مقالات
پس از خروج شاه، امام مترصد بازگشت به ایران بودند. این تصمیم در چهارم بهمن ماه علنی شد و ایشان اعلام کردند، که ششم بهمن ماه در ایران خواهند بود. پخش شدن این خبر، جوش و خروشی در میان مردم افکند و تدارک وسیعی برای استقبال از ایشان شکل گرفت. گروه‌های زیادی از شهرستانها عازم تهران شدند. بختیار که در برابر این خبر منفعل شده بود، چاره‌ای جز بستن فرودگاه مهرآباد نیافت. پیش از این کارکنان...
رویدادهای دهه اول دیماه 1357 (10/10/57-1/10/57) شامل حوادث کوچک و بزرگی است که دامنه برخی از آنها تا پیروزی انقلاب کشیده شد. از آن جمله موضوع بازگشایی دانشگاهها و تعطیلی مدارس بود. دولت نظامی دوم دی را روز بازگشایی مدارس اعلام کرد. مدارس کشور تحتتأثیر اعتصابات فرهنگیان و تظاهرات هر روزه دانشآموزان گاهی باز و گاهی بسته میشد. در روزهای منتهی به دیماه مدارس در بسیاری از شهرهای بزرگ تعطیل بود. بازگشایی آنها از...
امام خمینی ده روز پیش از فرارسیدن ماه محرم، در ابتدای آذرماه 1357 پیام مهمی برای ملت ایران فرستادند و از این ماه به عنوان ماهی که خون بر شمشیر پیروز خواهد شد، یاد کردند. این پیام در دهه اول آذرماه 1357، نقش تعیینکنندهای در ادامه روند مبارزات مردم علیه حکومت محمدرضا پهلوی داشت. سندها خبر از آمادگی مردم برای مقابله با دولت نظامی در ماه محرم میدهند؛ حتی شایعه ورود اسلحه و توزیع آن بین مردم در میان...
تأثیر حادثه مسجد جامع کرمان در بیستوچهارم مهر، همچنان در راهپیماییها و تظاهرات آبانماه نمایان بود. هم به این دلیل، و هم به جهت شهدایی که هر روز در شهرهای کوچک و بزرگ خونشان به زمین میریخت، وسعت مخالفتها با حکومت شاه، به نهایت خود رسید. شهرهایی چون همدان، خرم آباد، بروجرد، آمل، بابل، جیرفت، شوشتر، مشهد، خمین، گرگان، اصفهان و کاشان هر روز شاهد تظاهرات اهالی خود بودند. اما زمانی که شهر کوچکی چون...
در نخستین روز از مهرماه سال 1357، در حالی که مجالس ختم فرزند آیتاللهالعظمی سیدمحمدرضا گلپایگانی در شهرهای کوچک و بزرگ ایران برپا بود و آشکارا جنبه سیاسی و ضدحکومتی داشت، خبر محاصره خانه امام در شهر نجف به گوش ایرانیان رسید. طبق توافقی که بین دولتین ایران و عراق به عمل آمده بود، خانه امام به محاصره مأموران حکومتی عراق درآمد. مجموعه اخباری که از این اقدام منتشر شد، حکایت از آن داشت که این محاصره با این...
فاجعه سوختن 377 نفر در سینما رکس آبادان آن قدر عمق داشت که توجه همه محافل کشور را در روزهای ابتدایی شهریورماه 1357 به خود جلب کند. دهه سوم ماه مبارک رمضان نیز مصادف با همین روزها بود که روحانیان در سخنرانی‌های خود بیش از هر موضوع دیگری، کشته شدن 377 آبادانی در سینما رکس و انتساب آن به حاکمیت را مورد قرار می‌دادند. تقریباً همه سخنرانانی که این فاجعه را به دولت جمشید آموزگار و به طور کلی نظام...
برگهای تقویم مردادماه سال 1357 پُر است از رویدادهایی که کام تاریخ ایران را تلخ کرده است. هر چند این تلخکامی داغهای فراوانی بر دل خانوادههای شهرهای ایران گذاشت - و در این میان آبادان داغدارترین بود - اما شتاب گذر از سیاهی و رسیدن به روشنایی آزادی را دوچندان کرد و فاصله جامعه ایرانی را با روز موعود، روز رهایی و پیروزی به حداقل رساند. اوایل مردادماه سال 1357 مصادف بود با فرارسیدن ماه مبارک رمضان. رمضان،...
