نگاه دیگران
گروه تاریخ مشرق- در ایام سالروز پیروزی انقلاب اسلامی سعی داریم با انتشار پاره ای از خاطرات افرادی که در برهه از تاریخ ایران اسلامی حضور داشتند، بتوانیم اطلاعات تاریخی نسل جوان را افزایش دهیم: *وقتی رجوی بدون سیلی خوردن انقلابیون را لو می داد در شهریور 1350 دستگیر شد تا سال 1353 هم اصلا شکنجه نشد. صحنه آرایی ها و دفاعیات وی در دادگاه همه و همه به گونه ای بود که کمتر کسی به او شک می کرد. حتی...
آیتالله محمدرضا مهدوی کنی به سال 1310 متولد شدهاند. ایشان رئیس مجلس خبرگان رهبری، رئیس دانشگاه امام صادق (ع)، دبیرکل جامعه روحانیت مبارز و یکی از روحانیون مخالف حکومت پهلوی که چهار بار در کمیته مشترک ضد خرابکاری رژیم شاه بازداشت شده است، آیتالله مهدوی کنی خاطرات جالبی از دوران بازداشت در کمیته مشترک دارند که اینگونه بیان میکنند: *دفعه سوم که مرا بازداشت کردند سال 53 بود. اول مرا به...
به گزارش مشرق به نقل از فارس، محمد مهرآیین یکی از زندانیان سیاسی قبل از انقلاب است. او را بدین جهت «ممد جودو» مینامند که به اکثر مبارزین سیاسی قبل از انقلاب اسلامی فنون نظامی را آموزش داده بود. ایشان خاطرات فراوانی را از آن دوران به یاد دارد که یکی از آن وقایع را اینگونه روایت میکند: *یکی از روزهایی که برای شناسایی شهرام (پسر اشرف پهلوی) رفته بودم. قبل از حرکت آقای زمردیان یک...
به گزارش ویژه نامه دهه فجر مشرق به نقل از فارس، احمد احمد در سال 1318 در روستای ایرین از توابع استان تهران به دنیا آمد. هنوز دیپلم خود را نگرفته بود که در یک تظاهرات اعتراضآمیز علیه آموزش و پرورش دستگیر و زندانی گردید. احمد با شرکت در کنکور تربیت معلم و قبولی در آن، وارد حرفه معلمی میشود. وی در سال 1341 وارد انجمن حجتیه شده و به فعالیت در جهت برنامههای این انجمن در مبارزه با بهاییگری...
ستوان تیمور بختیار که چند سال از عمر خود را در مدارس نظام بیروت و پاریس گذرانده بود، دو کار میتوانست بکند؛ یا برود در ایل بختیاری و جنگ پارتیزانی علیه دولت راه بیندازد یا وارد ارتش شود و با عشایر یاغی که گاهی به صورت سنتی در مقابل دولت، جنگهای پارتیزانی میکردند؛ مبارزه کند. در آن سالهای 1315 و 1316 عشایر خلع سلاح شده بودند و حکومت مرکزی قدرت خود را بر تمام کشور بسط داده بود. تیمور بختیار...
در سالهای پس از جنگ جهانی دوم با تغییر بلوکبندی جدید میان قدرتهای بزرگ، موضوع نفت و استیفای حقوق ایران برای سیاستمداران ایرانی اهمیت سیاسی ویژهای پیدا کرد و دستاویزی شد برای کسب استقلال ملی ایران و خارج شدن از سلطه استعماری دولت انگلستان. لطفاً در این مورد بیشتر توضیح دهید. بنده معتقدم که موضوع نفت از همان آغاز رنگ سیاسی به خود گرفت. رقابت دیرینه میان روسیه و انگلستان در ایران مردم را بر...
فقط حرفهایها کارش را میبینند. او پشت پرده است. برای کارش مثالهای متفاوتی میآورند. یکی که جبر حساب و کتاب زندگی امانش را میبُرّد و خسته میشود، دیگری برای دوا و دکتر چشمش بیمهای ندارد. که عمری خود را مسئول تروخشک کردن نوشتههای اینوآن میداند. سوی دیگر و روی دیگر این سکه جادوی کلمه است. کلمههایی که پشت هم رج میکشند و در مقابل چشمان خواننده رژه...
