شکنجه در عصر پهلوی
نگاهی به تاریخ ادوار مجالس در ایران

به مناسبت دهم آذر روز مجلس در ایران

نگاهی به تاریخ ادوار مجالس در ایران

شواهد تاریخی نشان می‌دهد که پیشینه مجلس و شورا در امور حکومتی ایران به دوره اشکانیان باز می‌گردد، اشکانیان متاثر از فرهنگ مقدونی که برای 80 سال توسط اعقاب سلوکوس بر ایران حاکمیت یافته بود؛ مجلسی باعنوان "مهستان" تشکیل داده بودند که امور مهم در آنجا حل و فصل می‌شد، این مجلس از شاهزادگان اشکانی و از روسای خانواده‌های درجه اول تشکیل شده بود. مورخان رومی از این مجلس با نام "سنا" یاد...

ادامه مطلب

مشروعه در بوته نقد علمای مشروطه‌خواه

مشروعه در بوته نقد علمای مشروطه‌خواه

  جنبش مشروطه هر چند ریشه غربی داشت ولی تعدادی از بزرگ‌ترین مجتهدان دوران مشروطیت، تفسیری متناسب با آموزه‌های دینی و بومی عصر خود را از مشروطه ارائه دادند و کوشیدند آن را به کرسی بنشانند. آخوند ملامحمد کاظم خراسانی (1255 ـ 1329ق)، حاج میرزا حسین تهرانی (متوفی 1326ق)، آقا شیخ ملاعبدالله مازندرانی (1259 ـ 1331ق) در نجف، حاج آقا نورالله اصفهانی و آقا نجفی اصفهانی در اصفهان، و عبدالحسین لاری در فارس و شیخ...

ادامه مطلب

مجلس و قانون گذاری درنظریه سیاسی شیخ فضل الله نوری (ره)

مجلس و قانون گذاری درنظریه سیاسی شیخ فضل الله نوری (ره)

مخالفت قوانین موضوعه مجلس شورای ملی با قواعد اسلامیه، درعهده علمای اعلام (ادام الله برکات وجوهم) بوده و هست. لذا مقرر است درهر عصری از اعصار، انجمنی از طراز اول مجتهدین و فقهاء متدینین تشکیل شود که قوانین موضوعه مجلس را قبل از تأسیس، در آن انجمن علمی به دقت ملاحظه و مذاکره نمایند. اگر آنچه وضع شده مخالف با احکام شرعیه باشد، عنوان قانونیت پیدا نخواهد بود و امر انجمن علمی در این باب، مطاع و متبع است و...

ادامه مطلب

قانون‌گرایی سرمایه مشروطه‌خواهی بود

به مناسبت 14 مرداد سالروز انقلاب مشروطیت

قانون‌گرایی سرمایه مشروطه‌خواهی بود

 درباره مشروطه‌خواهی ایرانیان، دلایل مختلفی را بر شمرده‌اند، از خواست تاسیس عدالتخانه تا خواست ایجاد پارلمان و محدود کردن اختیارات شاه و حتی کوتاه کردن دست بیگانگان. آیا می‌توان مجموع این مطالبات را ذیل امری کلی که به انقلاب مشروطه منجر شد، گردآوری کرد؟  انقلاب مشروطه ایران با حضور نخبگان و اقشار وسیعی از ملت ایران نتیجه یک درک مشترک از سوی قاطبه ملت ایران است و آن حس عقب‌ماندگی...

ادامه مطلب

مشروعه در بوته نقد علمای مشروطه‌خواه

مشروعه در بوته نقد علمای مشروطه‌خواه

جنبش مشروطه هر چند ریشه غربی داشت ولی تعدادی از بزرگ‌ترین مجتهدان دوران مشروطیت، تفسیری متناسب با آموزه‌های دینی و بومی عصر خود را از مشروطه ارائه دادند و کوشیدند آن را به کرسی بنشانند. آخوند ملامحمد کاظم خراسانی (1255 ـ 1329ق)، حاج میرزا حسین تهرانی (متوفی 1326ق)، آقا شیخ ملاعبدالله مازندرانی (1259 ـ 1331ق) در نجف، حاج آقا نورالله اصفهانی و آقا نجفی اصفهانی در اصفهان، و عبدالحسین لاری در فارس و شیخ...

