نگاه دیگران
دکتر حسین فاطمی، از تأسیس کنندگان جبهه ملی و یار وفادار دکتر مصدق است. دکتر فاطمی اگرچه با اعدام توسط شاه، حسن شهرت و وجاهتی دو چندان یافت، اما ضرورت خوانش دقیق تاریخ و عبور از قشر و شعارزدگی ایجاب میکند که کارنامه وی با دقتی بیش از حماسه سراییهای گروههایی چون «جبهه ملی ایران» مورد تحلیل قرار گیرد. درآمد: تاریخ چیزی جز احوالات سازندگان آن و چندوچون تعاملات ایشان با یکدیگر نیست، از این...
تعبیر رژیم پهلوی از کودتای آمریکایی ـ انگلیسی 28 مرداد 1332 به عنوان «قیام ملی» یا «رستاخیز ملی» همان اندازه غیرواقعی و استهزاآمیز است که، «انقلاب سفید» یا «انقلاب شاه و ملت یا مردم» نامیدن اصلاحات دیکته شده و الزام‌آور آمریکاییان به حاکمیت، در اواخر دهه 1330 و آستانه دهه 1340؛ دلایل طرح و اجرای اصلاحات مذکور از گسترش دامنه رقابت‌های آمریکا و به‌طور کلی بلوک سرمایه...
13 آبان 1358، سفارت آمریکا و دانشجویان انقلابی، 3 بخش از پازلی بودند که واقعه‌ای به مقیاس جهانی رقم زدند و خشم آمریکا را بر انگیختند. این موضوع در سرمقاله های روزنامه‌های کیهان، جمهوری اسلامی، انقلاب اسلامی و اطلاعات پس از تسخیر سفارت آمریکا بازتاب داشته است. پایگاه پژوهشی مرکز اسناد انقلاب اسلامی: 13 آبان 1358؛ سفارت آمریکا و دانشجویان انقلابی، 3 بخش از پازلی بودند که واقعه‌ای را در مقیاس...
حاج محسن رفیق دوست به لحاظ شغل پدر، از نزدیک شاهد رفتارهای شهید طیب حاج رضایی بوده و از وی خاطراتی شنیدنی دارد. او دخالت مؤثر طیب در قیام 15 خرداد را رد میکند، اما بر این باور است که ارادت او به ساحت حسینی(ع)، موجب شد که زیر بار درخواستهای ساواک نرود و همین امر نیز، چنان سرنوشتی را برای او رقم زد. □ مبدأ آشنایی شما با شهید طیب حاج رضایی از چه دوره ای است؟ او را چگونه شناختید؟ بسم الله الرحمن...
*واگذاری امتیاز کشتیرانی در کارون به انگلیسی ها در زمان ناصرالدین شاه قاجار(1267ش) یکی از امتیازاتی که در زمان ناصرالدین شاه قاجار به انگلیسیها واگذار شد، آزادی کشتیرانی در رودخانه کارون در استان خوزستان بود. چرا که سیاستمداران این کشور از سالها قبل به اهمیت رود کارون از جهات تجاری و اقتصادی و سیاسی پی برده بودند و امتیازی در این مورد میخواستند. این مجوّز که انگلیسیها، نیم...
در سال 1356 بحرانی گریبان سلطنت پهلوی را گرفت که پی‌آمد‌های آن پایان عمر رژیم را حتمی کرد. و آن بحرانی بود که با شهادت آیت‌الله سید مصطفی خمینی آغاز شد. ایشان در آخرین ساعات روز 1356/7/30در منزل خود در شهر نجف اشرف به شیوه‌ای نامعلوم به شهادت رسید. شهید مصطفی خمینی از بدو شروع نهضت اسلامی همراه حضرت امام خمینی بود. ایشان اول بار در سال 1342 و پس از شروع نهضت دستگیر شد و پس از مدتی حبس، به ترکیه تبعید...
۱۷ جمادی الثانی/ ۹۸ * پس از اهداء سلام و تحیت من از یاد دوستان وفادار به اسلام و احکام آسمانی آن بیرون نمی روم من از یاد جوانان غیوری که خود را فدای اسلام و هدف های آن کردند و از یاد عزیز شما که به ابدیت پیوست و در جوار لطف حق تعالی در ردیف فداکاران راه حق ثبت شد بیرون نمی روم. من از یاد شما و امثال شما که مردانه در مقابل ستمکاران ایستاده‌اید و مصیبت‌ها را کوچک شمرده‌اید در مقابل هدف، خارج...
