نگاه دیگران
در اسنادی که سایت ویکی لیکس اخیرا منتشر کرده، چارلز ناس، کاردار سفارت آمریکا در تهران در گزارشی محرمانه در ۲۶ جولای ۱۹۷۸ (۴ مرداد ۱۳۵۷) نوشته که شایعاتی درباره بیماری محمدرضا شاه پهلوی و یا سوءقصد به او شنیده می‌شود اما بیش از ۹۰ درصد آنها مهمل است. متن کامل گزارش محرمانه ناس به این شرح است: ۱. طی سه هفتۀ گذشته شایعاتی مبتنی بر وضع سلامتی شاه در اصفهان و تهران پیچیده است. آمریکایی‌ها،...
برخلاف قانون که اول لایحه به مجلس شورای ملی می‌رفت و پس از تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شد کاپیتولاسیون مستقیم به سنا فرستاده شد و درآنجا در یک قیام و قعود، پیرمردهای مدافع سیاست انگلیس و آمریکا لایحه را تصویب کردند. حاکمان ایران از ابتدای برقراری ارتباط با کشورهای اروپایی، امتیازهایی به آنها می دادند که معمولاً یک طرفه بود. شمار این امتیازها، اعطای حق مصونیت قضایی یا همان کاپیتولاسیون بود....
روابط ایران و رژیم صهیونیسی قبل از انقلاب همیشه به صورت مخفیانه صورت می گرفته و همواره رژیم شاه از افشای این روابط نگران بود. اسدالله علم در یادداشتهای خود با به نگرانی های دربار از افشای روابط پنهانی با سران رژیم صهیونیستی، خاطره ای از دیدار اسحاق رابین با محمدرضا شاه را بیان میکند. در خاطرات روز 15 آذر 1353 او آمده است: «قرار بود امروز صبح شاه اسحاق رابین نخست‌وزیر اسرائیل را...
«ونین بیرجمان» یک گزارشگر صهیونیست در امور امنیتی فاش کرد که شاپوربختیار نخست وزیر ایران در دوران شاه (سال 1979) از سازمان جاسوسی رژیم اسراییل (موساد) خواسته بود تا حضرت امام خمینی (ره) رهبر معظم انقلاب اسلامی و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران را در فرانسه ترور کند. بیرجمان در سخنانی که در روزنامه صهیونیستی یدیعوت آحرونوت منتشر شده است، گفت: یکی از مسئولان ارشد پیشین موساد اکنون از اینکه امام...
بى گمان یکى از چهره هاى عالم روشنفکرى, بویژه دینى آن در دوران معاصر که حرفهاى زیادى هم در باب (روشنفکرى) دارد, جلال آل احمد است. او, بیش تر در دو کتاب: (در خدمت و خیانت روشنفکران) و (غرب زدگى) مباحث سودمندى درباره روشنفکرى مطرح مى کند که هنوز پس از گذشت چهاردهه از نگارش آنها, در بسیارى جهات, درخور توجه است. با این همه, سنجش آن چه او در آن زمان و با ارقام و اطلاعات آن روز در باب روشنفکرى ابراز داشته است, با...
قند، یکی از مواد مهم مصرفی جامعه ایران در قرن 13ش بوده است، کالایی که به خاطر فقدان صنایع و عدم تولید آن در داخل ایران، به عنوان یک متاع وارداتی حائز اهمیت در برهه زمانی موردنظر شناخته می‌شد. در دهه 1290ش، واردات قند و شکر ایران بین 75هزار تا 120هزار تُن در سال، متغیر بود. 1 این مسئله در آن دوره زمانی، نه تنها از بُعد اقتصادی، بلکه از جنبه سیاسی نیز به سود ایران نبود، زیرا کشور اصلی صادرکننده کالای...
فرح دیبا همسر شاه که در آخرین روزهای حضور شاه در ایران در کنار او و همسفر او در خروج از کشور بوده است، ماجرای خروج خود و همسرش از کشور را اینچنین نقل کرده است: "عزیمت اشک آلوده محمدرضا و من در 26 دی ماه 1357 انجام شد. دخالت امریکا در امور داخلی ایران به اندازه ای رسیده بود که دیگر حتی ما را هم در جریان امور قرار نمی دادند، مثلا ژنرال رابرت هایزر مدتها بود به ایران آمده و فعالیت می کرد در حالی که ما اصلا...
