رئیسعلی دلواری
اشاره
رییسعلی دلواری مبارز مشروطه‌خواه و بزرگمردی بود که در جنگ جهانی اول، هدایت قیام اسلامی و آزادیخواهانه مردم جنوب کشور در مناطق تنگستان و بوشهر علیه نیروهای مداخله‌گر انگلیس را بر عهده داشت. وی در دوران مشروطه از طرفداران مشروطه بود و پس از به توپ بستن مجلس شورای ملی توسط محمدعلی شاه، به خواست رهبران روحانی، شهر بوشهر را تصرف کرد. در کشاکش جنگ جهانی اول، نیروهای انگلیسی شهر بوشهر را اشغال کردند. علمای بوشهر فتوای جهاد علیه نیروهای انگلیسی دادند. رئیسعلی به همراه گروه‌های دیگری از تنگستانیها، به جنگ با نیروهای انگلیسی برخاست و توانست با مجاهدت و رهبری خود و در راستای حفاظت از تمامیت ارضی و حاکمیت ملی ایران، استعمار پیر را به زانو درآورد. رئیسعلی دلواری که در سال ۱۲۶۱ خورشیدی متولد شده بود، در 1294 حین مبارزه با متجاوزین انگلیسی به شهادت رسید.
«گذرستان» حاضر به تشریح مبارزات رییسعلی دلواری پرداخته است.
دلواری؛ پرچمدار بیگانه ستیزیدوازدهم شهریور سالگرد شهادت رئیسعلی دلواری رهبر قیام مبارزین مسلمان تنگستانی علیه نیروهای اشغالگر و متجاوز انگلیسی در آخرین سالهای قرن گذشته خورشیدی است . تنگستان منطقه‌ای کوهستانی در جنوب شرقی بوشهر است و از جنوب دشتستان بوشهر تا ساحل دریا امتداد دارد. شهرستان تنگستان شامل تنگستان شمالی به مرکزیت «اهرم» و تنگستان ساحلی به مرکزیت «دلوار» است.«دلوار» زادگاه و...
تاریخ ایران در جنگ جهانی اول، ناشناخته‌ترین دوره در تاریخ معاصر این کشور می‌باشد. در حالیکه این دوره، از سویی از حلقه‌های زنجیر مقاومت و مبارزات ضد استعماری مردم، و از سوی دیگر، نقطه عطفی در سرنوشت ایران و خاورمیانه و بطور کلی نظام سیاسی جهان به شمار می‌رود. عدم توجه مورخین و صاحبنظران علوم سیاسی به این دوره، مسائل بسیاری را بی‌جواب می‌گذارد. مؤلفین بیگانه عمق روحیات و احساسات...
از بنادر بزرگ و مهم ایران است که قریب به یک صد سال است، به عنوان مرکز بنادر جنوب کشور شناخته می شود. استان بوشهر با 705 کیلومتر مرز آبی با خلیج همیشه فارس از شاه راه های اصلی محسوب می گردد. قبل از ورود دین اسلام به ایران، بندری به نام بوشهر اساساً وجود نداشته است و آبادی در دو فرسنگی سمت جنوب بوشهر در ساحل دریا بوده که آن جا را "ریشهر" می نامیده اند. به قول مؤلفین" فارسنامه ناصری" و"گنج...
در دوران جنگ جهانی اول خانه میرزا علی تاجر کازرونی در برازجان یکی از کانون‌های گردهمایی سران ایلات و دیگر رهبران مردم برای مشورت و تصمیم‌گیری درباره چگونگی نبرد با انگلیس بود. این نشست‌ها با حضور آیت‌الله شیخ محمدحسین برازجانی مجتهد معروف آن دیار انجام می‌گرفت. در یکی از این نشست‌ها صاحب منصب ژاندارمری رو به شیخ کرده و گفت: «دو ماه قبل تلگرافی از جنرال کاکس به آقای شیخ محمدحسین...
رخداد انقلاب مشروطه در جنوب ایران،به‌ویژه بندر بوشهر، و ایستادگی انگلستان در برابر نیروهای مشروطه‌خواه بوشهری از سال 1909/1327 ق به بعد،به زیان آن تمام شد.با توجه به اینکه در قیام عمومی مردم بوشهر برضد محمد علی شاه قاجار، سرپرسی کاکس نماینده سیاسی انگلیس در خلیج فارس به طرفداری از نیروهای دولتی موضعگیری کرد،مأموران آلمانی،و به خصوص واسموس،این اقدام انگلیسیها را وسیله‌ای در...
