نگاه دیگران
ناصرالدین شاه در آستانه پنجاهمین سال تاج گذاری خود در سال 1275 ه .ش به دست میرزارضای کرمانی از پیروان سیدجمال الدین اسدآبادی و به تحریک وی در حرم شاه عبدالعظیم در شهرری ترور شد و از آن پس تهرانیان قدیم به ناصرالدین شاه لقب شاه شهید را دادند. تا مدت‌ها کالبد ناصرالدین‌شاه در تکیه دولت نگهداری شد و سپس در سالروز مرگش با اجازه علما و به دستور امین‌الدوله (صدراعظم وقت) در آرامگاه دایمی خود در...
« .... مجلس شورای ملی به نام سعادت ملت انقراض سلسله قاجاریه را اعلام نموده و حکومت موقتی را در حدود قانون اساسی و قوانین موضوعه مملکتی به شخص آقای رضاخان پهلوی واگذار می نماید، تعیین تکلیف حکومت قطعی موکول به نظر مجلس موسسان است که برای تغییر مواد 36ـ 37ـ 38 ـ 40 متمم قانون اساسی تشکیل می شود....» *** مجلس پنجم شورای ملی (22 بهمن 1302 تا 22 بهمن 1304 ش) یکی از ادوار مهم مجلس شورای ملی به شمار می رود که با...
اخراج تحقیر‌آمیز محمد‌حسن میرزا ولیعهد رژیم قاجار توسط رضاخان در آبان 1304 آخرین پرده از سقوط مرحله به مرحله دودمانی است که 5/1 قرن پیش از آن توسط آقامحمد‌خان قاجار در ایران پایه‌ریزی شده بود. محمد‌حسن میرزا در هفتم شهریور 1288 در سن 9 سالگی و در شرایطی که برادرش احمد‌شاه هنوز به سن قانونی برای سلطنت نرسیده و کشور توسط «نایب‌السلطنه» اداره می‌شد، به ولیعهدی انتخاب شده بود. این...
« ملت عزیز ایران! در فضای باز سیاسی که از دو سال پیش به تدریج ایجاد می شد، شما ملت ایران علیه ظلم و فساد بپا خواستید. انقلاب ملت ایران نمیتواند مورد تایید من بعنوان پادشاه ایران و بعنوان یک فرد ایرانی نباشد. متاسفانه درکنار این انقلاب دسیسه و سوء استفاده دیگران از احساسات و خشم شما، آشوب و هرج و مرج و شورش نیز ببار آورد. موج اعتصابها نیز که بسیاری از آنها بر حق بوده اخیرا ماهیت و جهت یافت تا...
رضاخان در مراسم عزادای ماه محرم شرکت کرد، پیشاپیش دسته‌های سینه‌زنی حرکت نمود. پای خویش را برهنه ساخت و کاهگل بر سر ریخت. رابطه رضاخان پهلوی و هیئات مذهبی و عزاداری سیدالشهدا (علیه‌السلام)، بیگانه از سیاست مذهبی او، و بیگانه از شخصیت و منش او نیست. فرمانده قشون قزاق، در بینوایی و مستمندی بالید و خیلی زود وارد زندگی نظامی شد. رضا و مادرش همیشه تحت تکفل دیگران بودند و به دشواری زندگی...
بعد از فتح تهران و خلع محمد علی شاه وپیروزی مشروطیت به تاریخ اول رجب 1327 و 28 تیر 1288 و 19 ژوئیه 1909 شادی سراسر کشور را فراگرفت، شادی به‌واسطه کار بزرگی که مردم ایران در آن زمان انجام دادند. اگر به وضعیت مردم‌سالاری در دیگر کشورهای جهان در آن روزگار نظری بیندازیم درخواهیم یافت روشنفکران، علما و مردم در عصر مشروطیت چه کار مهمی کردند. در همه کشورهای مردم‌سالار آن زمان، زنان حق رای نداشتند. زنان...
