انگلیس - ظهور و سقوط پهلوی اول
0

اشاره

به غیر از برخی قلم به دست‌های مزدور که در آن سوی آبها هنوز تلاش می‌کنند تا رضاخان را فردی مستقل از انگلیسی‌ها معرفی کنند، هیچ مورخ بی‌طرفی را نمی‌توان یافت که آن قزاق قلدر و بی‌سواد را عامل و مهره انگلیس نداند. هیچ مورخ و هیچ منبع موثقی را نمی‌توان یافت که بخواهد اراده‌ای انگلیسی‌ها در به قدرت رساندن رضاخان در ۱۲۹۹ و یا حذف وی در ۱۳۲۰ را انکار کند.

 «گذرستان» حاضر با عنوان «انگلیس -  دخالت در ظهور تا سقوط پهلوی اول» تلاش دارد تا نقش انگلیس در آوردن و بردن رضاخان را تشریح نماید.


‏رضا شاه در شطرنج استعمار

‏رضا شاه در شطرنج استعمار

  پس از جنگ جهانی اول تحولاتی در صحنه های بین المللی و داخلی روی داد که تأثیرات مهمی بر مسئله حکومت و حاکمیت در ایران بر جای نهاد. مهم ترین رخداد در عرصه بین الملل وقوع انقلاب اکتبر 1917 روسیه بود. انقلاب روسیه و روی کار آمدن بلشویک ها در این کشور برای استعمار انگلستان اهمیت فوق العاده ای داشت آنان از مدت ها پیش با رقیب قدرتمند خود دست و پنجه نرم می کردند و میدان این نبرد ایران بود. ایران به عنوان...

ادامه مطلب

روایت «میلسپو» از حکومت رضاشاه و حمایت‌های انگلیس از او

روایت «میلسپو» از حکومت رضاشاه و حمایت‌های انگلیس از او

  «آرتور میلسپو» رئیس هیأت مستشاران مالی آمریکا در ایران که چند سال از مأموریت خود را در دوران حکومت رضاخان گذرانده بود، در کتاب خود تحت نام «آمریکاییها در ایران» گوشه‌هایی از وضعیت اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و قضایی ایران عصر رضاخان و همچنین حمایت بی‌چون و چرای انگلیسی‌ها از وی را تشریح کرده است. او می‌نویسد: «رضاشاه هزاران نفر را حبس کرده و صدها نفر را کشته بود، و...

ادامه مطلب

نگاهی به سهم انگلیس در صعود و افول رضاخان

نگاهی به سهم انگلیس در صعود و افول رضاخان

 در سوم اسفند 1299 قوای تحت امر رضاخان با تصرف کلانتریها، وزارتخانه ها و ادارات دولتی تهران، این شهر را به تصرف درآوردند. کودتای سوم اسفند رضاخان با برنامه ریزی و حمایت انگلیسیها عملی شد. نورمن وزیرمختار انگلیس در تهران عصر روز سوم اسفند در تلگرافی برای لرد کرزن وزیر خارجه کشورش ضمن تشریح کودتای رضاخان نوشت «صبح امروز نزد احمد شاه رفتم، به او گفتم چاره ای جز مصالحه با رهبران نیروهای انقلاب...

ادامه مطلب

چگونه بریتانیا راه را برای صعود رضاخان به سلطنت هموار کرد؟

چگونه بریتانیا راه را برای صعود رضاخان به سلطنت هموار کرد؟

 احمدشاه و تلاشهای نافرجام برای بازگشت به ایران  در ملاقاتی که لورین برای معرفی هارولد نیکلسون، مستشار جدید سفارت با رضاخان انجام داد، به صریحترین وجهی از زبان او شنید اگر در گذشته انگلستان در مسائل داخلی ایران دخالت کرده از سر اجبار بوده است و او می خواهد وضعیتی به وجود آورد که دیگر نیازی به مداخله مستقیم نباشد. رضاخان گفت، ایرانی نیرومند می تواند بخشی از بار سنگین مسئولیت بریتانیا در آسیا...

