مقالات
به مناسبت سالروز حادثه مسجد فیل در سال 1342 مقاله پیش رو از فصلنامه مطالعات تاریخی در اینجا باز نشر می گردد در این مقاله شما با بخشی از سیاست سرکوب رژیم پهلوی علیه جریان های مذهبی در سالهای ابتدایی شروع نهضت امام خمینی آشنا می شوید. سخنرانی شهید هاشمی نژاد در انتقاد به لوایح شش گانه که در بهمن 1341 به همه پرسی عمومی گذاشته شده بود ، موجب خشم رژیم پهلوی و در نهایت سرکوب مردم در مسجد...
یکی دیگر از چهره های تاثیرگذار در ساواک که نیاز به معرفی بیشتر دارد پرویز ثابتی است، فردی که از سال 1350 به عنوان «مقام امنیتی» معروف‌ترین چهره ساواک شد. تفاوت ثابتی با خوانساری در این است که از بدو جوانی در ساواک بوده و در این سازمان ترقی کرد و به عنوان «مقام امنیتی» به شهرت و معروفیت دست یافت. زمانی که قائم مقام ساواک شدم، ثابتی یک جوان کمتر از سی سال بود و شغل او ریاست بخش مربوط به احزاب...
در نخستین روز از مهرماه سال 1357، در حالی که مجالس ختم فرزند آیتاللهالعظمی سیدمحمدرضا گلپایگانی در شهرهای کوچک و بزرگ ایران برپا بود و آشکارا جنبه سیاسی و ضدحکومتی داشت، خبر محاصره خانه امام در شهر نجف به گوش ایرانیان رسید. طبق توافقی که بین دولتین ایران و عراق به عمل آمده بود، خانه امام به محاصره مأموران حکومتی عراق درآمد. مجموعه اخباری که از این اقدام منتشر شد، حکایت از آن داشت که این محاصره با...
امام خمینی در فرصت مناسبی که خلاء قدرت بیش از هر زمانی احساس می‌شد وقدرت رویارویی دولت بختیار به کلی از بین رفته بود، با تشکیل دولت موقت شکست نهایی را بر رژیم تحمیل کرد. حمایت همه جانبه‌ی مردم از دولت منصوب امام خمینی وایستادگی کارمندان در مقابل وزرای دولت بختیار و اعلام...
نامه‌های زیر شکوائیه‌های دردمندانه کسانی است که در سالهای حکومت رضاخان، املاکشان توسط مأموران دولتی و به نفع شاه و دربار ضبط و تصرف شده است. نامه اول: نقل از روزنامه تجدد ایران، شماره 3246، یکشنبه 20 مهر 1320 با کمال احترام به عرض می‌رسانم: در سال 1311 شمسی کارپرداز املاک اختصاصی اعلیحضرت سابق در اشراف(بهشهر فعلی) حسب‌الدستور شاه سابق املاک موروثی این بنده را ضبط و تصرف کردند و دو سال تمام محصول...
فیروز میرزا فیروز مشهور به نصرت الدوله در سال ۱۲۶۴ شمسی از عزت ملک پنجمین دختر مظفرالدین شاه قاجار و نوه دختری امیرکبیر متولد شد. پدر فیروز، عبدالحسین فرمانفرما نام داشت. [1] دوران کودکی را در تبریز گذراند و از پنج سالگی تحصیلات مقدماتی شامل زبان فارسی، عربی، قرآن و شرعیات، حساب و هندسه و زبان فرانسه را تا حدی فرا گرفت. [2] در چهارده سالگی که پدرش به خارج از ایران، نجف، تبعید شد، در مدرسه...
با آغاز ترورهای منافقین در تابستان سال 1360 ش.، موجی از ترورهای علما و چهرههای مذهبی نیز آغاز شد. در ادامه این تحرکات تروریستی ، در 20 شهریور آیت الله سید اسدالله مدنی امام جمعه و نماینده امام خمینی (ره) در استان آذربایجان شرقی ترور شده و به شهادت رسید. این مجاهد و عالم فرهیخته یکی از یاران برجسته امام خمینی (ره) بود. اگر سیره وی به درستی نگاشته شود و شاگردان و یارانش به تدوین و تنظیم...
