نگاه دیگران
فحوای دیدگاه سید دائر بر ضرورت تطبیق مبانی «مشروطه» با « شریعت» است. معنای دیگر این بیان اعتراضی سید آن است که فرآیند مطابقت مشروطه با شرع انور محقق نشده است. به زعم خیل طرفداران آقاکاظم یزدی، مراد از مشروطه همانا نهاد شورا ــ از نوع شورای سقیفه بنی ساعده ــ است که پس از ارتحال پیامبر اکرم (ص)، اهل بیت و... پای مجتهدان طراز اول نجف به گاه طرح پرسشهای مقلدان در باب حرمت و حلیّت مشروطه به...
«در خطوط چهره او قوه جاذبه ای وجود داشت و چشمانش خاکستری و خسته می نمود و در وجود نحیف و خسته او، یک قدرت و نفوذ خارق العاده موجود و بیان او بسیار سحرآمیز بود که من کمتر در کشورهای اسلامی نظیر آن را دیده بودم»، «ما را روی حصیری که بیرون اتاقش افتاده بود، نزدیک خود نشانید. در آنجا بود که به سر تاثیر و نفوذ زیاد و حسن شهرت او پی بردم.» اینها بخشی از خاطرات ژنرال استورز مشاور کمیسر...
درباره مشروطه‌خواهی ایرانیان، دلایل مختلفی را بر شمرده‌اند، از خواست تاسیس عدالتخانه تا خواست ایجاد پارلمان و محدود کردن اختیارات شاه و حتی کوتاه کردن دست بیگانگان. آیا می‌توان مجموع این مطالبات را ذیل امری کلی که به انقلاب مشروطه منجر شد، گردآوری کرد؟ انقلاب مشروطه ایران با حضور نخبگان و اقشار وسیعی از ملت ایران نتیجه یک درک مشترک از سوی قاطبه ملت ایران است و آن حس عقب‌ماندگی...
مرحوم حاج آقا نورالله در طول زندگی سراسر تکاپو و نشاط خویش یک دم از مجاهدت در راه خدا و حفظ استقلال ایران و کیان تشیع باز نایستاد و سرانجام در همین مسیر در جریان رهبری قیام قم به دست رضاخان مسموم شد و شربت شهادت نوشید. در هشتادمین سالگرد نهضت قم امروز همایشی در اصفهان برگزار می شود. به همین مناسبت دکتر موسی نجفی و موسی حقانی از پژوهشگران عرصه تاریخ معاصر ایران گفتگویی مفصل با مرجع عالیقدر حضرت آیت...
: اگر نظام مشروطه با تفسیر اسلامی آن را تجلی قدرمقدور حاکمیت قوانین الهی در عصر مشروطه بدانیم، برتری فرهنگ و تمدن اسلامی بر ره آورد تمدنی غرب از پیامدهای قابل اعتنای این نظام به شمار خواهد آمد; زیرا در زمانی که اندیشه وران به ظاهر مترقی ایرانی، با انفعال در برابر فرهنگ غربی به تقلید و اقتباس روی آوردند، عالمان دینی با درک صحیح از زمان و مکان و با تکیه بر مبانی دینی توانستند نظریه مورد قبول...
به دنبال قیام بزرگ و تاریخى تنباکو که امپراطورى انگلیس را به عقب‌نشینى واداشت؛ این اندیشه در ذهن حاج آقا نوراللّه و آقانجفى شکل گرفت که مى‌توان ابعاد این تحریم را به کالاهاى دیگر گسترش داد. و سپس جهت تحقق عینى این تحریم براى سازندگى و خودکفایى داخلى نیز برنامه‌ریزى و اقدام نمود. این اقدام دو جانبه (اوّل مبارزه منفى و تحریم اجناس خارجى و نفى سلطه اقتصادى اجانب و دوّم تلاش براى سازندگى و...
هرچند مبارزات سیاسى و اجتماعى حاج آقا نوراللّه علیه تعدیات ظل‌السلطان خود داستان بلندى دارد: ولى آنچه در این قسمت ذکر مى‌کنیم، ماجراى حفظ میراث باستانى است، که حاج آقا نوراللّه را در مقابل تجاوزات فرهنگى و هنرى شاهزاده قرار مى‌دهد. در رابطه با آثار باستانى و بناهاى تاریخى شهر اصفهان از جمله مطلعترین محققین و دانشمندان مى‌توان از استاد محمد مهریار نام برد که سالیان دراز در این زمینه...
