مقالات
با توجه به گزارش میلسپو، معلوم بود که بزودی مشکلی جدی در قالب یک شورش بزرگ در خراسان اتفاق خواهد افتاد. در فوریه 1925، ژنرال جان محمد‌خان، به فرماندهی نیروهای نظامی (امیر لشگر) خراسان منصوب شده بود. او رییس نظمیه مشهد را برکنار «و چندین افسر پلیس را به دلیل برگزاری جلسات محرمانه و انتقاد از سیاست‌های رضاخان دستگیر، و نظم کامل را حکمفرما کرد. سیاست فرمانده جدید این است که... به کسی اجازه...
روز 14 اردیبهشت 1306 لایحه تأسیس بانک ملی ایران به تصویب مجلس شورای ملی رسید. تشکیل بانک به شکل جدید نخستین بار در سال 1285 ده سال قبل از به وجود آمدن بانک شاهی از سوی حاج محمدحسن امین دارالضرب یکی از صرافان بزرگ تهران، به مظفرالدینشاه قاجار پیشنهاد شد. در این پیشنهاد پس از به تأثیر بانک در پیشرفت صنعتی کشورهای اروپایی و ذکر این که رواج صنعت و احداث خطوط آهن و تلگراف بدون ایجاد بانکی بزرگ میسر...
بانک استقراضی در 1308 ق، اندکی پس از بانک شاهنشاهی، تأسیس شد. پولیاکف (Poliakov) از اتباع روسیه، تأسیس آن را به ناصر‌الدین شاه پیشنهاد داد؛ ناصر‌الدین شاه که علاقة زیادی به پولیاکف داشت، اجازه تأسیس شرکتی را صادر کرد که به معاملات رهنی بپردازد و امور بانکی را نیز بر عهده داشته باشد. به موجب مفاد امتیاز‌نامه، ناصر‌الدین شاه به پولیاکف، رایزن عمومی (جنرال کنسول) ایران، و روشر (Roscher) و عده‌ای...
فیلیپ (کاردار وقت آمریکا در تهران) در گزارشی مورخ 2 ژوئن 1928، درباره انتخابات ایران می‌نویسد: احتراماً به اطلاع می‌رساند که تنها نکته قابل‌توجه در اوضاع سیاسی کشور در ده روز گذشته تلاش کاملاً آشکار دولت برای کنترل نتایج انتخابات مجلس بوده است. این انتخابات در بیست و دوم ماه می در تهران آغاز شد و احتمالاً تا یک یا دو هفته دیگر ادامه خواهد داشت. می‌گویند که پیش از این فهرستی از...
خطیب،سیاستمدار،دین‌شناس،تاریخ‌دان،نسّابه و ادیب معاصر،آیت اللّه حاج شیخ حسین لنکرانی مـشهور به«مرد دین و سـیاست»1(تـولد:حدود شعبان،1310 ق-وفات: خرداد 1368 ش)از روحانیان مبارز و پرتکاپوی عصر ماست که در جمیع مراحل مبارزهء مستمر ملت ایران با استبداد و استعمار،از دوران جنگ جهانی اول تا جنبش 15 خرداد و 22 بهمن حضوری فعال داشت و مطالعه حیات سـیاسی و فرهنگی وی،درسها و تجارب بسیار...
همدان در طول ادوار تاریخی، دارای نقش و موقعیت ممتازی بوده است؛ به خصوص قرار گرفتن این شهر در مسیر جاده ابریشم، و محل انشعاب این جاده به شمال، مرکز و غرب ایران اهمیت ویژهای را به آن بخشیده است. هر مهاجم و نیرویی که میخواست از سمت غرب به شمال و مرکز ایران دست یابد، باید از این گذرگاه میگذشت؛ به طوری که وقایع جنگ جهانی اول و دوم این موضوع را به خوبی تأیید میکند. همدان با داشتن این موقعیت منحصر به...
