زنان محمدرضا شاه
1

اشاره

محمد رضا پهلوی سه بار ازدواج کرد. بار اول در اسفند 1317 با فوزیه خواهر ملک فاروق پادشاه مصر بود که بعد از 6 سال به جدایی آنان انجامید. بار دوم در 1329 با ثریا اسفندیاری بود که در 1336 منجر به طلاق آنان شد. بار سوم نیز در 1338 با فرح دیبا بود.

 مجله «گذرستان» حاضر، روحیات، اخلاقیات و رفتار این سه زن و تحولات مربوط به ازدواج و رفتار محمد رضا پهلوی با آنان را مورد بررسی قرار داده است.


داستان زندگی شاه و فوزیه

داستان زندگی شاه و فوزیه

داستان شاه و فوزیه، حکایت شاهزاده‌ای مصری به نام فوزیه ، دختر ملک فواد و ملکه نازلی، بزرگ شده از خاندان سلطنتی ، که بیش از یک صد و چهل سال سابقه‌ی فرمانروایی داشت؛ و با وجود بعد مسافت، اختلافات مذهبی، مخالفت قانون اساسی ایران با ملکه‌ی غیر ایرانی، .... مورد توجه رضا شاه قرار گرفت. فوزیه دختری 17 ساله، زیبا و به قول برخی با شخصیت بود؛ هر چند می‌توان گفت که شخصیت و محبوبیت فوزیه نه به خاطر اخلاق...

ادامه مطلب

نقش انگلیس در ازدواج سیاسی شاه و فوزیه

نقش انگلیس در ازدواج سیاسی شاه و فوزیه

روز 24 فروردین 1318 محمدرضا پهلوی که برای انجام مراسم ازدواج راهی مصر شده بود همراه با فوزیه همسر خود با کشتی وارد بندر شاهپور (بندر امام خمینی) شد. از جمله دغدغه‌های رضاشاه در سالهای پایانی حکومتش گزینش همسر برای ولیعهد ایران بود. او برای حل این مشکل بسیاری از افراد را مورد مطالعه قرار داد. ولی اصرار وی بر اینکه وصلت باید با خانواده‌ای پر جاه و جلال صورت پذیرد، دایره گزینش همسر را تنگ ساخته...

ادامه مطلب

روزی که عکس‌های ثریا را از خیابان‌ها کندند

روزی که عکس‌های ثریا را از خیابان‌ها کندند

کتاب «ثریا» (رویایی که به کابوس مبدل شد) - نوشته الکساندر شولر - با همکاری مونیکا کوپفر با ترجمه امیرحسین اکبری شالچی منتشر شد.   در یادداشت پشت جلد کتاب آمده است: دو سه روز گذشت و از عکس‌های ثریا در خیابان‌های تهران هیچ نشانی بر جای نماند. کارکنان دولت همه را کنده بودند. یک‌باره چنان همه چیز رنگ دیگر گرفت که گویی شهبانوی جوان، هرگز هستی نداشته است!‌‌ همان روز، مردی پیر و بیمار هم...

ادامه مطلب

تقسیم شش میلیون دلار از دارایی ثریا اسفندیاری میان بنگاه‌های خیریه

تقسیم شش میلیون دلار از دارایی ثریا اسفندیاری میان بنگاه‌های خیریه

یک دادگاه آلمانی حکم به پرداخت شش میلیون و ۱۰۰ هزار دلار از دارایی‌های ثریا اسفندیاری، دومین همسر محمدرضا شاه به سه بنگاه خیریه در فرانسه داد.  خبرگزاری فرانسه روز چهارشنبه ۲۵ تیر 1393 گزارش داد که بر اساس رای دادگاه، این مبلغ باید به طور مساوی میان صلیب سرخ فرانسه، یک گروه مدافع حقوق حیوانات و یک سازمان حمایت از افراد از کار افتاده تقسیم شود. ثریا اسفندیاری بختیاری که از پدری ایرانی و مادری...

ادامه مطلب

«ثریا» همسر دوم شاه

«ثریا» همسر دوم شاه

ثریا اسفندیاری دومین همسر محمد‌رضا پهلوی شاه ایران،‌بود که نزدیک به هفت سال در دربار ایران دوام آورد. او پس از فوزیه و پیش از فرح در ایران عنوان ملکه را به خود اختصاص داده بود. ثریا اسفندیاری بختیاری در اول تیر 1311 در بیمارستان میسیونرهای انگلیسی در اصفهان متولد شد. پدرش خلیل فرزند اسفندیار، سردار اسعد بختیاری بود. خلیل، زمانی که در آلمان رشته حقوق و اقتصاد سیاسی می‌خواند با اوا کارل (Eva Karl)...