به مناسبت سالروز درگذشت روشنفکر نویسنده، منتقد ادبی و مترجم ایرانی ، "جلال آل احمد" در هجدهم شهریور 1348 مقاله پیش رو که بصورت اختصاصی برای سایت موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی توسط استاد قاسم تبریزی نوشته شده است، تقدیم خوانندگان ارجمند می شود.
: شهدا هفده شهریور 1357 عطای زندگی خاکی را به شهد شیرین شهادت بخشیدند و لبیک گویان به خمینی کبیر به دیار باقی شتافتند. آنان با شهادت خویش زمینه ساز پیروزی انقلاب اسلامی شدند و نشان دادند هیچ چیز نمی تواند اراده های پولادین و ایمان راستین مردان حق را شکست دهد حتی کشتار بی رحمانه و جمعی نیروهای سرکوبگر شاه. قیام خونین ۱۷ شهریور با ایثار و فداکاری مردمی جان برکف به جاودانه تاریخ پیوست تا عظمت...
....کابینه وثوق‌الدوله به کمک پلیس جنوب ایران، به خوبی از پس یاغیان مناطق مرکزی ایران برآمد. وایت در 14 آوریل 1919 می‌نویسد: «ششصد نفر راهزن به سرکردگی شخصی به نام رجبعلی در نواحی اطراف کاشان و اصفهان موجب بی‌نظمی‌های فراوانی شده‌اند. سردار جنگ، حاکم بختیاری اصفهان، مدتی با این افراد درگیر بوده و به تازگی گزارش داده است که آنها را محاصره کرده و امید دارد با فراخواندن...
از نظر کومله، کردستان و دیگر مناطق کردنشین سرزمین اشغال شده توسط دشمن بود که باید طی یک جنگ فرسایشی و بلندمدت آزاد می‌شد بنابراین تشکیل ارتش خلق در دستور کار کومله قرار گرفت از این رو اعلام داشت: «از کسانی که در شهر و دهات اسلحه در اختیار دارند دعوت می‌نماییم به ما ملحق شوند تا آنها را سازماندهی کنیم که به صورت نیروهای منظم و سازمان‌یافته درآیند و پراکنده نباشند.» کومله نوشت: «شهر...
موقعیت جغرافیایی ایران در طول تاریخ و از جمله در قرن بیستم همواره یکی از انگیزه های پیدایش و گسترش نظام سلطه جهانی و همچنین منبع نگرانی جدی در منطقه بوده است. کشف منابع عظیم نفتی نیز در اوایل قرن بیستم به این موقعیت حساس دامن زد و قدرتهای بزرگ سلطه گر جهانی را بر آن داشت تا با اتخاذ سیاستهای همکاری جویانه یا رقابت جویانه به تاراج سرزمین ایران و داراییهای آن اقدام نمایند. رقابت انگلیس و...
حکومت پهلوی نه مفهوم هنر و ارزشهای فرهنگی و هنری را می‌شناخت و نه برای ارزشهای دینی و اعتقادی مردم ایران احترام قائل بود. به همین دلیل با حربه هنر به مقابله با باورهای مذهبی مردم می‌پرداخت. آنتونی پارسونز آخرین سفیر انگلیس در ایران عصر پهلوی در کتاب خاطرات خود به مواردی از فعالیتهای غیراخلاقی که به نام فعالیتهای فرهنگی و هنری صورت می‌گرفت و تعمداً در ماه مبارک رمضان به اجرا درمی‌آمد، کرده...
