نگاه دیگران
: پس از خاتمه جنگ جهانی اول، روس‌ها و انگلیس‌ها در همه امور ایران دخالت می‌کردند و عده‌ای از جراید و رجال را عامل اجرایی خود کرده بودند. این وضع باعث شد که میرزا ابراهیم‌خان منشی‌زاده انجمنی سرّی تشکیل دهد. او و دوست دیرینش اسدالله‌خان ابوالفتح‌زاده در اوایل شهریور ۱۲۹۵ طرح تشکیل کمیته مجازات را ریختند و کمی بعد محمد نظرخان مشکوه الممالک به این دو پیوست و «کمیته مرکزی...
با گسترش ارتباطات و تبادلات فکری و فرهنگی میان ایرانیان با جوامع غربی، نخبگان ایرانی با مشاهده پیشرفت شگرف علمی و صنعتی که در غرب رخ داده بود، درصدد بررسی علل و عوامل عقب‌ماندگی شرق و رشد و توسعه غرب برآمدند.آنان که مرعوب اروپا شده بودند، بدون تامل و دقت کافی، اسلام را با مسیحیت تحریف شده یکسان انگاشتند و همچون منورالفکران غربی که یکسره به انکار دین ــ یعنی همان مسیحیت قرون وسطایی ــ پرداخته...
در تاریخ معاصر ایران، تجدد یکی از مهمترین مفاهیم در حوزه اندیشه سیاسی و اجتماعی است که هر چند ریشه‌های آن را به‌طور محدود می‌توان در عصر صفویه جستجو کرد، اما عصر قاجاریه و مشروطیت را باید سرآغاز جدی تجددگرایی در ایران به شمار آورد. تکوین و شکل‌گیری اندیشه تجدد در ایران از پیوند تنگاتنگی با اندیشه ترقی در ایران برخوردار است. اندیشه‌ها وتکاپوهای تجددطلبانه در ایران عصر قاجاریه و...
ملکه جهان خانم فرزند کامران میرزا نایب‌السلطنه و سرورالدوله در سال 1292ق/ 1875م متولد شد.از تحصیل و نوع زندگی ملکه جهان در دوره‌ای که در منزل پدر خود بود اطلاعی در دست نیست. او در 2 شعبان 1310 2 به عقد محمدعلی میرزا اعتضادالسلطنه، فرزند مظفرالدین میرزای ولیعهد درآمد. همسر محمد علی شاه یکی از شرایط این ازدواج که از سوی ملکه جهان و پدرش کامران میرزا تعیین شد طلاق همسر صیغه‌ای...
اولین ردّ پایی که از «سید ضیاءالدین» در عرصه سیاست مشاهده می‌شود، در آخرین روزهای نهضت مشروطیت است. او همه‌روزه در مسجد جامع تهران، با حضور طبقات مختلف اجتماعی جلسات باشکوهی تشکیل می‌شد، شرکت می‌کرد. و سپس در گیرودار پیروزی انقلاب مشروطیت رهسپار شیراز گردید. در شیراز بود که مشروطیت به پیروزی رسید و حکومت مشروطه اعلام شد. با پیروزی مشروطه از فضای باز سیاسی استفاده کرد و در هفده...
بسم الله الرحمن الرحیم انقلاب مشروطه مهمترین تحول اجتماعی در ایران در آغاز قرن بیستم است و از مهمترین انقلابهای اجتماعی خاورمیانه محسوب می‌شود. و به گونه‌ای محور تحولات اجتماعی ایران، در اواخر عصر قاجاریه و بعضاً پهلوی و همچنین تأثیرگذار در جنبشهای ضد استعماری جهان به ویژه آسیا به خصوص در هندوستان و افغانستان (پاولویچ، 1330 ش ـ1951م:82ـ81) ذکر شده است. این انقلاب همانند انقلابهای...
