آشنایی با مدرسه فیضیه قم

مدرسه فیضیه از نیمه نخست قرن 13 هجری قمری جایگزین مدرسه آستانه شد

و به اعتبار متون معتبر تاریخی از میانه قرن 6 هجری قمری وجود داشته و در عصر صفوی تجدید شد.

فیضیه نام مدرسه علمیه‌ای در قم و محلی برای تعلیم و تربیت طلاب علوم دینی است که به دلیل نقش و اهمیت آن در تحولات حوزه علمیه و انقلاب اسلامی، زایران و مسافران علاقه زیادی به بازدید از این مرکز دارند.

بنای مدرسه 4 ایوانی است و 2 طبقه با 40 حجره تحتانی متعلق به دوره قاجار و 40 حجره فوقانی متعلق به قرن 14 هجری قمری است که به اهتمام حضرت آیت‌الله حائری یزدی بالای حجره‌های پیشین در گرداگرد حیاط مرکزی بنا شد.

قدیمی‌ترین بخش مدرسه، ایوان جنوبی آن است که مزین به کاشی‌کاری‌های زیبا متعلق به دوره صفوی است.

این مدرسه تاریخی که در جوار حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه (س) قرار گرفته طی نیم قرن تحولات و حوادث بسیاری را به خود دیده و شاهد نقاط عطف برای تاریخ سیاسی ایران و حتی جهان اسلام بوده است.

از دهه 40 شمسی مدرسه فیضیه پایگاه مبارزه علیه نظام شاهنشاهی شد و به لحاظ اهمیت استراتژیک حکومت پهلوی برای غرب در منطقه و جهان، فیضیه به دلیل مخالفتش با چنین نظامی، شهرت جهانی یافت.

مدرسه فیضیه هم محلی برای تحصیل بسیاری از شخصیت‌های علمی و سیاسی ایران و هم جایگاهی برای رشد و بسط اندیشه‌های انقلابی امام خمینی (ره) بوده است.

نام‌های فیضیه، امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی چنان به یکدیگر گره خورده‌اند که نمی‌توان برای هر یک تاریخی جداگانه نوشت.

بنا و کارکرد مدرسه فیضیه گرچه به قرون گذشته باز می‌گردد اما رونق تازه احیای آن مرهون عزیمت آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری (ره) از اراک به قم می‌باشد.

ورود ایشان به قم به تجدید حیات حوزه علمیه انجامید و مدرسه فیضیه نیز جانی تازه در کالبد خود یافت.

فیضیه در دوران زعامت و مرجعیت آیت‌الله صدر و آیت‌الله بروجردی نیز بازسازی شد و شکل کنونی خود را یافت.

امام خمینی (ره) پس از ورود به قم در سال 1301 هجری شمسی در یکی از حجره‌های مدرسه فیضیه سکونت داشتند، این حجره که شماره 23 را بر پیشانی خود دارد تا سال 1325 هجری شمسی محل زندگی و کانون فعالیت‌های علمی و اجتماعی ایشان بود.

اولین فعالیت اجتماعی امام خمینی (ره) در فیضیه برگزاری درس اخلاق برای مردم و طلاب در سال 1315 شمسی و نقد حکومت رضا خانی بود.

پس از شهریور سال 1320 و فرار رضاه شاه از ایران، فیضیه شاهد فعالیت‌های جدی و گسترده‌تر امام (ره) علیه رژیم پهلوی بود.

امام راحل در 29 اسفند 1341 در سخنرانی خود در مسجد اعظم قم به حمله ماموران دولتی به مدرسه فیضیه در 30 بهمن ماه همان سال اعتراض کردند.

یورش ماموران شهربانی و ژاندارمری قم در آن تاریخ به مدرسه فیضیه در پی اعتراض امام راحل به طرح آمریکایی شاه با عنوان انقلاب سفید بود.

در فروردین 1342 نیز فیضیه یک بار دیگر هدف حمله نظامی قرارگرفت، سخنرانی‌های امام راحل علیه قانون انجمن‌های ایالتی و ولایتی و گسترش اعتراضات مردمی، فیضیه را به مرکز انقلاب اسلامی تبدیل کرده بود.

به دلیل قرار گرفتن فیضیه در کانون مبارزات سیاسی و فعالیت‌های اجتماعی امام خمینی (ره) رژیم شاه نیز این مدرسه را محلی برای اجتماعات سیاسی و پناهگاه طرفداران انقلاب می‌دید و از آن به شدت بیم داشت.

در خرداد سال 1354 تظاهراتی به انگیره بزرگداشت خاطره شهدای 15 خرداد در فیضیه برگزار شد که این مراسم نیز هدف حمله پلیس و ارتش رژیم قرار گرفت و به تعطیلی مدرسه تا پیروزی انقلاب اسلامی انجامید.

مدرسه فیضیه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران نیز همچنان جایگاه سیاسی و مذهبی خود را حفظ کرده است.