ادامه مطلب

شیخ فضل الله نوری ؛ شهید پیوند دین و قانون

در نهم مرداد ماه سالروز شهادت شیخ فضل الله نوری

شیخ فضل الله نوری ؛ شهید پیوند دین و قانون

مشروطه‌ای که در فرنگستان ساری و جاری است، با مشخصات خاصی که دارد شایستة اجرا در ایران نیست. ایرانیان باید مشروطه‌ای منطبق بر سنن ملی و مذهبی خود برقرار کنند. خدا گواه است کسی ضدیت با عدل ندارد و چه شده است کسی که اول مقدم در این امور بوده است،‌اقدام بر ضدیت یا تخریب این اساس مقدس معدلت را قصد کند که نه عقلاً‌و نه شرعاً جایز بلکه حرام است؛ مقصود، تطبیق این مجلس است با قانون محمدی(ص) «تاریخ...

ادامه مطلب

 شیخ فضل الله نوری مخالف مشروطه نبود

شیخ فضل الله نوری مخالف مشروطه نبود

ماجرای تأسیس عدالتخانه

به مناسبت یکصد و یازدهمین سالگرد شهادت آیت الله شیخ فضل الله نوری نشست مجاهد بصیر بصورت مجازی و به همت مرکز پژوهش های علوم انسانی اسلامی صدرا برگزار شد. دبیری این نشست را حسین نوری به عهده داشت و حجت الاسلام و المسلمین مهدی ابوطالبی، حجت الاسلام و المسلمین ذبیح الله نعیمیان و حجت الاسلام و المسلمین رضا غلامی هم میهمانان این نشست بودند. حسین نوری(دبیر نشست) : صد و یازده سال قبل در همین ایام، اتفاقی...

ادامه مطلب

مجلس قانونگذاری؛ گذار از مجلس شورای ملی به مجلس شورای اسلامی

به مناسبت هفتم خرداد روز بزرگداشت مجلس در ایران

مجلس قانونگذاری؛ گذار از مجلس شورای ملی به مجلس شورای اسلامی

مجلس مشروطه که‌یکی از اهداف تشکیل اش مبارزه با استبداد بود در دوره‌ی بیست وچهارم خود به طورکامل به خدمت دیکتاتوری درآمد. مجلس شورای ملی به جای آنکه به تقلیل ظلم و فساد همت گمارد، خود منشأ دیگری از فسادها و ظلم ها گردید. تغییر کارکرد مجلس مشروطه باعث افول اندیشه‌ی پارلمانتاریسم و عملاً وسیله ای برای توجیه، مشروعیت بخشی احیای استبداد گردید. واژه‌ی مجلس در لغت به معنای گردهم نشستن و محل...

ادامه مطلب

امام و قانون

به مناسبت دهم آذر روز مجلس در ایران

امام و قانون

در آذر ماه رویداد های مهمی در تاریخ سیاسی و اجتماعی کشور در باب قانون و قانون گرایی رخ داده است .هفتم آذر ماه سال 1360 جمعى ازنمایندگان مجلس در نامه ای به محضر حضرت امام خمینی (س) از ایشان در خصوص روند قانون گذاری در کشور رهنمود خواستند . رهبر انقلاب نیز در پاسخ بر اهمیت قانون رعایت قانون و ...تاکید و اصرار کردندو فرمودند :« در تمام زمینه‏ها وضع به صورتى درآید که همه طبق قانون اساسى حرکت کنیم.»در کنار این دو رویداد روز مجلس شورای اسلامی هم است .

ادامه مطلب

مرکزی برای خشن‌ترین شکنجه گران ایران

مرکزی برای خشن‌ترین شکنجه گران ایران

نمودار تشکیلاتی کمیته مشترک شامل سه واحد اطلاعاتی، اجرائی و پشتیبانی با ۳۷۵ پست سازمانی دائم و ۱۸۸ پست موقت بود. کمیته، محل استقرار مجرب‌ترین و خشن‌ترین شکنجه‌گران رژیم شاه بود. روز چهارم بهمن ۱۳۵۰ به دستور محمدرضا شاه پهلوی، مجموعه‌ای تحت عنوان «کمیته مشترک ضد خرابکاری » در محل زندان موقت اطلاعات شهربانی تشکیل شد. تشکیل این کمیته گامی در جهت هماهنگی میان عملکرد همه ادارات و...

