مقالات
انقلاب اسلامی ایران یکی از موضوعات زنده پژوهشی در زمینه تاریخ معاصر است و به تبع آن، قیام 15 خرداد 1342 که نقطه آغاز این حرکت است، در خور تحقیق و ارزیابی است. پژوهش زیر تلاشی است برای شناسایی منابعی که به قیام 15 خرداد پرداخته‌اند. مرکز اسناد انقلاب اسلامی در 1375 کتابشناسی پانزده خرداد را منتشر کرد. قریب یک دهه بعد در ۱۳۸۴ مقاله ای تکمیلی در فصلنامه مطالعات تاریخی منتشر شد که منابع...
قوام السلطنه از جمله سیاستمدارانی است که نام و سرنوشت او به دوران پهلوی اول ودوم گره خورده است. او 5 بار نخست وزیر شد؛ اگرچه کابینه‌های وی غالباً عمر کوتاهی داشتند، امّا خطی که قوام در مدیریت سیاسی جامعه ایران ازاولین سال قرن جاری هجری دنبال کرد، مهمترین بستر را برای نفوذ امریکا در اقتصاد و سیاست و فرهنگ جامعه ایرانی باز کرد. شاید بتوان گفت در میان رجال عصر پهلوی قوام نخستین سیاستمدار ایرانی...
روز چهارشنبه 15 خرداد 1342،برابر با 12 محرم 1383،حوادثی در تهران و چند شهر دیـگر کشور پدید آمد که از یک سو نقطه تلاقی جریانها و حرکتهای چند ساله اخـیر به شمار می‌آید و از سـوی دیـگر نقطه عطفی برای انقلاب اسلامی که در بهمن 1357 به پیروزی رسید. درباره این روز و قیام پانزده خرداد مقاله‌ها و کتابهای متعددی به چاپ رسیده، پیش‌زمینه‌ها،چگونگی شکل‌گیری و علل و عوامل آن به بحث و...
هرچند تنوع قومی و فرهنگی برای کشوری مانند ایران می‌تواند فرصت‌های مناسبی برای توسعۀ کشور فراهم کند، درعین‌حال می‌تواند یکی از بسترهای مهم ناامنی و تهدیدات امنیتی به‌شمار رود؛ به‌ویژه اینکه جغرافیای سیاسی قومیت‌های ایرانی مانند مرزنشینی اکثر اقلیت‌های نژادی و مذهبی، و شکاف‌های فرهنگی میان آنها می‌تواند سبب طمع‌ورزی و تحریک کشورهای استعمارگر و حضور فتنه‌انگیز...
رئیس مرکز مطالعات راهبردی نیروهای مسلح با بیان اینکه خیلی از کسانی که در خرمشهر شهید شدند عرب بودند بطوریکه صدام به هیچ وجه تصور نمی‌کرد که این افراد در مقابلش بایستند، گفت: کمک اعراب خرمشهر به صدام برای تصرف شهرشان دروغ محض است. دریابان علی شمخانی وزیر اسبق دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، در خصوص سهم ارتش و سپاه در جنگ تحمیلی بویژه در عملیات آزادسازی خرمشهر اظهار داشت: ارتش در کتابهای...
اگرچه در حوزه مطالعات تاریخی، بویژه تاریخ معاصر ایران، خلاء وجود اسناد، یکی از نخستین علل استنکاف تاریخ‌نگاران از روی آوری به آن است; اما خسّت مراکز اسنادی و صاحبان اسناد خصوصی و نداشتن بایگانیهای مجهز و رایانه‌ای برای استفاده از اسناد در داخل کشور، از دیگر دلایل این روی‌گردانی است. با اینکه به تازگی از شدت فقر سندی در کشور کاسته شده و میزان دسترس به آن و انتشار اسناد توسط مراکز...
درباره قیام 15 خرداد 1342، نکته‌ای که بدواً باید متذکر شوم، ناآشنایی و بی‌اطلاعی عجیب مسئولین اطلاعاتی و امنیتی کشور و شخص محمدرضا از حرکتهای مردمی بود. در آن زمان، محمدرضا مسئله روحانیت را جدی نمی‌گرفت و خطر تیمور بختیار را برای سلطنت خود بیش از مردم می‌دانست.در آن زمان محمدرضا به دستور کندی طرح «انقلاب سفید» را عملی می‌ساخت و لذا یک قالب تبلیغاتی مشخص یافته بود و هر...
