انگلیس
احمدشاه و تلاشهای نافرجام برای بازگشت به ایران در ملاقاتی که لورین برای معرفی هارولد نیکلسون، مستشار جدید سفارت با رضاخان انجام داد، به صریحترین وجهی از زبان او شنید اگر در گذشته انگلستان در مسائل داخلی ایران دخالت کرده از سر اجبار بوده است و او می خواهد وضعیتی به وجود آورد که دیگر نیازی به مداخله مستقیم نباشد. رضاخان گفت، ایرانی نیرومند می تواند بخشی از بار سنگین مسئولیت بریتانیا در آسیا...
کودتای سوم اسفند 1299 ماحصل آشفتگی‌های سیاسی دوران انقلاب مشروطه بود، این کودتا با حمایت انگلیسی‌ها و عاملان داخلی اش مانند سید ضِیاء طبطبایی و رضاخان شکل گرفت. مواجب بگیران انگلیس در نیروهای قزاق به عنوان عامل اجرایی کودتای سوم اسفند 1299 زمینه را برای حاکم شدن دیکتاتوری 16 ساله رضا خان فراهم کردند. بدین ترتیب ایران وارد مرحله جدیدی از تاریخ خود شد.
«مجله«الاثنین»چاپ قاهره،درآخرین شماره خود تحت عنوان«چاهی که چرچیل برای دکتر مصدق کَند»، چنین نوشت: «یکی از خبرنگاران آمریکائی که در جلسات اولیه محاکمه دکتر مصدق در تهران حضور داشته، فرصتی به دست آورده و از نخست‌وزیر سابق ایران پرسیده است:«در این ماجرا[کودتای 28 مرداد]، آمریکا یا انگلیس، کدام یک را مسئول می‌دانید؟» و دکتر مصدق چنین جواب داده است:«آمریکائی‌ها به نظر...
: غلامرضا منصور رحمانی در 1291 شمسی به دنیا آمده و پس از تحصیل در دوره ابتدایی به دانشکده افسری و نیروی هوایی می‌رود. او به آلمان رفته و در این کشور فن و دانش خود را گسترده می‌کند و گفته می‌شود یکی از بنیان‌گذاران نیروی هوایی مدرن ایران بوده است. وی در دوران نهضت ملی رفتاری خارج از عرف افسران ارتش نشان می‌دهد و پس از کودتا به زندان می‌افتد. سرهنگ رحمانی پس از بازنشستگی اجباری به...
: در یکصدمین سالگرد کودتای سوم اسفند۱۲۹۹، به همت پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، همایش نیم‌روزه «پس از یک قرن؛ واکاوی کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹» با حضور و سخنرانی اساتید برجسته به صورت مجازی و پخش زنده از طریق ادوب کانکت برگزار شد. پیش از این پنج کرسی ترویجی و دو نشست علمی با حضور صاحب‌نظران جهت واکاوی کودتایی ۱۲۹۹ توسط گروه‌های مطالعات انقلاب...
این موضوع که کودتای سوم اسفند 1299 و به قدرت رسیدن رضاخان یک طرح و عملیات کامل استعماری و انگلیسی بود از واقعیت های بسیار آشکار و ثابت شده تاریخ معاصر ایران است و اکنون همه می دانند که رضاخان ظاهر ماجرا محسوب می شد و کودتاگران واقعی که رضاخان را مثل عروسک می چرخاندند، کسانی غیر از لرد ریدینگ فرمانروای انگلیسی هندوستان و نایب السلطنه انگلیس ، وینستون چرچیل وزیر جنگ انگلیس ، اردشیر ریپورتر جاسوس و عامل...
: درباره رضاشاه دروغ بزرگی رواج یافته که گویا او هوادار آلمان بود. چنین نیست. اسناد آمریکایی ثابت می‌کنند که رضاخان میرپنج را انگلیسی‌ها به قدرت رسانیدند و از حکومت او حفاظت کردند و قطعاً او هیچ‌گاه در برابر انگلیسی‌ها سرکشی نکرده و هوادار آلمان نشده است. محمدقلی مجد در 26 اسفند 1324ش در تهران به دنیا آمد. تحصیلات خود را در دانشگاه‌های سینت اندرو (1970)، منچستر (1975) و کرنل (1978) با درجه...
