مقالات
در رژیم شاه طیف نسبتاً وسیعی از نخبگان شامل اعضای خاندان سلطنت، بلندپایگان دربار، نخست وزیران، وزیران، نمایندگان مجلس، رده‌های بالای افسران ارتش، قضات بلندپایه، معاونان وزراء، دیپلماتهای ارشد و سایر مقامات عالی‌رتبه مواضع رسمی قدرت را در اختیار داشتند که در اینجا با حلقه دورنی قدرت شاه اشنا می‌شوید. حلقه قدرت شاه مجموعه‌ای از افراد و شخصیت‌ها را در بر می‌گرفت که به دلیل نزدیکی شخصی به...
یکی از کسانی که در دربار محمدرضا پهلوی و در خصوصی‌ترین جنبه‌های زندگی او دخالت داشت یک ارتشی به نام تیمسار عبدالکریم ایادی بود. وی که یک پزشک متوسط نیز بود با هدف معالجه امراض روانی محمدرضا و برادرش علیرضا پهلوی پایش به دربار باز شده بود. بهتر است ادامه ماجرا را از زبان ارتشبد حسین فردوست بشنویم:«علیرضا دچار مرض روحی شدید بود و احتیاج به پزشکی داشت که به طور مدام با او در تماس باشد تا ناراحتی‌هایش...
یکی از روزها، علیرضا، برادرش، با دوست دخترش به نام شاه‌پری‌ـ ز ، که دختر بسیار زیبا و خوش‌اندامی بود، به دیدار آمد. آن روزها علیرضا دانشجوی رشته موسیقی در دانشگاه پرینستون بود و با آنچه پدر برایش به جای گذاشته بود روزگار خوشی را می‌گذراند. وی شخصیتی محکم‌تر از رضا دارد و چون برادر کوچک‌تر بود و مثل رضا مورد توجه نبود، و به قول معروف، و البته در قیاس، کتک خورده بود طبیعی است که به اندازه برادر...
اطرافیان رضاشاه ، یعنی کسانی که سهم بسزایی از به تخت نشاندن او داشتند و در جهت تحکیم پایه های قدرت ، اورا یاری دادند ، مجموعه ای از افراد و شخصیت ها را در بر می گرفت که به دلیل نزدیکی شخصی به شاه ، عهده دار مشاغل اساسی از نهاد های حساس دولت بودند . تعدادی از این افراد به شرح زیر می باشند : عبد الحسین تیمور تاش : پس از درخشش رضا خان در فضای سیاسی سالهای پس از کودتای 1299 تیمور تاش از هواداران دو آتشه سردار...
به دنبال تصمیم شاه جهت برگزاری جشنهای 2500 ساله ، هیئتی در دربار تشکیل شد تا مقدمات لازم را برای این منظور فراهم آورد. ابتدا شجاع الدین شفا، که خود از پیشنهاددهندگان اولیه برگزاری جشنهای 2500 ساله بود، به عنوان دبیر کل این هیئت تعیین شد. پس از حدود دو سال که هم برنامه ها و هم مراکز فرعی این تشکیلات جدید گسترش قابل توجهی یافته بود، سناتور جواد بوشهری به ریاست آن برگزیده شد و این سمت را تا سال 1347 حفظ کرد....
آرشیو ملی بریتانیا در اواخر دسامبر ۲۰۱۰ سندهای دیپلماتیک مربوط به سی سال پیش یعنی سال ۱۹۸۰ را از حالت سری خارج کرد. در بخش نخست گزارش در مورد این سندها توضیحاتی در مورد آنها داده شد، شیوه پژوهش آنها تشریح گردید و نیز مروری صورت گرفت بر تحولات بین‌المللی در دوره‌ای که این سندها معطوف به آن هستند. بخش دوم گزارش مربوط به بازتاب برخی از وقایع سیاسی داخلی در این اسناد بود. اینک درمی‌نگریم که در این...
دیکتاتوری قابلیت هضم هیچ نوع ظرفیت مشارکت سیاسی را در خود ندارد مگر اینکه موفق به ایجاد مشارکتی صد درصد به نفع خود شود. محمدرضا شاه دیکتاتور گذشته ایران حتی تاب نظام دو حزبی در ایران نداشت و با ادغام دو حزب ایران نوین و مردم حزبی با عنوان رستاخیز ملت ایران راغ بنا نهاد و عملا به حزب کشی از نوع پهلوی در والاترین نوع خود دست زد و نظامی تک حزبی را به وجود آورد.محمدرضا پهلوی میخواست در داخل کشور،...