104 سال پیش در روز نهم دی ماه 1290 ش - روزعاشورای 1330 ق - درهنگام ظهرقوای متجاوز روس بیش از60 نفر ازمجاهدان مشروطیت در تبریز ، جانبازان استقلال و آزادی ایرانیان را به چوبه دار کشیدند. نخست 9 نفر از سران اعدام و سربدار شدند. مرحوم استاد شهریار از قول اسماعیل آقا امیرخیزی درباری این واقعه اظهاراتی نقل می‌کرد که در هیچ‌یک از متون تاریخ مشروطه مسطور نیست و برای نخستین بار در اینجا نوشته می‌شود. اولا...
08 شهریور 1394 آیا رضاشاه را می‌بایست تنها مسئول گرایش به ظواهر تمدن غرب دانست؟ واقعیت این است که رضاشاه اگرچه مستبد بود، اما دست‌پرورده نخبگان زمانه‌ی خود بود. روشنفکران و نخبگان آن عصر بودند که او را به این سمت کشاندند و او نیز با قلدری خاص خود، تلاش نمود تا جامعه را به این سمت سوق دهد. تغییر سلطنت در ایران از قاجار به پهلوی، از نقاط عطف تاریخ معاصر ایران است؛ چراکه از این...
حجت الاسلام والمسلمین سید محمد مهدی مدنی، فرمانده ستاد حفاظت از امام خمینی(ره) در دوران انقلاب در گفت‌‌وگو با رسا به بیان خاطرات خود درباره نحوه حفاظت از منزل امام و حضور 150 نفری گارد جاویدان در منزل امام پرداخت. در بخشی از این خاطرات آمده است: اولین بار گارد جاویدان یکصد و پنجاه نفر را با اسلحه فرستاد تا جلوی امام رژه بروند. ما دم در جلوی آنها را گرفتیم و گفتیم باید اسلحه‌هایتان را تحویل...
سند کتابخانه کنگره آمریکا درباره ساواک دراین سند مهم به ساخته شدن ساواک توسط آمریکا تصریح شده است ساواک در سال 1957تحت هدایت افسران اطلاعاتی ایالات متحده و اسرائیل تاسیس شد و به یک سازمان اطلاعاتی کارآمد و مؤثر تبدیل گردید. ژنرال تیمور بختیار اولین رئیس آن، در سال 1961 و پس از آنکه ادعا شد وی در حال سازماندهی کودتای نظامی بوده است از کار برکنار شد. او در سال 1970 تحت شرایط مرموزی، احتمالا به...
قیمت کاپیتولاسیون! روز 23 اردیبهشت 1358 شورای انقلاب به پیشنهاد هیأت وزیران لغو قانون کاپیتولاسیون مصوب مهر 1343 را به تصویب رساند. حق قضاوت کنسولی اگرچه نوعی امتیاز سیاسی مرسوم بین دولتهای ماقبل قرن بیستم بود، اما تصویب آن در سال 1343 توسط دولت و مجلس ایران خبر از یک واپسگرایی غیرقابل قبول داشت. درحالی‌که رضاشاه پس از به‌سلطنت‌رسیدن موضع نسبتا محکمی در قبال کاپیتولاسیون گرفت، فرزندش...
توصیه امام به شهید مطهری در مورد آیت‌الله کاشانی ایشان بسیار مهربان و خوش اخلاق بودند و ما هیچ وقت از ایشان کوچک‌ترین بی‌احترامی‌ای نسبت به کسی ندیدیم، اما بیشتر در تبعید و زندان بودند و ما کمتر توفیق زیارت ایشان را پیدا می‌کردیم. گروه تاریخ مشرق- آنچه پیش روی دارید، گفت و شنودی متفاوت با یکی از فرزندان ِدخترِ آیت الله سید ابوالقاسم کاشانی است. سرکار خانم اشرف السادات کاشانی همسر...
