نگاه دیگران
از چراغ فانوس تا ویولون قرمز (برگی از تاریخ اجتماعی معاصر ایران)

از چراغ فانوس تا ویولون قرمز (برگی از تاریخ اجتماعی معاصر ایران)

      چراغ فانوسی که تصویر آن را در اینجا مشاهده می‌کنید، همچنان که مادر نازنینم می فرمایند، در همان سالی که راقم این سطور به دنیا آمده است، خریداری کرده‌اند. آخرین باری که در نوروز سال 1392 افتخار دست بوسی پدر و مادر عزیزم را در شهرستان شیروان پیدا کردم، مادر نازنینم که سالیانی طولانی این چراغ فانوس را از گزند روزگار حفظ کرده‌اند، محبت کرده و آن را به رسم...

ادامه مطلب

قدس،آماج حملات دوباره صهیونیست‌ها

قدس،آماج حملات دوباره صهیونیست‌ها

 تندروهای صهیونیستی از ابتدای باز شدن پای خود در اراضی اشغالی، هدف اصلی خود را بر اساس دعاوی باطل، بازگرداندن مسجدالاقصی به قوم یهود ذکر کرده‌اند اما از همان روزهای ابتدای اشغال، حساسیت بالای مسلمانان نسبت به قبله اول خویش، مانع از به ثمر نشستن برنامه های یهودی سازی شده است.  در روزهای گذشته، تندروهای صهیونیستی با حمایت نظامیان، برای چندمین بار وارد مسجدالاقصی شده اند که در درگیری دیروز...

ادامه مطلب

ویژگی ساخت قدرت در دوره رضاشاه

ویژگی ساخت قدرت در دوره رضاشاه

در جامعه توده‌ای، توده به عنوان ماده خامی صرفا در تیررس تبلیغات و تلقینات است. تبلیغات محیطی است که به او شخصیت می‌بخشد. به همین علت، بسیج‌پذیر است؛ یعنی رهبر مقتدر و یا حزب حاکم خواستها و انگیزشهای معین را جهت همسان‌سازی توده‌ها فراهم کرده و، با تبلیغات مکرر و با استفاده از احساسات، ایشان را در یک بسیج عمومی به حرکت درمی‌آورد و با خود همراه می‌سازد. در چنین وضعیتی، انسانهای منفرد، منزوی و جدای...

ادامه مطلب

برخی زمینه‌های سقوطِ سلسله قاجار

برخی زمینه‌های سقوطِ سلسله قاجار

دلایل اضمحلالِ حکومت قاجار را می­توان از ابعاد مختلف، واکاوی نمود. یکی از جوانبی که می­شود به این مسئله نگاه کرد، از بُعد اجتماعی و با تکیه بر ناامنی و اختلالاتِ موجود در جامعه ایران در آن برهه زمانی است. در این مقاله، سعی شده با آوردنِ نمونه­هایی از ناهنجاری و عدم ­امنیتِ اجتماعی در ایران، طی دهه­هایِ پایانی حکومت قاجارها، این موضوع تشریح گردد.   سطح زندگی مردم ایران که با تداوم...

ادامه مطلب

بلدیه

بلدیه

بلدیه در ایران، یک قرن قدمت دارد. «بلد» به معنای شهر، و «بلدیه» نام قدیم «شهرداری» است. اولین بلدیه در کشاکش حوادث مشروطه، در تهران تأسیس شد. پیش از تشکیل بلدیه، مردم هر شهر طبق آداب و رسوم و اعتقادات شخصی و دینی، بدون مداخله حکومت، خدمات شهری را انجام می‌دادند، و هر کس جلو خانه و دکان خویش را تمیز می‌کرد.     [5343- 1] میدان توپخانه و نمایی از...