آقای مکی! جنابعالی از پیشکسوتان تاریخنگاری معاصر در کشور ما هستید و سهم بزرگی به عنوان مورخ دارید. اگر تاریخ بیست ساله و مدرس قهرمان آزادی شما نبود نسل امروز ما شناخت کافی از دوران بیست ساله اول پهلوی پیدا نمی کرد. با توجه به اینکه شما در جلدهای نخستین تاریخ بیست ساله خود سنگ بنای معرفی کودتای ١٢٩٩ را گذاشته اید ٬ نظرتان درباره خاطرات اردشیرجی ریپورتر ٬ که اخیراً منتشر شده ٬ چیست؟ ظاهراً اردشیرجی تا...
در حالی که هنوز شش ماه از انتشار جلد نخست «پس از60 سال» نگذشته است، به زودی چاپ دوم آن مجدداً به بازار عرضه می شود. قرار است در نمایشگاه کتاب اردیبهشت ماه 1389 نیز- پس از تکمیل گفت وگو با جلال طالبانی- جلد دوم این کتاب منتشر شود که در آن وقایع سال های 1989- 1966 یا 1368- 1345 بررسی و روایت می شود و توسط نشر علم در 3650 نسخه منتشر خواهد شد. شاید بتوان این مجلد را حساس ترین و پیچیده ترین بخش این اثر سه جلدی...
ـ درباره دکتر عاقلی: دکتر باقر عاقلی فرزند حجت الاسلام شیخ محمد فقیه در سال 1308 ش در شهر قزوین متولد شد. تحصیلات دوران ابتدایی و متوسطه خود را در این شهر گذراند و برای ادامه تحصیل و اخذ گواهی ششم متوسطه وارد مدرسه دارالفنون شد و در سال 1327 ش دیپلم گرفت. در سال 1331 ش از دانشکده حقوق دانشگاه تهران در رشته علوم سیاسی و قضایی فارغ التحصیل شد. سپس برای ادامه تحصیل وارد مدرسه علوم اداری شد و در سال 1334 به درجه...
با گذشت 50 سال از واقعه 28 مرداد 1332 و سقوط دولت دکتر مصدق به نظر میرسد هنوز در بعضی از محافل علمی، داوری منصفانهای در مورد دوران ملی شدن صنعت نفت صورت نمیگیرد. بعضی دکتر مصدق را همچون ابلیس میدانند و شماری دیگر او را همچون قدیس میستایند. شما شخصیت دکتر مصدق را چگونه میشناسید؟ زمان ملی شدن نفت و در تمام مدت نخستوزیری دکتر مصدق من خیلی در مسائل سیاسی وارد نبودم. به عبارت دیگر...
مردادسال 76 در پادگان دوکوهه نخستین خاطرات جنگش را گردآوری میکند. این سرآغاز و شروع کاریاست که در نهایت به نگارش کتاب " دسته یک" منجر میشود. با اصغر کاظمی نویسندة پرکار کتابهای مرتبط با هشت سال دفاع مقدس در دفتر کارش و در میان حجمی از نوشتهها و اسنادی که با ترتیبی منظم و خاص چیده شده بود به مصاحبه نشستیم. بیست و هشت ماه حضور در مناطق جنگی و دقت نظر و دیدگاه ویژهاش وی را...
گفت وگوی مظفر شاهدی با دکتر حسین آبادیان پیرامون جنگهای ایران و روس □ با تشکر و قدردانی از حضرتعالی که قبول زحمت فرموده و در این گفت و گو شرکت کردید، به عنوان اولین سؤال لطفاً دیدگاه و نگرش کلی خود را پیرامون رخدادهای ناگواری که تحت عنوان «جنگهای ایران و روس» اشتهار پیدا کرده است بیان فرمایید. سلسله نبردهایی که در سالهای 1218 تا 1228 و 1241 تا1243 هجری قمری در منطقة قفقاز صورت گرفت و در تاریخهای...
