نگاه دیگران
تاریخ شفاهی ای بر تاریخ مکتوب است و شناخته‌شده‌ترین برنامه ثبت اطلاعات است چرا که مورخ با صحنه‌سازان یک جریان تاریخی طرف است، با افرادی که در بطن یک حادثه بوده‌اند. در تاریخ شفاهی ایران پژوهش‌ها تاریخ شفاهی را با مسائل جدیدی مواجه کرده است، مصاحبه‌هایی با نگرشی خاص و در چارچوب مسائلی از پیش تعیین شده است. خاطره‌نویسی‌های متعدد، نشر اسناد و شیوه‌های جدید در انتشار...
اهمیت متن، مؤلف و مفسر در تاریخنگاری را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ نخستین تحول جدی در نگاه به تاریخ در قرن 18 میلادی با وضع اصطلاح فلسفه تاریخ توسط ولتر،ب وجود آمد و سنت تاریخنگاری جهان را تحت تأثیر قرار داد. هدفی که این تحول دنبال می‌کرد، معطوف به نگاه به تاریخ فراتر از صرف روایت بود. جستجویی برای بازسازی انتقادی و علمی تاریخ. این تحول با فلسفه هگل و سپس پوزیتویست‌ها که کوشیدند تا به...
لطفا در ابتدا تعریفی ازتاریخ و تاریخنگاری داشته باشید؟ در باره تاریخ تعاریف متعدد ومتنوعی شده است اما از دیدگاه حقیر تاریخ علم شناخت وتفسیر گذشته انسانها در پرتو حال است که بر اساس روش ها ،گزینش ها وتفسیر های مورخان به دست می آید. یکی از ساده ترین تعاریفی که ازتاریخنگاری شده است این است که تاریخنگاری همان ثبت وقایعگذشته است هرچند که تعریف مذکور خود نیزخدشه پذیر است. مثلا الان در حوزه تاریخنگاری...
تاریخنگاری مدرن ایران در تکمیل این پروژه با الهام از آثار آذرکیوانیان صورت می‌پذیرد. ازجمله در اثر معروف جلال‌الدین میرزا با عنوان نامه خسروان1که به شدت هواخواه ناسیونالیسم ایرانی است، این الهامات موج می‌زند. او در دوره فعالیت نوشتاری خود با فردی هندی زرتشتی نامه‌نگاری دارد و از وی، که مثل خودش از سرآمدان ماسونی است، برای نظم دادن به امور زرتشتیان ایران دعوت می‌نماید. نامه خسروان به همان سبک...
مرتضی نبوی از جمله زندانیان سیاسی قبل از انقلاب است که مدتی از دوران محکومیت خود را در زندان قصر سپری کرده است. خاطرات او از این زندان آمده است. بنوی هم اکنون مدیر مسئول روزنامه رسالت، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و عضو شورای مرکزی جامعه مهندسین است. * شما به چه اتهامی دستگیر شدید و برای اولین بار کی به زندان قصر رفتید؟ اواخر مهر 52 بود که...
پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357، ضمن آنکه تحولی مهم در عرصة سیاست جهانی بود، به لحاظ تاریخنگاری هم تأثیرات مهمی در عرصة پژوهش و تحقیق به بار آورد. ورود دو گونه منبع جدید به عرصة پژوهش ـ که شامل اسناد دولتی نهاد‌های سیاسی و امنیتی و خاطرات شفاهی است ـ انقلابی در این عرصه به شمار می‌آید. تا پیش از انقلاب برخی اسناد که اغلب متعلق به خاندانهای دورة قاجار بود ، مورد استفادة پژوهشگران قرار گرفت....
سوم دی ماه 1311«عبدالحسین تیمورتاش» وزیر دربار رضاخان از کار برکنار شد. خبر برکناری تیمورتاش اما، برای آنان که از نزدیک خلق و خوی قزاق سوادکوهی را می‌شناختند، امری غریب نبود. شاه ِکج‌خلق و عصبانی معمولاً اطرافیان و وفاداران خود را در پایان به همین کردار می‌نواخت، چیزی که پس از آن برای برخی دیگر از یاران او از جمله «علی‌اکبر داور» رخ داد، که البته این یکی علاج واقعه قبل از...