ادامه مطلب

سیرِ تحوّلِ قهوه‌خانه در ایران

سیرِ تحوّلِ قهوه‌خانه در ایران

هر جامعه متشکّل از نهادهای اجتماعی متعدّدی است. یکی از این نهادها، که در جوامعی مانند ایران، در طی چند سده اخیر، با جامعه ما پیوند خورده و در مقاطعی از زمان، رونق چشمگیری داشته، قهوه‌خانه است. این نهاد اجتماعی در ایران، تحوِلاتی را در قرون اخیر، از سر گذرانده که در این مقاله، به آن پرداخته می‌شود. سابقه تشکیل قهوه‌خانه در ایران، به دوره سلطنت طهماسب اول صفوی (930-984ق)، برمی‌گردد نخستین...

ادامه مطلب

یک رسید عهد قجری! ؛ (اردوی کجور)

یک رسید عهد قجری! ؛ (اردوی کجور)

ناصرالدین شاه قاجار را به عنوان یکی از خوش گذران‌ترین پادشاهان تاریخ می‌شناسیم که در مدت سلطنت 50 ساله‌اش تا توانست به گشت و گذار و سفر پرداخت. اگر برایتان جالب است بدانید دخل و خرج این سفرها چگونه بود این هم یک سند از هزینه‌های صرف شده در یک اردوی عهد قجر!   ‌سند زیر، که متعلق به مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران می‌باشد، نمونه‌‌ای از یک قبض یا، رسید در دوره قاجار است، که برای...

ادامه مطلب

علاقه روسها برای تماشای تعزیه‌ در تکیه دولت

علاقه روسها برای تماشای تعزیه‌ در تکیه دولت

 شاید برایتان جالب باشد بدانید که در عهد ناصرالدین شاه قاجار اعضای سفارت روسیه هم از طرفداران نشستن پای تعزیه و عزاداری امام حسین (ع) بوده‌اند. اسنادی از آن دوره بر جای مانده است که نشانه تقاضای اعضای این سفارت از شاه برای حضور در مراسم تعزیه و موافقت و شرط و شروط شاه قاجار است. برگزاری مراسم تعزیه یکی از با اصالت‌ترین هنرهای نمایشی است که با اعتقادات مذهبی مردم ما گره خورده و از دیرباز...

ادامه مطلب

تغییر نشانها و علائم سلطنتی و لشکری در حکومت محمدرضا پهلوی

تغییر نشانها و علائم سلطنتی و لشکری در حکومت محمدرضا پهلوی

 با روی کار آمدن هر حکومت جدیدی یکی از نخستین چیزهایی که تغییر می‌یابد علائم و نشانه‌های آن حکومت است،‌ زیرا در دنیای نشانه‌ها معنایی عمیق و اثرگذار وجود دارد. محمدرضا شاه نیز هر چند پس از تبعید پدرش بر کرسی قدرت پهلوی تکیه زد، تغییر علائم و نشانهای سلطنتی را در همان ابتدای سلطنت در دستور کار خود قرار داد.   در هر ملت و کشوری، با توجه به دگرگونی و فروپاشی حکومتها و تشکیل حکومت جدید،...

ادامه مطلب

اعتراض به میزان مقرری ماهیانه به سبک شاهزادگان قجری!

اعتراض به میزان مقرری ماهیانه به سبک شاهزادگان قجری!

   تعداد همسران و به تبع آن شاهزادگان شاهان قاجار و به خصوص ناصرالدین شاه بر هیچ کس پوشیده نیست اما مهم‌تر از تعدد همسران و فرزندان، ‌مقرریهایی است که با وجود اوضاع سخت مملکت و گرسنگی و فقر مردم، برای این همه شاهزاده تعیین می‌شد و تازه بسیاری از آنها به میزان مقرریها معترض هم بودند؛ ‌این هم سندی از اعتراض بیش از سیصد شاهزاده قجری به میزان مقرری ماهیانه شان!   سند ذیل از جمله...

