اردشیر ریپورتر
: متن زیر نقدی است به قلم دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن بر کتاب «معمای هویدا»، که در روزنامه اطلاعات مورخه ۲۵ فروردین ۱۳۸۱ به چاپ رسیده است. ******** کتاب «معمای هویدا»، تألیف آقای دکتر عباس میلانی، پرخواننده‌ترین کتاب این چند ماهۀ اخیر بوده است. ما نیز به این خیل کنجکاوان پیوستیم و آن را از دوستی به امانت گرفتیم و خواندیم. بهتر بود که این کتاب «حماسه هویدا» نامیده می‌شد،...
خارج شدن پرویز ثابتی از زندگی مخفی که سال ۱۳۹۰ با انجام مصاحبه به صورت محطاتانه آغاز و ۲۲ بهمن ۱۴۰۱ با انتشار عکس حضور او در تجمع معارضین آمریکانشین تکمیل شد، جنجال زیادی به پا کرد. حال که پرویز ثابتی، از مدیران ارشد امنیت‌داخلی ساواک پس از سالها زندگی مخفی، بر آن است که گام به گام حضور بیشتری داشته باشد، آشنایی بیشتر با او خالی از لطف نیست.
پس از رحلت آیت‌الله سیدابوالحسن اصفهانی، زعیم عالیقدر شیعه، در آبان‌ماه ۱۳۲۵، نام دو تن از علمای بزرگ آن زمان به‌عنوان افرادی که صلاحیت جانشینی آیت‌الله اصفهانی را دارند، مطرح شد: آیت‌الله سیدحسین طباطبایی قمی و آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی. از میان این دو تن، علما و مجتهدان نجف‌اشرف که آیت‌الله سیدحسین قمی را لایق این مسئولیت می‌دانستند، پس از اصرار فراوان و بیان این‌که قبول این...
دو سال ابتدایی انقلاب، افراد مختلفی از مامورین و شکنجه‌گران ساواک دستگیر و در دادگاه‌های انقلاب محاکمه می‌شدند. در جریان بازجویی از این افراد و رسیدگی به پرونده‌ی آنها، سرنوشت نامعلوم برخی مبارزینِ پیش از انقلاب روشن و گوشه‌هایی از جنایات و شکنجه‌هایی که بر مبارزین اعمال شده بود بیان می‌شد. خانواده شهدای مبارز پیش ازانقلاب و زندانیان شکنجه‌شده ی پیش از انقلاب هم در دادگاه‌ها حضور پیدا...
۳۰ فروردین ۱۳۵۴ روزنامه‌ها در خبری غافلگیرکننده از کشته‌شدن ۹ زندانی معروف گروههای مسلح در جریان فرار از زندان خبر دادند. دو نفر از کشته‌شدگان یعنی کاظم ذوالانوار و مصطفی جوان خوشدل از کادرهای رده بالای سازمان مجاهدین خلق؛ و هفت نفر دیگر یعنی بیژن جزنی، حسن ضیاءظریفی، عباس سورکی، محمد چوپان‌زاده، احمدجلیل افشار، مشعوف کلانتری و عزیز سرمدی از اعضای بنیانگذار چریکهای فدائی خلق به رهبری...
: سوابق تاریخی حاکی است که سید صدرالدین صدر از بدو عزیمت به قم، مشاورت و دستیاری آیت الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی بنیانگزار حوزه علمیه قم را برعهده گرفت و پس از رحلت استاد، مسئولیت بیشتر امور به ایشان واگذار شد. اسناد و نامه‌های موجود از مرحوم آیت‌الله صدر نشان می‌دهد که وقتی حضور در قم و همکاری با شیخ مؤسس را پذیرفت، برخی نزدیکان، از جمله برادرش سید محمدمهدی از او می‌خواهند...
