احمد شاملو
سه شنبه ۸ مهر ۱۲۹۷ لورنس و سربازان عربش در کنار نیروهای ژنرال سر ادموند آلنبی در دمشق رژه رفتند.
در سال‌های پایانی رژیم پهلوی، آشنایی سیدعلی‌اکبر ابوترابی با سیدعلی اندرزگو فصل تازه‌ای از مبارزات سیاسی و فعالیت‌های مسلحانه او را رقم زد. این آشنایی که در سال ۱۳۴۹ در خانه «آقا باقر نجار» در تهران شکل گرفت، به نقطه عطفی در همکاری‌های عملیاتی و سازماندهی‌شده میان آن دو تبدیل شد. ارتباط نزدیک و اعتماد متقابل، هرچند زمینه دستگیری موقت ابوترابی توسط ساواک را فراهم کرد، اما نتوانست...
ضاحیه روزهای دشوار بسیاری را پشت سر گذاشته است؛ کوچه‌هایی که با بمب‌های رژیم صهیونیستی لرزیدند، خانه‌هایی که بر سر خانواده‌ها فروریختند و کودکانی که میان آوار، با زخم و وحشت قد کشیدند. در آن روزها نام سیدحسن نصرالله بیش از هر چیز، امید می‌بخشید؛ صدای او همچون سپری بر دل‌ها می‌نشست و مردم در انتظار دوباره شنیدنش بودند. اما ناگهان خبر شهادت سید شرایط را دگرگون کرد و ضاحیه در سکوتی سنگین فرو رفت؛ گویی سایه‌ای که سال‌ها بر سر شهر گسترده بود، از میان برداشته شد.
شهید محمدعلی رجایی، نخست‌وزیر وقت جمهوری اسلامی ایران، پس از سخنرانی مهم خود در شورای امنیت سازمان ملل متحد پیرامون جنگ تحمیلی، بلافاصله در یک مصاحبه مطبوعاتی شرکت کرده و به سؤالات خبرنگاران پاسخ گفت. در اینجا بخشی از این مصاحبه را با هم می‌خوانیم: س: شما در سخنرانی‌تان گفتید تا عراق سرکوب نشود، جنگ خاتمه نمی‌یابد. آیا این به مفهوم آن است که می‌خواهید عراق را فتح کنید؟ شهید رجایی: تجاوز به...
در طول هشت سال دفاع مقدس و درحالی‌که جهان استکبار پشت صدام ایستاده و علیه ملت ایران می‌جنگید، نهضت آزادی همواره ادامه جنگ را محکوم و حل بحران را تنها از طریق مذاکره پیشنهاد می‌کرد. این پیشنهاد در شرایطی مطرح می‌شد که صدام حتی در شرایط برابر هم حاضر به گفت‌وگو نبود. واقعیت جنگ نشان می‌داد که گفت‌وگو بدون پذیرش مسئولیت متجاوز، راه به جایی نمی‌برد.
در دومین سالگرد آغاز جنگ تحمیلی، سرهنگ علی صیاد شیرازی، فرمانده وقت نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، در مصاحبه‌ای با روزنامه اطلاعات کارنامه یک‌سال گذشته نیروهای نظامی ایران در جبهه‌های جنگ را تشریح کرد. در ذیل متن این مصاحبه را با هم می‌خوانیم: س: دو سال از جنگ تجاوزکارانه رژیم بعثی عراق علیه ایران گذشت. جبهه‌های نبرد اینک نسبت به سال قبل چه تغییری نموده است؟ سرهنگ صیاد شیرازی: قبل از...
در تاریخ ۱۷ سپتامبر ۱۹۷۸ (۲۶ شهریورماه ۱۳۵۷) قراردادی میان «محمد انور سادات» رئیس‌جمهور مصر و «مناخیم بگین» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی به امضاء رسید که به «پیمان کمپ‌دیوید» مشهور شد. این پیمان پس از دوازده روز مذاکرات مخفی و با میانجی‌گری جیمی کارتر، رئیس‌جمهور آمریکا، در مقر کمپ‌دیوید (استراحتگاه رئیس‌جمهور آمریکا) نهایی شد و در کاخ سفید به امضاء رسید. بگین پس از امضای این...
