مقالات
«والاس موری» چهاردهمین نماینده سیاسی آمریکا در ایران بود. او در 1324 شمسی به مقام سفیری در تهران منصوب شد و مدت مأموریتش مانند بسیاری دیگر از همکارانش در ایران از نظر زمانی محدود و کوتاه بود. همتای ایرانی او در واشنگتن حسین علاء بوده است. والاس موری در اوایل حکومت رضاخان کاردار کشورش در تهران بود. او پس از ملاقاتی که در 18 مهر 1303 با مرحوم سیدحسن مدرس رهبر جناح اقلیت مجلس شورای ملی داشت،...
این نوشتار، بخشی از خاطرات «احسان الله خان دوستدار» است. وی در مقاطعی حساس از تاریخ ایران دورة قاجار نقش مؤثری داشته است؛ اما این تأثیرگذاری را نمیتوان به دقت مشخص کرد. او در سیر فعالیتهایش گاهی بر روی امواج حوادث قابل رؤیت است اما در مقاطع دیگری در لایه های زیرین حوادث ناپدید میشود. از این رو ارزیابی عملکرد او دشوار است. حضور او در سه جریان به نسبت مهم پس از انقلاب مشروطیت یعنی...
بی‌هیچ گفتگو، انقلاب مشروطیت ایران نقطه عطفی در تاریخ معاصر ماست و از نظر نمود تاریخی، «حادثه برجسته»ای به شمار میآید. ولی متأسفانه نه تنها هنوز تحلیل علمی و دقیقی از آن نداشته‌ایم، بلکه گزارش جامعی نیز از آن در دست نیست، از این رو جای شگفتی نیست اگر بسیاری از نامداران این نهضت را نشناسیم و بسیاری از قهرمانان آن گمنام مانده باشند در حالی که این امر، قطع نظر از ضرورت تاریخی، از نظر...
انگلستان با حمله به نیروهای میرزاکوچک خان در پی تقویت بیش از پیش کابینه وثوق‌الدوله بود. دراین باره وایت درتلگرام20 مارس 1919 می‌نویسد:«این روزها خواسته‌های جدایی‌ط‌لبانه جنگلی‌ها افزایش یافته و استان گیلان عملاً مستقل است. توافقنامه‌ای که تابستان سال گذشته میان آنها و انگلستان منعقد شد، اعتبار جنگلی‌ها را افزایش داد... انگلیسی‌ها به این نتیجه رسیده‌اند شرایطی که منجر...
همدان در طول ادوار تاریخی، دارای نقش و موقعیت ممتازی بوده است؛ به خصوص قرار گرفتن این شهر در مسیر جاده ابریشم، و محل انشعاب این جاده به شمال، مرکز و غرب ایران اهمیت ویژهای را به آن بخشیده است. هر مهاجم و نیرویی که میخواست از سمت غرب به شمال و مرکز ایران دست یابد، باید از این گذرگاه میگذشت؛ به طوری که وقایع جنگ جهانی اول و دوم این موضوع را به خوبی تأیید میکند. همدان با داشتن این موقعیت...
امام خمینی ده روز پیش از فرارسیدن ماه محرم، در ابتدای آذرماه 1357 پیام مهمی برای ملت ایران فرستادند و از این ماه به عنوان ماهی که خون بر شمشیر پیروز خواهد شد، یاد کردند. این پیام در دهه اول آذرماه 1357، نقش تعیینکنندهای در ادامه روند مبارزات مردم علیه حکومت محمدرضا پهلوی داشت. سندها خبر از آمادگی مردم برای مقابله با دولت نظامی در ماه محرم میدهند؛ حتی شایعه ورود اسلحه و توزیع آن بین مردم در میان...
درفاصله روزهای ششم تا نهم آذر 1322 و در بحبوحه جنگ دوم جهانی، تهران میزبان رهبران سه کشور متفقین یعنی فرانکلین روزولت رئیس جمهور آمریکا، وینستون چرچیل نخست‌وزیر انگلیس و ژوزف استالین رئیس جمهور شوروی بود. این سه کشور در سالهای جنگ دوم جهانی سه کنفرانس مهم در تهران، یالتا و پوتسدام تشکیل دادند و در آنها ضمن طرح نقشه‌های جنگی و استراتژی نظامی خود درباره شرائط بین‌المللی و اوضاع جهان بعد از...
