مقالات
ایران، این سرزمین پهناور، تاریخ کهنى دارد که در قباله تاریخ آن فراز و نشیب‌هاى بسیارى به چشم مى‌خورد. در صفحات اخیر این تاریخ، به خاندانى بر مى‌خوریم که على‌رغم حکومت کوتاهشان، همواره خبر ساز بوده‌اند. بیش از نیم قرن حکومت پدر و پسر به واسطه ضعف‌هاى متعدد، چه در ساختار کلى حکومت و چه در بخش‌هاى اجرایى آن، سلسله دو شاهانه پهلوى را یکى از آسیب‌پذیرترین حکومت‌ها در طول تاریخ ایران جلوه مى‌دهد....
در دوران سلطنت 37 ساله محمدرضا پهلوی افراد زیادی به‌عنوان کارگزار و مقامات سیاسی، لشکری و کشوری به او خدمت کردند، اما در بین آنها فقط چند نفر انگشت‌شمار توانسته بودند به حلقه نزدیکان شاه اضافه شوند و در بین آنها فقط اسدالله علم توانسته بود اعتماد شاه را به حدی جلب کند که بر روی بسیاری از تصمیم‌گیریهای اساسی او تأثیرگذار باشد. از طرفی شاه نیز به او به حدی اعتماد داشت که نه‌تنها در مسائل سیاسی...
روز هفتم اردیبهشت 1367 و یک روز پس از اعلام قطع رابطه عربستان با جمهوری اسلامی ایران از تلویزیون ریاض، دولت عربستان با احضار سفیر ایران در ریاض و اعلام یک مهلت یک هفته‌ای برای خروج وی از آن کشور، عملاً روابط خود را با ایران قطع کرد. روابط ایران وعربستان سعودی در 1307، بعد از تأسیس حکومت سعودی برقرار شد، ولی سفارت ایران در ریاض در 1309 دایر شد. با این حال مناسبات دو کشور به دلیل تفاوت نگرش...
شکست امریکا در طبس در آوریل 1980، بزرگ‌ترین ضربه را بر حیثیت سیاسی امریکا وارد کرد به طوری که ایالات‌متحده نه تنها در صحنه جهانی تحقیر شد بلکه با بحران "حقارت ملی" نیز مواجه شد. ریچارد نیکسون رئیس‌جمهور سابق امریکا معتقد بود: «ایالات متحده امریکا با شکست در عملیات نجات گروگان‌های امریکائی، اکنون بسیار بی‌وجهه و شدیدا خوار و خفیف شده است.» "استیون آر. وایزمن" نیز با به...
روز پنجم اردیبهشت 1351 سرتیپ علی اکبر مولوی رئیس پیشین ساواک تهران و فرمانده ژاندارمری که دو روز قبل در پی سانحه سقوط هلیکوپتر حامل وی به بیمارستان منتقل شده بود درگذشت. درخصوص عملکرد ساواک از تأسیس تا انحلال (1335 ـ 22 بهمن 1357) سخن‌ها بسیار است و اسناد، غیرقابل شمارش. در خاطرات شخصیت‌ها گاه یک فصل و گاهی بخش قابل ملاحظه‌ای در مطالب و اسناد مربوط به این موضوع وجود دارد. حتی در مواردی،...
مروری برفعالیت مذهبی در ارتش پیش از انقلاب نویسنده : محسن قرهی پژوهشگر تاریخ جنگ http://www.iran-newspaper.com/?nid=6759&pid=11&type=0 بدون شک یکی از عوامل مؤثر در پیروزی انقلاب اسلامی ایران، پیوستن ارتش مجهز و قدرتمند ایران به انقلاب بود. از آنجا که سیستم‌های حفاظتی و امنیتی به طور کلی در ارتش رژیم گذشته بسیار بسته عمل می‌نمود حقایق فراوانی از این دست مغفول مانده و تاکنون آنچنان که باید مورد مداقه قرار...
روز اول اردیبهشت 1358 دولت اعلام کرد زندان قزل قلعه که در دوران رژیم شاه محل نگاهداری 700 زندانی بود به فضای سبز و گذرگاه خودروها تبدیل شده است. زندان قزل قلعه یا «قزل قلاع» (قلعه سرخ)، از جمله یادمان‌های دوران قاجار و پهلوی اول و دوم است. این یادمان سال هاست که به «میدان میوه و تره بار» تبدیل شده است. این زندان خارج از «دروازه یوسف آباد» و در زمین های جلالیه در ده امیر آباد، قرار...