ادامه مطلب

چرا انگلیس سلطنت را از قاجار به پهلوی منتقل کرد؟

چرا انگلیس سلطنت را از قاجار به پهلوی منتقل کرد؟

: گروه تاریخ انقلاب خبرگزاری تسنیم- دوره سلطنت احمدشاه قاجار آخرین پادشاه سلسله قاجاریه دوره‌ای کوتاه و گذرا بود، اما در این دوره کوتاه اتفاقات مهمی در کشور رخ داد. از یک سو کشور در جریان جنگ جهانی اول، مورد حمله متفقین قرار گرفت و در پی آن توسط انگلیس قحطی بزرگ در کشور به وجود آمد. از سوی دیگر از زمان سلطنت احمدشاه قاجار، شخصیتی نظامی با خوی وحشیانه توسط انگلیسی‌ها شناسایی و برجسته شد...

ادامه مطلب

بی حرمتی به حجاب و نقش استعمار انگلیس

بی حرمتی به حجاب و نقش استعمار انگلیس

  ایران در زمان سلسله قاجاریه فراز و نشیب های زیادی را پشت سر گذاشت و به یک کشور بحران زده و جنگ زده تبدیل شده بود. به خصوص مقارن با سلطنت احمد شاه، که فردی بی لیاقت و بی کفایت بود، هرج و مرج و آشوب تمام مملکت را فرا گرفته بود، که این هم از سیاستهای موذیانه استعمار انگلیس بود. استعمار انگلیس برای اجرای نقشه های خود به کسی نیاز داشت که دارای خصوصیات ویژه ای باشد که بتواند نقشه های آن دولت را مو به مو...

ادامه مطلب

نقش تاریخی انگلیس در ترویج مواد مخدر در ایران

نقش تاریخی انگلیس در ترویج مواد مخدر در ایران

  مصرف مواد مخدر سابقه بسیار طولانی دارد و اقوام مختلف آن را به صورت‌های متنوع مورد استفاده قرار می‌دهند. اگر چه نحوه استفاده و تأثیر این مواد بر جسم و روح و اغلب موارد به لحاظ داروئی و درمانی بوده است، و هنوز هم مشتقات و ترکیبات برخی از مواد مخدر به عنوان داروهای تسکین دهنده مورد استفاده قرار می‌گیرند، لیکن در دنیای امروز اکثر افراد فقط تغییرات روانی را در مصرف این‌گونه مواد جستجو...

ادامه مطلب

جمهوری‌خواهی بدفرجام ، پروژه انگلیسی استعمار نوین ادامه می‌یابد

جمهوری‌خواهی بدفرجام ، پروژه انگلیسی استعمار نوین ادامه می‌یابد

 امروزه به مدد اسناد و مدارک و شواهد بسیاری که در دسترس علاقه‌مندان به مطالعات و بررسیهای تاریخی قرار گرفته است، تردیدی وجود ندارد که کودتای سوم اسفند 1299 اساساً به دنبال یأس بریتانیا از تداوم عملکرد سلسله قاجار و ضرورت بنیان‌گذاری حکومتی نوین بر پایه اولویتها و درخواستهای آن کشور در ایران صورت گرفته بود. به عبارت دیگر انگلیسیها که در طول دوران جنگ جهانی اول و گاه در توافق با دولت روسیه...

ادامه مطلب

پیمان سعدآباد؛ حفظ منافع انگلیس با فروختن مملکت

پیمان سعدآباد؛ حفظ منافع انگلیس با فروختن مملکت

  پیمان سعدآباد از مهم‌ترین رویدادهای سیاست خارجی عصر رضاشاه است. این پیمان که میان چهار دولت ایران، افغانستان، عراق و ترکیه به امضا رسید را از جهات گوناگون می‌توان تحلیل کرد اما بلاشک نوع نگاه رضاشاه به مسائل بین المللی بهترین مبنا برای تحلیل این پیمان خواهد بود. با این همه، آنچه در پیرامون واقعه‌ی پیمان سعدآباد اهمیت دارد مساله «تمامیت ارضی» ایران و نتایجی است که از این قرارداد و...

ادامه مطلب

 ایران و انگلیس؛ از آغاز جنگ جهانی دوم تا اشغال ایران

ایران و انگلیس؛ از آغاز جنگ جهانی دوم تا اشغال ایران

آغاز جنگ «در این موقع که متأسفانه نایره جنگ در اروپا مشتعل گردیده است، دولت شاهنشاهی ایران به موجب این بیانیه تصمیم خود را به اطلاع عموم میرساند که در این کارزار بیطرف مانده و بیطرفی خود را محفوظ خواهد داشت.»۱ این نخستین بیانیه رسمی دولت ایران در آغاز جنگ جهانی دوم در ۱۱ شهریور ۱۳۱۸/ ۲ سپتامبر ۱۹۳۹ بود. این بیانیه یک روز پس از آغاز جنگ جهانی صادر شد و متعاقب آن وزیر کشور ایران از اتباع بیگانه...

