مقالات
اسدالله علم از عرش به فرش

اسدالله علم از عرش به فرش

 (یادداشت دکتر هرمز همایون پور درباره جلد ششم خاطرات اسدالله علم) تعداد خاطرات روز نوشت رجال سیاسی واجتماعی در ایران، برخلاف کشورهای پیشرفته که نویسندگان در آنها امنیت خاطر و حمایت قضایی و حیثیتی و حقوقی و سیاسی دارند، چندان زیاد نیست. شاخص تر از همه آنها در ایران می توان از « شرح زندگانی من» نوشته عبدالله مستوفی، «تاریخ بیداری ایران» به قلم ناظم الاسلام. کرمانی، و «حیات یحیی»...

ادامه مطلب

انجمن قلم ایران

انجمن قلم ایران

انجمن قلم ایران به سال ۱۳۳۶ش در زمان حکومت محمدرضا پهلوی و به عنوان شعبه ای از «انجمن بین المللی قلم»، (PEN) در ایران تأسیس شد. این انجمن زمانی در ایران موجودیت یافت که تنها چهار سال از کودتای امریکایی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ می گذشت. محمدرضا پهلوی در آن زمان با بهره گیری از عناصر نظامی و پشتیبانی های سیاسی ـ اطلاعاتی امریکا و انگلستان توانست پس از دوره ای پرتنش، حکومت خود را به ثبات نسبی برساند....

ادامه مطلب

«معمای هویدا» یا «معمای ایران»؟

نقدی بر کتاب «معمای هویدا»

«معمای هویدا» یا «معمای ایران»؟

: متن زیر نقدی است به قلم دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن بر کتاب «معمای هویدا»، که در روزنامه اطلاعات مورخه ۲۵ فروردین ۱۳۸۱ به چاپ رسیده است. ********   کتاب «معمای هویدا»، تألیف آقای دکتر عباس میلانی، پرخواننده‌ترین کتاب این چند ماهۀ اخیر بوده است. ما نیز به این خیل کنجکاوان پیوستیم و آن را از دوستی به امانت گرفتیم و خواندیم. بهتر بود که این کتاب «حماسه هویدا» نامیده می‌شد،...

ادامه مطلب

زندگی و زمانه «هویدا»

زندگی و زمانه «هویدا»

روز 18 فروردین 1358 امیرعباس هویدا نخست‌وزیر سیزده ساله حکومت پهلوی، در پی یک محاکمه علنی اعدام شد.   امیر عباس «ممدوح» که بعدها نام خانوادگی خود را به «هویدا» تغییر داد در سال 1285 ش در تهران متولد شد. پدرش حبیب الله عین الملک و مادرش افسرالملوک، نتیجه عزت الدوله، تنها خواهر تنی ناصرالدین شاه بود. تنها برادر وی «فریدون» نام داشت که بعد ها با خواهر حسنعلی منصور ازدواج کرد. هنگامی که...

ادامه مطلب

افکار و اندیشه های شیخ محمد خیابانی

افکار و اندیشه های شیخ محمد خیابانی

: به مناسبت هفدهم فروردین سالروز قیام شیخ محمد خیابانی مقاله فصلنامه مطالعات تاریخی شماره 44 در اینجا بازنشر می گردد تا باردیگر موضوع این قیام و نقش خیابانی در تشکیل یک جنبش ضد استبدادی و ضد استعماری در ایران بررسی شود    همواره حرکتها و جنبش های تاریخی مبتنی بر اندیشه هایی بوده است. استخراج عناصر تشکیل دهندۀ ذهنیت یک قیام، زمینه را برای درک و تحلیل درست آن فراهم میکند. منظر...

ادامه مطلب

یک حزب از دو نگاه

یک حزب از دو نگاه

مدخل یکی از مأموریت های مهم سازمان های اطلاعاتی، به دست آوردن اخبار و اطلاعات درباره گروه هایی است که به هر دلیل در حوزه مأموریت آنها دست به فعالیت می زنند، سازمان های اطلاعاتی برای ایفای هرچه بهتر نقش خود، همواره می کوشند تا هرگونه اخبار واطلاعاتی را درباره افراد، احزاب وگروه های سیاسی موضوع مأموریت خویش، جمع آوری کنند. هرچه این اخبار واطلاعات دقیقتر وصحیحتر باشد سازمان های اطلاعاتی را در...

