمین: بسم‌ا.... الرحمن الرحیم. درست است که خاطره نگاری، تاریخ نیست اما منابع بسیار موثر و تعیین کننده‌ای برای تاریخ نگاری به حساب می آید. هیچ کس در شرایط کنونی این تصور را ندارد که با نگارش خاطرات توسط یک شخصیت تاریخ به تثبیت رسیده اما قطعا به میزان اهمیت و جایگاه آن شخصیت، خاطراتش...
روز 12 آذر 1358 و متعاقب راهپیمایی روزهای دهم و یازدهم آذر 1358 مردم در تأیید قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، امام خمینی حاشیه این قانون را جهت اجرا تنفیذ کردند. این قانون که دارای 12 فصل و 175 اصل بود، پس از این تنفیذ، به تصویب رسید و لازم‌الاجرا شناخته شد. آیت‌الله العظمی گلپایگانی(ره) از مراجعی بود که در نهضت اسلامی ملت مسلمان ایران و حمایت از رهبری فقید آن نقش بسزایی داشت. پس از پیروزی انقلاب...
تاریخ معاصر ایران از موضوعاتی است که در بیشتر دانشگاهها و مراکز پژوهشی تاریخ بـه آن پرداخته می‌شود. با این حال همچنان شاهد انتشار آثاری هستیم که حـرفهای تازه‌ای درباره موضوعاتی بـه ظـاهر تکراری در بردارند.یکی از این موضوعات تکراری،برهه مربوط به سالهای جنگ جهانی اول و دوران انتقال سلطنت و قدرت در ایران از قاجار به پهلوی است. در سالهای اخیر«دکتر محمد قلی...
نقد کتاب زندگی‌نامه مظفر بقائی درمقاله بر مبناى کدام اسناد؟ انگیزه نگارش این سطور در درجه نخست نوشته آقاى دکتر محمد سیف زاده در شماره ۴۵۴ روزنامه شرق به تاریخ سى ام فروردین سال 1384 با عنوان «قتل افشار طوس و دخالت دکتر بقایى» است. نوشتن در مورد بقایى و نقد متدولوژیک روش ها و دیدگاه هاى برخى از نویسندگان مخالف وى در شرایط کنونى کار ساده اى نیست. این امر البته به ویژه براى نگارنده که هیچ گاه...
در مهرماه 1320 بیست و هفت نفر از اعضای گروه 53 نفری (کمونیست های زندانی شده در سال 1316)که پس از اشغال ایران توسط شوروی و انگلیس (شهریور20) و برکناری رضاخان از زندان آزاد شده بودند،تشکیل یک سازمان سیاسی به نام حزب توده ایران را اعلام کردند و سلیمان اسکندری را به دبیرکلی آن برگزیدند. اسکندری در یک نگاه ایرج اسکندری در 21 شهریور 1287ه.ش در تهران به دنیا آمد. وی پس از پایان مقطع دبیرستان ، در سال 1930-1311 م. راهی...
ذکر اخبار و حوادث و وقایع بنا بر تصوّر و میل نویسنده آقای مسعود بهنود نویسنده محترم کتاب از سید ضیاء تا بختیار در چاپ دوّم متذکر شده اند که کسانی نقدهایی بر این کتاب در نشریات نوشته اند ولیکن ایشان تغییری در چاپ دوم نداده و در واقع توجهی بر آن نکرده اند. کتاب با سلیقه تنظیم شده است. در اوّل هر فصل صورت اسامی نخستوزیر و وزیران و ترمیم‌های کابینه و تاریخ زمامداری ذکر...
کتاب «دایره المعارف مصور تاریخ زندگی امام خمینی» در سال 1393 توسط انتشارات سایان به علاقه مندان تاریخ انقلاب اسلامی ارائه شده است. این کتاب که توسط آقای جعفر شیرعلی نیا و همکارانش در قطع رحلی با چاپ نفیس و کاغذ کلاسه تهیه شده با استفاده از عکس و اینفوگرافی های مستند ، سیر تحولات زندگی امام خمینی را از تولد تا وفات همراه با توضیحات مربوطه در اختیار مخاطبان بویژه نسل پس از پیروزی انقلاب اسلامی...