ادامه مطلب

امام خمینی: مرکز همه قانون‌ها و قدرت‌ها مجلس است

به مناسبت دهم آذر روز بزرگداشت مجلس در ایران

امام خمینی: مرکز همه قانون‌ها و قدرت‌ها مجلس است

 بعد از سپری شدن سه دهه از پیروزی انقلاب اسلامی، باید آموخته باشیم که اولا حکومت اسلامی حکومت "قانون" است و هرج و مرج و نابسامانی و بی‌قانونی را برنمی‌تابد و اصولا بدون وجود و نقش‌آفرینی قانون، حکومت فلسفه وجودی‌اش را از دست می‌دهد. زیرا حکومت مجموعه‌ای است از مراکز و سازمان‌ها و تشکیلات و وزارتخانه‌ها که باید مجری قوانین باشند تا به این وسیله کشور اداره شود و مشکلات رفع...

ادامه مطلب

اندیشه سیاسى حاج آقا نوراللّه در مشروطه اصفهان

اندیشه سیاسى حاج آقا نوراللّه در مشروطه اصفهان

اگر هدف تاریخ به اعتبار «فاعتبروا یا اولى الابصار» روشن نمودن زوایاى پنهان و تاریک باشد تا وجدان خفته ملتى را بیدار نماید، این رسالت بر عهده پژوهشگران و محققان است. مشروطیت را مى‌توان نخستین گام عینى و عملى توسعه‌ گرایى ایران دانست. تحولات اجتماعى معمولاً «جامعه ‌محور» یا «نخبه‌ محور» هستند. از جلوه‌ هاى مهم تاریخ، یکى هم شناخت شخصیت‌هاى دینى، سیاسى و اجتماعى...

ادامه مطلب

آزادی های مدنی و نخستین قانون اساسی در ایران

به مناسبت برگزاری نخستین همه پرسی قانون اساسی جمهوری اسلامی در ایران

آزادی های مدنی و نخستین قانون اساسی در ایران

آزادی های مدنی و نخستین قانون اساسی ایران ‌این روزها سخن از روش های تاریخی ای می رود که به تدریج اسطوره صفت شده اند. نه تنها انقلاب های سیاسی، که در سرشت خویش عقل و دل ربا و پر از تناقض اند، که حتی متن ها و سندهای سیاسی ای که در گیرو دار دگرگونی های بزرگ اجتماعی پدید می آیند آماج خوانشها و تفسیرهای گوناگون اند. نسل های پی در پی مردم ایالات متحده امریکا در خط خط بیانیۀ استقلال 1776 نشان غرور و افتخار...

ادامه مطلب

مروری بر شکل گیری قانون اساسی در جمهوری اسلامی ایران

به مناسبت 12 آذر سالروز برگزاری نخستین همه پرسی قانون اساسی

مروری بر شکل گیری قانون اساسی در جمهوری اسلامی ایران

وقتی که جمهوری اسلامی ایران با رفراندوم عمومی سال 1358 به تصویب ملت ایران رسید و رای‌دهندگان 16 سال به بالا، نظام حکومتی انقلاب را معین کردند، ناظران مسایل سیاسی و اجتماعی منتظر بودند که قانون اساسی این حکومت بی‌سابقه در تاریخ جهان چگونه خواهد بود. دومین انتخاب مربوط به خبرگان قانون اساسی بود، که با رای مستقیم و مخفی مردم 73 نفر برای این مهم انتخاب گردیدند. سرانجام کار تدوین قانون اساسی جمهوری...