مسئله نفت رابطه سیاسی ایران و انگلستان در مهرماه ۱۳۳۱ به دستور دکتر محمد مصدق، نخستوزیر وقت بعد از ۱۵۰ سال قطع شد و سفارتخانه آن کشور در تهران تعطیل گردید. این یک حادثه و اتفاق ساده نبود و نشان از نفرت ملت ایران از اقدامات بریتانیا در بیش از یک قرن اعمال نفوذ در امور کشورمان داشت. در دهه ۱۳۲۰ آنچه بیش از هر چیز دیگر روابط دو کشور را تحت تأثیر قرار داد، مسئله نفت بود. در واقع تصمیمات یکجانبه شرکت نفت...
بدون تردید مرحله مهم صعود رضاخان به منصب ریاست وزرائی و البته به دنبال آن ایجاد بلوای جمهوری، تقلبات گسترده در انتخابات مجلس پنجم بود، به طوری که وقتی به اصطلاح این انتخابات انجام شد، معلوم گردید به جز تهران، قشون با انتخاباتی فرمایشی کسانی را روانه مجلس کرده است که مورد‌نظر وزارت جنگ و شخص رضاخان بوده‌اند.[3] این انتخابات راه را برای به دست گرفتن سهل و آسان ریاست وزرائی توسط...
: در بستر و روند تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی جدیدی که در عصر قاجاریه در ساختار سنتی جامعه ایران به وجود آمد، شکل گیری و پیدایش روشنفکران جدید از مهمترین رویدادها در تاریخ، فرهنگ و جامعه ایران است . این طبقه شکل گرفته نقش مؤثر خود را تا حال نیز ادامه دادند. شناخت و نقد و بررسی افکار و نقش روشنفکران ایران از آن رو اهمیت دارد که ماهیت و مبانی واکنش و مواضع مهم ترین نمایندگان تعقل جدید سیاسی،...
نظامنامة انتخاب اعضاء و وظایف مجلس مؤسسان بدون فوت وقت اعلام شد. روزنامه ستاره ایران در شمارة مورخ 2 نوامبرش (1925) خواهان اقدام عاجل جهت خاتمة کار دولت موقت و استقرار رژیم جدید «پادشاهی انتخابی با پادشاهی آقای پهلوی» شد. اموری می‌افزاید: «ایران (3 نوامبر): نظامنامة ناظر بر انتخابات اعضا، تشکیل و کار مجلس مؤسسان برای تعیین شکل دائمی حکومت را منتشر میکند. این روزنامه همچنین...
اگرچه در حوزه مطالعات تاریخی، بویژه تاریخ معاصر ایران، خلاء وجود اسناد، یکی از نخستین علل استنکاف تاریخ‌نگاران از روی آوری به آن است; اما خسّت مراکز اسنادی و صاحبان اسناد خصوصی و نداشتن بایگانیهای مجهز و رایانه‌ای برای استفاده از اسناد در داخل کشور، از دیگر دلایل این روی‌گردانی است. با اینکه به تازگی از شدت فقر سندی در کشور کاسته شده و میزان دسترس به آن و انتشار اسناد توسط مراکز اسنادی رو...
روز چهاردهم مرداد 1385 حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب در پیامی به همایش یکصدمین سالگرد نهضت مشروطیت تأکید کردند تاریخ مشروطیت باید به طور دقیق، مستند، قوی و روشن نوشته شود و در محیط های دانشگاهی توزیع شود. حضرت آیت الله خامنه ای در پیام خود در زمینه مشروطیت فرمودند: نگاه به مسئله مشروطیت نیازمند توجه فکرهای نقاد محققان و صاحبنظران است. تشخیص درست چشم انداز گذشته در ترسیم چشم انداز آینده،...
روز 16 خرداد 1357 ارتشبد نعمت الله نصیری از ریاست ساواک برکنار و به سمت سفیر رژیم شاه در پاکستان منصوب شد. این برکناری و آن انتصاب بخشی از جابجائیها و عزل و نصب های هدفمندی است که در سال 1357 از سوی رژیم شاه باهدف مهار انقلاب و فرونشاندن اعتراضات مردمی صورت گرفت. در میان چهره هایی که در حکومت پهلوی دوم ، مولد نارضایی مردم بودند نصیری یک شاخص محسوب می شد. او در راس ساواک مسئول بسیاری از جنایات علیه مردم...