ادامه مطلب

ارتباط ایرانی در سیاست خارجی اسرائیل ۱۹۵۱-۱۹۴۸

ارتباط ایرانی در سیاست خارجی اسرائیل ۱۹۵۱-۱۹۴۸

«روابط ما با ایران بسیار پیچیده، و مؤید این مثل عربی است که «ضرورت را نباید محکوم کرد.»» موشه شارِت، وزیر امور خارجه اسراییل، ۱ جولای ۱۹۵۱ در جولای ۱۹۴۹، توافقنامه های آتش بس بین اسراییل و دولتهای عرب به امضاء رسید که رسماً به جنگ ۱۹۴۸ پایان داد و مرزهای اسراییل را تثبیت کرد. پس از آن، فقط توازن نیروهای مسلح نبود که به این وضعیت تداوم بخشید، بلکه توافقاتی نیز که طرفِ عرب را متعهد می...

ادامه مطلب

امام خمینی درسالهای قبل از وقوع انقلاب: ۱۹۶۲-۱۹۰۲ بخش دوم و پایانی

امام خمینی درسالهای قبل از وقوع انقلاب: ۱۹۶۲-۱۹۰۲ بخش دوم و پایانی

امام خمینی مهمترین هدف رضاشاه را حذف اسلام به عنوان نیرویی سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در ایران میدانست و اعتقاد داشت که این هدف توسط قدرتهای امپریالیستی و بیش از همه توسط انگلیس به وی القا شده است که علما را به طور خاص و اسلام را به طور کلی تنها مانع برای اجرای مقاصد خود می دانستند. او خود شاهد انجام بسیاری از اقدامات رضاشاه علیه نهادهای مذهبی بود. در طی مصاحبه من با امام خمینی، امام کرد: رضاخان...

ادامه مطلب

امام خمینی در سالهای قبل از وقوع انقلاب: ۱۹۶۲-۱۹۰۲ بخش نخست

امام خمینی در سالهای قبل از وقوع انقلاب: ۱۹۶۲-۱۹۰۲ بخش نخست

این نکته که رهبری انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ـ ۱۹۷۸ توسط امام خمینی نه یک پدیده اتفاقی و ناگهانی بلکه نتیجه ۱۵ سال کار بیوقفه سیاسی، عقیدتی و سازماندهی بوده است، به قدر کافی مورد توجه واقع نشده است. همچنین به قدر کافی به این نکته توجه نشده است که وقتی او فعالیت سیاسی خود را در سال ۱۹۶۲ آغاز نمود، در پیشینه خود از چهار دهه مشارکت نزدیک و بدون چشمداشت از طریق نهاد دینی در تحقیق، تدریس، تألیف و اندیشه و بیش از...

ادامه مطلب

نگاهی گذرا  به سیاست خارجی ایران در سالهای 1351 تا 1357

نگاهی گذرا به سیاست خارجی ایران در سالهای 1351 تا 1357

عباسعلی خلعتبری در فروردین ۱۳۵۸ یادداشت هایی از خود به جا گذاشت که در خور اهمیت است. اول اینکه عالی ترین مقام وزارت خارجه حکومت پهلوی از مناسبات ایران و آمریکا با تکیه بر سابقه آن مطالبی ارائه می دهد که برای پژوهندگان تاریخ در حکم سند است. دوم این که برخی از نکات این یادداشت ها نخستین بار در فصلنامه مطالعات تاریخی ارائه شده است، و بعضی قرینه ای نو برای تک گفته ها و تک نوشته های پیشین است. و...

