تروریست ها - سازمان چریکهای فدایی خلق
اشاره
سازمان چریکهای فدایی خلق ایران از سال ۱۳۴۹ با قیام سیاهکل علیه رژیم شاهنشاهی ایران مبارزات مسلحانه خود را آغاز کرد. این سازمان که قبل از انقلاب اسلامی ایران توسط ساواک سرکوب و قلع و قمع شده بود، در جریان انقلاب و مدت‌ها پس از آن، مهمترین جریان سیاسی چپ ایران بود. در خرداد ۱۳۵۹ و در پی اختلاف نظرهای سیاسی بر سر مبارزات مسلحانه با جمهوری اسلامی، سازمان به دو جناح اقلیت و اکثریت تقسیم شد. سازمان چریکهای فدایی خلق دارای منفورترین پرونده رفتاری در مقابل مردم طی سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی بوده است.
«گذرستان» حاضر به معرفی سازمان چریکهای فدایی خلق و تشریح گوشه‌هایی از عملکرد این سازمان پرداخته است.
کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ موازنه سیاسی را به سود شاه تغییر داد ولی هنوز شاه نمی توانست در قامت یک دیکتاتور تمام عیار، قدرت را به تمامی در اختیار بگیرد. در نتیجه گروه ها و رجال سیاسی اپوزیسیون امید داشتند با ساز و کارهای قانونی بتوانند شاه را به رعایت قانون اساسی مجبور سازند. خصوصاً آنکه دولت برآمده از کودتا با رهبران جبهه ملی با مدارا رفتار می کرد (۱). با عمیق شدن اختلافات آمریکا و جهان غرب با...
یکی از گروه‌های چریکی چپ که در اوایل سال 1350 به عملیات مسلحانه علیه رژیم روی آوردند، چریکهای فدایی خلق بودند. فداییان خلق در اواخر فروردین سال 1350 از پیوند دو گروه که سابقه فعالیت آنها از اوایل دهه 1340 شمسی شروع شده بود، تشکیل شد: الف) گروه جزنی، ب) گروه احمدزاده ـ پویان قبل از بررسی سازمان چریکهای فدایی خلق ایران و برخوردهای ساواک با آنان در مورد دو گروه تشکیل‌دهنده به چند نکته لازم...
در نخستین روزهای سال 1358 یعنی به فاصله اندکی پس از فروپاشی رژیم پهلوی و استقرار دولت موقت، در گنبد و ترکمن‌صحرا جنگی درگرفت که در یک سوی آن سازمان چریکهای فدایی خلق قرار داشت. منطقه گنبد و ترکمن‌صحرا به واسطه برخورداری از اراضی مرغوب و حاصلخیز، همواره مورد توجه درباریان و مقامات عالی‌رتبه ارتش بود. بنابراین بهترین و بیشترین این اراضی در تملک آنان بود. خرده‌مالکان بومی، سهم اندکی از...
تیتر روزنامه‌های هشتم و نهم تیرماه 1355 از اتفاق مهمی خبر می‌دهند که تعدادی از اعضای سازمان چریکهای فدایی خلق، در یک درگیری چندین ساعته در مهرآباد جنوبی کشته شده‌اند. نحوه دستیابی کمیته مشترک به این خانه در ابهام قرار دارد. شاید با تعقیب یکی از چریکها [رضا یثربی] این خانه، لو رفته باشد. همچنین گفته شده ساواک با اتخاذ ترفندی توانست مکالمه تلفنی حمید اشرف با یکی از اعضاء را که به تازگی از زندان...
دکتر بهشتی: آقایان بیشتر معرفی کنند که من بیشتر بشناسم فرخ نگهدار: من فرخ نگهدار از اعضای کادر مرکزی سازمان هستم. مصطفی مدنی: من مصطفی مدنی هستم. در مجلس خبرگان و مجلس شورای ملی کاندیدای سازمان بودم و یکی از اعضای کادر مرکزی سازمان هستم. فرخ نگهدار: سازمان به‌دنبال حساس شدن اوضاع مملکت و شرایط بغرنج و پیچیده ای که پیش آمده، به‌خصوص بعد از توطئه‌های امپریالیسم امریکا و رژیم عراق که استقلال...