پس از فتح خرمشهر، بحث دربارهٔ امکان یا عدم امکان پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق به یکی از مناقشه‌های سیاسی مهم بدل شد. نهضت آزادی در بیانیه‌های خود این مقطع را «فرصت آبرومند صلح» دانست و بعدها کوشید مخالفت با ادامهٔ جنگ را به‌عنوان فضل تقدم خود معرفی کند. بااین‌حال، بررسی مواضع رسمی این جریان از سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۳ نشان می‌دهد که نهضت آزادی در آغاز، همچون دیگر نیروهای سیاسی، بر ضرورت دفاع...
متن پیش رو مربوط به مصاحبه روزنامه اطلاعات در سال ۱۳۶۴ با محسن رفیق‌دوست وزیر وقت سپاه است. رفیق‌دوست در این مصاحبه که به مناسبت هفته دفاع مقدس انجام شده است، ضمن به فعالیت‌های سپاه پاسداران، آخرین پیشرفت‌ها و موفقیت‌های این مجموعه را در طول جنگ تحمیلی بیان کرده است: برای اینکه نقش واحدهای سپاه و بسیج و نیروهای مردمی را در طول جنگ ارزیابی کنیم لازم است ابتدا ای به تاریخچه جنگ...
حافظ اسد از معدود رهبران عرب بود که پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، با رویی گشاده از آن استقبال کرد؛ همین رویکرد، پایه‌گذار روابطی نزدیک و رو به گسترش میان سوریه و جمهوری اسلامی شد. روایت سفر حافظ اسد به تهران و دیدار تاریخی وی با رهبر انقلاب، آیت‌الله خامنه‌ای، و رئیس‌جمهور وقت، حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۶۹، نمونه‌ای روشن از این روند به شمار می‌آید. شرح این دیدار در صفحات 258 تا...
نهضت آزادی در آغاز جنگ تحمیلی، خود را مدافع انقلاب و حامی مقاومت معرفی می‌کرد و حمایت ویژه‌ای از عملکرد نیروهای نظامی به عمل می‌آورد. با این وجود، خیلی زود روایت سابق را فراموش و روایت دیگری را بازتوزیع کرد؛ روایتی که با تبلیغات صدام همسو بود. آنان پس از فتح خرمشهر، دفاع ایران را «زیاده‌خواهی» و «کشورگشایی» خواندند و حتی ماشین جنگ مردم را «ترمز بریده» توصیف کردند. این چرخش...
متن حاضر، بخشی از سخنرانی تاریخی آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای، رئیس‌جمهور وقت جمهوری اسلامی ایران، به تاریخ ۳۱ شهریورماه ۱۳۶۶ در مجمع عمومی سازمان ملل متحد است که به مسائل مربوط به جنگ تحمیلی دارد: بزرگترین، دردناکترین و فاجعه‌آمیزترین خصومت دشمنان ما، به راه انداختن جنگ تحمیلی بود. تحریک حس جاه‌طلبی یک همسایه، تشویق او به حمله و دلگرم کردن او به پشتیبانی و کمک. امروز دیگر پس از گذشت...
نهضت آزادی و شخص مهندس بازرگان در کشاکش جنگ، مواضعی بر علیه موضع ایران گرفتند که هیچ دفاعیه‌ای بهتر از آن رژیم صدام را از جرم و جنایت «تجاوزکاری و جنگ‌افروزی» تبرئه نمی‌کرد.
