غلامحسین صدیقی
«از روز اول که من یادم است -شماها جوانید یادتان نیست- از روز اولی که رضاشاه کودتا کرد، کودتایی بود که با دست انگلیس‌ها بود! خود انگلیس‌ها هم بعد از اینکه این رفت، در رادیو دهلی گفتند که (من خودم شنیدم) ما رضاشاه را آوردیم، و لیکن خیانت کرد، بردیمش!»(امام خمینی(ره)؛ ۱۹ مهر ۱۳۵۷) «وقتی اصل آقای شاهش[محمدرضا پهلوی] را می‌بینی، آن را هم متفقین اینجا گذاشتند. خودش گفت این را که «متفقین صلاح...
روزنامه اطلاعات؛ ۹ مهرماه ۱۳۲۰ گزارش وینستون چرچیل نخست‌وزیر انگلیس درباره اوضاع ایران پس از شهریور ۱۳۲۰
سرّی - غیرقابل رؤیت برای بیگانگان اکتبر ۱۹۵۹ [مهرماه ۱۳۳۸] بقایی کرمانی، مظفر دکتر مظفر بقایی کرمانی (معمولاً دکتر بقایی خطاب می‌شود)، رهبر حزب کارگران[=حزب زحمتکشان] و زمانی دومین شخصیت مهم جبهه ملی، به عنوان یک مخالف‌خوان، فعالیت سیاسی خود را آغاز کرده است. بدون توجه به رنگ و بوی سیاسی دولتِ بر سر کار، این دولت همواره بقایی را منبع اصلی مخالفت واقعی یا بالقوه خود می‌داند. در نتیجه، در گذشته...
شهاب‌الدین اشراقی، داماد امام خمینی، در ۷ بهمن ۱۳۰۴ در قم متولد شد. پس از پایان تحصیلات متوسطه و بهره‌گیری از فضای آزادی نسبی پس از سقوط رضاخان، وارد حوزه علمیه قم شد و در محضر علمای برجسته‌ای چون آیات بروجردی، شریعتمداری و محقق داماد به تحصیل علوم دینی پرداخت. او همچنین ۱۲ سال از درس‌های امام خمینی بهره برد.اشراقی از دهه ۱۳۴۰ به نهضت امام پیوست و در سال ۱۳۴۳ وکیل تام‌الاختیار ایشان در ایران شد....
: هم‌سویی رضاشاه با تکاپوی صهیونیستی در ایران و مساعدت و همکاری او با کانون‌های یهودی و صهیونی در مسیر فراهم‌سازی زمینه‌ها برای برپایی دولت صهیونیستی، از فرازهای حساس و اسرارآمیز تاریخ معاصر ایران است. خدمات شایان توجه رضاشاه به آرمان صهیونیسم و مساعدت و همکاری همه‌جانبه او با حرکت‌های صهیونیستی در ایران، آن‌چنان جایگاهی نزد رهبران و کانون‌های صهیونیستی داشت که تاریخ‌نگاران و...
در دوران پهلوی اول، آمریکایی‌ها به دنبال رقابت خود با انگلیسی‌ها بر سر غارت منابع ایران موفق شدند امتیاز استخراج نفت در مناطق شرق و شمال شرقی ایران را از رضاشاه بگیرند. بدین‌ترتیب که در ۲۷ دی‌ماه ۱۳۱۵ لایحه‌ای به‌وسیله علی‌اکبر داور، وزیر دارایی، تقدیم مجلس شورای ملی شد که شامل دو قرارداد بود: یکی استخراج نفت مناطق شرق و شمال‌شرقی ایران و دیگری لوله‌کشی آن، به‌وسیله دو شرکت آمریکایی....
: توان نظامی ارتش رضاشاه که بسیار هم از آن سخن می‌رفت و همواره بودجه قابل توجهی را به خود اختصاص داده بود، در آستانه اولین تهاجم بیگانگان در سوم شهریور ۱۳۲۰ رخ عیان کرد و رضاشاه به سرعت دریافت که ارتش او توان مقابله در این جنگ را ندارد، و تنها برای کسب وجهه ظاهری دستور مقاومت را صادر کرد. سرلشگر عزیزالله ضرغامی رئیس ستاد ارتش در گزارش چهارم شهریور خود نوشت:«...در این موقع که دشمن شمالی و...
تلگرام سرّی - محدود تاریخ: ۱۷ نوامبر ۱۹۷۸ [۲۶ آبان ۱۳۵۷] از: سفارت [آمریکا در] تهران موضوع: ملاقات با علی امینی ۱- علی امینی نخست‌وزیر سابق، از من[=ویلیام سالیوان] خواست که او را عصر روز ۱۶ نوامبر در منزل یک دوست مشترک، مخفیانه ملاقات کنم. مذاکره با ابراز بی‌میلی قبلی هر دو طرف برای ملاقات، به دلیل شایعات تهران، مبنی بر اینکه امینی «عروسک خیمه‌شب‌بازی آمریکا» یا «عامل سیا» است،...
جلد پرونده اریه لوین در ساواک
به رغم اینکه سازمان سیاسی بهاییت به صورت هدفمند در حال فعالیت بود و با تدوین ایدئولوژی سیاسی جدید خود به فتح مرحله‌ای مراکز قدرت می‌اندیشید، پرسش مهم این است که چرا پهلوی با بهاییت همراهی داشت؟ مهمترین دلیل را می‌توان در وابستگی این حکومت به قدرت‌های بیگانه، یعنی آمریکا، اسراییل و انگلیس دانست. در حقیقت حکومت پهلوی و سازمان سیاسی بهاییت هر دو تابعی از سیاست دولت‌های سلطه‌گر بودند و از نوعی...