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، عباس پناهی ماکویی در رمان «ستارخان» داستان زندگی ستارخان قره‌داغی، یکی از سرداران جنبش مشروطه ایران را که به سردار ملی ملقب بود، روایت می‌کند. برخی این رمان را بزرگ‌ترین و نخستین رمان تاریخى درباره انقلاب مشروطیت می‌دانند؛ رمانی که نخستین‌بار در سال 1957 در شهر باکو به چاپ رسید. 6 سال بعد متن روسى‌اش با برگردان «ک. گُرابونوا» و از سوی...
احمد قوام، معروف به «قوام السلطنه» در 1252 ش. در تهران متولد شد. پدرش میرزا ابراهیم معتمد السلطنه از رجال دورۀ ناصری و جدش قوام الدوله وزیر دفتر استیفا بود. مادرش طاووس خانم، دختر میرزا محمدخان مجدالملک سینکی، صاحب رسالۀ مجدیه و پدر میرزا علی خان امین الدوله است. قوام تحصیلات مقدماتی را به اتفاق برادرش حسن وثوق نزد آموزگاران خصوصی سپری کرد، سپس در زمینه ادبیات فارسی و صرف و نحو عربی، عروض...
وضعیت سیاسی و اجتماعی ایالت فارس، از ایالات مهم جنوب ایران، در آستانۀ انقلاب مشروطیت پرتنش بود. حاکمان فارس در دورۀ مظفرالدین شاه هیچیک بیش از یک سال حکومت را در دست نداشتند. در سالهای 1323 - 1324ق پیش از صدور فرمان مشروطه تنشهاﻱ سیاسی فارس شدت بیشتری یافت تا جائی که مردم شیراز به مخالفت علنی با ملک‌منصور میرزا شعاع‌السلطنه پسر مظفرالدین شاه که حکومت فارس را در اختیار داشت برخاستند....
احمد کسروی از مورخینی است که هر چند در مورد مشروطیت اصفهان صمیمیتی نداشته، ولی در فحوای حملات قلمی وی بخوبی می‌توان تفاوت دو برداشت از مشروطیت را دریافت یکی برداشت سکولاریستی و دیگری برداشت دینی: چنانکه گفته ایم جنبش مشروطه خواهی در شهرهای ایران به یک گونه نمی‌بود و در هر شهری از روی کمی و بیش آگاهیها و سستی یا استواری خویها و بودن و نبودن...
سالها پس از ورود اولین میسیون مذهبی آمریکا به ایران ( 1832م)، نخستین قرارداد رابطه ایران و آمریکا با عنوان عهدنامه دوستی و کشتیرانی با نظر مساعد میرزا تقی‌خان امیرکبیر صدراعظم وقت ناصرالدین شاه،در مهر 1230/ ذیحجه 1267/ اکتبر 1851، میان نمایندگان دو کشور، در شهر استانبول، به امضا رسید. هدف امیرکبیر از انعقاد این قرارداد تقویت و تثبیت موقعیت ایران در خلیج فارس بود، که در آن برهه، کشور استعماری...
انقلاب مشروطه در اوج خود، یعنی در جریان مجلس دوم، شکست خورد. شروع این دوره مجلس در 1288ش / 1909م بود. این ناکامی تأثیرات شگرفی بر تحولات بعدی و، به ویژه، ذهنیت نخبگان سیاسی ـ فکری جامعه داشت. از آن دوره به بعد، شاهد بی‌ثباتی سیاسی، نارساییهای اقتصادی، فقر و فلاکت مردم، ناامنی، درگیریها و خشونتهای فرقه‌ای و قبیله‌ای، بی‌نظمی و پراکندگی در ارکان کشور، به‌خصوص نهادهای امنیتی، از قبیل...
قوم بختیاری یکی از اقوام سرافراز و غیور کشورمان است و در طول تاریخ دلیری و شایستگی زنان و مردان آن همواره نمایان بوده است، بختیاری ریشه در تار و پود تاریخ این سرزمین دارد و شایسته است تا با مروری بر تاریخ و منابع موجود در این حوزه به جایگاه و شأن این قوم بیش از پیش واقف شد، چرا که بی‌اطلاعی از تاریخ سراسر درخشان و پرحماسه این قوم باعث می‌شود آگاهانه یا ناآگاهانه غفلتی در این رابطه شکل بگیرد و...