موضوع وجوهی که شاه سابق [ رضاخان ] در بانکهای بیگانه دارد مسکوت و لاینحل مانده، معذالک مطلب به قدری مهم است که شایسته بود افکار عمومی و جراید بیشتر در این‌باره موشکافی کنند. چهارده سال پیش نگارنده در یکی از مجلات مالی انگلیسی زبان خواندم که شاه سابق[رضا خان] را جزو بزرگترین ثروتمندان جهان نام برده و مبنای این ادعا را مبلغ هنگفتی که مشار الیه در بانکهای آمریکا داشت ، قرار داده بود. مجله مزبور در آن...
خشکسالی پدیده‌ای است که همواره جامعه ایران از آن رنج برده است. یکی از مهم‌ترین دوران‌های خشکسالی که با قحطی فزاینده هم روبه‌رو بوده قحطی بزرگ 1249 تا 1250 هجری شمسی است. کشاورزی مهم‌ترین شغل ساکنان فلات ایران در دوره‌های مختلف بود، اما با توجه به اینکه کشورمان به لحاظ اقلیمی در منطقه‌ای گرم و خشک قرار دارد وجود خشکسالی‌های پیاپی باعث خسارت زیادی به کشاورزان شد. یکی از عوارض...
پرونده ماجرای مک‌فارلین، با اینکه نزدیک ۳۰ سال است بسته شده، هر چند وقت یکبار با اهداف سیاسی توسط افراد و جریان‌هایی که مایل هستند از کهنه شدن ماجرا برای حل مشکلات خود استفاده کنند و یا با ایجاد درگیری‌های لفظی میان نیروهای انقلاب، از این نمد کلاهی برای خود ببافند، بار دیگر مطرح می‌شود و مطالب جدیدی که هیچ ربطی به اصل ماجرا ندارد به مطبوعات راه می‌یابد. چاپ مصاحبه‌ای در همین زمینه...
وقتی در شهریور 1320 رضا شاه از ایران تبعید شد، یک انگلیسی به نام «سرکلرمونت اسکراین» که سرکنسول کشورش در مشهد بود، مأمور شد که شاه و خانواده‌اش را تا مقصد نهائی تبعید که جزیره موریس در آفریقای جنوبی بود همراهی کند. اسکراین از این همراهی خاطرات خواندنی زیادی دارد. یکی از این خاطرات را با هم می‌خوانیم: ... یکی از بچه‌ها «والا حضرت شمس» بوده که به رغم شوهر داشتن دخترکی لوس و حیله‌گر...
در دوره قاجار و بویژه عصر ناصرالدین شاه بواسطه رشد نسبی جمعیت و از سویی گسترش وسایل حمل و نقل و باربری و نیز اقداماتی در راستای زیباسازی شهر تهران، بالاجبار نخستین طرح ترافیک ایران اعمال شد. سیروس سعدوندیان در این باره می نویسد در 1282 هجری قمری، با منع ورود چهار پایان باربَر به محوطه «میدان ارگ» یا«باغ گلشن» نخستین «طرح ترافیک» به اجرا در آمد. ماجرا از این قرار بود: یک سال پیش از آن...
پیش درآمد: درحالی که تبلیغات انگلیسی – امریکایی تلاش دارد رضا خان را معمار ایران نوین به نسل جدید معرفی کند در گزارش جامع بانک جهانی در باره اوضاع اقتصادی واجتماعی ایران در سال 1952 آمده است : « طی چهل سال گذشته، جمعیت 13 الی 18 میلیون نفری ایران به طور عمده به کار کشاورزی اشتغال داشتند و تعداد اندکی از آن ها در کار تجارت و کارگاه بودند. به رغم فراوانی مواد خام، نیروی کار و دستیابی به دریا،...
در زمان سلطنت رضاخان دستگاه اطلاعاتی به معنی خاص آن، یعنی مرکزی که به جمع‌آوری خبر از کشور هدف اشتغال داشته باشد در ایران وجود نداشت. او همه چیز را از نظمیه که بعدها به شهربانی تغییر نام یافت، می‌گرفت. سفارتخانه‌های ایران در کشورهای مختلف نیز راه دیگری برای جمع‌آوری اطلاعات بود. رضا شاه که بقای حکومت خود را در به بند کشیدن آزادیخوا‌هان می‌دید، مدت زیادی از به قدرت رسیدنش نگذشته بود...