بسیج یک فرهنگ یک تفکر انسجام یافته است نوشته :حسن جنتی : هر سال آذرماه شروع هفته بسیج است و زمانی برای بررسی نیروهای مردمی داوطلب از ابعاد مختلف فراهم می شود. به همین مناسبت در مقاله پیش رو به معنای فرهنگ و تفکر بسیجی و نقش آن در پیروزی انقلاب اسلامی و تداوم مقاومت در برابر استکبار جهانی پرداخته ایم که امیدواریم مورد توجه شما قرار گیرد. ******* با بررسی مواضع امام خمینی در باره...
پیشگفتار به اذعان اکثر مورخان، بیتوجهی سران رژیم پهلوی به دین و فرهنگ جامعه و باورهای اعتقادی و ارزشی مردم و تلاش آنها برای حذف ظواهر فرهنگ دینی در کنار عوامل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، عامل مهمی بود که پایه‌های رژیم را متزلزل ساخت. تلاش برای نابودی و حذف فرهنگ دینی از جامعه در دوران پهلوی را باید در ماهیت رژیم و وابستگی آن به بیگانه (استعمار انگلیس و آمریکا) مورد جستجو قرار داد. تلاش...
پس از شهادت آیت الله سیدمصطفی خمینی (1/8/1356) فضای سیاسی ایران شاهد حوادثی بود که در دو دهه چهل و پنجاه، تجربهای بینظیر به شمار میآمد. اول این که سخنرانیهای فراوانی در بزرگداشت شخصیت این شهید برپا شد. تعداد این سخنرانیها به همراه محتوای سیاسی آنها نه تنها پهنه ایران، بلکه کشورهای همسایه و بسیاری از محافل دانشجویی در اروپا، آمریکا و آسیا را دربر گرفت. دوم این که در این مجالس تنها به گرامیداشت آیتالله...
در مطالعۀ احوال بازیگران عصر پهلوی، وقتی‌که با شخصی مانند اسدالله علم روبه‌رو می‌شویم، نکته‌های عجیب و مبهمی به چشم می‌خورد؛ از جمله این نکته که چرا با وجود پیش‌بینی‌های او در مورد اوضاع آیندۀ کشور، مانند سقوط شاه و پیدایش انقلاب اسلامی، به‌گونه‌ای عمل می‌کرد که رژیم شاه را به سراشیبی تند سرنگونی سوق می‌داد؟ اسدالله علم در دوران وزارت کشور و به‌ویژه وزارت دربار، سبب...
گاوین همبلی استاد تاریخ دانشگاه دالاس ایالت تگزاس آمریکا در نگارش کتاب تاریخ ایران دانشگاه کمبریج به اتفاق چند نویسنده دیگر مشارکت داشته است. او در خصوص خشونت در حکومت پهلوی چنین می نویسد: « در تاریخ حکومت پهلوی در ایران به سختی می توان صفحه ای سیاه تر از تعقیب و آزار عشایر توسط مزدوران جیره خوار رضا شاه یافت.» در ادامه نمونه هایی از رفتار عوامل رضا خانی در دوره پهلوی اول ذکر می شود. 1....
نیروی نظامی ایران در سال های پایانی قاجار متشکل از بریگارد قزاق، و بودند که وضعیت آنها بشرح زیر توصیف شده است: الف) بریگاد قزاق: ناصرالدین‌شاه در دومین سفر خود به فرنگ در سال 1257.ش، چنان تحت تاثیر قزاق‌های روسی که در مقابل او رژه می‌رفتند، قرار گرفت که اظهار تمایل کرد که نایب‌السلطنه قفقاز یگانی مشابه سواره‌نظام قزاق در ایران به وجود آورد. دومانتوویچ،اولین فرمانده بریگاد ایرانی...