بسم الله الرحمن الرحیم من به اتفاق مرحوم والدم آیت‌اللّه حاج میرزا عبدالحسین نجفى برادرزادة مرحوم آیت‌اللّه حاج‌آقا نورالله نجفى، بارها به منزل عموى بزرگ خاندانمان مى‌رفتیم. مرحوم حاج‌آقا نوراللّه به‌خاطر علاقه و عشق شدیدى که به مرحوم آیت‌الله آقانجفى داشتند، به خاندان و اولاد و نوه‌هاى ایشان احترام زیادى مى‌گذاشتند و با آنکه مرحوم پدرم در سنین جوانى بودند بخاطر شخصیت...
حاج آقا نورالله نجفى اصفهانى از شخصیتهاى برجسته و در خور مطالعه معاصر اصفهان مى‌باشد. این مقاله مى‌کوشد جنبه‌هایى از شخصیت، جایگاه و فعالیتهاى او را براساس بعضى مندرجات روزنامه‌هاى عصر ارائه دهد:[1] پیش از آن باید بگوییم معدود کتب موجودى که از تحولات مشروطیت در اصفهان گزارشهایى ارائه مى‌دهند همگى بر نقش اصلى حاج آقا نورالله در آشنا کردن مردم با اصول مشروطیت صحه...
در سال 1341 هجرى قمرى هنگامى که احمدشاه از سفر اروپا بازمى‌گشت از راه بوشهر و شیراز وارد اصفهان شد. حاج آقا نورالله به اتفاق علماى اصفهان در هزار جریب جلو باغ مسکونى حاج آقا نورالله از احمدشاه استقبال کرد. موقعى که احمدشاه از ماشین پیاده شد به احمدشاه خیرمقدم گفت. احمدشاه به منزل حاج آقا نورالله رفت و پس از صرف نهار حاج آقا نورالله را دعوت به تهران کرد. و حاج آقا دعوت را پذیرفت؛ و سپس...
اندیشه مردم سالارى دینى ولو در اواخر قرن بیستم توسط امام خمینى (ره) صریحاً طرح شد و توسط شاگرد ایشان آیت الله خامنه‌اى تبیین شد؛ اما این اندیشه یک دفعه ایجاد نشد بلکه ریشه‌هاى آن را مى‌توان در اندیشه سیاسى علما خصوصاً از زمان مشروطه دنبال کرد؛ که یکى از کسانى که در این خصوص گام برداشته حاج آقا نورالله مى‌باشد. این مقاله سعى دارد تا بررسى اندیشه سیاسى حاج آقا نورالله تا پرده از این...
انقلاب مشروطه دارای نتایج و پیامدهای متعددی بود؛ درهم شکستن استبداد، مشارکت گسترده مردم در اداره کشور، ظهور قاعده نفی سبیل، حضور متفاوت رهبری روحانی در جریان مبارزات و... از مهم‌ترین پیامدهای انقلاب مشروطه بود. با این حال تنها ثمره‌ای که از انقلاب مشروطه به روحانیت شیعه رسید، شهادت چند طلبه در نهضت و حضور مدرس در مجلس بود. انقلاب مشروطه به...
در روز ۱۴ مرداد ۱۲۸۵ مظفرالدین شاه قاجار هفت ماه پس از دستور تاسیس «عدالتخانه»، فرمان مشروطیت را صادر کرد. جنبش مشروطیت بدون شک از رویدادهای مهم و تأثیرگذار در تاریخ تحولات سیاسی ایران محسوب می‌شود. اثرات این رویداد در زندگی فرهنگی و سیاسی مردم، از سایر حوادثی که تا آن تاریخ در کشورمان پدید آمده بود، عمیق‌تر بوده است. بسیاری نارضایتی عمیق جامعه ایران در سال‌های حکومت قاجار را...