ادامه مطلب

نقش فرح در سقوط رژیم پهلوی به روایت یکی از نزدیکان شاه

نقش فرح در سقوط رژیم پهلوی به روایت یکی از نزدیکان شاه

به گزارش خبرگزاری فارس- فرح پهلوى در برنامه از تهران تا قاهره علیه یکی از نزدیکان خود و محمدرضا شاه اتهامی را مطرح کرد چون رسانه‌هایی که در خارج از کشور فعالیت می‌کنند مانند شبکه «من و تو» با همه داعیه آزادی به دلیل وابستگی به سلطنت پهلوی از انتشار جوابیه احمدعلی مسعود انصاری خوداری کردند، این جوابیه در فارس منتشر می‌شود. در این جوابیه روابط خاندان پهلوی و آخرین ساعات زندگی شاه...

ادامه مطلب

فرح و روایت هزار فامیل

29 آذر سالروز ازدواج فرح دیبا با شاه

فرح و روایت هزار فامیل

فرح دیبا؛ سومین همسر رسمی محمدرضا شاه بود که پس از فوزیه؛ خواهر ملک فاروق؛ (پادشاه مصر) و ثریا اسفندیاری- که به دلیل نازایی از محمدرضا جدا شد- در سال ۱۳۳۸ از خانواده ای متوسط به دربار راه یافت. اجداد او از «تبریز»، ولیعهدنشین قاجار، برخاستند و در دستگاه سیاست خارجی ایران کارگزار شدند. آنگونه که آقای هادی هاشمیان در مقاله «شجره خاندان طباطبایی دیبا» نوشته اند جد اولش میرزامهدی خان شعاع...

ادامه مطلب

ملاقات صدام حسین با فرح پهلوی

ملاقات صدام حسین با فرح پهلوی

: در آخرین روزهای آبان‌ماه 57 و کمتر از دو هفته پس از روی کارآمدن دولت ازهاری و آغاز اعتصاب مطبوعات، فرح پهلوی همزمان با عید غدیر برای یک سفر دو روزه زیارتی راهی عراق می‌شود. او عصر 27 آبان همراه با مادر، دو فرزند و رئیس دفترش سیدحسین نصر، تهران را به مقصد بغداد ترک می‌کند. صدام حسین، معاون رئیس جمهور عراق، صبح روز بعد برای دیدار با او به محل اقامتش -قصر جادریه- می‌آید و ملاقات مختصری صورت...

ادامه مطلب

چرا فرح نایب‌السلطنه شد؟

چرا فرح نایب‌السلطنه شد؟

در تاریخ 16 شهریور 1346 مجلس موسسان سوم طی اصلاحیه‌ای بر قانونی اساسی فرح دیبا را به عنوان نایب السطنه شاه تعیین کرد. در رابطه با چند و چون این تصمیم با علی‌اکبر رنجبر کرمانی مورخ و پژوهشگر تاریخ معاصر ایران به گفتگو نشسته‌ایم. - در شهریور 1346 مجلس مؤسسان طی یک سری اصلاحیه‌ها رأی به نایب‌السلطنه شدن فرح دیبا می‌دهد، این تصمیم با چه هدفی انجام شده بود؟  این کار دارای ابعاد...

ادامه مطلب

ماجرای ملاقات آیت‌الله خویی و فرح در پاییز57 چه بود؟

ماجرای ملاقات آیت‌الله خویی و فرح در پاییز57 چه بود؟

تاریخ اتفاق: 28 / 08 / 1357 در آخرین روزهای آبان‌ماه 57 و کمتر از دو هفته پس از روی کارآمدن دولت ازهاری و آغاز اعتصاب مطبوعات، فرح پهلوی همزمان با عید غدیر برای یک سفر دو روزه زیارتی راهی عراق می‌شود. او عصر 27 آبان همراه با مادر، دو فرزند و رئیس دفترش سیدحسین نصر تهران را به مقصد بغداد ترک می‌کند. صدام برای دیدار با او به محل اقامتش-قصر جادریه- می‌آید و ملاقات مختصری صورت می‌گیرد. او در این...

ادامه مطلب

از گیلدا تا شهبانو فرح!

از گیلدا تا شهبانو فرح!