به موجب یکی از اسناد ساواک که تاریخ 24 فروردین 1340 را دارد، شاپور بختیار در ملاقات با یکی از مقامات ساواک اظهار داشت: «من در زندان به تیمور (تیمور بختیار) گفتم که نسبت به رژیم سلطنت علاقه‌مند و وفادارم و فقط سلطنت است که موجودیتی برای این کشور ایجاد نموده و معلوم نیست اگر این رژیم از بین برود آینده مملکت چه خواهد شد و به کجا خواهد انجامید.» شاپور بختیار آخرین نخست وزیر حکومت پهلوی، در 1293 ش...
روز 22 فروردین 1358 سرلشکر حسن پاکروان رئیس پیشین ساواک و عامل مؤثر در حمله به مدرسه فیضیه قم در 1343ش، و ارتکاب جنایات متعدد دیگر همراه با 10 نفر دیگر از سران رژیم پهلوی با حکم دادگاه انقلاب اعدام شد . نام حسن پاکروان برای اولین بار در 24 اسفند 1339 در سطح کشور مطرح شد، در این روز پاکروان بعد از برکناری تیمور بختیار از ریاست ساواک به عنوان دومین رئیس این سازمان از سوی محمدرضا پهلوی انتخاب شد. حسن پاکروان در...
روز 19 فروردین 1351 ارتشبد نعمت‌الله نصیری رئیس ساواک، در نامه‌ای به دادرسی ارتش، مسعود رجوی را از «همکاران ساواک» معرفی کرد و خواستار ارفاق و تخفیف در مجازات او شد. مسعود رجوی در سال 1327 در طبس به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایى را در «دبستان فارابى» کاشمر به پایان رساند و از «دبیرستان دانش بزرگ نیا» در مشهد، دیپلم ریاضى گرفت. در سال تحصیلى 1345 ـ 46 در رشته حقوق سیاسى دانشکده حقوق...
در شهریور ماه 1321 امیرعباس هویدا با تجربه اشتغال در صلیب سرخ بلژیک، به ایران آمد. او در این باره می‌نویسد: «آقای ک را دیدم. وی معاون صلیب سرخ بلژیک بود و من از پیش او را می‌شناختم البته آشنایی من با او زیاد نبود ولی وضع مادی زندگی من به طوری بود که مجبور شدم به او پیشنهاد کنم که حاضرم در اداره صلیب سرخ به کار مشغول شوم. فوراً قبول کرد به دفتر صلیب سرخ رفتم و مأمور دایره آمبولانس شدم.» اینکه...
روز 17 فروردین 1299 قیام شیخ‌محمد خیابانی عالم و مبارز دوران مشروطیت، علیه استعمار و استبداد در تبریز آغاز شد. شیخ محمد خیابانی فرزند حاج عبدالحمید تاجر خامنه‌ای و بانو رقیه سلطان، در سال 1297 ق در شهرک «خامنه» واقع در ده کیلومتری شهرستان شبستر دیده به جهان گشود[۱] و تحصیلات مقدمات و ادبی را در زادگاهش گذراند. پدرش در شهر «پتروفسکی» (مخاچ قلعه، مخاچ کالا) پایتخت آن روز جمهوری...
روز 16 فروردین 1303 محمد علی شاه ششمین پادشاه قاجار و پسر ارشد مظفرالدین شاه ، به مرض دیابت درگذشت . او که فرزند «ام الخاقان» دختر میرزا تقی خان امیر کبیر بود، در 1249 بدنیا آمد، در 28 دی 1285 تاجگذاری کرد [1] در دوم تیر 1287 با همکاری و مداخله موثر نظامیان روسیه مجلس شورای ملی را به توپ بست، در 25 تیرماه 1288 از سلطنت خلع و به سفارت روسیه پناهنده شد، در 18 شهریور 1288 از ایران گریخت و در 16 فروردین 1303 در سن 53 سالگی...