در اواخر جنگ جهانی اول، ایران دچار قحطی شد و ضایعات ناشی از این قحطی به جایی رسید که در خود پایتخت همه روزه عده‌ای پیر و جوان از گرسنگی تلف می‌شدند. راجع به شدت این قحطی مرحوم میرزا خلیل خان ثقفی (اعلم‌الدوله) طبیب دربار سلطنتی شرحی بسیار موثق در خاطرات پراکنده خود تحت عنوان «مقالات گوناگون» آورده است که عیناً در اینجا نقل می‌شود: «... از یکی از گذرگاههای تهران عبور می‌کردم. به...
همزمان با سی و پنجمین سالگرد اشغال سفارت آمریکا در تهران، وب سایت شبکه خبری سی‌ان‌ان آمریکا در گزارشی به بازخوانی دوباره حادثه گروگانگیری کارکنان سفارت آمریکا در ایران پرداخته و در گزارشی مدعی شده است که شش بخش از این حادثه کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در این بازخوانی که ظاهرا بخش‌هایی از آن برای خواننده آمریکایی تازگی دارد، به شش بعد از این حادثه که پیش‌تر به آن پرداخته نشده...
بعد از اوج گیری اعتراضات مردم در فاصله سال‌های 1355 و 1356، حاکمیت پهلوی اقدامات خود علیه انقلابیون را تشدید کرد. در این بین بسیاری از روحانیون نیز در معرض مواجهه پلیسی ماموران رژیم قرار گرفتند. یکی از چهره‌هایی که گرفتار این برخوردها شد، آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای بود. شیوه و سلوک مبارزاتی و هدایتگری‌های ایشان بویژه در منابر رسمی و جلسات درس باعث تحریک ماموران ساواک شد. یکی دیگر از اقدامات...
تبعید به عنوان نوعی کیفر فقهی و حقوقی به معنای «دور کردن» و در اصطلاح مجازاتی است که به موجب آن فرد مجرم از اقامت در شهر یا کشور خود ممنوع می‌شود و برای مدتی معین به سکونت در محل دیگری محکوم می‌شود. بدرستی روشن نیست که این نوع مجازات از چه زمانی در ایران رایج شد اما آنچه روشن است این که از دوره قاجاریه رواج بیش تری یافت. در این دوره راه‌های گوناگونی از جمله تبعید برای مقابله با مخالفان...
پس از ورود متفقین به ایران و استعفای اجباری رضاشاه از سلطنت، وی در 25 شهریور 1320 بناچار ایران را ترک کرد و به امر انگلیس به جزیره موریس و سپس ژوهانسبورگ درآفریقای جنوبی تبعید شد و در همان‌جا درگذشت. تلخی شکست و آگاهی یافتن از فریب متفقین نسبت به ایران روحیه رضا شاه رادرهم شکست. پیش از تبعید، او نامه ای مبنی بر کناره‌گیری خود نوشت و آن را به نخست وزیر خود محمدعلی فروغی نشان داد. او می‌خواست با...
آیت‌الله محمدرضا مهدوی‌کنی (زاده ۱۴ مرداد ۱۳۱۰ - درگذشته ۲۹ مهر ۱۳۹۳) روحانی شیعه، سیاستمدار ایرانی و رئیس مجلس خبرگان رهبری بود. وی از شخصیت‌های مشهور و معروف در سال‌های نهضت، انقلاب و نظام جمهوری اسلامی بود و سمت‌هایی چون دبیر کلی جامعه روحانیت مبارز (مهمترین حزب اصول‌گرای ایران)، ریاست دانشگاه امام صادق و استاد درس اخلاق اسلامی این دانشگاه را بر عهده داشت. مهدوی کنی پس از...
نام طهران را نخستین‌بار در ترجمه احوال یکی از محدثین بزرگ به نام «محمد بن ابوعبدالله حافظ تهرانی رازی» می‌بینیم. در «فارسنامه» ابن بلخی نیز از طهران به دلیل انارهای خوبش یاد شده است. همچنین در کتاب «آثار‌البلاد» زکریای قزوینی اطلاعات جالبی درباره مردم دهکده طهران وجود دارد. در این اثر طهرانی‌ها به‌عنوان مردمانی سرسخت و یاغی، باج‌نده و ستیزه‌جو معرفی...
