عبدالحسین تیمورتاش
اشاره
عبدالحسین تیمورتاش وزیر مقتدر دربار و یکی از مرموزترین و تاثیرگذارترین رجال دوران پهلوی اول بود و عملاً پس از رضاخان دومین مقام حکومت قلمداد می‌شد. تیمورتاش ملقب به «سردار معززالملک» و یا «سردار معظم خراسانی» از جمله کسانی بود که در برانداختن قاجارها و برآوردن پهلوی‌ها مؤثر بود. در دوره رضاشاه نخستین وزیر دربار بود و نقش مهمی در سیاست خارجی ایران ایفا کرد. او صاحب اقتداری افسانه‌ای بود که همین امر هم پاشنه آشیلی شد که مرگش را در کنج فراموشی زندان رقم زد. او مورد غضب رضاشاه قرار گرفت و در ۱۳۱۲ در زندان قصر کشته شد.
«پرونده» حاضر شرحی از زندگی‌نامه عبدالحسین تیمورتاش و تحولات مهم دوران حاکمیت اوست.
عبدالحسین خان تیمورتاش معروف به معززالملک و سردار معظم خراسانی فرزند حاج کریم دادخان نردینی معروف به امیرمنظم، متولد سال 1258 شمسی در نردین از توابع شاهرود بود. وی در سن 13 سالگی به روسیه رفت و در مدرسه جنگ سن‌پطرزبورگ مشغول به تحصیل شد. در سال 1286 شمسی پس از فراغت از تحصیل به ایران بازگشت و به دلیل تسلط به زبان فرانسوی و روسی به عنوان مترجم در سن 27 سالگی در وزارت خارجه استخدام شد. دو سال بعد...
روز 5 مهر 1312 عبدالحسین تیمورتاش وزیر دربار و مرد مقتدر رژیم که در سوم دی 1311 به دستور رضاشاه بازداشت و محاکمه شده بود، در زندان به قتل رسید. عبدالحسین تیمورتاش فرزند «معزالملک» و ملقب به سردار معظم خراسانی در 1258 ش. در خراسان متولد شد. در 13 سالگی ابتدا برای ادامه تحصیل به عشق‌آباد و سپس از آنجا به مدرسه نظام سن پطرزبورگ راه یافت. پس از اتمام تحصیل در 1286 در بحبوحه قیام مشروطه به کشور بازگشت...
عبدالحسین‌خان تیمورتاش (معززالملک، سردار معظم خراسانی) متولد سال ۱۲۵۸ش٬ پسر حاج کریم‌خان نردینی بجنوردی معززالملک امیر منظم بود. عبدالحسین‌خان بعد از تحصیلات مقدماتی برای ادامه تحصیل به روسیه رفت و بعد از اخذ مدرک در رشته نظام به ایران بازگشت و به عنوان مترجم روسی، به استخدام وزارت خارجه درآمد (بامداد١٣۷۴٬:١٠٨). مناصب تیمورتاش قبل از وزارت دربار: تیمورتاش در انتخابات دوره دوم مجلس با...
در تابستان سال 1929 موقعیت تیمورتاش متزلزل شد. همانطور که قبلاً ذکر شد در آگوست 1929، نشانه‌هایی از بازگشت قدرتمندانه تیمورتاش به چشم می‌خورد. ولی بازگشت او بسیار کوتاه بود. ویلیامسن در گزارشی مورخ 18 سپتامبر 1929 می‌نویسد: احتراماً به اطلاع می‌رساند که تغییرات اخیر در دولت ایران، آثار مخربی بر سیاست داخلی این کشور داشته است و ممکن است روابط خارجی ایران را نیز شدیداً تحت‌الشعاع قرار دهد....
در عرض سالهاى 1927 و 1928 سه رجل سیاسى، هر سه داراى لیاقت و کفایت سیاسى زیاد، یکهتاز صحنه سیاستهاى ایران بودند. این سه تن عبارت بودند از: تیمورتاش (وزیر دربار)، داور (وزیر دادگسترى) و شاهزاده فیروز میرزا (وزیر دارایى). این مثلث سیاسى، که تحت اوامر اعلیحضرت رضاشاه کار مىکرد، از حد اعلاى قدرت و نفوذ برخوردار بود و بقیه اعضاى کابینه، از جمله نخستوزیر مخبرالسلطنه هدایت، فقط نامى داشتند وگرنه عناصرى...
عبدالحسین تیمورتاش یکی از معروفترین چهرههای دوره پهلوی اول است. پیشینه خانوادگی او در خراسان، تحصیلات در سنپتربورگ، آغاز امور اجرایی با نایبالحکومگی جوین، نماینده قوچان در دور دوم قانونگذاری، ریاست قشون خراسان، نماینده قوچان در دوره سوم قانونگذاری، حکومت گیلان، نماینده دور چهارم مجلس شورای ملی، وزیر عدلیه، حکومت کرمان، وزیر فوائد عامه و در نهایت وزارت دربار شاه توأم با نمایندگی در مجلس شورای...
حبسی که تیمورتاش نکشید! سوم دی ماه 1311«عبدالحسین تیمورتاش» وزیر دربار رضاخان از کار برکنار شد. خبر برکناری تیمورتاش اما، برای آنان که از نزدیک خلق و خوی قزاق سوادکوهی را می‌شناختند، امری غریب نبود. شاه ِکج‌خلق و عصبانی معمولاً اطرافیان و وفاداران خود را در پایان به همین کردار می‌نواخت، چیزی که پس از آن برای برخی دیگر از یاران او از جمله «علی‌اکبر داور» رخ داد، که...
خبر مرگ عبدالحسین تیمورتاش، وزیر دربار سابق در زندان قصر در چنین روزی از سال ۱۳۱۲ هجری شمسی انتشار یافت. سیدحسن تقی‌زاده در صفحه ۲۳۲ «سال‌های طوفانی» درباره عبدالحسین تیمورتاش می‌نویسد: «رضاشاه به مرحوم تیمورتاش ظنین شده بود... در همان وقت که حبس بود، قصدش این بود به‌تدریج او را در غیاب داور محاکمه بکنند و از بین ببرند... این متین‌دفتری آن‌وقت معاون داور (وزیر...
روز 22 تیر 1360 «ایران تیمورتاش» دختر عبدالحسین تیمورتاش وزیر دربار مقتدر رضاشاه که در پاریس بسر می برد، 48 سال پس از مرگ پدرش اعلام کرد گروه سه نفره شامل سرلشکر آیرم رئیس شهربانی، پاشاخان رئیس کل زندانها و پزشک احمدی پدرم را در داخل دخمهای با بالش خفه کردند و این زمانی بود که تزریق سم به وی توسط پزشک احمدی منجر به مرگ پدرم نشده بود. ایراندخت تیمورتاش فرزند اول عبدالحسین تیمورتاش (وزیر دربار...