روز 15 فروردین 1320 پروین اعتصامی شاعر برجسته و خوش قریحه ایرانی به علت ابتلا به بیماری حصبه در 35 سالگی درگذشت. پروین اعتصامی در 25 اسفند 1285 در شهر تبریز به دنیا آمد. پدرش یوسف اعتصام الملک از سکنه شفت و اصالتاً آشتیانی و مادرش اختر فتوحی از اهالی آذربایجان بود. پروین تنها دختر خانواده بود و چهار برادر داشت. اعتصام الملک پدر پروین از نویسندگان و مبارزان دوران مشروطه بود. او در سال 1291 به همراه خانواده اش...
روز 12 فروردین 1358 به فاصله 50 روز پس از پیروزی انقلاب اسلامی و پس از برگزاری یک رفراندوم عمومی، نظام جمهوری اسلامی ایران با استناد به آراء اکثریت قریب به اتفاق مردم تأسیس شد. یکی از وقایع مهم و شگفت‌انگیز تاریخ معاصر ایران که نقش گسترده‌ای در تغییر مناسبات سیاسی جهان داشت، پدیده انقلاب ایران در نیمه دوم قرن بیستم بود. در تقویم تاریخ انقلاب اسلامی ایران، روزهای پرافتخاری برای مردم ایران ثبت...
روز 12 فروردین 1355 به دلیل کاربرد نام مجعول خلیج عربی به جای خلیج فارس توسط یک فضانورد آمریکایی، مدیر «ناسا» عذرخواهی کتبی این سازمان را به سفارت ایران در واشنگتن ارسال کرد. این فضانورد که «اسلایتون» نام داشت، در سفر اخیر خود به قطر از نام جعلی «خلیج عربی» استفاده کرده بود. در طول تاریخ، خلیج فارس نه تنها بخشی از خاک ایران محسوب می‌شده و حاکمیت آن در دست ایرانی‌ها بوده است،...
روز 11 فروردین 1303 علما و مجتهدین قم در دیدار سردار سپه با ایشان، مخالفت صریح خود را با جمهوری موردنظر رضاخان اعلام کردند. رضاخان نیز قول داد فکر جمهوریت را تعقیب نکند. طراحان و بنیانگذاران جنبش جمهوریخواهی تصور می‌کردند که با طرح گسترده شعار جمهوریت، تمام آزادیخواهان به دلیل سرخوردگی از مناسبات موجود و دلزدگی از قاجارها، زیر پرچم سردار سپه جمع خواهند شد و حکومت شوروی نیز قاطعانه از آن...
روز 10 فروردین 1340 آیت‌الله العظمی سیدحسین بروجردی مرجع تقلید شیعیان جهان، بر اثر سکته قلبی دارفانی را وداع گفت. آیت‌الله العظمی سیدحسین بروجردی، مرجعی بود که مسیر حرکت مرجع سلف را ادامه داد و در این زمینه حتی با سرعت بیشتر و گستردهتر عمل کرد. تأکیدات مکرر این مرجع خردمند، بر عدم ورود طلاب و روحانیون در عرصههای سیاسی نباید مورخان و تحلیگران تاریخ معاصر ایران را از اهمیت نقش سیاسی...
روز 9 فروردین 1301 آیت الله سیدحسن مدرس طی سخنانی از بی‌پایه بودن اکثر تشکل‌های سیاسی در کشور انتقاد کرد. مدرس در جلسه مجلس شورای ملی گفت: «اگر مملکت ما دارای یک مسلک سیاسی استوار بود، از آغاز انقلاب مشروطه تاکنون بیش از 25 مرامنامه فقط در خانه من نوشته یا امضا نمی‌شد که حتی یکی از آنها هم صورت عملی پیدا نکند.» *** مدرس شهید در مسیر مبارزات و مجاهدات علمی و عملی خود اصول و روش‌های...
روز 8 فروردین 1359 محمدرضا پهلوی در بیمارستان معادی قاهره تحت عمل جراحی قرار گرفت و طحال وی که ده برابر حالت عادی خود بزرگتر شده بود برداشته شد. در جریان این عمل پزشکان متوجه شدند بیماری سرطان پیشرفت کرده و علاوه بر طحال، کبد وی را نیز فراگرفته است گفته می‌شود شاه تا زمان انقلاب از بیماریش خبر نداشت. مقاله حاضر بخشی از خاطرات امیر اسدالله علم وزیر دربار شاه راجع به پیدایش بیماری سرطان وی...