از 14 مهر 1357 که امام خمینی(ره) با ورود به پاریس مرحله تازه‌ای از هجرت 14 ساله خود را آغاز کرد، دائماً تحت فشار ساواک بوده و تیمسار مقدم آخرین رئیس ساواک نهایت کوشش خود را برای محدود کردن امام در فرانسه به کاربست. این کوشش از طریق فشار ساواک بر سازمان اطلاعاتی فرانسه صورت گرفت. در آن زمان ساواک به دستور شاه ماهانه کمک‌های مالی قابل توجهی را دراختیار سرویس اطلاعاتی فرانسه قرار می‌داد. فرانسویها بر روی...
پس از رحلت آیت الله بروجردی شاه قصد داشت پایگاه مرجعیت را از قم به نجف منتقل کند و بدین وسیله مراجع و روحانیت ایران، تضعیف شده تا مانع و مزاحم برنامه های او نباشند.لذا پیام تسلیت آیت الله بروجردی را برای مراجع نجف فرستاد که روحانیون مبارز، آن را بی اعتنایی به مراجع قم و قدم اول در راه تضعیف روحانیت ایران تلقی کردند.امام نیز بر همین نظر بود و دو سال پس از رحلت آیت الله بروجردی در یکی از سخنرانیهای خود...
نیکسون، پس از نشستن بر کرسی ریاست جمهوری ایالات متحده سلاح قاطع خود را در برخورد با حوادث بحران‌زایی که امریکا را به مخاطره افکنده بود، سیاست خارجی منطقی قرار داد. به گفته کیسینجر وزیر امور خارجه، وی سیاست خارجی را عنصر کلیدی در رفع مشکلات می‌دانست. نیکسون به هنگام مسافرت خود به کشورهای آسیایی، در 25 ژوئیه 1969م در پایگاه نظامی امریکا در جزیره گوام از اقیانوس آرام طی سخنانی، راهبرد نوین سیاست...
حزب توده، از احزاب کلاسیک و مهم تاریخ ایران به‌شمار می‌آید که پس از عزل رضاخان و در فضای باز سیاسی پس از شهریور ۱۳۲۰ شکل گرفت. بنیانگذاران اصلی این حزب، از همان گروه پنجاه‌وسه نفر و یا یاران دکتر تقی ارانی بودند که بنا به گرایشات مارکسیستی، توانستند حمایت ابرقدرت شرق، یعنی شوروی، را به سوی خود جلب کنند. در آن زمان، ازآنجاکه به‌طورکلی کشور تحت سلطه بیگانگان بود، عملا برای احزاب سیاسی فعالیت بدون...
وقتی جامعه دچار یک دگرگونی و انقلاب عظیم سیاسی اجتماعی می‌شود، طبیعی است مطرودشدگان از صحنه، سعی در دفاع از اشتباهات و تباهی‌های خود و یا پوشاندن آنها خواهند کرد. یکی از ابزارهای مهم در راستای این منظور، پناه‌بردن به تاریخ‌نویسی و خاطره‌گویی است تا بلکه در فحوای آن، چیزهایی پوشانده یا گنجانده شوند که وضعیت تاریخی آنها را ترمیم کند. در ده سال اخیر نگارش و نشر خاطرات درباریان پهلوی و اشخاص مرتبط...
در سند ساواک راجع به گزارش نشست مشترک اولین رؤسای موساد و ساواک چنین می‌خوانیم: نخست‌وزیریسازمان اطلاعات و امنیت کشورس.ا.و.ا.کموضوع: گزارش طبق تصمیمات متخذه قبلی روز دوشنبه 24 مرداد جلسه کمیته هم‌آهنگی رؤسای سازمانهای اطلاعات ایران و اسرائیل با حضور سپهبد بختیار – آقایان هارل – کاروز- سرتیپ پاکروان – سرتیپ علوی کیا منعقد شد.آقای هارل اظهارات زیر را نمود:با توجه به موضع حساس دو کشور و...