ایلات و عشایر در طول تاریخ ایران نقش مهمی در تحولات کشور داشتند. یکی از این نقشها حفاظت از مرزهای ایران بود. تندرویها و نابسامانیهای پس از انقلاب مشروطه بر برخی ایلات تأثیرات نامطلوبی برجا گذاشت که عواقبش دامنگیر کشور شد. چلبیانلوها از ایلات سرحددار آذربایجان بودند که تندرویهای انقلاب به آنها گزند رساند و آنها را به رویارویی با انقلاب کشاند. چلبیانلوها در زمان فتحعلی‌شاه در گرماگرم...
انجمن عفاف زنانه اولین انجمن زنان در ایران پس از برقراری مشروطه بود. این انجمن را همسر میرزا حسن رشدیه در 1326هـ . ق در محل ساختمان مدرسه پرورش دختران که در خانه استیجاری محسن خان نطنزی ملقب به معاون دیوان بود، مجاور سقاخانه نوروزخان، تاسیس کرد. اهداف ذکرشده برای انجمن، پرورش دختران دبستانی و ایجاد زمینه برای مشارکت بیشتر زنان در امور اجتماعی و سیاسی بوده و در این زمینه، فعالیتهایی چون، ایجاد...
پس از پایان جنگ جهانی اول و تسلط انگلستان بر امور کشور عراق، علمای نجف طی فتواهایی، حضور آنان را محکوم کرده و علیه انتخابات فرمایشی عراق که تحت نظر انگلیس بود، احکامی صادر کردند. این عمل آنان با خشم مقامات انگلیسی مواجه شد، از این‌رو با اصرار استعمارگران، حاکمان عراق دستور تبعید علمای بین‌النهرین به ایران را صادر کردند. آیات عظام سیدابوالحسن اصفهانی، میرزاحسین نائینی و 30 نفر دیگر از...
با صدور فرمان مشروطیت در 14 مرداد 1285 / 14 جمادی‌الثانی 1324 / 5 اوت 1906 انقلاب مشروطیت ایران به پیروزی رسید. در روز دوشنبه 13رجب 1324 مطابق با دهم شهریور 1285، نظامنامه انتخابات تهیه و برای توشیح مظفرالدین شاه ارسال شد. متن نظامنامه در19رجب 1324به امضای شاه رسید. این نظامنامه شامل 2فصل و 33ماده بود. نظامنامه، برگزاری انتخابات مجلس شورای ملی را به صورت صنفی ـ طبقاتی تعیین کرده بود، و طبق ماده 1 فقط طبقات...
با پیروزی جنبش مشروطه تاسیس عدالت خانه منتفی شد و مظفرالدین شاه فرمان مشروطیت را امضا کرد. تصویب قانون اساسی و به فاصله کمتر از یک سال متمم آن، نقطه عطف مهمی در همه شئون سیاسی و اداری و قضایی ایران شد. از یک دیدگاه مهم ترین خواست مشروطه تبدیل قدرت سیاسی خودکامه به قدرتی مقید به قانون بود و نهادهای برآمده از این جنبش هم، یعنی قانون اساسی، مجلس سنا و مجلس شورای ملی و شورای پنج نفره روحانیون چنین...
آخوند خراسانی (1255 - 1329 ق) از علمای برجسته شیعه در دوران معاصر است. این فقیه نوگرای اسلامی نه فقط در فقه و اصول صاحب نظر است، بلکه از لحاظ سیاست و عمل در جامعه اسلامی به ویژه جامعه شیعی جایگاه ویژه‌ای دارد. اثر حاضر پرداختی عالمانه به اندیشه سیاسی ایشان است که بر این سؤال‌ها بنیان دارد: زمینه‌های اثرگذار بر اندیشه‌ورزی آخوند کدام است؟ آخوند در کدام سنت فکری می‌اندیشد؟...
زمانی که مردم در برابر امتیازات ناصرالدین‌شاه به انگلستان قیام کردند کمتر کسی تصور می‌کرد این آتش خشم و توفنده به چنین رویدادی منتهی شود، زیرا مردم در برابر استبداد حاکم بر آن زمان و فقر مادی و فقدان شعور و آگاهی سیاسی نمی‌توانستند واکنشی نشان بدهند، اما جنبش تنباکو به آنها جرات و جسارت این کار را داد که در سال‌های بعد چنین رویداد بزرگی را رقم بزنند. انقلاب مشروطیت و پیامدهایی که...