«اگر عاشورا و گرمی و شور و انفجار آن نبود، معلوم نبود چنین قیامی بدون سابقه مورد سازماندهی واقع شود. واقعه عظیم شورای ۶۱ هجری تا خرداد ۱۳۴۲ و از آن تا قیام علنی بقیه الله (عج) در هر مقطع انقلاب ساز است.» (قیام عاشورا در کلام و پیام امام خمینی(ره)، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام، ۱۳۷۵، ص ۶۱). نهضتی که امام حسین(ع) در سال ۶۱ هجری پایه گذار آن بود، در طول تاریخ هماره عامل هراس و وحشت...
محمدجواد باهنر به سال ۱۳۱۲ در یک خانواده پیشهور و ساده در شهر کویری کرمان به دنیا آمد، محله باهنر معروف به «محله شهر» از محلهای بسیار قدیمی و مخروبه شهر کرمان بود. علی اصغر پدر محمدجواد، امور معیشتی خانواده را از مغازه کوچکی در بازار قدمگاه نزدیک میدان مشتاقیه، اواخر خیابان شریعتی (شاهپور آن روزگار) تأمین میکرد.۱
در سوم شهریور 1320، نیروهای متفقین (انگلستان و شوروی) بدون توجه به اعلام بی‌طرفی دولت ایران در جنگ جهانی دوم، به کشور ما حمله کردند و در عرض مدتی کوتاه ایران را به تصرف خود درآوردند. از نظر اقتصادی، با آنکه کشور ما، خود درگیر مشکلات عدیده‌ای، به خصوص قحطی و گرانی مایحتاج عمومی بود، می‌بایست عهده‌دار مخارج میهمانان ناخوانده خود نیز باشد. تمامی راه‌های کشور به خصوص خطوط راه آهن و شوسه...
پذیرش و تحمل سختی و مشقات و حتی بذل مـال و جان در راه حفظ میهن و پاسداری از ارزشهای معنوی و مادی برای ملتها،سهل و ساده و چه بـسا لذت بخش باشد؛اما تـضییقات مـادی و معنوی حاصل از منفعت و قدرت طلبی سردمداران کشورهای بیگانه،طاقت فرسا و تحمل‌ناپذیرند.جنگهای جهانی اول و دوم بر اثر رقابت و فزونخواهی دولتهای اروپایی در گرفت،ولی دامنه و تبعات آن کشور ایران را نیز شامل...
: محاصره پاوه توسط نیروهای ضد انقلاب حزب دموکرات کردستان و سایر گروهای چپی طی روزهای ۲۳ تا ۲۸ مرداد ۱۳۵۸ رخ داد. در این نبرد چند هزار تن از نیروهای شورشی به اسم دفاع از حقوق کردها اما در واقع در خدمت نیروهای بیگانه که سودای تجزیه ایران را در سر داشتند به شهر پاوه حمله کردند و کوشیدند تا آن را تصرف کنند. در مقابل، چند صد تن نیروهای ژاندارمری و سپاه پاسداران از شهر دفاع کردند. برای تقویت...
این مقاله در صفحات 39 تا 64 فصلنامه Middle Eastern Studies ، سال 39،شماره 3،جولای 2003،به چاپ رسیده است. ایـن فصلنامه که از سـال 1964 بـه طور منظم در لندن به چاپ می‌رسد،به موضاعات سیاسی،روابط بین الملل و اقتصاد سیاسی می‌پردازد.
اشـاره پرسش بنیادین این مقاله آن است که احزاب،سازمانها و جمعیتهای طرفدار جبهه ملی در همدان چگونه شـکل گرفته،چه نقشی را ایفا نموده‌اند؟رهبران محلی این تشکیلات چه کسانی بوده‌اند؟میزان نقش هریک از اقشار مـختلف جامعه اعم‌از بازاری و روحـانی و فـرهنگی و کشاورزی و...در این وقایع چه بوده است؟در نهایت این نهضت چه روندی را در همدان طی کرده و بعد از کودتای 28 مرداد،سرنوشت رهبران...