ادامه مطلب

فرمان انگلیسی‌ها برای رضاشاه

فرمان انگلیسی‌ها برای رضاشاه

 همانطور که روی کار آمدن رضاخان به کمک انگلیسی‌ها صورت گرفت، خلع او از سلطنت در 25 شهریور 1320 نیزبه دستور آنها بود. ملکه پهلوی همسر رضاخان در این رابطه می‌گوید: «وزیر دادگستری که گویا از طرف انگلیسی ها ماموریت داشته است، به رضا می‌گوید بهترین کار این است که دولت عوض شود و ذکاءالملک فروغی کابینه تشکیل دهد. رضا متوجه می‌شود که این پیشنهاد از طرف انگلیسی‌هاست. به نصرالله انتظام دستور...

ادامه مطلب

 انگلستان و رضا شاه - افسانه یا حقیقت

انگلستان و رضا شاه - افسانه یا حقیقت

 انقلاب اکتبر 1917 روسیه و شکست قوای عثمانی در بین‌النهرین و فتح سرزمین‌های عثمانی به دست نیروهای انگلیس در سال 1918 عملاً ایران را (که در آن زمان غربی‌ها پرشیا می‌نامیدند) از شرق و جنوب و غرب در محاصره انگلیس انداخت. قوای انگلیس با استفاده از تفوق خود در منطقه، از شرق و غرب به ایران تاختند. حمله اصلی در آوریل 1918 رخ داد، که طی آن کل ایران، به استثنای استان آذربایجان، به اشغال...

ادامه مطلب

جنگ نرم انگلیسی‌ها؛ از روی کارآمدن رضاخان تا کشف حجاب اجباری

جنگ نرم انگلیسی‌ها؛ از روی کارآمدن رضاخان تا کشف حجاب اجباری

  در اکتبر 1917م انقلاب سوسیالیستى در کشور روسیه به ثمر رسید و به حکومت تزارها خاتمه داد. از آنجا که روس‌‌ها مشغول برطرف نمودن آشفتگى‌‌ها، آشوب‌‌ها و مقاومت‌‌هاى داخلى بودند، سیاست استعمارى این کشور در ایران براى مدتى متوقف گردید و ناگزیر نواحى شمالى ایران را تخلیه کردند. اما این به معناى مداخله در کشور ایران نبود و دولت شوروى توسط حزب توده وابسته، نفوذ و سلطه خود را در این کشور...

ادامه مطلب

نقش انگلیس درعهدنامه 1316 ایران و عراق

نقش انگلیس درعهدنامه 1316 ایران و عراق

  روز ۳۰ فروردین ۱۳۴۸ پیمان مرزی ۱۳۱۶منعقده میان ایران و عراق طی بیانیه ای از سوی وزارت خارجه ایران مردود اعلام شد . عهدنامه مرزی 1316ش از جمله ظالمانه‌ترین پیمانهائی است که در طول تاریخچه روابط ایران و عراق میان دو کشور به امضا رسیده است. این عهدنامه در شرائطی منعقد شد که انگلیسی‌ها طبق تقسیمات استعماری پس از جنگ اول جهانی و فروپاشی عثمانی بر بخشی از خاورمیانه از جمله بر عراق سلطه مطلق داشتند...

ادامه مطلب

 انگلیس و نقض حاکمیت ملی و تمامیت ارضی ایران

انگلیس و نقض حاکمیت ملی و تمامیت ارضی ایران

   در واپسین سالهای سده هجدهم میلادی، حوزه سوداگری و دلبستگیهای سیاسی، دیپلماسی و نظامی انگلستان بیش از پیش در منطقه خلیج فارس رو به گسترش بود. با این حال انگلستان نمی‌توانست به ویژگیهای حاکم بر منطقه خلیج فارس و همسایگان خاوری ایران بی‌اعتنا بماند، به ویژه آن که رقیبانی سرسخت مانند فرانسه و روسیه تزاری در همین منطقه منافعی را جستجو می‌کردند. پس از برقراری حکومت ناپلئون...