پس از سقوط رضاشاه و در فضای نسبتاً آزاد به وجود آمده از پایان دیکتاتوری پهلوی اول، در رسانه‌های کشور و در محافل سیاسی فاش شد که طی دوران بیست ساله حکومت پهلوی اول تنها در زندان قصر بیش از ۲۴ هزار نفر به اشکال مختلف به قتل رسیده‌اند. (1) یکی از بلندپایگان عصر رضاشاه که از آن دوره سراسر اختناق جان سالم به در برده بود، به نام محسن صدر، معروف به صدرالاشراف می‌گفت: «اعلیحضرت همیشه می‌فرمودند:...
یکی از ارکان اصلی دولت مدرن، ارتش می‌باشد، که نقشی کلیدی در ساختار جامعه و حکومت جدید و روابط متقابل آنها دارد. اولین تلاش ها برای ایجاد ارتشی متشکل و منضبط به سبک اروپایی در دوران حکومت ناصر الدین شاه قاجار و توسط میرزاتقی‌خان امیرنظام، اولین صدراعظم ناصرالدین‌شاه صورت گرفت، اصلاحات متعددی، به‌ویژه در بخش مواجب و سربازگیری انجام شد. اگر چه ارتش ایران در قالب قشون متحدالشکل و...
: تسخیر سفارت آمریکا درتهران در 13 آبان از رویدادهای مهم تاریخ ساز بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ابشمار می رود. زیرا این رویدادمهم علاوه برانکه سیاست خارجی و روابط ایران با سایر کشورهای جهان را تحت تاثیر قرار داد، موجب ریشه کن شدن پایگاه جاسوسی و نفوذ آمریکا در ایران شد. عظمت این رخداد به اندازه ای بود که پس از گذشته بیش از چهار دهه از آن هنوز آثار و نتایج آن را می توان مشاهده کرد....
: صنعت کنسروسازی در دنیا از پیشینه شایان‌توجهی برخوردار است و همواره کنسرو کردن غذا و میوه به‌عنوان نیاز، مورد توجه عموم مردم بوده است. این صنعت از زمان تأسیس تا ورود آن به ایران، فراز و نشیب بسیار داشته است و در این نوشتار، به نحوه شکل‌گیری و ورود آن به شهرایران می‌پردازیم. ******** تعریف : کُنسِرْوْ به روشی برای نگهداری از غذا و هم‌چنین به خوردنی‌های نگهداری شده به این روش...
فعالیتهای فراماسون ها در ایران توسط عسگر‌خان افشار ارومی از سال 1223 قمری در دوران قاجاریه شکل گرفت و با توجه فرخ‌خان امین‌الدوله، امیرنظام گروسی و یوسف‌خان مستشارالدوله تبریزی توسعه یافت و محافلی چون فراموش‌خانه میرزا ملکم خان، جامع آدمیت ( که با پیش‌گامی عباس‌قلی خان آدمیت تأسیس گردید )، لژ میرزا محسن خان مشیرالدوله و انجمن اخوت به ریاست میرزا علی خان ظهیرالدوله شکل...
مقاله ای که ترجمه آن درپی میآید حاصل پژوهش دکتر محمد رسن دمان السلطانی استادیار رشته تاریخ معاصر دانشکده علوم پایه تربیتی دانشگاه بابِل عراق است. تخصص استاد السلطانی، تاریخ مرجعیت دینی عراق و ایران و تاریخ احزاب و گروههای اسلامی است. متن عربی این مقاله در مجله علمی پژوهشی دانشگاه بابِل عراق به چاپ رسیده است. اما انگیزه ترجمه و نشر آن به زبان فارسی، گذشته از بازنمایاندن نگاه علمی و...
در دوران قاجار و قبل از آن، نیروی نظامی در قالب ایل مدیریت می شد و آنان قدرت را برای سران ایل تولید، توسعه و پایدار می کردند. قاجارها از زمان صفویه بخش مهمی از لشکریان قزلباش محسوب می‌شدند و از آن پس نیز همواره در جنگهای داخلی و خارجی در زمره نام‌آورترین سپاهیان و نیز مدعیان سلطنت ایران بودند. نه‌تنها به تخت نشستن آقامحمدخان، بلکه جنگهای او در منطقه قفقاز نیز با اتکا بر سپاه ایلی قاجار و...
