تبعیدی‌ها
اشاره
تبعید مراجع و علما در عصر پهلوی اول و دوم، یکی از شیوه‌هایی بود که دستگاه‌های امنیتی این دو رژیم برای کاهش اثرگذاری مقامات برجسته روحانی به کار می‌بردند. مشکلی که هر دو رژیم با آن مواجه بودند این بود که افراد تبعیدشده دارای مقبولیت بسیاری بودند و به همین دلیل با مردم محل تبعید، به راحتی ارتباط گرفته و در نتیجه اندیشه‌های انقلابی را حتی در شرایط تبعید، گسترش میدادند. امام خمینی، آیت‌الله خامنه‌ای، آیت‌الله مکارم شیرازی، آیت‌الله محلاتی، آیت‌الله طالقانی و .... از جمله شخصیتهای تبعیدی در عصر پهلوی دوم بودند.
«گذرستان» حاضر، موضوع تبعید و شخصیتهای روحانی تبعیدی در عصر پهلوی دوم را مورد بررسی قرار داده است.
«از تبعید تا پیروزی: زندگینامه و مجموعه مقالات و مصاحبه‌های آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی» به عنوان پنجاه‌وششمین کتاب تحقیقی تولید شده در دفتر ادبیات انقلاب اسلامی در 241 صفحه با شمارگان 2500 نسخه و بهای 99 هزار ریال توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده است. میرزاباقر علیان‌نژاد، تدوین‌کننده و نویسنده این اثر در کتاب ، درباره انگیزه خود از نگارش این اثر می‌نویسد: هنگام نگارش...
آیت الله مکارم شیرازی با به نگرش تازه کتاب « از تبعید تا پیروزی » به مبارزات پیش انقلابی ایشان گفت: بنده وقتی کتاب را خواندم برخی موارد آن برایم خودم نیز تازگی داشت. در ابتدای این دیدار که در شهر قم و دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی انجام شد، مرتضی سرهنگی، ضمن تقدیم نسخه‌هایی از کتابهای شاخص دفترهای ادبیات و هنر مقاومت و ادبیات انقلاب اسلامی به آیت‌الله مکارم شیرازی درباره تاریخچه حوزه هنری و...
... به دنبال توقیف سید جمالالدین اسد آبادى و سپس تبعید وى از ایران همراه با اهانت، نشر اکاذیب و تهمتهاى بیشرمانه توسط رژیم ناصرالدین شاه آغاز شد... اما این امر نه تنها سید را از ادامه مبارزه باز نداشت، بلکه پس از شناخت ماهیت واقعى رژیم شاهى، به افشاى چگونگى نظام استبدادى حاکم بر ایران پرداخت و در « بصره » ضمن تماس با علماى بزرگ، خواستار استمرار مبارزه تا سرنگونى ناصرالدین شاه گردید... بطور طبیعى...
به دنبال اوج گیری انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی در سال 1357، رژیم پهلوی تلاش می کرد با روشهای مختلف، از پیروزی قیام مردم مسلمان جلوگیری کند. به گزارش خبرآنلاین؛ حکومت پهلوی در شهریور1357، با روی کار آوردن دولت شریف امامی و ژست "دولت آشتی ملی" می خواست از روند نهضت جلوگیری کند. اما صلح خواهی شریف امامی بسیار زود پایان یافت و در دوره نخست وزیری او، اعلام حکومت نظامی شد. رژیم پهلوی تصمیم...
عصر روز جمعه ۱۶/۷/۴۴ امام خمینی همراه با شهید سید مصطفی و شماری از علما و روحانیان عازم کربلا شد. در سی کیلومتری شهر کربلا در قصبه «مسیب» نزدیک پانصد نفر از علما و محصلان علوم اسلامی کربلا و نجف و شماری از مردم به استقبال امام شتافته بودند. امام با دیدن استقبال کنندگان از ماشین پیاده شد و به میان مردم رفت. پس از چند دقیقه دیدار، امام در ماشینی که اهالی کربلا آن را با گل پوشانده بودند سوار شد و در حالی که...