نخستین ماه تابستان سال 1357 با چهرهای ظاهراً آرام شروع شد، اما تظاهرات مردم در دو شهر شیراز و کرمانشاه در روزهای هشتم و نهم این ماه و سپس سخنرانیهایی که در شب دوازدهم تیرماه به مناسبت مبعث حضرت رسول اکرم(ص) در مساجد شهرهای مختلف ایراد شد، نشان داد حرکت مردم علیه نظام سلطنتی از تلاطم نیفتاده است. امام خمینی در تیرماه تنها یک اعلامیه منتشر کردند که همین اعلامیه کوتاه در سرنوشت این ماه، بسیار مهم افتاد....
روز 8 بهمن 1296 «براوین» اولین فرستاده دولت بلشویکی لنین وارد تهران شد و طی اعلامیه ای متذکر شد تمامی قراردادهای ظالمانه تزارها که بر دولت ایران تحمیل شده بود، لغو خواهد شد. اولین فرستاده‌های لنین رهبر انقلاب اکتبر روسیه و بنیانگذار اتحاد جماهر شوروی به تهران سرگذشت تلخی داشتند. لنین بلافاصله پس از استقرار حکومت بلشویکی تمایل خود را به الغای کلیه‌ی حقوق و امتیازات روسیه‌ی تزاری در...
مبارزات مردمی علیه رژیم سلطنتی پهلوی در خردادماه سال 1357 همچنان ادامه یافت، اما به دلیل توصیههای مراجع تقلید در اعلامیهها، مبنی بر عدم رویارویی مردم با عوامل مسلح رژیم، دولت نتوانست همچون اردیبهشت از خود خشونت علنی نشان دهد، هر چند در این ماه نیز خون تعدادی از شهروندان به زمین ریخت و روحشان به آسمان پیوست. از اولین روزهای خرداد آنچه از افواه مردم شنیده میشد، راجع به 15 خرداد بود. بیشتر توجهات به...
دکتر علی امینی از سرشناس‌ترین چهره‌های تاریخ سلطنت پهلوی است که نام او به ویژه با دوران پر هیاهوی یک سال و دو ماه صدارتش و آغاز رفورمهای آمریکایی در ساختار اقتصادی و فرهنگی ایران در دهه 1340 گره خورده است . امینی در دیماه 1334 به دلیل اعتمادی که آمریکا به او داشت به عنوان سفیر ایران عازم واشنگتن شد و تا پایان اسفند 1336 این سمت را عهده‌دار بود . در طول این مدت شاه به وی بدبین شده بود و او را کاندید...
اردیبهشت سال 1357 در حالی آغاز شد که پرچم هیأتها در مساجد، حسینیهها و تکایا به مناسبت «ایام فاطمیه» در اهتزاز بود و برخی سخنرانان، متأثر از حوادث فروردینماه ایران، به خصوص جنایاتی که در شهرهای یزد، اهواز و جهرم صورت گرفت و تعدادی از مردم به شهادت رسیدند، علیه رژیم سلطنتی شاه سخن راندند. گزارشهای منابع نفوذی ساواک از این هیأتها در تهران قابل توجه است. تلاشهای اصلی روحانیان و مردم در این ماه...
روز 4 بهمن 1371 روزنامه ها به نقل از نورالدین کیانوری دبیر اول حزب منحله توده نوشتند «حزب توده اشتباهات بزرگی را مرتکب شده است ولی برخی اشتباهات، اصلاً از ما نبود بلکه سیاست‌هایی بود که شوروی به ما تحمیل می‌کرد.» فعالیت حزب توده را در نظام جمهوری اسلامی ایران می‌توان به چهار دوره تقسیم کرد: 1 - دوره انتقال: که نخستین ماههای پس از پیروزی انقلاب را دربرمی‌گیرد و طی آن، رهبری حزب...