روز دهم شهریور 1295 تشکیلاتی به نام «کمیته مجازات» به طور مخفی تشکیل شد تا اشخاص را ترور کند. این کمیته عده زیادی از آدمکشان حرفه‌ای را اجیر کرد. کمیته مجازات عنوان گروهی بود با مشی قهرآمیز که 10 سال پس از انقلاب مشروطیت شکل گرفت و می‌خواست از طریق اعمال خشونت به آرمان‌های خود دست یابد. این گروه گرچه عمری بیش از دو سال نداشت اما حکایتی مکرر داشت در سالهای بعد. بعد از به توپ...
مجلس شورای اسلامی یکی از شلوغ‌ترین و بی‌سابقه‌ترین و متشنج‌ترین جلسات خود را پشت سر گذاشت. جو آنچنان غیرعادی بود که هم از طرف وکلای مجلس و هم از طرف تماشاچیان بارها مجلس به تشنج کشیده شد. این جلسه که اعتبارنامه حسن آیت مورد رسیدگی قرار گرفت اتفاقات و عکس‌العمل‌های بسیاری را به همراه داشت.» این جملات سرآغاز گزارش روزنامه کیهان در روز شنبه 4 مردادماه 1359 درباره ماجرای تصویب...
بخش‌هایی از خاطرات مهرانه معلم، همسر سید حسن آیت را منتشر کرده که برگرفته از مخزن تاریخ شفاهی مرکز اسناد انقلاب اسلامی است. مهرانه معلم هم‌اکنون یکی از وکلای مشهور تهران است و البته تمایلی ندارد که درباره شهید دکتر سیدحسن آیت سخن بگوید. آنچه در پی می‌آید روایت خانم معلم از زندگی شخصی، افکار و اعتقادات آیت است که روز 14 مرداد سال 1360 ترور شد: سال 42 قرار شد یک تیمی از دبیرهای لیسانسیه بیایند...
حادثه دستگیری حضرت آیت الله العظمی خویی ودستگیری وشهادت حلقه اصلی یاران و شاگردان ایشان در جریان انتفاضه شعبانیه عراق وسپس شهادت سید محمد تقی خویی از نکات مهم تاریخ معاصر عراق و زندگانی این مرجع بزرگ شیعه است. در این خصوص با سید محسن خلخالی فرزند آیت الله سید محمد رضا خلخالی از شاگردان به نام ایشان که در جریان انتفاضه و دستگیری به شهادت رسید گفت و گویی داشته ایم که در پی می آید: سیدمحسن...
یکی از اقدامات برجسته، ماندگار و دور اندیشانه ی حضرت آیت الله العظمی خویی، اقدام و توصیه به تاسیس نهاد های آموزشی و فرهنگی شیعی در سراسر جهان است. بی تردید امروزه یکی از موثر ترین و پایدارترین نهادهای شیعی در کشورهای اسلامی، غربی و شرق دور، موسسات حضرت آیت الله خویی است. حجت الاسلام و المسلمین سید صاحب خویی مسئول و دبیر کل موسسات خیریه حضرت آیت الله العظمی خویی که از سال 1382 عهده دار این سمت...
در بررسی تاریخ اندیشه دوران مشروطه وقتی به موضوع اختلاف نظر علمای مشروطه خواه با علمای مشروعه خواه میرسیم از بین آرای گوناگونی که در بیان چرایی این اختلاف گفته و نوشته اند، به جای دو دیدگاه سیاسی زودگذر، دو نگرش کلان و ماندگار را مییابیم که سبب آن اختلاف نظر شده بود. این نیز دانستنی است که برخی محققان، علت آن اختلاف را در تفاوت فهم این دو گروه از اصول و آموزه های شیعی دانسته اند وبرای نگارش...