: در مدتی که آیت‌الله قاضی در عراق و تهران تبعید بود، ساواک با اقدامات گسترده‌و صرف مبالغ زیاد و با بهره‌گیری کامل از تغییر مواضع آیت‌الله شریعتمداری‌می‌خواست به هر نحو ممکن قاضی را خرد کرده و با بدنام کردن، وی را از صحنه حذف کندیا حداقل ساکت نماید. چراکه ساواک به نتیجه رسیده بود که جذب وی امکان ندارد. ساواک با برنامه ریزی قبلی...
آیت‌الله سیدابوالقاسم کاشانی رییس دورۀ هفدهم مجلس شورای ملی و از رهبران نهصت ملی شدن صنعت نفت بود. پس از حادثه تیراندازی به شاه در ۱۵ بهمن ماه ۱۳۲۷ و معرفی آیت‌الله کاشانی به عنوان عامل اصلی این ترور، در شب ۱۷ بهمن ماه ۱۳۲۷ طبق ماده ۵ قانون حکومت نظامی، او و دامادش را بازداشت و به قلعه فلک‌الافلاک خرم‌آباد و سپس به بیروت لبنان تبعید کردند. علیرغم وضعیت مزبور آیت‌الله کاشانی در انتخابات مجلس...
روز 13 آبان 1343 امام خمینی متعاقب نطق کوبنده ای که 9 روز پیش از آن علیه لایحه کاپیتولاسیون ایراد کرد، بازداشت و به ترکیه تبعید شد. در لحظات اولیه بامداد روز 13 آبان 1343 صدها کماندو و چترباز مسلح حکومت شاه، منزل امام را در قم محاصره کرده، از بام و دیوارها وارد منزل شدند و برای بازداشت امام به جستجوی خانه پرداختند. شما را به خدا می سپارم امام که در آن لحظه در یکی از اتاقهای اندرونی به نماز و دعا مشغول...
با اعلام کاپیتولاسیون امام دست به اقدام جدى زدند. گروه‌هایى از طلاب را با پیام‌هاى کتبى و شفاهى براى علماى بلاد و شهرهاى ایران و مردم نقاط مختلف گسیل داشتند و در ضمن اعلام کردند که در روز 4 آبان 1343 در این مورد در قم سخنرانى خواهند کرد. شاه که از این امر مطلع و وحشت‌زده شده بود، پیامى براى امام مى‌فرستد و از ایشان مى‌خواهد که در سخنرانى خود به آمریکا و اسرائیل تندى نکنند. علیرغم این پیام‌ها،...
امام خمینی(س) در سپیده دم 13 آبان، توسط گروهی از مأموران ساواک بازداشت و هنوز آفتاب از افق سرنزده بود که با یک فروند هواپیمای نظامی از فرودگاه مهرآباد به ترکیه تبعید شدند. در 13 آبان 1343 امام خمینی(س) توسط مأموران حکومت شاه بازداشت و پس از انتقال از قم به تهران، به ترکیه تبعید شدند. این تبعید در پی اعتراض امام به سیاست های حکومت پهلوی و از جمله تصویب لایحه کاپیتولاسیون به وقوع پیوست. امام 9 روز پیش...
پس از گذشت یک هفته از سخنرانی کوبنده حضرت امام پیرامون لایحه ننگین کاپیتولاسیون، حکومت پهلوی امام را دستگیر و پس از انتقال به تهران به ترکیه تبعید نمود. وضع بحرانی و در حال انفجار کشور که از ادامه تبعید رهبر نهضت اسلامی ایران ناشی می‌شد از یک سو و عدم تمایل دولت ترکیه به ادامه زندانبانی خود از سوی دیگر، رژیم پهلوی را بر آن داشت که تبعیدگاه امام را تغییر دهد. از این رو، طی مذاکره سرّی با دولت عراق...
چه عاملى به تبعید امام خمینى(رحمت الله علیه)انجامید و چه پیامدهایی به دنبال داشت؟ پس از قیام خونین 15 خرداد و اوجگیرى روزافزون نهضت امام خمینى(رحمت الله علیه)، کارشناسان امریکایى، ناکامى رژیم شاه را در به دست آوردن رضایت تودههاى مردم ایران به مقامهاى مرکزى خود گزارش کردند. امپریالیسم امریکا نیز براى دگرگون کردن این وضع، پیشنهاد «کاپیتولاسیون»([1]) را مطرح کرد. رژیم شاه بىدرنگ دست به کار شد...