بازتاب بسیار زیادی داشت و باعث شد تا در سراسر کشور مراسم مختلفی برای ایشان برگزار شود. این مجالس که عمدتاً در مساجد برگزار می‌شد از یک سو باعث انسجام مردم، و از سوی دیگر باعث ایراد سخنرانی‌های پرالتهاب از سوی وعاظ انقلابی می‌شد. سند زیر گزارشی است از مراسم ختم شهید آیت الله سید مصطفی خمینی در استان یزد. در بخشی از سند آمده است: «صبح روز 6/8/36 به مناسبت فوت مصطفی خمینی مجلس ختمی در مسجد...
در سالروز سخنرانی اعتراضی امام خمینی(ره) به پذیرش قانون کاپیتولاسیون در دوران رژیم طاغوت، نشستی با همین موضوع عصر امروز در فرهنگسرای سرو برگزار شد. در ابتدای این نشست، یعقوب توکلی کارشناس تاریخ و پژوهشگر با بیان اینکه کودتای 28 مرداد تکمیل پروژه نفوذ آمریکا در ایران بود، گفت: کودتای 28 مرداد یک کودتای سیاسی امنیتی بود برای اینکه بتوانند بر نفت ایران مسلط شوند. وی با بیان اینکه آمریکا پروژه...
در اسنادی که سایت ویکی لیکس اخیرا منتشر کرده، چارلز ناس، کاردار سفارت آمریکا در تهران در گزارشی محرمانه در ۲۶ جولای ۱۹۷۸ (۴ مرداد ۱۳۵۷) نوشته که شایعاتی درباره بیماری محمدرضا شاه پهلوی و یا سوءقصد به او شنیده می‌شود اما بیش از ۹۰ درصد آنها مهمل است. متن کامل گزارش محرمانه ناس به این شرح است: ۱. طی سه هفتۀ گذشته شایعاتی مبتنی بر وضع سلامتی شاه در اصفهان و تهران پیچیده است. آمریکایی‌ها،...
برخلاف قانون که اول لایحه به مجلس شورای ملی می‌رفت و پس از تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شد کاپیتولاسیون مستقیم به سنا فرستاده شد و درآنجا در یک قیام و قعود، پیرمردهای مدافع سیاست انگلیس و آمریکا لایحه را تصویب کردند. حاکمان ایران از ابتدای برقراری ارتباط با کشورهای اروپایی، امتیازهایی به آنها می دادند که معمولاً یک طرفه بود. شمار این امتیازها، اعطای حق مصونیت قضایی یا همان کاپیتولاسیون بود....
روابط ایران و رژیم صهیونیسی قبل از انقلاب همیشه به صورت مخفیانه صورت می گرفته و همواره رژیم شاه از افشای این روابط نگران بود. اسدالله علم در یادداشتهای خود با به نگرانی های دربار از افشای روابط پنهانی با سران رژیم صهیونیستی، خاطره ای از دیدار اسحاق رابین با محمدرضا شاه را بیان میکند. در خاطرات روز 15 آذر 1353 او آمده است: «قرار بود امروز صبح شاه اسحاق رابین نخست‌وزیر اسرائیل را...
«ونین بیرجمان» یک گزارشگر صهیونیست در امور امنیتی فاش کرد که شاپوربختیار نخست وزیر ایران در دوران شاه (سال 1979) از سازمان جاسوسی رژیم اسراییل (موساد) خواسته بود تا حضرت امام خمینی (ره) رهبر معظم انقلاب اسلامی و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران را در فرانسه ترور کند. بیرجمان در سخنانی که در روزنامه صهیونیستی یدیعوت آحرونوت منتشر شده است، گفت: یکی از مسئولان ارشد پیشین موساد اکنون از اینکه امام...