: 20 خرداد، چهل و یکمین سالگرد شهادت آیت‌الله سید محمدرضا سعیدی در شکنجه‌گاه پهلوی است. او زمانی که کسی افق روشنی از نتیجه‌بخش بودن مبارزات در ذهن نداشت، تا پای جان، ایستاد. شاه در اوج قدرت و در آستانه برگزاری جشن‌های2 هزار و پانصد ساله بود. کسی باور نمی‌کرد که شوق کسانی چون آیت‌الله سعیدی و امثال او دستگاه سلطنت را سرنگون کند. اما کمتر از یک دهه بعد، چنین شد. در اینجا با بهره...
.... یک مقام سفارت آمریکا در تهران در 25 نوامبر 1927 می‌نویسد: «روزنامه‌های چاپ تهران یادداشتی را که بریتانیا به دولت ایران تسلیم کرده منتشر ساخته‌اند... تقاضای آنها در ارتباط با بدهی، بانک و هواپیمایی قابل درک است، ولی نمی‌فهمم که دولت بریتانیا با چه حقی به حمایت از شیخ خزعل مداخله کرده است، شخصی که هر چند از قدیم تحت‌الحمایه بریتانیا بوده ولی در واقع از اتباع ایران است و دو سال...
شرکت نفت ایران ـ انگلیس طی قراردادی با شیخ خزعل ــ فرزند شیخ جابر و حاکم محمره ــ در 16 ژوییه 1909م/ 27 جمادی‌الثانی 1327ق، اراضی و نواحی مورد نیاز خود را در محدوده تحت حاکمیت شیخ به مساحت 650 جریب از نخلستان‌های آبادان واقع شده بین بَریم[1] و بُوارده[2] تا رودخانه بهمنشیر اجاره کرد. اراضی مورد بحث برای احداث خط لوله انتقال نفت، ایستگاه‌های تلفن و تلگراف و تلمبه‌خانه‌ها و منازل مسکونی در...
در روزهای سخت جنگ جهانی اول، نیروهای بریتانیا از خدمات بسیار ارزشمند شیخ محمره بهره‌مند شدند؛ بویژه در سالهای 1914 و 1915، که نیروهای بریتانیا به ترتیب در جنوب عراق و جنوب ایران، روزهای آغازین درگیری خود را پشت سر می‌گذاشتند.[1] با روی کار آمدن رضاخان، بریتانیا به تدریج هواداران قدیمی خود، از جمله شیخ محمره، را رها کرد و آنان را به رحم و انصاف رژیم جدید در تهران واگذار نمود. با ورود...
اشغال ایران در جنگ جهانی اول توسط روسیه تزاری و انگلیس که بر اساس قرار داد 1907 پترزبورگ صورت گرفت، با انقلاب بلشویکی سال 1917 به اشغالی یکطرفه مبدل شد که در آن انگلیسی‌ها در وسیع‌ترین حجم پیشروی‌های نظامی در این جنگ خود را به قفقاز و آسیای مرکزی رساندند. پیروزی بلشویک‌های کمونیست در روسیه، آنها را وادار به تشکیل کمربند امنیتی از افغانستان تا ترکیه کرد که در ایران نیز پس از ناکامی قرارداد...
رضاخان پس از بازگشت از جنوب تلاش کرد با برکناری شاه خود را نایب‌السلطنه او قرار دهد. این تلاش نیز، همانند «جنبش جمهوری»، به شکستی مفتضحانه ختم گردید و موقعیت رضاخان را بیش از پیش تضعیف کرد. با این حال در آوریل سال 1925، اندکی از قدرت از دست رفته خود را بازیافت و بار دیگر دست به ارعاب مخالفین زد. رضاخان بسیار تلاش کرد شیخ را «داوطلبانه» به تهران آورد اما موفق نشد. در بیست و سوم...
گزارش موری (وزیر مختار وقت آمریکا در تهران) به تاریخ 24 سپتامبر 1924، بسیار غنی و حاوی مطالب مهمی است: مفتخرم به اطلاع وزارت خارجه برسانم رئیس‌الوزرا در میهمانی دیپلماتیکی که امروز برگزار شد، در جمع نمایندگان سیاسی کشورهای خارجی و در بررسی اوضاع و احوال استان خوزستان رسماً اعلام کرد که شیخ محمره سر به شورش برداشته و اوضاع خوزستان را متشنج ساخته است... رئیس‌الوزرا در ششم سپتامبر به...