: مطلب ذیل، بخشی از مقاله «سیاستهای انگلیس در قبال ایران از 1977 تا 1979»* به قلم ادوارد پازنِت(Edward Posnett) می باشد. پازنت در سال 2010 دکترای تخصصی خود را در رشته مطالعات خاورمیانه مدرن در کرایست چرچ (Christ Church) از دانشکده‌های دانشگاه آکسفورد به پایان رساند. این مقاله از حیث منبع و دامنه مطالعاتی‌اش تفاوت جالب توجهی با دیگر مقاله‌ها دارد، زیرا برخلاف تحقیقات و مطالعاتی که درباره...
شـاپور و اقـتصاد جـهانی شاپور فقط با محافل بریتانیایی مرتبط نبود بلکه همان‌طور که دیدیم،از بـدو ورود بـه ایران با مأموران اطلاعاتی و کادر دیپلماتیک آمریکا هم حشر و نشر داشت و همان‌گونه که در سطور قبل دیـدیم عـضو دائمی وزارت امور خارجه آمریکا بود.این نکته سرشت اوضاع و احوال ایران را در ایـن مـقاطع حساس نیز نشان می‌دهد و آشکار می‌سازد کـه نـباید بـه تفکیک مطلق سیاستهای دو...
در بعد از ظهر روز سوم مه 1933، جورج ودزورث، دبیر سفارت آمریکا، با تی. ال. جکس، مدیر مقیم شرکت نفت انگلیس و ایران، گُلف بازی می‌کرد. مثل گذشته، بازی گُلف جکس را «سر شوق آورد و به پرحرفی انداخت» و در خلال حرف‌هایش چیزهایی درباره نقش رضا شاه در اعطای امتیاز جدید به انگلیسی‌ها گفت. هارت در یکی از گزارشهای قبلی‌اش به روند پیشرفت رضا شاه از سال 1921 به بعد می‌کند:...
برای پی بردن به شعارهای مردم‌پسندانه کودتاکنندگان، می‌توان به بیانیه سیدضیاءالدین طباطبایی نیز در هشتم اسفند 1299 نگاهی گذرا کرد. احمدشاه در چهارم اسفند حکم ریاست وزرایی سیدضیاء را، که پیش از این شاید اسم او را شنیده بود، صادر کرد. می‌توان پذیرفت که اگر پادشاه در آن موقعیت اختیار بیشتری داشت، از گذاشتن امضاء خود پای این حکم خودداری می‌کرد، اما «من [/ نورمن، وزیرمختار انگلیس] امروز [سوم...
اگرچه دولت انگلستان به خاطر سیاستهای اروپایی خود در رویارویی با اتحاد مثلث و کوتاه کردن دست روسیه تزاری از اعمال نفوذ در دربار ایران، از جنبش مشروطیت حمایت کرده بود، ولی بی کفایتی و فساد دولتهای مشروطه و به خصوص شکست قرارداد 1919 مشهور به قرارداد وثوق الدوله موجب گردید که انگلیسها از استقرار دمکراسی در ایران به کلی مأیوس شوند و در جستجوی دیکتاتوری نظامی، مقتدر و ضد کمونیست برآیند که...
در جریان جنگ اول جهانی، ایران بیطرف به اندازه یک کشور در حال جنگ خسارت و خرابی تحمل کرد. ضایعه‌ای که نتیجه مستقیم هجوم نیروهای بیگانه به کشورمان بود. علاوه بر خسارات و خرابیها، قحطی گسترده و گرسنگی و شیوع مرگبار انواع بیماریها، ره‌آورد دیگر حضور بیگانگان در داخل ایران بود. اخبار و گزارشهای مربوط به این قحطی در روزنامه‌های آن زمان و کتابهای تاریخی که به حوادث آن دوره پرداخته‌اند و خاطرات...