ادامه مطلب

نقش انگلیس در برآمدن و تداوم سلسله پهلوی

نقش انگلیس در برآمدن و تداوم سلسله پهلوی

عباس سلیمی نمین (مجری کارشناس): برنامه را با دعوت از عزیزان در میزگرد آغاز می‌کنیم. آقای دکتر عبدالرضا هوشنگ مهدوی، جناب آقای مجتبی سلطانی، جناب آقای تفرشی، جناب آقای قاسم تبریزی و جناب آقای دکتر احمد نقیب‌زاده ابتدا از جناب آقای هوشنگ مهدوی خواهش می‌کنم بحث را آغاز کنند. عبدالرضا هوشنگ مهدوی: سخنرانیها خوب بود و مطالب جالبی داشت. همه ما استفاده کردیم. ولی بعضی جاها تندروی زیاد بود. یعنی...

ادامه مطلب

 بررسی ابعاد مداخله انگلیسی‌ها در امور ایران در طول جنگ جهانی دوم

بررسی ابعاد مداخله انگلیسی‌ها در امور ایران در طول جنگ جهانی دوم

 مداخله انگلیسی‌ها در امور ایران پیشینه‌‌ای به درازای روابط دو کشور دارد. این مداخله دارای ابعاد و اشکال گوناگون بوده و متناسب با ضعف و قوت حکومت مرکزی و یا تمایل و مخالفت حاکمان ایران نسبت به انگلیسی‌ها، همواره در حال تغییر بوده و فراز و نشیب‌هایی را طی کرده، ولی هرگز متوقف نگردیده است. یکی از نقاط اوج مداخله انگلیسی‌ها در امور ایران در فاصله زمانی اشغال ایران در شهریور 1320 تا...

ادامه مطلب

واگذاری اراضی مرزی ایران توسط رضاخان برای حفظ منافع انگلستان بود

واگذاری اراضی مرزی ایران توسط رضاخان برای حفظ منافع انگلستان بود

 نام رضاشاه در اذهان بعضی از مردم یادآور قلدرمآبی و یک قزاق مقتدر است که یک جامعه بی‌نظم را سامان داد و اکناف و اطراف آن را یکپارچه کرد. اما در کنار این چهره‌ قلدر، کمتر کسی است که بداند در همین دوره، بخش‌های از خاک ایران به دلایلی کاملا پیش پا افتاده به همسایگان داده می‌شود. خسرو معتضد، در گفتگو با مشرق، با نقد عملکرد رضاشاه و تاکید برنقش تعیین‌کننده انگلیس، جوانب این موضوع را توضیح...

ادامه مطلب

ثروت غارت شده ملت ایران توسط رضاخان در بانکهای انگلیس به چه کسی منتقل شد ؟

ثروت غارت شده ملت ایران توسط رضاخان در بانکهای انگلیس به چه کسی منتقل شد ؟

: غلامرضا منصور رحمانی در 1291 شمسی به دنیا آمده و پس از تحصیل در دوره ابتدایی به دانشکده افسری و نیروی هوایی می‌رود. او به آلمان رفته و در این کشور فن و دانش خود را گسترده می‌کند و گفته می‌شود یکی از بنیان‌گذاران نیروی هوایی مدرن ایران بوده است. وی در دوران نهضت ملی رفتاری خارج از عرف افسران ارتش نشان می‌دهد و پس از کودتا به زندان می‌افتد. سرهنگ رحمانی پس از بازنشستگی اجباری به...

ادامه مطلب

پشتیبانی مستمر انگلستان از دیکتاتوری پهلویها

پشتیبانی مستمر انگلستان از دیکتاتوری پهلویها

  اگرچه دولت انگلستان به خاطر سیاستهای اروپایی خود در رویارویی با اتحاد مثلث و کوتاه کردن دست روسیه تزاری از اعمال نفوذ در دربار ایران، از جنبش مشروطیت حمایت کرده بود، ولی بی کفایتی و فساد دولتهای مشروطه و به خصوص شکست قرارداد 1919 مشهور به قرارداد وثوق الدوله موجب گردید که انگلیسها از استقرار دمکراسی در ایران به کلی مأیوس شوند و در جستجوی دیکتاتوری نظامی، مقتدر و ضد کمونیست برآیند که...