: مقاله حاضر ، توصیف کاملی است از ادبیات داستانی پس از انقلاب ، اثر محمدرضا سرشار. نخست شکلی ابتدایی‌تر، و البته ابتر و ناقص، از این مقاله، در سال 1367، به صورت پاسخی به یک پرسش در صفحه ادب و هنر روزنامه کیهان به چاپ رسید. کامل آن پاسخ، در سال 1368 در مجله سوره چاپ شد؛ و مقاله فعلی، در شماره بهمن و اسفند سال 1373 مجله ادبیات داستانی به چاپ رسید. ضمن اینکه، از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد، این مقاله...
«امام خمینی و تلاش برای رفع مظلومیت تاریخی مستضعفان» حجت‌الاسلام والمسلمین میراحمد حاجتی، نویسنده اثر پرتیراژ «عصر امام خمینی»، در عداد محققان زندگی فکری و سیاسی بنیان‌گذار جمهوری اسلامی به‌شمار می‌رود. وی در گفت‌وشنودی که پیش روی دارید، تلاش امام خمینی برای رفع مظلومیت تاریخی مستضعفان ایران و جهان را مورد بازخوانی و تحلیل قرار داده است. یکی از تعابیری که توسط حضرت...
مطالعه روند شکل‌گیری مرزهای خاوری ایران، شاید یکی از بهترین راه‌ها برای آشنایی با این حقیقت باشد که فروپاشی سرزمینی دهشت‌انگیز ایران در سده نوزده میلادی ریشه در ناآشنایی خود ایرانیان با تاریخ جغرافیایی و جغرافیای سیاسی کشورشان در درازنای تاریخ داشته است. بررسی نقش خاندان‌های مرزدار در روند شکل‌گیری ایران امروزین به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) «امیران مرزدار و...
بررسی آثاری که مرحوم جعفر کاظمی نویسنده حوزه دفاع مقدس نوشت جعفر کاظمی از نویسندگان حوزه دفاع مقدس و مولف کتاب‌هایی چون «اکیپ حاج هادی» و «نیمکت‌های سوخته» بر اثر آنفولانزا و عفونت ریه درگذشت. جعفر کاظمی از نویسندگان حوزه دفاع مقدس و مولف کتاب‌هایی چون «اکیپ حاج هادی» و «نیمکت‌های سوخته» بر اثر آنفولانزا و عفونت ریه، صبح امروز در سن 48 سالگی در بیمارستان شهدای...
به اعتقاد سید محمدمهدی جعفری، آثار زنده‌یاد خسروشاهی از نظر تاریخی بسیار مفید است و اگر کسی بخواهد در زمینه اخوان‌المسلمین کار کند کتاب‌های او می‌تواند مرجع قرار گیرد. سیدهادی خسروشاهی سیاستمدار و سفیر سابق ایران درواتیکان و رئیس نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در مصر (قاهره) بود. او در ۸ اسفندماه سال جاری بر اثر ابتلا به بیماری کرونا در سن 81 سالگی درگذشت. تالیفات و آثار او به زبان...
بررسی کتاب «امنیت در دوره رضاه شاه» خاطرات، تحولات بزرگی هستند که بدنه تاریخ یک ملت و کشور را نشان می دهند. تاریخ شفاهی مانند بسیاری از روش‌ها و گرایش‌های موجود در علوم انسانی در تاریخ پیشینه دارد، اما به عنوان یک پدیده مستقل امری نو و جدید است. تاریخ شفاهی یکی از انواع تجربه‌اندوزی از سیر حوادث و رویداد‌های تاریخی است. اما همین پدیده نو و جدید با تحقیق و پژوهش مورخان و محققان...