ششم اسفند 1352، روزنامه رژیم صهیونیستی یدیعوت آحرونوت متن گفت‌وگوی محمدرضا پهلوی با شبکه تلویزیونی سی بی‌اس امریکا را که وی در آن به همکاری اطلاعاتی و آموزشی ساواک و موساد کرده بود، به چاپ رساند. با سوق دادن ساواک به سمت موساد، سازمان اطلاعات جاسوسی اسراییل جایگزین سازمان سیا در ساواک شد. بنابراین، با توجه به نیاز شدید ساواک به آموزش‌ها، تجهیزات و متخصصان موساد و تقویت ساختار آن،...
سال ۱۳۲۸ شمسی دولت ایران رژیم صهیونیستی اسرائیل را به رسمیت شناخت و در بیت‌المقدس کنسولگری باز کرد. دولت جعلی اسرائیل از سال ۱۳۲۷ در سرزمین‌های اشغالی فلسطین تأسیس‌شده بود و البته دولتی ضعیف بود که در منطقه منزوی مانده بود. به رسمیت شناختن اسرائیل توسط شاه فرصت بزرگی برای صهیونیست‌ها ایجاد کرد که چنین تبلیغ کنند که در منطقه نیز دوستانی دارند. رژیم پهلوی از سال ۳۳ به اسرائیلی‌ها نفت...
اسرائیل به واسطه وسعت بسیار کم و فقدان عمق استراتژیک از جمله کشورهایی است که در منطقه خاورمیانه نیاز به همراهی کشورهای منطقه دارد. این امر به‌ویژه زمانی اهمیت پیدا می‌کند که چالش عمده این کشور مسئله غصب و اشغال سرزمین‌های فلسطینی است که دهه‌های بسیار این منطقه درگیر آن است؛ سرزمین‌هایی که به مسلمانان عرب تعلق دارد و کشورهای عربی و کل مسلمانان جهان در مورد آن ادعا دارند. این امر...
یکی از چالش های اقتصادی برای هر کشور و جامعه‌ای، معطوف به انحراف و فسادی می شود که در قالب اقتصادی بروز پیدا می‌کند. در طول سالیان گذشته، هر از چندگاهی اخباری در لابه لای سطور رسانه ها منعکس شده که محتوای آن از سوء استفاده و انحراف فرد یا گروهی در فلان مجموعه اقتصادی، تجاری و...حکایت داشته است. بدون تردید افزایش خبرهای این‌چنینی، مطلوب و خوشایند نیست، اما با این وجود، عده‌ای نیز تلاش...
افزایش قیمت نفت در دهه 1350ش در ایران، موجی از ذوق‌زدگی را در سران حکومت پهلوی به‌وجود آورد؛ به گونه‌ای که بر آن شدند با شتاب بخشیدن در هزینه آن برای سامان بخشیدن به اقتصاد کشور و اقناع افکار عمومی که در گذشته به دلیل سیاست‌های فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی آسیب دیده بود برآیند. مهم‌ترین این اقدامات تسریع در واردات کالاها به‌ویژه کالاهای غیرضروری و تجملاتی، هزینه‌های هنگفت نظامی،...
در نظام سیاسی ایران تا پیش از مشروطه، مجلس قانون گذاری هیچ جایگاهی نداشت و در طول سالها حاکمیت پادشاهان، مردم نقشی در اداره جامعه نداشتند. اگر چه مردم ایران داوطلبانه زمینه سقوط ساسانیان را فراهم کردند و به اسلام گرویدند که تأکید زیادی بر نقش شورا و مشورت دارد، ولی عملاً تا پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(قدس سرّه)، نظام های شاهنشاهی بر ایران حکمرانی می کردند. بررسی عملکرد مجالس...