مسأله کردستان به دلیل موقعیت استراتژیکش، برای ضدانقلاب اهمیت بسیاری داشت و حساب شده‌ترین برنامه کشورهای غربی علیه انقلاب به شمار می‌آمد که در اولین روزهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی شکل گرفت. حرکت‌های دیگری از این دست در داخل کشور آغاز شد. در این میان عده‌ای به شورش و حرکت‌های تروریستی در استان‌های غربی کشور پرداختند. آنها در ابتدا توانستند بخشی از مردم کشور را در مبارزه علیه نظام...
اگرچه در روایت‌های دهه پنجاه چریکهای فدایی، نام «مسعود احمدزاده»، بر گروه سایه افکنده است و حمیداشرف نیز، در جمع‌بندی سه‌ساله خود تأکید می‌کند: «چون یکی از مؤسسین اصلی آن گروه، رفیق مسعود احمدزاده بود به افتخار نام و مرام باشکوهش نام این گروه را گروه رفیق مسعود می‌گذاریم» ؛ ولی بی‌تردید نقش «امیرپرویز پویان»، به واسطه برخی ویژگی‌هایی که دارا بود؛ در...
در روز 16 بهمن، برای آخرین بار، حمید اشرف با صفایی فراهانی در کوه گفت‌وگو کرد. اشرف آنان را از دستگیری تیم شهر و اسکندر رحیمی مطلع ساخت و بر مبهم بودن اوضاع تأکید نمود. اما صفایی فراهانی بر تصمیم خود مبنی بر آغاز عملیات در زمان مقرر مصمم بود و سپس به اشرف توصیه کرد: «اگر بشود صفاری به عراق رفته و از آنجا بتواند با منوچهر کلانتری که در انگلستان است تماس برقرار کند؛ بسیار جالب خواهد شد...
۱۱ اسفند ماه ۱۳۵۸ رادیو تلویزیون دولتی ایران میهمانان سرشناسی داشت. از دولت ابوالحسن بنی‌صدر رئیس‌جمهور و مهندس مصحف استاندار مازندران حاضر بودند، از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی محسن رضایی عضو شورای فرماندهی و درویش مسئول سپاه گنبد، از ارتش سرلشگر فلاحی فرمانده نیروی زمینی، سرگرد افشار معاون فرمانده یگان گنبد و درازگیسو فرمانده گنبد در زمان وقوع حادثه حاضر بودند و از کادر مرکزی سازمان...
در نخستین روزهای سال 1358 یعنی به فاصله اندکی پس از فروپاشی رژیم پهلوی و استقرار دولت موقت، در گنبد و ترکمن‌صحرا جنگی درگرفت که در یک سوی آن سازمان چریکهای فدایی خلق قرار داشت. منطقه گنبد و ترکمن‌صحرا به واسطه برخورداری از اراضی مرغوب و حاصلخیز، همواره مورد توجه درباریان و مقامات عالی‌رتبه ارتش بود. بنابراین بهترین و بیشترین این اراضی در تملک آنان بود. خرده‌مالکان بومی، سهم اندکی از این...
سال 1355 در حالی آغاز شد که ضربات کوبنده ساواک و کمیته مشترک به چریکها پایانی نداشت. به رغم آنکه، این ضربات به کشته شدن و دستگیری بسیاری از کادرهای باتجربه و سمپاتیزان‌های چریکها می‌انجامید و تحرکات عملیاتی آنان را به پایین‌ترین سطح می‌رساند؛ آنها همچنان، با رشد شمار نیروهایی روبرو بودند که می‌خواستند به چریکهای فدایی خلق بپیوندند. جذب نیروهای تازه که عمدتاً از...
قسمت اول : ریشه یابی تحرکات جریان چپ در گنبد : مقاله پیش رو که در دو قسمت ارائه می شود یکی از رویدادهای مهم روزهای بعد از پیروزی انقلاب اسلامی را روایت می کند. قسمت اول به پیش زمینه های غائله ترکمن صحرا در فروردین 1358 پرداخته است. دراین بخش ضمن آشنایی با زمینه های شکل گیری نارضایتی عمومی در شهرستان گنبدکاووس در دوران حکومت پهلوی، ریشه های تنش در این منطقه بررسی شده است . برای وارد شدن...