ادامه مطلب

زندگی و زمانه یک جاسوس دو جانبه

زندگی و زمانه یک جاسوس دو جانبه

: وقتی کسی چیزی نهان کرده داشته باشد، همه اعمال و کردار خود را توجیه می کند. یعنی می کوشد تا زوایای مهم زندگی خود را مخفی نگه دارد؛ معمولاً انسانهای دوچهره یدی طولا در توجیه اعمال و رفتار خود دارند زیرا زندگی آنان به ناچار در موارد بسیار، با اندیشه ها  و علایقشان در تناقض است. در دنیای جاسوسی، توجیه الزاماً به مفهوم دروغ نیست، بلکه بخشی از واقعیات دستچین شده زندگی به منظور فریب مخاطب است؛ به...

ادامه مطلب

سپهبد مبصر: حمله به فیضیه نابخردانه بود

سپهبد مبصر: حمله به فیضیه نابخردانه بود

روز دوم فروردین 1342 مأموران رژیم شاه با هجوم به مجلس عزاداری شهادت امام جعفر صادق(ع) در مدرسه فیضیه قم، ضمن شکستن در و پنجره مدرسه و ضرب و جرح طلاب عده زیادی از آنان را مضروب و مجروح کردند. مدرسه طالبیه تبریز نیز مورد حمله مشابهی قرار گرفت. در پی این جنایات امام خمینی(ره) در پیامی خطاب به روحانیون و طلاب و اهالی قم فرمودند: «مضطرب نگردید و ترس و هراس را از خود دور کنید... دستگاه جبار با دست زدن به این...

ادامه مطلب

حمله نظامیان رژیم شاه به مدرسه فیضیه قم

حمله نظامیان رژیم شاه به مدرسه فیضیه قم

روز دوم  فروردین ۱۳۴۲ در سالروز شهادت امام جعفر صادق(ع) نظامیان رژیم پهلوی به مدرسه فیضیه در قم حمله کردند که به کشته و زخمی شدن جمع زیادی از طلاب منجر شد. یورش نظامیان حکومت شاه به مدرسه فیضیه قم سرمنشا بسیاری از رخدادهای سیاسی در روند انقلاب است که برای کشف ریشه‌های آن باید حوادث سال‌های ۱۳۴۰ به بعد را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهیم.  پس از رحلت آیت‌الله العظمی بروجردی در فروردین...

ادامه مطلب

داستان تأسف بار یک صعود تبهکارانه (رضاخان؛ از کودتا تا سلطنت)

داستان تأسف بار یک صعود تبهکارانه (رضاخان؛ از کودتا تا سلطنت)

کودتایی که در سوم اسفند ۱۲۹۹ با ورود حدود ۲۰۰۰ قزاق تحت فرماندهی رضاخان میرپنج به تهران به وقوع پیوسته و سیدضیاءالدین طباطبایی در رأس کابینه آن قرار گرفت، برآیند شکست پروژه قرارداد ۱۹۱۹ و به گواهی اسناد و منابع موجود طرحی کاملاً انگلیسی بود. قراردادی که اساساً با مخالفت عامه مردم کشور و ایستادگی علما و مجتهدان در تهران و سایر شهرهای کشور با ناکامی روبرو شده بود،۱ دولت بریتانیا را که سخت مصمم...

ادامه مطلب

از نهضت ملی شدن نفت تا کودتا‌

از نهضت ملی شدن نفت تا کودتا‌

بـعد از انـتخابات مجلس شانزدهم در پاییز 1328 و بهار 1329،با تشکیل فراکسیون اقلیت‌ «ملیون‌»به رهبری دکتر محمد مصدق،فـرصت مناسب دیگری برای طرح مطالبهء دیرین خلع‌ ید استعمار پیر انگلیس‌ از‌ ثروت مـلی نفت و اوج‌گیری مبارزات اسـتقلال خـواهانه و ضد استعماری‌ ملت ایران فراهم آمد.سال 1329 در پی بازگشت آیت اللّه کاشانی از تبعید لبنان و استقبال‌ پرشکوه مردم و گروه های سیاسی ملی و...