بى گمان یکى از چهره هاى عالم روشنفکرى, بویژه دینى آن در دوران معاصر که حرفهاى زیادى هم در باب (روشنفکرى) دارد, جلال آل احمد است. او, بیش تر در دو کتاب: (در خدمت و خیانت روشنفکران) و (غرب زدگى) مباحث سودمندى درباره روشنفکرى مطرح مى کند که هنوز پس از گذشت چهاردهه از نگارش آنها, در بسیارى جهات, درخور توجه است. با این همه, سنجش آن چه او در آن زمان و با ارقام و اطلاعات آن روز در باب روشنفکرى ابراز داشته است, با...
قند، یکی از مواد مهم مصرفی جامعه ایران در قرن 13ش بوده است، کالایی که به خاطر فقدان صنایع و عدم تولید آن در داخل ایران، به عنوان یک متاع وارداتی حائز اهمیت در برهه زمانی موردنظر شناخته می‌شد. در دهه 1290ش، واردات قند و شکر ایران بین 75هزار تا 120هزار تُن در سال، متغیر بود. 1 این مسئله در آن دوره زمانی، نه تنها از بُعد اقتصادی، بلکه از جنبه سیاسی نیز به سود ایران نبود، زیرا کشور اصلی صادرکننده کالای...
فرح دیبا همسر شاه که در آخرین روزهای حضور شاه در ایران در کنار او و همسفر او در خروج از کشور بوده است، ماجرای خروج خود و همسرش از کشور را اینچنین نقل کرده است: "عزیمت اشک آلوده محمدرضا و من در 26 دی ماه 1357 انجام شد. دخالت امریکا در امور داخلی ایران به اندازه ای رسیده بود که دیگر حتی ما را هم در جریان امور قرار نمی دادند، مثلا ژنرال رابرت هایزر مدتها بود به ایران آمده و فعالیت می کرد در حالی که ما اصلا...
104 سال پیش در روز نهم دی ماه 1290 ش - روزعاشورای 1330 ق - درهنگام ظهرقوای متجاوز روس بیش از60 نفر ازمجاهدان مشروطیت در تبریز ، جانبازان استقلال و آزادی ایرانیان را به چوبه دار کشیدند. نخست 9 نفر از سران اعدام و سربدار شدند. مرحوم استاد شهریار از قول اسماعیل آقا امیرخیزی درباری این واقعه اظهاراتی نقل می‌کرد که در هیچ‌یک از متون تاریخ مشروطه مسطور نیست و برای نخستین بار در اینجا نوشته می‌شود. اولا...
08 شهریور 1394 آیا رضاشاه را می‌بایست تنها مسئول گرایش به ظواهر تمدن غرب دانست؟ واقعیت این است که رضاشاه اگرچه مستبد بود، اما دست‌پرورده نخبگان زمانه‌ی خود بود. روشنفکران و نخبگان آن عصر بودند که او را به این سمت کشاندند و او نیز با قلدری خاص خود، تلاش نمود تا جامعه را به این سمت سوق دهد. تغییر سلطنت در ایران از قاجار به پهلوی، از نقاط عطف تاریخ معاصر ایران است؛ چراکه از این...
حجت الاسلام والمسلمین سید محمد مهدی مدنی، فرمانده ستاد حفاظت از امام خمینی(ره) در دوران انقلاب در گفت‌‌وگو با رسا به بیان خاطرات خود درباره نحوه حفاظت از منزل امام و حضور 150 نفری گارد جاویدان در منزل امام پرداخت. در بخشی از این خاطرات آمده است: اولین بار گارد جاویدان یکصد و پنجاه نفر را با اسلحه فرستاد تا جلوی امام رژه بروند. ما دم در جلوی آنها را گرفتیم و گفتیم باید اسلحه‌هایتان را تحویل...
سند کتابخانه کنگره آمریکا درباره ساواک دراین سند مهم به ساخته شدن ساواک توسط آمریکا تصریح شده است ساواک در سال 1957تحت هدایت افسران اطلاعاتی ایالات متحده و اسرائیل تاسیس شد و به یک سازمان اطلاعاتی کارآمد و مؤثر تبدیل گردید. ژنرال تیمور بختیار اولین رئیس آن، در سال 1961 و پس از آنکه ادعا شد وی در حال سازماندهی کودتای نظامی بوده است از کار برکنار شد. او در سال 1970 تحت شرایط مرموزی، احتمالا به...