روز سوم بهمن 1294 خورشیدی اولین شماره نشریه « کاوه » به همت و مدیریت حسن تقی زاده و به زبان فارسی در برلین آلمان منتشر شد . این مجله از جمله مهم‌ترین منابع پیرامون باستان‌گرایی در ایران به شمار می‌آمد. انتشار نشریه کاوه را نتیجه سرخوردگی نویسندگان و روشنفکران عصر مشروطه از تحقق شعارهای نهضت مشروطیت قلمداد کرده اند . کاوه در شرایطی منتشر شد که از یکسو بحرانهای عظیم سیاسی و اجتماعی و...
بهار سال 1357 در حالی آغاز شد که رویدادهای نیمه دوم سال 56، کشور ایران را به باور تازه ای از مبارزه علیه رژیم دیرپای شاهنشاهی رسانده بود. نطفه این باور با واکنشهایی که مردم در برپایی مراسم گرامیداشت آیت الله سیدمصطفی خمینی نشان دادند بسته شد؛ چند روز بعد در 19 دی ماهِ شهر قم ماهیت و جوهره خود را نشان داد و سپس در 29 بهمن تبریز، بالای برومند خویش را به رخ کشید. با شروع سال 1357 رسانه های خارجی از تکرار اخباری...
با پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی بار دیگر مساجد هویت و منزلت خود را نسبت به زمان حاکمیت پهلوی باز یافتند و از آغاز نهضت به عنوان سنگری شکست ناپذیر میعادگاه مومنین و خداجویان قرار گرفتند. نگاهی اجمالی به جایگاه مسجد از دیدگاه امام خمینی(س) مسجد از نخستین نهادهایی است که درصدر اسلام و به هنگام هجرت نبی گرامی اسلام حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی(ص) از مکه به مدینه شکل گرفت. شکلگیری...
روز اول بهمن ۱۳۱۹ آیتالله شیخ عباس قمی از علما و محدثان عصر حاضر و صاحب «مفاتیح‌الجنان» دار فانی را وداع گفت. حاج شیخ عباس قمی از علما، مورخان و محدثان عصر حاضر محسوب می‌شود. او در قم متولد شد و تحصیلات ابتدایی را در آن شهر فرا گرفت. سپس در1316ق. به نجف رفت و از محضر درس حاج میرزا حسین نوری محدث بهره فراوان برد. در 1320 ق. پس از وفات استاد خود به قم بازگشت. آنگاه از قم به مشهد رفت و از آنجا مجدداً...
پروفسور «حامد الگار» استاد دانشگاه برکلی در دانشگاه اصفهان سخنرانی کرد. وی در این سخنرانی به تشریح پیامدهای انقلاب پرداخت و گفت: انقلاب ایران می‌تواند به تمام کشورهای جهان بهره برساند در صورتی که ایرانیان آن را تا پیروزی کامل دنبال کنند... در کشورهای خارجی آنطور که باید درک درستی از واقعیتهای ایران وجود ندارد و این بدان جهت است که کشورهای استعمارگر نمی گذارند اصول کلی چنین جنبش...
در سال 1356 چنگال بحرانی تازه، گریبان سلطنت پهلوی را گرفت؛ چنان که پیآمدهای آن پایان عمر رژیم را حتمی کرد. و آن بحرانی بود که با شهادت آیتالله سیدمصطفی خمینی آغاز شد. ایشان در واپسین ساعات روز 30/7/56 در منزل خود در شهر نجف اشرف، به شیوهای نامعلوم به شهادت رسید. شهید مصطفی خمینی از بدو شروع نهضت اسلامی همراه حضرت امام خمینی بود. ایشان اول بار در سال 1342 و پس از شروع نهضت دستگیر شد و پس از مدتی حبس، به...
در ده روز منتهی به پایان آبان، دولت نظامی ارتشبد ازهاری که به تازگی جای دولت شریف امامی را گرفته بود، همه توان خود را صرف جلوگیری از تظاهرات و اعتصابات کرد، اما موفقیتی به دست نیاورد. با وجود حکومت نظامی در شهرهای بزرگ و استقرار واحدهای نظامی، گارد شهربانی و نیروهای ژاندارمری در دیگر شهرها و شهرستانها، تظاهرات مردمی علیه حکومت شاه همچنان ادامه یافت؛ و این در حالی بود که هر روز پیکرهای مردان و...