ادامه مطلب

هنرپیشه‌های آمریکایی و دربار پهلوی

هنرپیشه‌های آمریکایی و دربار پهلوی

اسناد زیر، به هنرپیشه‌های معروف آمریکایی «جری لوئیس» و «گریگوری پک» مربوط است. این اسناد، در موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران نگهداری می‌ شود. پنج سند نخستین، پیشنهادهای جری لوئیس برای آمدن به ایران، نامه‌نگاریهای وزیر امور خارجه و رئیس کل تشریفات دربار ایران و همچنین پاسخگویی به او را شامل‌اند. ششمین سند تقاضانامه‌‌ای است برای هدیه دادن به گریگوری پک. سند هفتم لیست...

ادامه مطلب

تشریفات تاسیس تلفنخانه در کاخ

تشریفات تاسیس تلفنخانه در کاخ

سالها پیش صحبت کردن دو نفر به صورت زنده از فاصله‌ای دور به یک رویا شبیه بود تا اینکه با اختراع تلفن یا دورگو (برگرفته از واژه فرانسوی telephone) این رویا به حقیقت پیوست و انتقال صدا از یک نقطه به هر نقطه دیگری از دنیا امکان‌پذیر شد. اما اگر برایتان جالب است بدانید چگونه و از چه زمانی این اختراع تازه از ایران هم سر آورد، ‌باید بگوییم ریشه ورود تکنولوژی گفت وگو از راه دور از مسیر سیم و دستگاه به دوره...

ادامه مطلب

دفاع از حق آب دولاب

دفاع از حق آب دولاب

«دولاب» یکی از محلات قدیمی تهران است؛ ‌محله‌ای که 1200 سال پیش قریه‏ای در شمال شهرری بوده است. نام دولاب از دو کلمه دلو ‌و آب چرخ که بر روی چاه آب قرار داشت گرفته شده است.   پس از آنکه شاهان قاجار تهران را به عنوان پایتخت ایران در نظر گرفتند و برای تعیین حدود شهر دیوار دور آن کشیدند و دروازه‏هایی برای آن ساختند، وسعت دولاب محدودتر شد. دولاب به دلیل نزدیکی به شهرری و داشتن آب و هوای...

ادامه مطلب

نامه حسن پاکروان درباره سلاح اتمی

نامه حسن پاکروان درباره سلاح اتمی

هنگامی که در اسفند ماه 1350 حسن پاکروان، سفیر وقت ایران در پاریس، نامه‌های سری زیر را برای معینیان، رئیس دفتر مخصوص محمدرضا پهلوی، ارسال کرد، بیش از بیست و پنج سال از انفجار نخستین بمب اتمی در ژاپن می‌گذشت. پاکروان ضمن معرفی سپهبد BUIS ، رئیس مرکز بررسیهای عالی نظامی فرانسه و موسسه  CENTRE DES HAUTES ETUDES MILITAIRES (C H E M)، به تبیین نقش و اهمیت این موسسه در پرورش فرماندهان عالی آینده نیروهای مسلح فرانسه...

ادامه مطلب

گدایی صبیۀ ناصرالدین ‌شاه

گدایی صبیۀ ناصرالدین ‌شاه

سندی که در زیر ملاحظه خواهید کرد، عریضۀ دختری است که پدر تاجدار خود را ندید ولی تألمات و مصائب تاجدار بودن پدر را کشید.   عزیزالسطنه دختر کوچک ناصرالدین شاه که پس از کشته شدن پدر به دنیا آمد، شکوائیه ای برای ناصرالملک نایب‌السلطنه نوشت. او در این نامه، سختیها و فشارهای قبل از مشروطه و بدتر شدن اوضاع زندگی خود و مادرش پس از «‌مشروطگی» را مفصل شرح داده است.   عزیزالسلطنه از قطع شدن...