ادامه مطلب

حمایت های انگلستان از  رضاخان

حمایت های انگلستان از  رضاخان

رضا خان در مقاطع مختلف از حمایت های انگلیس بهره گرفت تا سلطنت پهلوی را برای خود فراهم آورد و پایه های حکومت استبدادی خود را برقرار و استوار ساخت. در ادامه به برخی از مستندات حمایت ای انگلیس از رضاخان پرداخته می شود : تلگرام تبریک جورج، پادشاه انگلستان برای رضاخان به شرح منتشر می شود: «لندن، 14 دسامبر. مناسبت میمون جلوس اعلیحضرت به تخت سلطنت را مغتنم شمرده و تبریکات بی‌شائبه خود را تقدیم...

ادامه مطلب

خاطرات سفیر انگلستان از تهاجم شهریور 1320

خاطرات سفیر انگلستان از تهاجم شهریور 1320

«اصطلاح شترها باید بروند در جایی بکار می رود که باید کاری انجام شود ولی هیچکس مایل نیست عواقب آن را به عهده بگیرد. سابقه ی آن به زمان جنگ جهانی اول باز می گردد که بنا بود یک کاروان شتر حامل تجهیزات جنگی برای کمک به قوای امیرفیصل اعزام شود، ولی هیچ کس تن به این کار نمی داد. یک سرگرد انگلیسی که مامور اجرای این برنامه بود خطاب به افسر عربی می گوید: تو حق داری، امیرفیصل حق دارد، من حق دارم، و شتر ها هم حق...

ادامه مطلب

روایت جاسوس انگلیس از نخستین دیدار با رضاخان

روایت جاسوس انگلیس از نخستین دیدار با رضاخان

  اردشیر جی در انتخاب، توجیه و معرفی رضا خان به آیرونساید فرمانده اصلی کودتای 3 اسفند 1299 نقش اساسی ایفا کرد وی در وصیتنامه خود می‌نویسد.«در اکتبر سال 1917 بود که حوادث روزگار مرا با رضاخان آشنا کرد و نخستین دیدار ما فرسنگ‌ها دور از پایتخت و در آبادی کوچکی در کنار جاده «پیربازار» بین رشت و طالش صورت گرفت... رضاخان سواد و تحصیلات آکادمیک نداشت ولی کشورش را می‌شناخت. ملاقات‌های بعدی...

ادامه مطلب

تغییرات کابینه رضاخان در جهت بهبود روابط با انگلیس

تغییرات کابینه رضاخان در جهت بهبود روابط با انگلیس

موری ( کاردار وقت آمریکا در تهران ) می‌نویسد: فارغ از قرائنی که ممکن است دال بر بهبود روابط فیروز با انگلیسی‌ها وجود داشته باشد، بعید می‌دانم که فیروز بتواند حیثیت و قدرتی را که در زمان نوکری انگلیسی‌ها در دولت وثوق‌الدوله داشت، یک بار دیگر به دست بیاورد. ...علاوه بر این، رضا [خان] ماه‌های ژوئن و ژوییه 1925 را به بازدید از آذربایجان گذرانده بود. غیبت و همین‌طور تسلط آشکارا نامطمئن او بر...

ادامه مطلب

رضاشاه؛ هنرپیشه سیاسی نمایشنامه انگلیس

رضاشاه؛ هنرپیشه سیاسی نمایشنامه انگلیس

  سایت مشرق نوشت: پس از ناکام ماندن انگلستان در اجرای قرارداد 1919 که باعث می‌شد ایران تحت الحمایه انگلستان شود، انگلیسی‌ها سیاست دیگری را در پیش گرفتند و تصمیم گرفتند تا در ایران یک حکومت مرکزی مقتدر وابسته به انگلستان برسرکار آورند تا بتواند منافع آنها را تامین کند و در این راستا رضاخان به عنوان مهره اصلی انگلیسی ها این نقش را برعهده گرفت. از جمله منافع انگلستان در ایران، مسئله نفت بود که...

ادامه مطلب

نقش روس و انگلیس در سلطه آمریکا بر ایران عصر پهلوی

نقش روس و انگلیس در سلطه آمریکا بر ایران عصر پهلوی

 اشغال ایران هرچند با هجوم نیروهای روس و بریتانیایی رقم خورد اما منافع میان‌مدت و درازمدت ناشی از آن به سود ایالات متحده امریکا تمام شد. از شهریور ۱۳۲۰ به بعد، برای نزدیک به چهار دهه، دولت امریکا به نحوی اساسی و جدایی‌ناپذیر درگیر امور ایران شد و به تدریج به مهم‌ترین متحد سیاسی و نظامی محمدرضا پهلوی در سال‌های سلطنتش بدل شد، هرچند پیش از اشغال ایران و در دوران پهلوی پدر نیز می‌شد ردی...