فساد اخلاقی و سیاسی، یکی از ویژگیهای ساخت قدرت در بسیاری از نظامها و یا رژیمهای غیرمردمی محسوب شده و عاملی جهت سنجش کارآمدی سیاسی می‌باشد. بهره‌گیری از جایگاه سیاسی، جهت برآورده ساختن اهداف و امیال شخصی از عواملی بود که شخص محمدرضا شاه پادشاه مخلوع ایرانی نیز از آن در طول دوران سلطنت خود استفاده نمود. علاوه بر فساد سیاسی که طیف وسیعی از اقدامات خودسرانه شاه اعم از انتصاب افراد دست نشانده و یا...

ادامه مطلب

دفترفرح محل تجمع روشنفکران بی ریشه

دفترفرح محل تجمع روشنفکران بی ریشه

می‌دانیم که در واپسین سالهای سلطنت محمد رضا پهلوی، «محفل خصوصی شهبانو» دارای تأثیر جدی در شئون سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کشور بود و با گذشت زمان نفوذ فرح و اطرافیان او عمق بیشتر یافت. معهذا، تاکنون چنان که بایسته است به نقش «باند فرح» در تاریخ سلطنت پهلوی پرداخته نشده است. فرح و اطرافیان او ـ به ویژه رضا قطبی دارای فرهنگ «لیبرالی» بودند. سخن گفتن از «لیبرالیسم» فرح نباید موجب...

ادامه مطلب

آوارگی پهلوی دوم به روایت فرح دیبا

آوارگی پهلوی دوم به روایت فرح دیبا

 در طول حیات محمدرضا پهلوی ، هیچ گاه دو روز او با هم برابر نبود و در یک سیر انحطاطی همواره امروزش از دیروز بدتر بود . باید توجه داشته باشیم که شاه پس از کودتای 28 مرداد با شاه پس از شهریور 20 فرق می کرد و محمدرضای سال 42 با پهلوی سال 32بسیار تفاوت داشت. او در سالهای دهه 20 که هنوز ایران در اشغال متفقین بود و مردم به جان آمده از دیکتاتوری رضاخانی برای او تره هم خرد نمی‌کردندگهگاه با رجال دینی و ملی نیز...

ادامه مطلب

روایت فرح از فرار شاه از ایران ، ماه‌ها بود خواب راحت نداشتیم

روایت فرح از فرار شاه از ایران ، ماه‌ها بود خواب راحت نداشتیم

ساعت دو بعد از ظهر 26دی ماه بود که خبر فرار شاه از رادیو پخش شد، فریاد شادمانی مردم ایران به هوا رفت، چراغ اتومبیل ها روشن شد، برف پاکن ها به رقص درآمدند، بوق ها به راه افتاد، و غلغله شهر های ایران را برداشت.برخی عکس شاه را در اسکناس درشت پانصد تومانی و هزار تومانی سوراخ کرده بودند و بر دست گرفته بودند. جمعی نیز عکس های حضرت امام خمینی (ره) را بین سرنشینان اتومبیل ها پخش می کردند. پس از شکست جمشید...

ادامه مطلب

شبکه اطرافیان فرح پهلوی

شبکه اطرافیان فرح پهلوی

فرح پهلوی مانند اشرف و علم دارای شبکه وسیع از اطرافیان خود بود که در سازمانها و مؤسسات مختلف به کار گمارده شده اند و از طریق آنها اعمال قدرت می نمود. وی عده زیادی از دوستان و یاران دبیرستانی و دانشگاهی خود را به دور خود جمع نمود. فرح از این طریق می کوشید تا از طریق ورود این افراد به امور دولتی برای خود شوکت و هیمنه ای فراهم کند و یارانی بیابد.  اندکی بعد این عده خود به صورت باندی ویژه درآمدند که بر...

ادامه مطلب

وهن فرهنگ و هنر ایران توسط فرح پهلوی

وهن فرهنگ و هنر ایران توسط فرح پهلوی

یکی از جشن هایی که در عصر پهلوی دوم در شیراز برگزار شد و به منزله توهین به فرهنگ و اعتقادات جامعه ایران بود، «جشن هنر شیراز» نام داشت. فرح پهلوی درباره این که فکر برپایی جشن هنر شیراز از کجا آمده است، می گوید: «حقیقت این است که جرقه برگزاری این جشن ها اول در مغز مادرم زده شده بود. مادرم یک روز به اتفاق خاله باجی و عده ای از دوستانش به سفر شیراز می رود و در ضمن مسافرت یک شب به رستورانی در مقابل...

ادامه مطلب