ارتشبد حسین فردوست، درباره‌ی دلایل تبعید امام خمینی و مسائل پشت پرده و دخالت قدرت‌های خارجی در تبعید امام خمینی می‌گوید: «منصور برنامه‌های مهمی به سود غرب داشت که یکی از آنها «کاپیتولاسیون»بود که با مقاومت جدی امام خمینی مواجه شد... همان طور که منصور به دستور آمریکا و با اختیارات ویژه به صدارت رسید، تبعید امام خمینی نیز دستور مستقیم...
: دفعه اول که امام را دستگیر کردند و به زندان قصر و سپس به عشرت آباد بردند شاه قصد داشت به هر صورت ممکن ایشان را از بین ببرد ولی بعضی ها مخالفت کردند.یکی از اینها «علم» بود. عباس میرزا پسر سردار حشمت که با محمد رضا شاه ارتباط داشت و با ما نیز سابقه زیادی داشت به علم می گوید که: «قتل آیت الله خمینی در زمان شما، برای شما و پدرتان ننگ تاریخی دارد و این بدنامی تا ابد باقی خواهد ماند. این عمل غلط است،...
مجلس هفتم در 5 اکتبر 1928 کارش را آغاز کرد. پس از آن، روند حوادث سریع‌تر شد. تریت در گزارشی مورخ 18 اکتبر 1928 دستگیری مدرس را گزارش می‌کند: «چند روز پیش مدرس، یکی از نمایندگان با نفوذ مجلس ششم دستگیر شد، و تا آنجا که خبر داریم همچنان در زندان به سر می برد. برخی می‌گویند که احتمالاً تبعیدش می‌کنند یا بلای بدتری سرش می‌آورند. برخی دلیل دستگیری‌اش را این مسئله می‌دانند که اخیراً با انتشار یکی از «شب...
پیروزی انقلاب اسلامی ایران به علل و عوامل متعددی وابسته بود. اما سه علت اصلی که مورد تأکید محققان است،در این زمینه بیشتر مورد توجه قرار گرفتهاند.نخست باورهای دینی و اعتقادات اسلامی مردم ایران،دوم وحدت مردم و مبارزات سیاسی آنها،و سوم رهبری قاطع و بینظیر امام خمینی(ره).این سه عامل پس از آنکه در کنار یکدیگر قرار گرفتند و یک مثلث را تشکیل دادند، به نیروی قدرتمندی تبدیل شدند که رژیم پهلوی را...
محمد توسلی می‌گوید: در رژیم شاه به جای زند‌انی کردن روحانیون، به آنها حکم تبعید میدادند. در آن شرایط صد‌ور حکم زندان برای روحانیون، خصوصاً بعد از 15 خرداد 42، هزینه‌برد‌ار بود. روحانیون تبعیدی روی جامعه شهری تبعیدگاه خود تأثیرات اجتماعی و فرهنگی فراوانی داشتند. به گزارش ایسنا، روزنامه «قانون» نوشته است: اولین دلیل برای این مصاحبه و بهانه آن سالگرد د‌رگذشت کریم...
پانزده سال بعد - پانزده سال، زمان زیادی نیست؛ مثل برق میگذرد - فرزندان_امام، یعنی جوانان انقلابی دانشجو، در روز ۱۳ آبان رفتند لانه‌ی جاسوسی آمریکا در تهران را تسخیر کردند؛ آمریکا را از ایران تبعید کردند. ببینید فعل و انفعال حرکت مردمىِ متکی به اراده‌ی الهی و قدرت الهی، چه کار می کند. پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله خامنه‌ای فرمایشات رهبری را در روز ۱۳ آبان ۱۳۹۰ بازنشر کرده است....