ادامه مطلب

حکومت توسط قانون در اندیشه سیاسی امام خمینی (قدس سره)

حکومت توسط قانون در اندیشه سیاسی امام خمینی (قدس سره)

نظریه پردازی سیاسی شامل دو دسته تلاش می شود: نخست، مفهوم سازی و واژه پردازی درباره مقولات سیاسی و دوم، بحث و استدلال برای اثبات گزاره‌های سیاسی. حضرت امام نیز به عنوان یک نظریه پرداز سیاسی، هم به کار مفهوم سازی در سیاست پرداخته اند و هم به پاسخ‌گویی به پرسش‌های اصلی مطرح در سیاست. این مطلب، موضوع بخش نخست این مقاله می باشد. در قسمت دوم مقاله، مفهوم سازی حضرت امام در باره قانون و انواع آن، بحث خواهد شد. چنان‌که ملاحظه خواهد شد، حضرت امام در خصوص قانون، در کنار قانون تکوینی الهی، از قانون تشریعی الهی، قانون بشری برنامه ریز و قانون بشری تکمیلی یاد می کنند و با این مفهوم سازی به غنای ادبیات سیاسی اسلامی کمک می کند. در قسمت سوم، نظریه پردازی حضرت امام درباره دو اصل حکومت توسط قانون و قانونیت مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در سیاست، دو پرسش اصلی باید بررسی شود: نخست این‌که "چه کسی باید حکومت کند؟" و دیگری این‌که "چگونه باید حکومت کرد؟". نظریه حضرت امام درباره پرسش نخست، یعنی ولایت فقیه، مشهور است. در قسمت سوم مقاله حاضر، یکی از پاسخ‌های ایشان به پرسش دوم در سیاست بررسی می شود. از دیدگاه حضرت امام، جامعه اسلامی را باید با اصل حکومت قانون و نیز اصل قانونیت، در کنار سایر اصولی که مورد بحث این مقاله نمی باشند، اداره نمود.

ادامه مطلب

انتشار «مفهوم قانون در ایران معاصر» تازه‌ترین کتاب زنده‌یاد فیرحی

سرنوشت قانون از بحران تا فروپاشی نظم سنتی در ایران پیشا مشروطه

انتشار «مفهوم قانون در ایران معاصر» تازه‌ترین کتاب زنده‌یاد فیرحی

تازه‌ترین کتاب زنده‌یاد داود فیرحی با عنوان «مفهوم قانون در ایران معاصر؛ تحولات پیشامشروطه» ازسوی نشرنی مننتشر شد.قانون مفهومی مرکزی است که سه‌گانه حکومت، جامعه و خود، یعنی فردیت و خویشتن هر انسانی ایرانی را پیوند می‌زند. سرنوشت قانون از بحران تا فروپاشی نظم سنتی در ایران پیشامشروطه کتاب «مفهوم قانون در ایران معاصر؛ تحولات پیشامشروطه» نوشته زنده‌یاد داود فیرحی پس از...

ادامه مطلب

انگلستان با تبدیل نهضت عدالت‌خانه به مشروطه انتقام گرفت

در گفت‌وگو با علی احمدی‌‌خواه کوه‌نانی نویسنده کتاب «مشروطه از قم تا قلهک، روندها و جریان ها»،

انگلستان با تبدیل نهضت عدالت‌خانه به مشروطه انتقام گرفت

بررسی مشروطه‌خواهی در ایران

 حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر علی احمدی‌‌خواه کوه‌نانی، استاد تاریخ و اندیشه معاصر مسلمین و از شاگردان مرحوم حجت‌الاسلام علی ابوالحسنی منذر است. از جمله کتاب‌های وی در مورد تاریخ مشروطه می‌توان به «مشروطه از قم تا قلهک، روندها و جریان‌ها»، «مشتی از مزخرفاتِ مطبوعات و مکتوباتِ مشروطه (کفریات)»، «شیخ فضل‌الله نوری از زبان خویش و غیر» و «زندگی، زمانه و...