ادامه مطلب

قراردادهای نفتی ایران بعد از کودتای 1332 تا انقلاب اسلامی

قراردادهای نفتی ایران بعد از کودتای 1332 تا انقلاب اسلامی

با توجه به ماهیت قراردادهای نفتی و عدم انتشار آنها به صورت واقعی در سطح افکار عمومی در قبل از انقلاب اسلامی لازم به توضیح است که مطالبی که در پی می‌آید ترجمه مقالاتی است که توسط اینجانب در قبل از انقلاب اسلامی در سال 1355 از مجله  اکونومیست (Economist) صورت گرفته است و این ترجمه در کنار درس اقتصاد نفت در دانشگاه تبریز ارائه گردید. متن ذیل مربوط به قراردادهای نفتی بعد از کودتای 1332 می‌باشد. اینجانب...

ادامه مطلب

تحلیلی برروابط سیاسی ایران و آمریکا ازابتدا تا جنگ جهانی دوم

تحلیلی برروابط سیاسی ایران و آمریکا ازابتدا تا جنگ جهانی دوم

: مقاله حاضر به تاریخچه روابط دو کشور ایران و آمریکا و تلقی نخبگان سیاسی هر دو دولت از این روابط پرداخته است. ایده اصلی مقاله این است که نخبگان ایرانی به دنبال نیروی سوم و جایگزین کردن آن برای توازن قوا میان قوای روس و انگلیس در ایران بوده‌اند و نخبگان آمریکایی هم در عین انگیزه‌های متفاوتی که برای این رابطه داشته‌اند، بیش از هر چیز در پی کسب مقبولیت در عرصه سیاست بین‌المللی و...

ادامه مطلب

انقلاب‏ ایدئولوژیک!

انقلاب‏ ایدئولوژیک!

  روز 19 اسفند 1363 خبر ازدواج غیرمترقبه نفر اول سازمان مجاهدین خلق (رجوى) با همسر فرد دوم سازمان (ابریشمچى) اعلام شد و توجه بسیارى را به این حادثه معطوف ساخت.  در پى استقرار تشکیلات در فرانسه، شکست‌هاى مستمر استراتژى‌هاى رهبرى سازمان و «تناقض بین تفکّرات و عملکرد انحرافى و غلط مرکزیت (چه ایدئولوژیک و چه تشکیلات سیاسى ـ استراتژیک) با اصول و ضوابط و معیارهاى سازمان، که در شکست‌ها و...

ادامه مطلب

قراردادهای نفتی دوره پهلوی

قراردادهای نفتی دوره پهلوی

کنکاش در آنچه پس از فروپاشی سلطنت پهلوی برای ملت ایـران باقی ماند، نیـازمند بررسیـهای وسیـع در تمام زمیـنه‌های علمی است. در ایـن مجال کوتاه سعی می‌گردد تنها به بخشی از آنچه بر اقتصاد کشور در صنعت نفت در آن پنجاه و چند سال و اندی گذشت، پرداخته شود.   پیـش زمیـنه قراردادهای نفتی دوره پهلوی       زمانی که رضاخان به حکومت رسیـد از واگذاری قرارداد امتیـازی مخصوص و انحصاری...

ادامه مطلب

وابستگی به نظام سرمایه‎داری جهانی

وابستگی به نظام سرمایه‎داری جهانی

مهم‎ترین نتایج کودتای 28 مرداد 1332، در سال 1334 یعنی 1955 میلادی به منصه ظهور رسید و نظام سرمایه‌داری جهانی و یا شبکه قدرت جهانی موفق شد تا حدود زیادی به اهداف خویش دست یابد. زمینه‌ساز موفقیت نظام سرمایه‌داری بین‌المللی، سازمان فراماسونری و زیرمجموعه‌های آن یعنی سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (NATO) و هفت کشور صنعتی (7G) و اتحادیه اروپا (EU) و سازمان امنیت و همکاری اروپا (OSCE) و بانک جهانی(WB) و صندوق...

ادامه مطلب


1
2
3
...
79
80
81
82
83
...
147
148
149