ادامه مطلب

اولتیماتوم مشترک روسیه وانگلیس به رضاخان‌

اولتیماتوم مشترک روسیه وانگلیس به رضاخان‌

یکی از مشکلات دامنگیر ایران پس از مشروطیت، بحران مالی و اقتصادی بود. هرج‌ومرج و ناامنی بازرگانی، بر‌هم‌خوردگی معیشت سنتی ایرانیان، روی‌آوردن به زندگی شهری و نیز مشکلات ناشی از جنگ جهانی اول و حضور و رقابت قدرتهای اروپایی، عرصه را به‌قدری برای دولت و ملت ایران تنگ نمود که دولت به تکاپو برای استقراض افتاد. ماجرای اعطای وام از سوی روسیه و انگلیس، حکایتهای مفصل و جالبی از تاریخ معاصر ما را...

ادامه مطلب

انهدام نیروی دریایی ایران در جنگ جهانی دوم توسط انگلیس

انهدام نیروی دریایی ایران در جنگ جهانی دوم توسط انگلیس

 یک روز پس از شروع جنگ جهانی دوم، محمود جم نخست‌وزیر ایران در بیانیه‌ای اعلام کرد: «در این موقع که متأسفانه نایره جنگ در اروپا مشتعل گردیده است، دولت شاهنشاهی ایران به موجب این بیانیه تصمیم خود را به اطلاع عموم می‌ساند که در این کارزار بی طرفی خود را محفوظ خواهد داشت.» حمله آلمان در 22 ژوئن 1941/ اول تیر 1320 به شوروی، باعث شد شوروی وارد گروه متفقین شود. در این هنگام روسیه در مقابل حملات...

ادامه مطلب

هویت واقعی رضاخان و تبلیغات هوشمندانه انگلیسیها

هویت واقعی رضاخان و تبلیغات هوشمندانه انگلیسیها

  انقلاب اکتبر 1917 روسیه و شکست قوای عثمانی در بین‌النهرین و فتح سرزمین‌های عثمانی به دست نیروهای انگلیس در سال 1918 عملاً ایران را (که در آن زمان غربی‌ها پرشیا می‌نامیدند) از شرق و جنوب و غرب در محاصره انگلیس انداخت. قوای انگلیس با استفاده از تفوق خود در منطقه، از شرق و غرب به ایران تاختند. حمله اصلی در آوریل 1918 رخ داد، که طی آن کل ایران، به استثنای استان آذربایجان، به اشغال نیروهای انگلیس...

ادامه مطلب

عملکرد انگلستان در عصر قاجار و پهلوی اول و دوم

عملکرد انگلستان در عصر قاجار و پهلوی اول و دوم

 قبل از ظهور ایالات متحده به عنوان یک ابرقدرت در صحنه جهانی و قدرت مسلط در خاورمیانه و خلیج فارس در بعد از جنگ جهانی دوم، انگلستان در ایران حضور و نفوذی قوی داشت. انگلستان قادر بود بخش مهمی از ساختارها و فرآیندهای سیاسی و اجتماعی ایرانِ آن زمان را مطابق منافع و خواسته‌های خود شکل دهد. این کشور به روش‌های متعدد از جمله تشکیل لژهای فراماسونری، شبکه‌های نفوذ را در جامعه سیاسی ایران شکل...

ادامه مطلب

رضاشاه از دیدگاه پادشاه انگلیس

رضاشاه از دیدگاه پادشاه انگلیس

  در اوایل آوریل 1931 سفیر انلگستان، سر رابرت کلایو، محرمانه به اطلاع هارت رسانده بود که از نظر او روابط انگلستان با ایران پس از عهدشکنی پرفسور آرتور اپهام پوپ در نقل مکالمه‌ای که با جورج، پادشاه انگلستان در نمایشگاه هنر ایرانی لندن داشته، پیچیده‌تر از گذشته شده است. کلایو به هارت اطلاع می‌دهد با وجود آگاهیش از خلاصة این واقعه دیگر نمی‌تواند پذیرای پوپ باشد. روز قبل، وزیر مختار انگلستان...