ادامه مطلب

بهارستان در فترت قانون‌گذاری

به مناسبت دهم آذر روز بزرگداشت مجلس در ایران

بهارستان در فترت قانون‌گذاری

18 شعبان 1324 با نطق تاریخی و پرشور مظفرالدین‌شاه[2] در مراسم بارعام کاخ گلستان، مجلس شورای ملی افتتاح و رسمیت یافت و از آن پس، مجلس با منتخبان تهران کار خود را آغاز کرد.[3] اگرچه در نخستین روزها از عمارت نظام در نزدیکی کاخ گلستان برای برگزاری جلسات مجلس استفاده می‌شد، اما از همان آغاز، وکلای تهران طی نامه‌هایی به مشیرالدوله صدراعظم، در 27 شعبان 1324 چنین درخواست کردند: «کلاً بالاتفاق عمارت...

ادامه مطلب

زوایایی از زندگی شکنجه گر بهایی ساواک

زوایایی از زندگی شکنجه گر بهایی ساواک

این حکایت همه جبارانی است که حتی در واپسین روزهای حیات خود نه تنها به کشتار متوسل می شوند که به خیانت هم تن می دهند. متنی که در زیر می خوانید نوشته ایست در مورد پرویز ثابتی شکنجه گر ساواک که اخیرا در آمریکا بنابردلایلی فعال شده است. این متن در برخی سایتهای ضدانقلاب منتشر شده است که با اندکی تلخیص در ندای انقلاب منتشر می شود: پرویز ثابتی مرد شماره دو ساواک پس از ۳۳ سال سکونت در آمریکا و در...

ادامه مطلب

تحولات قانون و حقوق اساسی در ایران معاصر

به مناسبت 12 آذر 1358 برگزاری نخستین همه پرسی قانون اساسی

تحولات قانون و حقوق اساسی در ایران معاصر

قوانین اساسی کشورها به‌عنوان مادر سند هویت یک کشور، به‌گونه‌ای تهیه می‌شوند که در عین اختصار و ایجاز، از چنان استحکام حقوقی برخوردار باشند که بتوان نظام گسترده سیاسی و حقوقی یک کشور را بر پایه آن بنا کرد و حقوق اداری، حقوق خصوصی، حقوق عمومی و... با همه کثرت و تفصیلی که دارند، براساس قانون‌اساسی ــ که قانون مادر یک جامعه می‌باشد ــ نگاشته و به اجرا درمی‌آیند. بی‌توجهی به قانون‌اساسی و ناکافی یا ناکارآمدی آن، تنها در حد یک نقیصه تئوریک باقی نمی‌ماند، بلکه آثار سیاسی ــ اجتماعی آن در همه بخشها و نهادهای جامعه سرایت می‌کند. نمونه بارز این مساله به تبع تدوین اولین قانون‌اساسی انقلاب مشروطیت رخ داد که در نتیجه بالاگرفتن بحث و اختلاف بر سر کیفیت آن، مدتهای مدیدی سراسر کشور در آتش اختلاف، شورش، جنگ و هرج‌ومرج می‌سوخت و شکاف بزرگی پدید آمد که بسیاری از رجال دینی و سیاسی و فرهنگی صاحب‌نام این مرز و بوم را در خود فرو برد. مجاهدات و کوششهای زیادی برای اصلاح و اجرای قانون‌اساسی صورت گرفت، اما برپاشدن حکومت پهلوی همه مجاهدتها را خاموش و کوششها را بی‌نتیجه ساخت و دوباره سایه استبداد بر همه جای کشور حکمفرما شد و خود قانون‌اساسی نیز در این میان مثله گردید. ماجراهای فراوانی بر سر اولین قانون‌اساسی ایران آمد و در متن و متمم آن تغییرات زیادی انجام شد، اما همه این تغییرات، حقوق اساسی را به زیان مردم و به سود استبداد متمایل می‌کرد. سرانجام دومین و بزرگترین انقلاب تاریخ ایران در بهمن‌ماه سال1357 به پیروزی رسید و با ملغی‌کردن قانون‌اساسی ظالمانه و تحریف‌شده پیشین، قانون‌اساسی محکم، مدرن، دین‌مدار و مردم‌سالاری را به تصویب مردم ایران رسانید. مقاله حاضر تحولات قانون‌اساسی ایران از مشروطیت تا انقلاب اسلامی را مورد مداقه و معرفی قرار می‌دهد.

ادامه مطلب


1
2