دو سال پس از آغاز جنگ جهانی اول و یک سال بعد از ورود قوای روس و عثمانی و انگلیس به خاک ایران، آذوقه و ارزاق در کشور کم شد و اندکی بعد نیز قحطی بزرگی به مدت دو سال کشور را فراگرفت و شمار زیادی از ایرانیان در آن جان باختند. این مقاله با بررسی اسناد برجای مانده از سالهای 1916 تا 1918 درباره این قحطی به توصیف ابعادی از این واقعه مهم تاریخی که تحولات مهم سالهای بعد را پدید آورد، پرداخته است. منابع اصلی مورد استفاده شده در این تحقیق، اسناد وزارت خارجه آمریکا و گزارش روزنامه های آن عصر است؛ البته روزنامه هایی که گزارشهای آن در اسناد آمریکایی درج شده است. همچنین به یادداشتهای روزانه شماری از شاهدان ایرانی که مشاهدات خود را در روزنگاشتهای خود ثبت کردهاند، مراجعه شده است.
ماجرای خرید تانک‌های چیفتن از انگلستان ایران در پی جنگ ظفار، وارد مذاکره با انگلستان برای خرید تانک‌های چیفتن شد و موفق گردید قراردادی برای خرید هشتصد تانک منعقد نماید. این تانک‌های 50 تنی با توپ دورزن 120 میلیمتری از پرقدرت‌ترین تانک‌های جهان بودند، اما موتورهای این تانک‌ها با وضعیت محیطی ایران ناسازگار بود؛ ازهمین‌رو انگلستان برای حفظ این قرارداد به اقداماتی دست زد... آغاز...
موقعیت جغرافیایی ایران در طول تاریخ و از جمله در قرن بیستم همواره یکی از انگیزه های پیدایش و گسترش نظام سلطه جهانی و همچنین منبع نگرانی جدی در منطقه بوده است. کشف منابع عظیم نفتی نیز در اوایل قرن بیستم به این موقعیت حساس دامن زد و قدرتهای بزرگ سلطه گر جهانی را بر آن داشت تا با اتخاذ سیاستهای همکاری جویانه یا رقابت جویانه به تاراج سرزمین ایران و داراییهای آن اقدام نمایند. رقابت انگلیس و...
پس از آغاز جنگ جهانی دوم در سال ۱۳۱۸ خورشیدی، ایران بلافاصله در این جنگ اعلام بی طرفی کرد اما پس از حمله آلمان نازی به شوروی و پس از آن به دنبال اتحاد بریتانیا و شوروی، متفقین تصمیم گرفتند از طریق ایران یا به اصطلاح خودشان از دالان پارسی نیز برای ارسال کمک به جبهه های نبرد در شوروی استفاده کنند.به دنبال این تصمیم در سومین روز از شهریورماه ۱۳۲۰، نیروهای شوروی با حمله هوایی و زمینی از شرق و شمال و...
پس از آغاز جنگ جهانی دوم در سال ۱۳۱۸ خورشیدی، ایران بلافاصله در این جنگ اعلام بی طرفی کرد اما پس از حمله آلمان نازی به شوروی و پس از آن به دنبال اتحاد بریتانیا و شوروی، متفقین تصمیم گرفتند از طریق ایران یا به اصطلاح خودشان از دالان پارسی نیز برای ارسال کمک به جبهه های نبرد در شوروی استفاده کنند.به دنبال این تصمیم در سومین روز از شهریورماه ۱۳۲۰، نیروهای شوروی با حمله هوایی و زمینی از شرق و شمال و...
در سه برگ سند پیش رو گزارش دو مورد حمله هوایی نیروهای متفقین به شهرهای قزوین و شاهرود و نیز تلگراف محمد علی مقدم سفیر وقت ایران درلندن به تهران در مورد مذاکراتش با وزیر خارجه انگلیس درباره درخواست توقف اشغال ایران توسط ارتش انگلیس ارائه شده است که پاسخ آنتونی ایدن وزیرخارجه وقت انگلیس جالب است او می گوید از آنجا که سفیر ما در تهران در حال گفتگو با مقام های ایرانی درباره همین موضوع...
سند مربوط به گزارش نشست اعضای سفارت انگلیس و مقام های آمریکایی برای هماهنگی کودتای 28 مرداد 1332 است . تاریخ سند به تاریخ سوم دسامبر 1952 است که برابر با 12 آذر ماه 1331 می شود. یعنی حدود هشت ماه قبل از وقوع کودتا علیه دولت قانونی مصدق درایران. جالب آنکه در این سند افراد شرکت کننده روی سه سناریو احتمالی برای آینده دولت مصدق بحث کردند: 1- مصدق در قدرت باقی می ماند و در مسیر [حزب] توده گام می...