حاج آقا نورالله، در تاریخ معاصر ایران مظهر روشن مبارزات مقدس ملت ایران برای دستیابی به استقلال، آزادی و نظام مبتنی بر عدالت اسلامی است که سرانجام، جان خود را فدای آزادیخواهی ملت ایران کرد. اما جفای تاریخی که از دیرباز تاکنون گریبانگیر برجستگان ملی ما بوده است امثال حاج آقا نورالله را هم بینصیب نگذاشته است. هم نهضت سیاسی ـ اجتماعی حاجآقا نورالله در اصفهان و هم آثار نظری او درباره...
این انجمن، اصلیترین نهاد و مهمترین ارگان سیاسی شهر و بیانگر پدیدهها و تحقق بخش آرمانهای جنبش مشروطیت اصفهان بود؛ لذا چنانچه این نهاد در دست افرادی فاقد صلاحیت و بیتعهد یا سادهاندیش و ضعیف میافتاد، نهایتا انحرافی که در بعضی شهرهای دیگر به جنبش عدالتخانه و مشروطیت اصیل وارد آوردند در اینجا نیز به روند جنبش و اهداف آن در اصفهان وارد میکردند. ولی حاج آقا نوراللّه با هوشیاری توانست دست اشخاص...
مرحوم آقا نجفی و حاج آقا نوراللّه در تکوین و حرکت و استمرار شرکت نقشی اساسی داشته، و بهعنوان بانی و حامی آن، تمام مراحل تکوین آن را زیر نظر داشتهاند. این موضوعی است که با دقّت در اسناد و گزارشهای مطبوعات آن دوره همچون حبلالمتین، ثریا و.... (در سالهای 1316 و 1317 قمری) به خوبی معلوم میشود. سیر تکوین شرکت با بررسی اسناد این چنین میشود که مرحوم آقا نجفی بعد از مراسم نماز جماعت در مسجد جامع...
در آخرین روز حیات کابینه سیاه «سیّد ضیاءالدّین» تظاهرات وسیع و دامنهداری علیه او در مسجد شاه برپا کردند و سخنرانان در یک اجتماع چند هزار نفری سیاستهای استعماری دولت انگلستان را به شدّت مورد انتقاد قرار دادند و در پایان جمعیت انبوه و فشرده فریاد کشیدند: «سیّد ضیاءالدّین» را نمیخواهیم ..... نمیخواهیم. به دنبال اجتماعات مردمی و تظاهرات عمومی به ناچار «احمدشاه» حکم عزل...
نام مطبوعات و جریان شکلگیری آن در مشروطیت اصفهان با نامحاج آقا نورالله عجین بوده است. حاج آقا نورالله بخوبی به نقش مهم مطبوعات جهت تنویر افکار و بیداری توده مردم آگاه بود. و لذا مشوق اصلی رجال، نویسندگان و آزادیخواهان متعهد بود و از هرگونه مساعدت مالی، معنوی، فکری و سیاسی کوتاهی نمیکرد. و بهطور طبیعی مطبوعات اصفهان بین سالهای 1324 الی 1326 که حاج آقا...
«الحمدلله الذی اذهب عنّا الْحَزَن. إنّ ربَنا لغفورٌ شکور و صلی الله علی محمّدٍ وآله. ...شرکت اسلامیه چهار ماه است منعقد و شروع شده. امروز نوای دلآرای صعودش آفاق را گرفته و قوایش روزافزون گردیده. لهذا مجمعی در اصل مقصود و از اتّفاق و شراکت مینگاریم . شرکت یا کمپانی، مقصود تحصیل قوّه مقتدری است برای موفق گشتن به مقاصد عالیه و غالب، پی به این اُسّ اساسی تعیّش و زندگانی نبردهاند. و چون...
در طول دوران مشروطه دوم، روسها با عجله و گستاخی تمام، در پی تسخیر و بلع ایران بودند و انگلیسیها نیز (طبق مفاد قرارداد 1907، که مرزهای هند را از تجاوز روسها پاس میداشت) با «سکوت» بلکه «همدلی» خویش، دست ارتش تزاری را در تجاوز به شمال ایران (از آذربایجان گرفته تا خراسان) باز گذارده بودند. مع الاسف، بستگی آشکار برخی از ارکان رژیم مشروطه همچون حسینقلی خان نواب (وزیر خارجه وقت) به انگلیس، سیاستِ...