دکتر عباسعلی خلعتبری وزیر امور خارجه دهه پنجاه (1357ـ1351) محمدرضا پهلوی در سال 1291ش در تهران به دنیا آمد. پس از پایان دورة ابتدایی، برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت و دوره متوسطه را آن جا سپری کرد. وی در همان کشور دانشنامه خود را از مدرسه سیاسی پاریس و دکترایش را در رشته حقوق بین‌الملل از دانشگاه پاریس گرفت. در 1321 مشاغل دولتی را با ورود به وزارت دارایی آغاز کرد. اما خیلی زود در وزارت امور خارجه...
به دلیل همسویی رژیم صهیونیستی و رژیم پهلوی، مأموران این رژیم در ایران با آزادی کامل و بدون هیچ مزاحمتی فعالیت می‌کردند. اما سازمان اطلاعات و امنیت (ساواک) بنابر وظیفه‌ای که داشت، ناگزیر بود مأموران رژیم صهیونیستی را تا حدی که برای مأموران آن سازمان مجاز و مقدور بود زیرنظر بگیرد و مراقبت کند و دربارة کارهای آنان اطلاعات کسب کند.مدیرکل اداره دوم ساواک در نامه‌ای به مدیر کل اداره هشتم درباره مراقبت...
در اکثر ادوار تاریخی ایران، نظامهای سیاسی حاکم، از نوع نظام استبدادی با ساخت قدرت شخصی بوده‌اند. نظامی که یک شخص براساس یک نهاد دیرپای بر مردم، حاکم مطلق بوده و رابطه‌ی مردم به عنوان شهروندان بدون حقوق شهروندی با حاکمیت، بدون واسطه و از نوع یکجانبه بوده است و مردم بدون اینکه گفت و شنودی با بالاترین مقام قدرت سیاسی، یعنی شاه، داشته باشند اسیر تصمیم‌های فردی و بی‌چون و چرای پادشاهان بوده‌اند. با...
استعداد شگرف و ذوق لطیف یک فرد یا جامعه (در فرض ما: فرد و جامعه ایران) تجلیات گوناگون دارد و نمودهای آن را می توان در تمامی ابعاد زندگی دید و حس کرد. عرصه سیاست و مبارزات اجتماعی نیز می تواند بستر خوبی برای زایش و پرورش ذوقها و استعدادها باشد؛ خاصه زمانی که کوشندگان راه استقلال و آزادی با انواع سختیها و فشارها روبرو بوده و مجبورند به نیروی فکر و تدبیر، شگردهایی مناسب برای دستیابی به مقصود ابداع کنند....
اگرچه رژیم پهلوی از سال 1328 رژیم صهیونیستی اسرائیل را به صورت دو فاکتو1 به رسمیت شناخت و با غاصبان بیت‌المقدس رابطه سیاسی برقرار کرد، اما مردم مسلمان، آزاده و نوع دوست ایران نه تنها کم‌ترین علاقه‌ای به این‌گونه مناسبات نداشتند، بلکه یکی از مهم‌ترین دلایل شروع و شکل‌گیری نهضت امام خمینی (ره) و تبعید ایشان توسط حاکمان پهلوی به خارج از کشور اعتراض امام خمینی (ره) به روابط گسترده رژیم پهلوی...
چند سال پیش کتابی با عنوان چشمگیر «Her Story» درباره‌ی زنان گذشته، منتشر شد. ناگهان، معنی واقعی کلمه‌ی متداول بسیار روشن‌تر شد. تاریخ در واقع یک داستان است، اما نه مختص زنان یا مردان، بلکه داستان همه‌ی کسانی است که از خود اثری باقی گذاشته‌اند.تاریخ می‌تواند به صورت خیلی ساده، به عنوان «داستان کارهای انسان در زمان‌های گذشته» تعریف شود. آن اعمال، بدون توجه به این که دیروز یا 5000 سال پیش رخ داده‌اند،...
تا پیش از آبان سال ۱۳۰۴ هجری شمسی پیکر بی‌جان حکومت قاجار گرچه نفس‌هایش به شماره افتاده بود و دیگر توانی برای بلند شدن نداشت، اما هنوز صدای قلبش شنیده می‌شد. هنوز به طور کامل دفتر حکومت این خاندان بر این سرزمین به پایان نرسیده و حکایتش همچنان باقی بود. به مو رسیده اما پاره نشده بود. تا اینکه روز شنبه نهم آبان ماه فرا رسید، روزی که کار حکومت قاجار دیگر برای همیشه یکسره شد. آن روز نمایندگان مجلس پنجم...