خالوحسین فولادی بردخونی دشتی از مبارزان نبرد با دولت انگلیس و از همرزمان رئیسعلی دلواری فرزند حاجی اسماعیل به سال ۱۲۸۵ قمری، (۱۸۶۸ میلادی) در بردخون شهرستان دیر متولد شد.خالوحسین در اولین مبارزه خود، در دوره استبداد صغیر محمدعلی شاه سال ۱۳۲۷ ه.ق به همراهی با آزادی‌خواهان انقلاب مشروطه در بوشهر به رهبری سید مرتضی علم‌الهدی اهرمی شتافت. وی با نیروهای تحت امرش به یاری رئیسعلی و نیروهای...
رئیسعلی دلواری سردار بزرگ نهضت مقاومت جنوب ایران در مقابل استعمار انگلیس را باید نماد مقاومت، استعمارستیزی و ولایتمداری نامید.در کتب تاریخی در مورد رئیسعلی دلواری و رشادت‌های وی و یارانش توضیحات مفصل و مبسوط داده شده و شرح ایستادگی این فرزند برومند ایران زمین در مقابل استعمار انگلیس در کتب و فیلم‌ها آمده است.به راستی چرا نام رئیسعلی دلواری مانا شد و هر ساله روز شهادت این بزرگ مرد ایرانی به روز...
در روز ۱۲ شهریور ۱۲۹۴ رئیسعلی دلواری فرمانده نیروهای مقاومت تنگستان در برابر نیروهای انگلیسی به شهادت رسید. تنگستان منطقه‌ای کوهستانی در جنوب شرقی بوشهر است و از جنوب دشتستان بوشهر تا ساحل دریا امتداد دارد. شهرستان تنگستان شامل تنگستان شمالی به مرکزیت «اهرم» و تنگستان ساحلی به مرکزیت «دلوار» است. دلوار، زادگاه و محل فرمانروایی رئیسعلی دلواری است که در کشاکش جنگ اول جهانی و در حمله...
هشت روز از تاجگذاری احمد شاه ، آخرین پادشاه خاندان قاجار ، گذشته بود که ناقوس جنگ جهانی اول به صدا درآمد . دولت ایران ،پس از آغاز جنگ بی درنگ بیطرفی کامل خود را اعلام داشت . اما دولتهای درگیر در جنگ این بیطرفی را به هیچ گرفتند و سپاهیان بیگانه از هر سو به خاک ایران حمله ور شدند . روس های تزاری به سر کردگی ژنرال باراتف تا اصفهان تاختند ، عثمانیها از مغرب تا همدان پیش تاختند و انگلیسیها از جنوب ومشرق...
سیطرة قدرت های استعماری بر ارکان سیاسی ـ اقتصادی ایران و برقراری مناسبات یکجانبه و سلطه آمیز از ویژگی های تاریخ معاصر ایران و به طور مشخص در دوران حکومت سلسله های قاجار و پهلوی بوده است. رابطه نابرابر سیاسی اقتصادی بین دولت ایران و دول استعماری نتیجه ناتوانی، ناکارآمدی کارگزاران و سردمداران کشور بود که در واگذاری امتیازات ننگین به بیگانگان و استیلا دادن آنان بر مقدرات کشور تبلور می یافت به...
از آنجا که برای شناخت هر پدیده اجتماعی بررسی اوضاع سیاسی- اجتماعی و بستر تاریخی آن ضروری است قیام تنگستان نیز مستلزم این بررسی است بنابراین نظر به اینکه عصر رئیس علی و نقش وی در جهت گیری و نضج قیام مردمی مورد توجه این مقاله است. مبدأ بررسی را سال 1299 هـ ق یعنی سال تولد رئیس علی دلواری که مصادف با سی و پنجمین سال سلطنت ناصرالدین شاه قاجار می باشد قرار داده ایم و اوضاع سیاسی- اجتماعی ایران را از 1299 تا 1333...
رئیس علی دلواری فرزند رئیس محمد، کدخدای ده دلوار بود که در سال 1260 شمسی برابر با هزار و دویست و نودو نه هجری قمری در روستای دلوار تنگستان دیده به جهان گشود. او درعصر مشروطیت جوانی بیست و چهارساله، بلند همت، شجاع، در صدق و وفا بی مانند و در حبّ وطن کم نظیر و در توکل به خدا ضرب المثل بود. اگرچه سواد کامل و معلومات کافی نداشت، اما پاکی سرشت و صفات حمیده او طوری بود که زبانزد خاص و عام بود. او در همین...