از اواسط جنگ دوم جهانی که دولت‌های متفقین تصمیم به تشکیل یک دادگاه بین‌المللی برای محاکمه آغازگران جنگ گرفتند، موضوع این دادگاه و یکسونگری بانیان آن، دستمایه‌ای برای نگارش هزاران مقاله و طنز و رمان و گزارش در مطبوعات جهان گردید. از مهمترین مباحث مطروحه در این آثار نگاه یک سویه و مشترک متفقین بود که بر مشخص بودن آراء محکومین قبل از محاکمه گواهی می‌داد. در بسیاری از این مقالات نتیجه آراء...
مینو صمیمی منشی فرح پهلوی در کتاب خاطرات خود با به تاجگذاری شاه و فرح، اخبار روزنامه های اروپایی را در این باره منعکس و به مقایسه شرایط و اوضاع اقتصادی مردم محروم همزمان با مراسم تاجگذاری پرداخته است. در این گزارش می خوانیم: .... بازگشتم به ایران در سال 1967 مصادف بود با جشنی که به مناسبت تاجگذاری شاه در ایران برگزار می شد . موقعی که قصد عزیمت از سوئیس داشتم روزنامه های آن کشور پر بود از گزارشهای...
اسنادی از دوره قاجار بر جای مانده است که نشان می‌دهد در برخی از مقاطع که کشور از ثبات اجتماعی و سیاسی بیشتری برخوردار بوده حرکتهایی در جهت حمایت از تولید ملی شکل گرفته است. مصداق این سخن اسنادی است که نشان می دهد در دوره احمد شاه قاجار مجلس قانون «استعمال البسه وطنی» را تصویب کرد و با حکم شاه قرار شد لباس مقامات و مستخدمین دولت از منسوجات داخلی تهیه شود. در قدم اول قرار شد لباس مقامات و...
احمد علی مسعود انصاری در کتاب خاطرات خود به بیان گوشه هایی از اختلاف میان هویدا و آموزگار نخست وزیران قبلی و بعدی می پردازد. با انتخاب جمشیدآموزگار به نخست‌وزیری در مرداد 1356و انتصاب هویدا به وزارت دربار ، خصومت و اختلاف دیرین میان این دو تشدید شد، چرا که هویدا ظاهراً بعد از سیزده سال نخست‌وزیری هنوز از آن سمت سیر نشده بود و با رقیب دیرین که اینک جای او را در کاخ نخست‌وزیری گرفته بود بر سر...
تصویب قانون کاپیتولاسیون لایحه مصونیت مستشاران و تبعه آمریکا، در سیزدهم مهرماه 1342 (در زمانی که حضرت امام در زندان بودند) در کابینه علم، در مجلس شورای ملی علیه حاکمیت ملت ایران به تصویب رسید و پس از چندی که مجلس تشریفاتی سنا نیز بر آن صحّه گذارد، در زمان نخست-وزیری منصور[1] در بیست و یکم مهرماه 1343 دوباره در مجلس شورای ملی مورد تصویب ننگین نمایندگان شاه قرار گرفت.[ 2] واکنش صریح امام به...
آیت الله کاشانی مدت زمانی بعد از کودتای 28 مرداد 1332 بیمار شد و عملاً از صحنه سیاسی کشور کنار رفت. در بهمن سال 1340 هنگامی که در بستر بیماری بود، محمد رضا شاه به اصرار امینی نخست وزیر وقت جهت دلجویی نزد ایشان رفت، وقتی وارد اتاق گردید، آیت الله کاشانی پتو را بر سر خود کشید و در حالی که پشت خود را به شاه نموده بود، از رویارویی با او اعراض نموده و تنها جمله ای که بر زبان راند این بود که: «روز قیامت جواب مرا...
در سال 1941، یعنی زمانی که سلطنت رضاشاه به پایان رسید، ایران یکی از عقب‌مانده‌ترین و فقیرترین کشورهای جهان بود. به گزارش سال 1952 بانک جهانی درباره ایران «طی چهل سال گذشته، جمعیت 13 الی 18 میلیون نفری ایران به طور عمده به کار کشاورزی اشتغال داشتند و تعداد اندکی از آنها در کار تجارت و کارگاه بودند. به رغم فراوانی مواد خام، نیروی کار و دستیابی به دریا، هیچ نوع از صنعت سنگین و تولید مواد خام، نیروی...