در دومین روز از آغاز جنگ تحمیلی، دستورالعمل زیر از سوی امام خمینی خطاب به ملت ایران صادر شد: بسم الله الرحمن الرحیم مطالب زیر ابلاغ می‌گردد: ۱- باید اطاعت از شورای فرماندهی بدون کوچکترین تخلف انجام گیرد، و متخلفین با سرعت و قاطعیت باید تعیین و مجازات شوند. ۲- باید اشخاص و مقامات غیر مسئول از دخالت در امر فرماندهی خودداری کنند و فرمانده کل قوا به نمایندگی این‌جانب* و شورای فرماندهی، مسئول...
تحولات دهه شصت نشان داد که مواضع نهضت آزادی، از همراهی اولیه با انقلاب اسلامی تا مرزبندی آشکار با «خط امام»، دچار چرخشی بنیادین شد. این جریان با تردید در فلسفه ادامه جنگ و برجسته‌سازی هزینه‌های دفاع مقدس، کوشید موقعیت سیاسی خود را بازسازی کند؛ اما در عمل به رویارویی مستقیم با حاکمیت کشیده شد. بررسی نطق‌های بازرگان در مجلس، جزوه‌های تحلیلی و تلاش‌های ناکام نهضت آزادی برای برگزاری...
«از روز اول که من یادم است -شماها جوانید یادتان نیست- از روز اولی که رضاشاه کودتا کرد، کودتایی بود که با دست انگلیس‌ها بود! خود انگلیس‌ها هم بعد از اینکه این رفت، در رادیو دهلی گفتند که (من خودم شنیدم) ما رضاشاه را آوردیم، و لیکن خیانت کرد، بردیمش!»(امام خمینی(ره)؛ ۱۹ مهر ۱۳۵۷) «وقتی اصل آقای شاهش[محمدرضا پهلوی] را می‌بینی، آن را هم متفقین اینجا گذاشتند. خودش گفت این را که «متفقین صلاح...
روزنامه اطلاعات؛ ۹ مهرماه ۱۳۲۰ گزارش وینستون چرچیل نخست‌وزیر انگلیس درباره اوضاع ایران پس از شهریور ۱۳۲۰
در بحرین به اتباع ایران اخیراً شروع به تضییقات شده است. مسافرین ایرانی که با کلاه لبه‌دار[=کلاه پهلوی] و تذکره ایرانی به آنجا می‌روند مانع ورود ایشان می‌شوند و به آنها تکلیف می‌کنند که باید تذاکر آنها به ویزای یکی از قونسولگری‌های انگلیس در بنادر خلیج‌فارس برسد.
سرّی - غیرقابل رؤیت برای بیگانگان اکتبر ۱۹۵۹ [مهرماه ۱۳۳۸] بقایی کرمانی، مظفر دکتر مظفر بقایی کرمانی (معمولاً دکتر بقایی خطاب می‌شود)، رهبر حزب کارگران[=حزب زحمتکشان] و زمانی دومین شخصیت مهم جبهه ملی، به عنوان یک مخالف‌خوان، فعالیت سیاسی خود را آغاز کرده است. بدون توجه به رنگ و بوی سیاسی دولتِ بر سر کار، این دولت همواره بقایی را منبع اصلی مخالفت واقعی یا بالقوه خود می‌داند. در نتیجه، در گذشته...
شهاب‌الدین اشراقی، داماد امام خمینی، در ۷ بهمن ۱۳۰۴ در قم متولد شد. پس از پایان تحصیلات متوسطه و بهره‌گیری از فضای آزادی نسبی پس از سقوط رضاخان، وارد حوزه علمیه قم شد و در محضر علمای برجسته‌ای چون آیات بروجردی، شریعتمداری و محقق داماد به تحصیل علوم دینی پرداخت. او همچنین ۱۲ سال از درس‌های امام خمینی بهره برد.اشراقی از دهه ۱۳۴۰ به نهضت امام پیوست و در سال ۱۳۴۳ وکیل تام‌الاختیار ایشان در ایران شد....