شاید نخستین باری که رژیم پهلوی به طور جدی به پایگاه مردمی و نفوذ امام در میان توده‌ها پی برد، پس از وقایع 15 خرداد 1342 بود. روز 13 خردد 43 امام خمینی به مناسبت عاشورای حسینی در مدرسه‌ی فیضیه سخنانی را ایراد نمود که در شکل‌گیری رخدادهای بعدی تاریخ معاصر ایران نقش مهمی را ایفا کرد. ایشان عملکرد رژیم را در حمله به مدرسه‌ی فیضیه با حادثه‌ی عاشورا مقایسه کرده و در بیاناتی شاه را به طور بی‌سابقه‌ای...
امام خمینی از علما و سران کشورهای اسلامی دعوت کردند به کمک ملت ایرانبیایند و به شدت از ابرقدرتهای وقت انتقاد کردند:«آمریکا از انگلیس بدتر، انگلیس از آمریکا بدتر، شوروی از هر دو بدتر، همه ازهم بدتر، همه از هم پلیدتر؛ اما امروز سر و کار ما با این خبیثهاست! باآمریکاست! رئیس جمهور آمریکا بداند، بداند این معنا را که منفورترین افراددنیاست پیش ملت ما!».امام خمینی در ادامه، از وضعیت کشور انتقاد و اداره...
رژیم شاه که بعد از کودتای 28 مرداد سال 1332 روز به روز بیشتر از دست انگلیس به چنگال آمریکا فرو می رفت و موجودیت خود را هر چه بیشتر در گرو حمایت بیگانگان و بویژه آمریکا می دید با کشتار 15 خرداد نیز به کلی فاقد پایگاه مردمی و قانونی شد و تبعا بیشتر در باتلاق وابستگی به آمریکا فرو می رفت.در سال 1343 دولت حسنعلی منصور، لایحه حق قضاوت کنسولی (کاپیتولاسیون) را برای مستشاران آمریکا، که هر روز تعدادشان در ایران...
در روز ۱۶ مهر ۱۳۰۷ آیت‌الله سیدحسن مدرس از مخالفان رضاشاه و نماینده پیشین مجلس شورای ملی بازداشت و به خواف تبعید شد. آن چه در این مقاله کوتاه و مختصر، درباره کیفیت دستگیری و تبعید شهید مدرس ذکر می شود، از قلم و بیان مرحوم ملک الشعرای بهار است که از قول افراد مختلف از جمله فرزندان و بستگان مرحوم مدرس و دیگران نقل کرده است:انتخابات دوره هفتم مجلس شورای ملی تمام شد و مدرس از تهران حتی یک رأی هم در...
انقلاب اسلامی با اعتراض مراجع و مردم به تصویب لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی در سال 41 کلید خورد و یک سال بعد با تبعید امامره به اوج خود رسید. در ابتدای سیر مبارزات تبعید مبارزین و انقلابیون در اولویت رژیم نبود بلکه با استفاده از اهرم‌هایی مثل فشار، تهدید، زندان و... سعی داشتند علما را از مسیر خود بازدارند، این شرایط تا زمان تبعید امامرهادامه داشت اما پس از مدتی مردم با شناخت تدابیر و سیاست‌های...
: طرح نامه امام در منابر خود و مبارزه‌ی قاطع با عناصر کمونیستی در منطقه و به خصوص ارتباط با دانشجویان محلی و پاسخ به مسائل مذهبی و سیاسی آنها برخی از محورهای مبارزات او را در این مقطع شکل می‌داد و از همین رو چندین بار از سوی ساواک احضار و تذکراتی به وی داده شد. تا اینکه از اوایل سال 1356 به دامنه‌ی فعالیت‌های خود افزود و مدرسه ی علمیه‌ی گرگان را مرکز نشر و توزیع اعلامیه‌های امام قرار داد و حتی از...
روز 10 مهر 1358 امام خمینی طی سخنانی در جمع اعضای هیات دولت خاطراتی را از دوران تبعید خود بیان کردند. امام فرمودند:من مختصراً قصهاى که واقع شد عرض مىکنم. ما که از ترکیه وارد عراق شدیم، بعد هم وارد نجف، از طرف دولت عراق کراراً آمدند و اظهار داشتند که عراق مال شماست، و هر جا باشید، هر جا بخواهید، هر کارى داشته باشید انجام مىدهیم. تا دولتها تغییر کرد. یکى پس از دیگرى تغییر کرد، و منتهى شد به این اواخر،...