پس از کودتای سوم اسقند 1299 و اندکی پس از رضاخان سیدضیاء نیز اعلامیه‌ای را منتشر ساخت. کالدول در این باره می‌نویسد: «مفتخرم به ضمیمه این مراسله ترجمه اعلامیه‌ای را که رئیس‌الوزرای جدید، سیدضیاءالدین به تاریخ 26 فوریه 1921 منتشر کرده است، برای شما ارسال کنم. چند روز پیش وی متصدی امور مردم ایران گردید و برای اداره امور دولتی از جانب شاه اختیار تام و کامل دریافت کرد؛ همچنین سفارت بریتانیا...
آنچه در روزهای چهاردهم تا هفدهم خرداد 1354 در قم گذشت عصر روز 15 خرداد 1354، طلاب حوزه عـلمیه قـم بـه مناسبت سالگرد قیام خونین خرداد 1342 در مجلس یادبودی شرکت کردند که در مدرسه فیضیه تشکیل شده بـود.این مجلس، مبدل به تظاهرات گردید و شعارهایی چون:«درود بر خمینی»،«خمینی،خدانگهدار تـو/ بمیرد،بمیرد دشمن خـوانخوار تـو»در فضای مدرسه طنین افکند.مأموران ساواک و...
: سازمان اطلاعات و امنیت کشور موسوم به ساواک در زمان محمدرضا شاه با اعمال شکنجه های وحشیانه علیه مبارزان رژیم پهلوی تلاش می کرد ضمن ایجاد رعب و وحشت در بین مخالفان شاه ، از این حربه برای اعتراف گیری از زندانیان سیاسی استفاده کند. در طول سالهای 1335 تا 1357 شیوه های مختلفی از شکنجه با استفاده از روش های آموزشی سازمان سیای آمریکا و موساد اسرائیل علیه زندانیان بی پناه اعمال گردید. بعد از پیروزی...
: از اواخـر دهـه 1340 عـملیات براندازی چریکی رو به فزونی نهاد؛ حمله مسلحانه به پاسگاه ها، کلانتری ها، بانکها و...و ایجاد جنگ شهری و تـرور نظامیان و مقامات رژیم پهلوی، ترور مستشاران نظامی امریکایی و به‌طورکل ایجاد جو و فضایی مـلتهب و ناآرام در دستور کار گـروههای مـبارز و مسلح قرار گرفت.تا آن‌زمان هریک از نهادهای امنیتی و اطلاعاتی چون اداره دوم ارتش، ساواک،...
در نخستین روزهای سال 1358 یعنی به فاصله اندکی پس از فروپاشی رژیم پهلوی و استقرار دولت موقت، در گنبد و ترکمن‌صحرا جنگی درگرفت که در یک سوی آن سازمان چریک‌های فدایی خلق قرار داشت. منطقه گنبد و ترکمن‌صحرا به واسطه برخورداری از اراضی مرغوب و حاصلخیز، همواره مورد توجه درباریان و مقامات عالی‌رتبه ارتش بود. بنابراین بهترین و بیشترین این اراضی در تملک آنان بود. خرده‌مالکان بومی، سهم اندکی از...
مبانی نظریه امنیت امنیت ملی[1] در فرهنگ علوم سیاسی به مصونیت نسبی یا مطلق یک کشور از حمله مسلحانه یا خرابکارانه سیاسی یا اقتصادی احتمالی همراه با وارد کردن ضربه کاری و مرگبار در صورت مورد حمله قرار گرفتن، تعریف شده است.[2] امنیت مورد نظر در این تعریف، امنیت نظامی ـ دفاعی است، موقعیت و وضعیتی از توانمندی دولت و ملت که می‌تواند در برابر حملات نظامی از خود صلابت به خرج دهد. این تعریف فاقد جامعیت...