در اولین محرم پس از تبعید رضاشاه، در شرایطی که دولت اقتدار سابق را نداشت اعلام کرد روضه خانگی آزاد است اما سایر اقسام عزاداری را ممنوع کرد.هرچند این مصوبه تأثیری نداشت و مردم به صورت علنی مراسم عزاداری خود را برقرار کردند. درباره ناموفق بودن این ابلاغیه این یادداشت را بخوانید.
: در دوره پهلوی قُرق‌گاه‌ها و شکارگاه‌های سلطنتی فراوانی با خرج هنگفت در گوشه و کنار ایران ایجاد گردید، و درباریان فارغ از امور مملکت‌داری و یا احتمال انقراض نسل حیات وحش به شکار حیوانات اعم از پرنده و چرنده می‌پرداختند. اداره شکاربانی دربار نیز زیر نظر خانواده آتابای - ابوالفتح و کامبیز - قرار داشت. با اینکه «کانون شکار ایران» به عنوان یک سازمان مستقل در جهت حفظ نسل وحوش و اجرای...
ساواک به دستور محمدرضا پهلوی از ساخت مدارس علمیه جلوگیری می‌کند و با شناسایی خیرین و شیعیانی که منابع مالی این ساخت و ساز را تأمین می‌کردند، برای آنان مالیات‌های سنگین وضع کرد. امام خمینی دستور به ساختن بنا برای طلاب را صادر و در مورد تأمین هزینه آن و لزوم سرعت عمل و بی‌سروصدا بودن این اقدام توصیه‌هایی می‌کنند.
سردار رحیم صفوی در خاطرات خود از نوفل لوشاتو می‌گوید: «در آن ایام شخصیت‌های زیادی آنجا می‌آمدند و خبرهایی از ایران برای امام می‌آوردند؛ و امام، دستور استقامت و توکل به خدا را می‌داد. یک روز صبح که از اتاق بیرون آمدم با حضرت آیت الله صدوقی که از ایران آمده بود مواجه شدم به سمت ایشان رفتم و ضمن احوال پرسی از اخبار ایران سؤال کردم. ایشان فرمود کار شاه تمام است؛ نَفَس امام خمینی کار خودش را...
در سالِ ۱۳۱۶ش، طیِّ اطلاعیه‌ای محرمانه از سوی وزارتِ داخله، به‌طورِکلی روضه‌خوانی ممنوع شد. در این اعلامیه، هدف از ممنوعیتِ روضه‌خوانی، خارج‌کردنِ مردم از خرافات و آشناکردنِ آن‌ها با تمدنِ آن روز، به‌عنوانِ وظیفه‌ای اساسی برای دولت در امورِ داخلی دانسته شده بود. پیشتر در 24 اسفند 1314 سرلشگر ضرغامی در جایگاه ریاست ارکان حرب کل قشون دستور داده بود « سینه زنی و دسته سازیهای سابق که مخالف با...
در سال ۱۹۲۶، سپرده‌های رضاخان در بانک‌های خارجی به چنان سطحی رسیده بود که شخص شاه نیز انکار آن را ضروری دید. هافمن فیلیپ (Hoffman Philip)، وزیرمختار آمریکا، به اعلامیه‌ای نظامی مورخ ۲۹ آوریل ۱۹۲۶، یعنی فقط چند روز بعد از تاجگذاری رضاشاه، می‌کند که «هرگونه سپرده‌گذاری از سوی شخص شاه و یا اعضای خانواده سلطنتی در بانک‌های خارجی یا داخلی را شدیداً تکذیب و، بدین ترتیب، افسران ارتش را اکیداً از...
ظاهراً در ابتدای امر رضاخان فقط به شکل ظاهری خود متکی بود که عبارت است از قدی بلند و هیکلی نسبتاً تنومند. با این حال ظاهراً او فاقد اعتماد به نفس لازم بود و همیشه در پشت سرش کسانی وجود داشتند که به شکلی مرئی و نامرئی حمایتش می‌کردند و رضاخان به پشت‌گرمی آنان بود که عملیات خود را پیش می‌برد؛ و در غیر این صورت از جماعت کناره می‌گرفت. رضاخان حتی بعدها هم مردی بود گوشه‌گیر و به عبارت بهتر مردی شناخته...
«سیاست تفرقه انداز و حکومت کن» عمده‌ترین ابزار استعمار و امپریالیزم کهنه‌کار جهانی شناخته شده است، اما همین سیاست، در مناطقی مثل ایران که از موقعیت ژئوپلیتیک خاصی بهره می‌گیرد، گاهی موجب اشکال می‌شود، هم‌چنان که قبل از حکومت رضاخان، کنترل خان‌ها و فئودال‌های محلی در ایران، وزارت خارجه انگلستان را سخت به زحمت انداخته بود. حتی رضاخان در اولین سفرش به خوزستان می‌گوید «می‌روم تا...
ترجمه از روزنامه نمره ۱۰۲۵ «زاریا ووستوک» منطبعه تفلیس از ۱۱ نوامبر ۱۹۲۵ [برابر با ۲۰ آبان‌ماه ۱۳۰۴] «مقصود ایران و افکار انگلیسی‌ها» روزنامه ایزویستیا در مسکو از ۱۰ نوامبر تحت عنوان فوق می‌نویسد: انقلاب ایران پیشرفت می‌کند؛ چنانچه در ۲۰ سپتامبر انقلاب شده، در ۲۱ اکتبر [احمد] شاه را خلع و رضاخان را موقتا ً به ریاست حکومت تعیین نمودند، در ۳ نوامبر هم انتخابات مجلس مؤسسان شروع شد. باری...