ادامه مطلب

ساواکی‌های بی‌رحم در میان اسرا

ساواکی‌های بی‌رحم در میان اسرا

گروه جهاد و مقاومت مشرق به نقل از سایت جامع آزادگان - خاطرات اسارت در کنار همه سختی ها و عذاب‌هایش برای آزادگان ما شیرینی خودش را هم دارد. لحظاتی که دور از خانواده و در سرزمینی غریب سپری شد اما شاهنامه ای بود که آخرش خوش درآمد. آنچه می خوانید بخشی از خاطرات آزاده محمدعلی زردبانی است:   ساواکی های اردوگاه ما دو نفر بودند به نام های عثمان و مشعل. مشعل مردی خوک صفت، بسیار کثیف، چاق و کوتاه قد و عثمان،...

ادامه مطلب

دوشیزگان ابدی

دوشیزگان ابدی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حمید داوود آبادی، نویسنده کتاب از معراج برگشتگان و رزمنده دوران دفاع مقدس، در صفحه فیس‌بوک خود در پستی با عنوان«دوشیزگان ابدی» نوشت: «فرمانده بود. فرمانده گروهانی که توش رزمنده بودم. شجاع بود، نترس و واقعاً پا به کار. یکی از شب‌های سرد دی ماه 1365 در عملیات کربلای 5، سه راه مرگ، گلوله داغ سربی دشمن، نا غافل بر کمرش نشست و ... بیست و یکی دو سال بیشتر سن نداشت....

ادامه مطلب

ابتکار اسرا برای اجرای سرودهای انقلابی

ابتکار اسرا برای اجرای سرودهای انقلابی

به گزارش سرویس فضای مجازی خبرگزاری فارس، سایت جامع آزادگان نوشت: شکی در اینکه موسیقی در همه دوران نقشی پیش برنده و تاثیرگذار در برهه های حساس تاریخ داشته است، وجود ندارد. موسیقی کار، موسیقی آیینی، موسیقی جنگ و موسیقی ایدئولوژیک همواره در پیوند با کلام و حتی مستقل از آن توانسته اند جایگاه اجتماعی در خوری را ایفا کنند. جدای از کاربردهای غیرجدی و مبتذل، موسیقی بی شک از جان مایه گذاشته است تا بتواند...

ادامه مطلب

شرکت‌های تجاری ایرانی پیش از انقلاب مشروطه

شرکت‌های تجاری ایرانی پیش از انقلاب مشروطه

منابع تاریخ اقتصاد ایران در سخن از تجارت پیش از انقلاب مشروطه به تشکیل شرکت‌های تجاری از سوی تجار و عموم مردم کرده‌‌اند. شماری از شرکت‌های ایرانی که در دورۀ مظفری فعالیت داشتند عبارت بودند از شرکت اتحادیه، شرکت اتفاقیه، شرکت اسلامیه، شرکت امید، شرکت ایرانیان، شرکت ثابتیه، شرکت صفائیه، شرکت ظهریه، شرکت عمومی ایران، شرکت عونیه، شرکت فارس، شرکت فتحیه، شرکت قمشه، شرکت محمودیه،...

ادامه مطلب

معرفی نسخه‌ی خطی «فواید مریضخانه دولتی»

معرفی نسخه‌ی خطی «فواید مریضخانه دولتی»

ناصر الدین شاه بعد از تاجگذاری به جهت توجه ای که به حال مردم خود داشت دستور داد مریضخانه ای با تمام آن ویژگی های که در مغرب زمین وجود دارد تاسیس شود و اکنون ساخت این بیمارستان به اتمام رسید و با تجهیزات کامل در حال مداوای افراد مریض می باشد   در ابتدای نسخه آمده است:«ناصر الدین شاه بعد از تاجگذاری به جهت توجه ای که به حال مردم خود داشت دستور داد مریضخانه ای با تمام آن ویژگی های که در مغرب...

ادامه مطلب


1
2
3
...
156
157
158
159
160
...
167
168
169