رئیسعلی دلواری پسر زائر محمد و خانم شاهی (شهین) بود. زائر محمد کدخدای دلوار مردی متدین، که فرزندانش را بر اساس احکام اسلامی تربیت نمود. وی همزمان با آغاز جنگ جهانی اول در کنار فرزندش رئیسعلی و دیگر مردم تنگستان به جنگ با قوای انگلستان پرداخت. البته زائر محمد بیشتر در تدارکات جنگ کمک می‌کرد و کمتر در درگیریها شرکت می‌نمود. پس از شهادت فرزندش رئیسعلی، به وی لقب معین‌الاسلام اعطاء شد. در مورد تاریخ...
کسی که در سالهای ضعف ایران و وابستگی دولتمردان آن به انگلیس یا روسیه، علم مبارزه برداشت و نام خود را همچون میرزاکوچک‌خان جنگلی، شیخ‌محمد خیابانی، کلنل محمدتقی پسیان و... در تاریخ صفحه‌های تقویم به روز ۱۲ شهریور که می‌رسد، مزین به نام روز مبارزه با «استعمار انگلیس» می‌شود. روزی که همزمان با سالروز شهادت رئیسعلی دلواری است؛ مردی از دیار جنوب و سرزمین‌های دلوار تنگستان. کسی که در...
شهید رئیسعلی دلواری آزادی‌خواه و رهبر قیام جنوب با حکم جهاد علمای دینی بوشهر علیه نیروهای انگلیسی قیام کرد و پس از چندین بار غلبه بر نیروهای غاصب، در 12 شهریور سال 1294 به شهادت رسید و به نماد ایستادگی و مبارزه با استعمار تبدیل شد.به گزارش خبرنگار مهر، رئیس علی دلواری فرزند رئیس محمد از خان‌های تنگستان بود که در سال۱۲۶۰ هجری شمسی در روستای دلوار از شهرستان تنگستان استان بوشهر در ساحل خلیج فارس به...
زندگینامه نخل همیشه سرسبز «شهید رئیسعلی دلواری» تاریخ پر فراز و نشیب ایران، حاصل خاطرات تلخ و شیرین است که هر کدام به نوبه خود دارای دلایل و شواهدی است و همه آن تلخی و شیرینی به ثبت رسیده است. و بی شک قیام دلاوران جنوب به رهبری شهید رئیسعلی دلواری نیز یکی از خاطرات سراسر افتخار نه تنها برای استان بوشهر و تنگستانیها بلکه برای تمام ملت ایران است. - برای شروع زندگی نامه لطفا به طور خلاصه درباره اهمیت...
رئیس علی دلواری فرزند رئیس محمد، کدخدای ده دلوار(1) بود که در سال 1299 ه. ق متولد شد. او درعصر مشروطیت جوانی بیست و چهارساله، بلند همت، شجاع، در صدق و وفا بی مانند و در حبّ وطن کم نظیر و در توکل به خدا ضرب المثل بود. اگرچه سواد کامل و معلومات کافی نداشت، اما پاکی سرشت و صفات حمیده او طوری بود که زبانزد خاص و عام بود. رئیس علی بعد از این که قوای اشغالگر انگلستان بوشهر را به تصرف خود درآوردند با شجاعتی وصف...
بخشی از فرموده های حضرت آیت الله خامنه ای در دیدار اقشار مختلف مردم بوشهر در تاریخ 11/10/70 شجاعت های رئیس علی دلواری و نیز پشتیبانی مردم بوشهر از مبارزات آیت الله سید عبدالحسین لاری و شجاعت های شهید عاشوری از جمله یادگارهای ارزنده تاریخی ایران است و حضور چشمگیر مردم در صحنه های مبارزات و مقاومت در جنگ تحمیلی و پاسداری از مرزهای آبی کشور نشانه هایی از افتخارات مردم دلیر استان بوشهر محسوب می...
این مقاله، مقاله ی ارایه شده به کنگره ی هشتادمین سالگرد رییس علی دلواری توسط جناب آقای موسوی نژاد است که از همکاری ایشان با تاورتا صمیمانه سپاس گزاری می نماییم. برای شناخت ابعاد مختلف یک پدیده ی اجتماعی، بررسی اوضاع سیاسی-اجتماعی، شرایط عمومی حاکم بر زمان و به‌طور کلی بستر تاریخ آن پدیده ضروری است. قیام تنگستان نیز که یک پدیده ی مهم سیاسی-اجتماعی در تاریخ کشور ماست، در مقطع...