خروشگر نهضت انقلابی و اسلامی مردم ایران بعد از مدت‌ها تحمل رنج و ناراحتی ملت ایران را با خاطر‌ه‌هایی از نطق‌های آتشین تنها گذاشت. فخرالدین حجازی به سال 1308 در خانواده‌ای روحانی در سبزوار دیده به جهان گشود. تحصیلات خود را در مدارس قدیمی شهر، چون حاج ملاهادی سبزواری (اسرار) آغاز کرد و معلم وی در دبستان حاج‌شیخ حسن داورزنی بود. پس از پایان دبستان در 1320 شمسی وارد دبیرستان شد اما پس از یک...
تاریخ مبارزات مردمى در ایران، به ویژه مبارزه علیه حکومت پهلوى، افراد بسیارى به خود دیده است. شمار فراوانى از این افراد هنوز در گمنامى به سر مى‌برند وعده‌اى نیز به دلیل سمت‌هایى که بعد از انقلاب گرفتند، در زمره رجال و شخصیت‌هاى مشهور زمانه درآمدند. در این میان افرادى بوده و هستند که نه به خاطر اشتهارشان در پست‌هاى دولتى، بلکه به دلیل ویژگى‌هاى خاص خود،...
استاد فخرالدین حجازی ازجمله خطیبان غیرروحانی بود که بیان و قلم خویش را در خدمت ترویج معارف اسلام و انقلاب قرار داد و در این طریق توفیقاتی ارجمند به کف آورد. اوج علاقه بدنه اجتماعی به وی، در اولین دوره از مجلس شورای اسلامی عیان شد که مردم تهران به نمایندگی از خود، او را با بیش از یک میلیون رای به مجلس شورای اسلامی فرستادند. در سالروز رحلت این شخصیت گرانمایه، با یکی ازیاران و مصاحبانش، یعنی محقق...
دگرگونی‌های بزرگ اجتماعی، همچون انقلاب، پیامدهای گونه‌گونی دارد. از آن شمار است برانگیخته شدن میل مورخان به نگارش رویدادهایی که به انجام یک حکومت و آغاز حکومتی دیگر منجر گشته. انقلاب اسلامی نیز بنا به طبع دگرگون‌ساز خود چنین خواستی را در ضمیر تاریخ‌نگاران ایران و جهان پدید آورد و به فراخور دانش، علاقه و تخصص‌شان، آنان را وادار به این واکنش طبیعی کرد. و از آنجا که نوشتن از رخدادهای...
تاریخ 250 ساله اخیر ایران، با قدرتنمایی و زورگویی استعمار، استبداد، سلطه، نفوذ، دیکتاتوری و ... گره خورده است؛ به طوری که در زمان قاجار، شاهد امضاء و انعقاد قراردادهای سنگین علیه ملت ایران، داشته‌های آنان و همچنین تمامیت ارضی کشور هستیم، قراردادهایی که در دوره پهلوی به شکل دیگری و در قالب چپاول نفت و دیگر اقدامات، علیه ملت ایران به اجرا گذاشته شد. در زمان سلطنت رضاخان (1304ـ1320) جامعه در یک...
کتاب ماه: بسم الله الرحمن الرحیم. با تشکر از دوستان عزیز که وقت خود را در اختیار کتاب ماه تاریخ و جغرافیا گذاشتند. از زوایای گوناگونی می توان در مورد تاریخ نگاری انقلاب اسلامی بحث کرد. به نظر من، ما هنوز به صورت متعین و ثابتی از تاریخ نگاری انقلاب اسلامی دست نیافته ایم و به علت حضور بازیگران زنده، هنوز در جریان این حادثه قرار داریم؛ البته هم زمان تاریخ نگاری انقلاب اسلامی بسیار زنده و فعال است و هم از...
انتخابات سلسله اقدامات و عملیات منسجم و پیوسته ای است که در یک محدوده جغرافیایی مشخص و زمانی محدود ومعین صورت می گیرد و منجر به برگزیده شدن فرد یا افراد و یا موضوع ومرام خاصی از سوی اکثریت مردم می شود. اجرا و انجام این سلسله اقدامات و عملیات که منتج به این نتیجه گردد، اصطلاحاْ برگزای انتخابات نامیده می شود تاریخچه انتخابات سابقه و دیرینه انتخاباتی ایران به 97 سال پیش بر می گردد. از آن مقطع به این...