ابتدای تیرماه 51 ساواک 8 دانشجو به نامهای سیدخلیل‌الله رفیعی طباطبایی، سعید اعتمادی، احمدرضا گنجی، اشرف ربیعی، احمد بیات، منشور زاهدی، داوود احمدی و علی وشاق را به خاطر ارتباط و همکاری با سازمان مجاهدین خلق بازداشت می‌کند. رفیعی طباطبایی متولد 1329، فرزند سیدمصطفی، دارای شناسنامه صادره از کاشان و دانشجوی رشته مکانیک دانشگاه آریامهر است. او که برادرش رئیس بخش تلگراف مرکز تحقیقات مخابرات...
سازمان منافقین از ابتدای استقرار در عراق، فعالیتهای نظامی و جاسوسی‌اش را متناسب با شرایط جدید تعریف کرد. از خرداد 66 و با تشکیل ارتش به اصطلاح آزادیبخش توسط سازمان، تهاجمات منافقین با عملیاتهای محدود در نوار مرزی از شمال غرب تا غرب و کم کم جنوب گسترش می‌یابد. تشکیل ارتش آزادیبخش و ورود مستقیم به مساله جنگ توسط سازمان به این خاطر بود که استراتژی قبلی خود یعنی جنگ چریکی شهری و عملیات های تروریستی...
عزت شاهی به سال 1325 در خوانسار و در خانواده‌ای مذهبی مـتولد شد.دوران کودکی وی در فقر و تنگدستی گذشت.فقری چنان عمیق که خیلی زود شانه‌های کودکی وی را بـه زیر بار مسئولیت کـشید و او را روانـه کار در کوره‌های آجرپزی و باغ‌ها و مزارع کرد. عزت که آواز دهل تهران را از دور شنیده بود،پس از پایان تحصیلات ابتدایی برای ادامه تحصیل و کار به همراه یک رفیق نیمه‌راه،پای در مسیر...
: سیدضیاءالدین طباطبایی در وقایع مهمی نظیر کودتای 1299، جنگ جهانی اول، مسائل ملی شدن نفت و ... جانبدار سیاست و منافع انگلستان در ایران بود. حتی بازگشت وی از تبعید 22 ساله نیز توسط انگلستان انجام گرفت. نفوذ کشورهای غربی در ایران زمان قاجار منجر به ایجاد طیف‌ها و لایه‌های سیاسی طرفدار آنها در سطح حاکمیت سیاسی ایران شد. این مسئله تا چند دهه بعد از اضمحلال قاجار و در در زمان پهلوی نیز ادامه...
آنچه در جلسات چریک‌های فدایی خلق می‌گذشت فصلنامه «مطالعات تاریخی» شماره ۵۷ - تابستان ۹۶ برگه‌های بازجویی از بنیانگذاران و چهره‌های شاخص سازمان چریک‌های فدایی خلق را منتشر کرد که در میان آنها چندین برگ از اعترافات بیژن جزنی هم دیده می‌شد که روز ۳۰ فروردین ۱۳۵۴ همراه با ۶ نفر دیگر از چریک‌ها به نامهای حسن ضیاظریفی، احمد جلیلی افشار، مشعوف کلانتری، عزیز سرمدی، محمد...
روز 11 مرداد 1360 ابوالحسن بنی صدر در مصاحبه ای با خبرگزاری یونایتدپرس گفت: «مجاهدین خلق که هم پیمان من هستند به همراه گروههای چریکی دیگر مقام های جمهوری اسلامی را در سراسر کشور از میان برخواهند داشت.» وی با این اظهارنظر، مسئولیت ترورها و انفجارهای داخل ایران را بر عهده گرفت. پیوند میان مجاهدین خلق و بنی‌صدر آن‌قدر نامیمون بود که نه‌تنها نتیجه‌ای دربرنداشت، بلکه حتی دیری نپایید. هم...
محمد کاظم‌پور متولد سال 1352دزفول و عکاس اداره کل روابط عمومی مجمع تشخیص مصلحت نظام است. مصاحبه با فردی که در بیشتر لحظات و موقعیت‌ها در کنار شخصیتی سیاسی و انقلابی همچون آیت‌الله هاشمی قرار گرفته و ناب‌ترین عکس‌های خبری خود، به وی اختصاص داده ، دارای جذابیت‌ها و نکات قابل تاملی است که خواندن آن خالی از لطف نیست. از آنجایی که اظهارات کاظم‌پور بسیار جالب توجه بود، این مصاحبه را به...