«فرین» در سفارت آمریکا در تهران در 25 نوامبر 1927 می‌نویسد: «روزنامه‌های چاپ تهران یادداشتی را که بریتانیا به دولت ایران تسلیم کرده منتشر ساخته‌اند... تقاضای آنها در ارتباط با بدهی، بانک و هواپیمایی قابل درک است، ولی نمی‌فهمم که دولت بریتانیا با چه حقی به حمایت از شیخ خزعل مداخله کرده است، شخصی که هر چند از قدیم تحت‌الحمایه بریتانیا بوده ولی در واقع از اتباع ایران است و دو سال...
استان خوزستان در طی سه قرن اخیر خصوصاً با ورود استعمار انگلیس به خلیج فارس و تلاش آنها برای دست‌یابی به آب‌های گرم جنوب، و مخازن نفت منطقه و هم‌چنین کنترل هندوستان، عراق، عربستان سعودی که جزو مستعمرات انگلستان بودند، دستخوش تغییر و تحولات عدیده‌ای شده است. درگیری‌های رژیم دست‌نشانده پهلوی با کشورهای منطقه که در راستای منافع انگلیس، امریکا و اسرائیل صورت می‌گرفت، مشکلات...
شیخ خزعل از قبیله بنی کعب یکی از رجال انگلوفیل ایران بود که از دوره مشروطه به بعد در تحولات سیاسی ایران در استان خوزستان نقش مهمی داشته است. او از انقلاب مشروطیت هواداری کرد و در دوران جنگ جهانی اول نیز کمکهای شایانی به دولت انگلستان کرد. بدین ترتیب، او توانست اطمینان کامل انگلستان را به خود جلب کرده و با پشتیبانی آن دولت به حاکم قدرتمند و بی‌رقیب خوزستان تبدیل گردد. با توجه به موقعیت و اهمیت...
شیخ خزعل برای ابقا در مسند حکمرانی و حفظ موقعیت خود در منطقه دست دوستی و اتحاد به سوی انگلیس دراز کرد به همین جهت تصمیم به مذاکره با نمایندگان انگلستان در خلیج فارس گرفت این نیاز دو طرفه سبب گردید سرپرسی کاکس کنسول بریتانیا در خلیج فارس در 1910 با شیخ خزعل قراردادی بدین مضمون به امضاء رساند در این قرارداد دولت بریتانیا متعهد گردید در صورت تجاوز ایران به حقوق به قلمرو یا به اصطلاح املاک موروثی شیخ...
شیخ خزعل یا آنگونه که در برخی از اسناد و مدارک خارجی از او یاد میکنند، شیخ محمره، در تاریخ معاصر ایران عموماً به عنوان یک حاکم منطقهای مقتدر که در پهنه خوزستان به تشکیل حکومت اقدام کرده و با استفاده از قشون عشایر منطقه و با اتکاء به حمایت مردم در مقابل رضاخان ایستاده است معروف است. اگر چه فهم عمومی از ماجرای سرکوب شیخ محمره این است که اختلافات او و رضاخان کار را به مقابله دولت مرکزی با او...
نمونه ای از فساد مالی در رژیم پهلوی در وزارت راه بود. فردی که احتمالا نام او موسوی بود و معاونت وزارت راه را به عهده داشت، قراردادی به ارزش قریب به ۳ میلیارد تومان با شرکت‌های آمریکایی بست و ۲۰ هزار کامیون و تریلی و قطعات یدکی مربوطه را در ایران تحویل گرفت و سپس در چند نقطه کشور و در بیابان‌های گرم در زیر آفتاب انبار کرد تا آهن‌آلات پوسید و همه نابود شد. گزارش به محمدرضا تحویل شد ولی دستوری...