مقاله حاضر با عنوان « گورستانها و یادگارهای انگلیسیها در ایران » که توسط « سر دنیس رایت» مولف کتابهای « ایرانیان در میان انگلیسیها » و « انگلیسیها درمیان ایرانیان » نگاشته شده و در مجله ایران جلد 36 به سال 1998 م/ 1419 ه ق به چاپ رسیده است یکی از مقالات ارزشمندی است که بخشی از آن به معرفی قبور انگلیسیها در بوشهر اختصاص یافته است . این مقاله که...
بندر بوشهر، یکی از مهمترین و استراتژیک‌ترین نقاط اقتصادی ایران در سده‌های اخیر، با ظهور جنبشها و شخصیتهای مهم سیاسی و به‌ویژه قیام دشتستان و چاه‌کوتاهیها در مقابل استعمارگران و استبدادگران، اهمیت چشمگیری در تاریخ معاصر ایران یافت و بخش مهمی از تاریخ مبارزات ضداستبداد و استعمار را به خود اختصاص داد. مرحوم سیدمرتضی اهرمی که خود به توصیه علمای نجف به حمایت از مشروطه‌خواهی جنوب برخاسته...
حضور دو قدرت استعماری روسیه و انگلستان در ایران و اقدامات آنها داستان درازدامن در عین حال تأثیر انگیزی است که جهت شناسایی و نیز تحلیل وقایع تاریخ معاصر ایران می بایست از زوایای مختلف مورد مداقه قرار گیرد. یکی از علل اصلی اهمیت ایران برای انگلستان موقعیت استراتژیک این کشور بود که علاوه بر دارا بودن منابع سرشار مادی به عنوان حافظ و حائلی برای مستعمره زرخیز انگلستان یعنی هندوستان ارزشی مضاعف می...
استان امروز بوشهر تا پنجاه سال پیش جزیی از استان فارس بزرگ بود و در دوران های مختلف تاریخ ایران به عنوان دروازه ورود و خروجی ایران به شمار می رفت و...استان امروز بوشهر تا پنجاه سال پیش جزیی از استان فارس بزرگ بود و در دوران های مختلف تاریخ ایران به عنوان دروازه ورود و خروجی ایران به شمار می رفت و در دل خود شهرهای بسیاری از سلسله های ایلامی، هخامنشی، اشکانی، ساسانی و در دوران بعد از اسلام از شاهان...
تاریخ جدید بوشهر، با پادشاهی نادرشاه افشار (1747-1736م/1160-1149ه . ق) آغاز می‌شود. سیاست دریایی نادر در مبارزه با عثمانیها و گسترش قلمرو دریایی در خلیج‌فارس موجب توجه به این بندر و توسعة آن گردید. بوشهر، در طول سلطنت کریم‌خان زند (1779-1757م/ 1193-1171ه ق) بر بندرعباس و بندر ریگ، دو رقیب عمده خویش، برتری یافت و تا پایان قرن هجدهم با تصرف بصره توسط قوای زندیه، بندر اصلی و عمده سراسر خلیج‌فارس...
وضعیت ایران برآیندی از وضعیت جنگ جهانی اول بود. تمایلات و احساسات ضد متفقین ملت ایران که در یک رشته شورشهای داخلی علیه آنها تجلی یافت به ناامنی گسترده، آشفتگی اقتصادی، و آشوبهای فراگیر دامن زد. این اوضاع باتوجه به محظورات سیاسی و تهدیدهای گوناگون روسیه و بریتانیا از یک سو و گرایشهای حاد آلمانخواهانه که با اندیشه نجات کشور و آزادی ملی پیوند خورده بود از سوی دیگر، زمینه ساز یک بحران سیاسی شدید و...
اگرچه بوشهر به لحاظ موقعیت و راحتى بهترین شهر نیست ولى مهمترین بندر ایران به شمار مى‌آید. نادرشاه آن را قبل از پایان نیمة قرن به عنوان بهترین نقطه براى تأسیس بندرى در جنوب انتخاب کرده بود. وى در این اندیشه بود که با ایجاد چندبارانداز، این بندر را به عنوان ستاد نیروى دریایى ایران در خلیج درآورد. با مرگ نادرشاه، این طرح عقیم ماند و لنگرگاههاى طبیعى بوشهر که قرار بود به بارانداز و کارگاههاى...