ادامه مطلب

نقش انگلستان در عزل استاروزلسکی و نصب رضاخان

بررسی پیش زمینه های به قدرت رساندن رضاشاه توسط انگلیس

نقش انگلستان در عزل استاروزلسکی و نصب رضاخان

موقعیت جغرافیایی ایران در طول تاریخ و از جمله در قرن بیستم همواره یکی از انگیزه های پیدایش و گسترش نظام سلطه جهانی و همچنین منبع نگرانی جدی در منطقه بوده است. کشف منابع عظیم نفتی نیز در اوایل قرن بیستم به این موقعیت حساس دامن زد و قدرتهای بزرگ سلطه گر جهانی را بر آن داشت تا با اتخاذ سیاستهای همکاری جویانه یا رقابت جویانه به تاراج سرزمین ایران و داراییهای آن اقدام نمایند. رقابت انگلیس و...

ادامه مطلب

نقش انگلیس در اشغال ایران در جنگ جهانی دوم و تحمیل پیمان اتحاد سه‌گانه

نقش انگلیس در اشغال ایران در جنگ جهانی دوم و تحمیل پیمان اتحاد سه‌گانه

 این مقاله درصدد بررسی مستند دلایل تغییر استراتژی انگلیس در ایران پس از حمله آلمان به شوروی و ماهیت اتحاد انگلیس و شوروی و ارتباط آن با اشغال ایران در سوم شهریور 1320 می‌باشد. همچنین بررسی و تحلیل نقش انگلیس در اشغال ایران و جلب موافقت روس‌ها با این اقدام و ماهیت پیمان اتحاد سه‌گانه از نظر استراتژی یا تحمیلی بودن آن و بهره‌برداری از آن برای ایجاد بستری قانونی برای وادار کردن ایران...

ادامه مطلب

فعالیتهای تبلیغاتی انگلیس برای توجیه اشغال ایران

فعالیتهای تبلیغاتی انگلیس برای توجیه اشغال ایران

  ورود نیروهای اشغالگر متفقین به ایران در سال 1320 و اخراج اتباع آلمانی از کشور سبب تغییری در احساسات ملت ایران نسبت به آلمان و آلمانیها نگردید. کینه و عداوت با روس و انگلیس سبب شده بود تا ایرانیها در فاصله پایان جنگ اول و شروع جنگ دوم جهانی و در طول سلطنت رضا شاه شدیداً متمایل به آلمان شوند. سیاست نیروی سوم رضاشاه و تبلیغات دولت آلمان نیز سبب تشدید این امر شده بود. در طی سالهای جنگ دوم جهانی هم...

ادامه مطلب

نقد کتاب ایران، برآمدن رضاخان ، برافتادن قاجار و نقش انگلیسی ها(بخش اول)

نقد کتاب ایران، برآمدن رضاخان ، برافتادن قاجار و نقش انگلیسی ها(بخش اول)

آشنایی با سیروس غنی سیروس غنی، متولد ۱۳۰۸ هجری شمسی، فرزند دکتر قاسم غنی است. دکتر قاسم غنی از رجال سیاسی- فرهنگی حکومت رضاشاه و محمدرضا شاه بود. او در حکومت رضاشاه نمایندۀ دورههای ۱۰-۱۱-۱۲-۱۳ مجلس شورای ملی بود و پس از شهریور ۱۳۲۰ نیز به سفارت و وزارت رسید و سرانجام در سال ۱۳۳۱ در آمریکا درگذشت. همدلی و همراهی دکتر غنی با سیاستهای فرهنگی حکومت رضاشاه و شعار باستانگرایی او باعث شد تا ایشان برای...

ادامه مطلب

نقدی بر کتاب: ایران؛ برآمدن رضاخان، برافتادن قاجار و نقش انگلیسیها (بخش دوم)

نقدی بر کتاب: ایران؛ برآمدن رضاخان، برافتادن قاجار و نقش انگلیسیها (بخش دوم)

فرهنگ سیاسی ملت ایران مهمتر از مطالب یاد شده، نویسنده در جای دیگری از کتاب که طبق معمول میخواهد در وصف ابتکارها و کارهای خرق عادت و معجزه آسای رضاخان در ایجاد وحدت در ایران داد سخن داده و حماسه سرایی کند، اصولاً مخالفت با تمرکز قوا را بخشی جدایی ناپذیر از فرهنگ سیاسی ایران قلمداد کرده و مینویسد: شایان ذکر است که از انقراض صفویه در قرن هیجدهم به این سو، وسعت کشور، فقدان یک ارتش دائمی نسبتاً...