پیشینه و خاستگاه فعالیت‌های چریکی به سال 1342 باز می‌گردد. عواملی مانند توانایی نیروهای مسلح در سرکوب قیام 15 خرداد 1342، کارایی ساواک در ریشه‌کن ساختن احزاب مخفی و زیرزمینی و بی‌اعتنایی سازمان‌های مهم مخالف(به ویژه حزب توده و جبهه‌ی ملی)، به کنار گذاشتن روش‌های مقاومت مسالمت‌آمیز، دست به دست هم دادند تا مخالفان جوان را به جستجوی شیوه‌های جدید مبارزه ترغیب کنند.[1] سازمان...
پیروزی انقلاب اسلامی در منطقه ترکمن صحرا بازتاب ویژه‌ای داشت، چرا که سایه شوم رژیم ستمشاهی از سر مردمی ستمدیده و محروم کنار رفته بود، وابستگان به دربار از ترس اجرای عدالت و قصاص فرار را بر قرار ترجیح داده بودند. روحانیت مرتجع ترکمن به رهبری آخوند نقشبندی به همراهی ضدانقلاب و سلطنت‌طلبان فاجعه چماق‌بدستان را آفریده بودند و موجبات سرخوردگی و بی‌اعتمادی مردم مسلمان ترکمن صحرا را که به...
همه نویسندگانی که به تاریخچه چریکهای فدائی خلق پرداخته‌اند؛ یادآور شده‌اند، سازمانی که در سال 1350 بر خود نام چریکهای فدایی خلق نهاد؛ از «وحدت» دو گروه «جزنی ـ ضیاءظریفی» و «پویان ـ احمدزاده» تشکیل شده است. این سخن چندان دقیق نیست و آن را با اندکی تسامح باید پذیرفت. زیرا آنگاه که بقایای گروه جزنی و گروه پویان در پس چند ماه مذاکره در یکدیگر ادغام شدند؛ از گروه جزنی...
واقعه سیاهکَل به حمله مسلحانه‌ی هواداران سازمان چریکهای فدایی خلق ایران به پاسگاه ژاندارمری سیاهکل در تاریخ ۱۹ بهمن سال ۱۳۴۹ انجام دادند، گفته می‌شود واقعه سیاهکَل که همچنین به قیام سیاهکَل و جنبش سیاهکَل نیز مشهور است، به حمله مسلحانه‌ی هواداران سازمان چریکهای فدایی خلق ایران به پاسگاه ژاندارمری سیاهکل در تاریخ ۱۹ بهمن سال ۱۳۴۹ انجام دادند، گفته می‌شود. هدف از این عملیات...
خوانش چگواراییستی از مارکسیسم هرچند رخداد سیاهکل به اعتباری برآیند جدال شرق و غرب در عرصه جهانی دو قطبی بود؛ جهانی درگیر جنگ سرد اما نباید از خاطر دور داشت که این واقعه در دل خود خطرخیزی مبارزات مسالمت آمیز و تحمیل خطر به رژیم استبدادی را به زیر سوال می برد و یادآور زبان نفهمی استبداد شاهنشاهی بود که هیچ گونه سلامت گفتمانی را بر نمی تافت. تقریبا همه کسانی که دستی از دور بر آتش تاریخ معاصر ایران...
روز 19 بهمن 1349 سازمان چریکهای فدایی خلق که در جنگلهای گیلان مستقر بود، پاسگاه ژاندارمری سیاهکل در لاهیجان را مورد حمله قرار داد. در این حمله عده‌ای از اعضای این سازمان کشته شدند. واقعه سیاهکل به «قیام سیاهکل» و یا «جنبش سیاهکل» نیز مشهور است. هدف از این عملیات آزاد سازی اعضای دستگیر شده این سازمان بود. در درگیری پیش آمده تعدادی از چریکها کشته و جمع دیگری دستگیر و...
چرا و چگونه اعضای سازمان‌های چریکی پس از مدت کوتاهی فعالیت به همکاری با ساواک روی آوردند و نه‌تنها از کار خود پشیمان شده بلکه در خدمت اهداف حکومت قرار گرفتند؟ بررسی تحولات دهه 1340 و 1350 نشان می‌دهد هرچند با آغاز جنبش‌های مسلحانه علیه رژیم پهلوی ساواک تلاش کرد با تشدید روش‌های خشونت‌آمیز و همکاری بیشتر با سازمان امنیتی رژیم اشغالگر قدس معروف به موساد، این جنبش‌ها را سرکوب و اوضاع...