پس از انعقاد معاهده 1820، طی دهه‌های سوم تا هشتم قرن نوزدهم میلادی جز یکی دو مورد منازعه با ایران، منافع انگلستان در خلیج فارس با خطری جدی مواجه نگردید. انگلیس در این دوره بارها برتری خود را در خلیج فارس به نمایش گذاشت. در دهه‌های پایانی قرن نوزدهم با ظهور امپراتوری آلمان در صحنه روابط بین‌الملل، توازن قوا در میان قدرتهای اروپایی تهدید شد. این تهدیدات با نفوذ اقتصادی و سیاسی دول غربی...
1. میراث رضاخان هنگامی که رضاخان در 25 شهریور 1320 توسط متفقین از سلطنت عزل شد، مجلس دوره دوازدهم شورای ملی واپسین ماههای حیات خود را سپری می‌کرد. مجلس این دوره از 13 آبان 1318 کار خود را آغاز کرده، تا 9 آبان 1320 (حدود 45 روز پس از برکناری رضاخان از قدرت) فعالیت کرد. انتخابات دوره سیزدهم مجلس که در 23 آبان 1320 افتتاح شد، در همان دوران دیکتاتوری رضاشاه برگزار شده، تمام نمایندگانش توسط او دست‌چین شده...
ایجاد دگرگونی در زبان فارسی از نکات مهمی بود که از پیش ازمشروطه مورد توجه منورالفکران بود. در این زمینه برخی از افراط‌گرایان خواستار تغییر خط بودند. پس از مشروطه با توجه به تشدید افکار ناسیونالیستی، توجه خاصی به فارسی سره شد و روزنامه‌هایی مثل ایران‌نو چند ستون خود را به این شیوه می‌نوشت. در سال 1303 که تغییر سازمان ارتش در دستور کار رضاخان قرار داشت، وضع واژه‌‌های جدید مورد توجه قرار...
نگاهی به قراردادهای نفتی ایران با دولتهای انگلیس و امریکا در دوره قاجار و پهلوی مبین این نکته است که در بیشتر این امتیازات هیچ‌گونه موازنه‌ای از لحاظ قدرت سیاسی و نظامی بین گیرندگان امتیاز و کشور ایران وجود نداشت و مذاکرات در شرایط مساوی بین طرفین صورت نمی‌گرفت. در این بین، قراردادهای دارسی و کنسرسیوم را که هردو آنها در شرایط بحران، فقر و ضعف دولتهای وقت ایران با ابتکار انگلیسیها...
نشریة اخبار رویترز «که در تهران پس از بررسی و سانسور سفارت انگلیس منتشر می‌شود» در 19 سپتامبر 1919 متن کامل نطق ضیافت لرد کرزن و پاسخ نصرت‌الدوله فیروز به وی را چاپ کرد. کالدول اضافه میکند: «سفارت انگلستان در تهران امیدوار است انتشار این نطق، از حس تنفر و دشمنی شدید مردم با قرارداد بکاهد.» کالدول سپس بلافاصله می‌گوید: «در این رابطه سفارت [آمریکا در...
سرّى غیرقابل انتشار براى بیگانگان منوچهر اقبال رئیس شرکت ملى نفت ایران منوچهر اقبال نخستوزیر سابق (60 ـ 1957)، در نوامبر سال 1963 به ریاست هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت ملى نفت ایران منصوب گردید. این انتصاب موجبات بازگشت او را پس از دو سال و نیم، که در حالت نیمه‌رسوایى و بى‌آبرویى در خارج کشور به سر مى‌برد، فراهم نمود. اقبال آماج انتقادات و اهانت‌هاى سختى قرار گرفت که از انتخابات مجلس...
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، فرمان مهمی را درخصوص مبارزه‌ی همه‌جانبه و سازمان‌یافته با مفاسد مالی و اقتصادی، خطاب به سران قوا صادر کردند. متن فرمان رهبر انقلاب اسلامی به رؤسای قوای سه‌گانه بدین شرح است: بسم‌الله الرحمن الرحیم حضرات آقایان رؤسای محترم قوای سه گانه دامت تأییداتهم تشکیل ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی و تهیه‌ی طرح مبارزه با فساد که دو قوه‌ی مجریه و قضائیه بدان...