ادامه مطلب

نقدی بر کتاب: ایران؛ برآمدن رضاخان، برافتادن قاجار و نقش انگلیسیها (بخش سوم)

نقدی بر کتاب: ایران؛ برآمدن رضاخان، برافتادن قاجار و نقش انگلیسیها (بخش سوم)

 کودتا، ملی گرایی، مشروعیت نویسنده در پایان مباحث مربوط به کناره گیری وثوق الدوله مینویسد: وثوق پیدایش ملیگرایی را در ایران دستکم گرفت و از قضای روزگار رئیس الوزرایی او بسی بر این حس ملی افزود. ریشۀ کودتای سوم اسفند و آمدن رضاخان را میتوان در اشتیاق زاید بریتانیا در پیروی از سیاستی جست که با حقایق ایران بعد از جنگ جهانی اول نمیخواند.۱۱۴ البته روشن است که در عبارت یاد شده واژه «ملیگرای...

ادامه مطلب

اعلامیه‌های سید ضیاء و فسخ توافقنامه انگلیس و ایران

اعلامیه‌های سید ضیاء و فسخ توافقنامه انگلیس و ایران

  پس از کودتای سوم اسقند 1299 و اندکی پس از رضاخان سیدضیاء نیز اعلامیه‌ای را منتشر ساخت. کالدول در این باره می‌نویسد: «مفتخرم به ضمیمه این مراسله ترجمه اعلامیه‌ای را که رئیس‌الوزرای جدید، سیدضیاءالدین به تاریخ 26 فوریه 1921 منتشر کرده است، برای شما ارسال کنم. چند روز پیش وی متصدی امور مردم ایران گردید و برای اداره امور دولتی از جانب شاه اختیار تام و کامل دریافت کرد؛ همچنین سفارت بریتانیا...

ادامه مطلب

وقتی پادشاه ایران به ابتکار یک انگلیسی قرار داد نفتی را آتش می‌زند

وقتی پادشاه ایران به ابتکار یک انگلیسی قرار داد نفتی را آتش می‌زند

 پس از ناکام ماندن انگلستان در اجرای قرارداد 1919 که باعث می‌شد ایران تحت الحمایه انگلستان شود، انگلیسی‌ها سیاست دیگری را در پیش گرفتند و تصمیم گرفتند تا در ایران یک حکومت مرکزی مقتدر وابسته به انگلستان برسرکار آورند تا بتواند منافع آنها را تامین کند و در این راستا رضاخان به عنوان مهره اصلی انگلیسی ها این نقش را برعهده گرفت. از جمله منافع انگلستان در ایران، مسئله نفت بود که رضاخان در قالب یک...

ادامه مطلب

تلاش رضاشاه برای جلب رضایت انگلیسی ها جهت عقد قرارداد نفتی جدید

تلاش رضاشاه برای جلب رضایت انگلیسی ها جهت عقد قرارداد نفتی جدید

  در بعد از ظهر روز سوم مه 1933، جورج ودزورث، دبیر سفارت آمریکا، با تی. ال. جکس، مدیر مقیم شرکت نفت انگلیس و ایران، گُلف بازی می‌کرد. مثل گذشته، بازی گُلف جکس را «سر شوق آورد و به پرحرفی انداخت» و در خلال حرف‌هایش چیزهایی درباره نقش رضا شاه در اعطای امتیاز جدید به انگلیسی‌ها گفت. هارت در یکی از گزار‌ش‌های قبلی‌اش به روند پیشرفت رضا شاه از سال 1921 به بعد می‌کند: «سال 1921 شاهد...

ادامه مطلب

پیمان سعدآباد ، سپر دفاعی انگلیس

پیمان سعدآباد ، سپر دفاعی انگلیس

 فکر انعقاد یک پیمان دفاعی بین کشورهای خاورمیانه پس از جنگ جهانی اول در میان دولتمردان انگلستان بوجود آمد که از این پیمان سدی در برابر نفوذ روزافزون شوروی استفاده نمایند.ولی قبل از بسته شدن پیمان می بایست اختلاف بین کشورهای مورد نظر که در همسایگی یکدیگر بودند , حل می شد. برای بسته شدن پیمان سعدآباد بین کشورهای ایران و افغانستان و عراق و ترکیه, مشکلاتی وجود داشت.در مورد افغانستان: اختلاف مرزی که...

ادامه مطلب