مقالات
بحران حاکم بر کشور و چنگالی که با تظاهرات، راهپیماییها و اعتصابها، گریبان حکومت پهلوی را گرفته بود، ویلیام سولیوان سفیر آمریکا در ایران را واداشت که در گزارشی واقعبینانه - برخلاف گزارشهای پیشین - به وزارت امور خارجه آمریکا اعلام خطر کند و از قول شاه بنویسد که دو راه بیشتر پیش روی محمدرضا پهلوی نیست: استعفا، یا تشکیل دولت نظامی. به دنبال گزارش سولیوان در یازدهم آبان ماه جلسهای اضطراری در کاخ سفید...
روز چهارم بهمن ۱۳۵۰ به دستور محمدرضا شاه پهلوی، مجموعه ای تحت عنوان «کمیته مشترک ضد خرابکاری » در محل زندان موقت اطلاعات شهربانی تشکیل شد. تشکیل این کمیته گامی در جهت هماهنگی میان عملکرد همه ادارات و سازمان‌هایی بود که به نوعی در ایجاد امنیت مورد نظر حکومت شاه در کشور ایفای نقش می‌کردند. تا پیش از این ، ادارات شهربانی، ساواک، ضد اطلاعات ارتش و سایر مراکز اطلاعاتی رژیم پهلوی هر یک به...
در پائیز 1339، عباراتی چون «نجات آزادی»، «اتحاد برای پیشرفت» و «مرزهای نو» از جمله شعارهای تبلیغاتی دمکراتهای آمریکا در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری بود. اتحاد و آزادی واژه‌هائی بودند که رژیم شاه از آن وحشت داشت. به همین جهت در جریان مبارزات انتخاباتی آمریکا، شاه مبالغ هنگفتی از طریق اردشیر زاهدی سفیرش در واشنگتن برای کمک به پیروزی نیکسون رقیب کندی پرداخته بود. اما کندی پیروز شد و طرحی را...
پیروزی انقلاب اسلامی ایران حادثه مهم و حیرت‌انگیزی برای جهانیان بود. به طوری که تقریباً تمام نظریه‌ها و چارچوب‌های علمی غربی از تحلیل و تبیین چگونگی آن وا ماندند. مردم جهان که شاهد انقلابی به معنای واقعی «دگرگون شدن» بودند، نه تنها شورش عده‌ای برای واژگون کردن یک رژیم و ایجاد حکومتی جدید را به عینه می‌دیدند، بلکه شاهد علقه‌ها و پیوندهای شدید یک ملت به رهبری روحانی نیز بودند که...
در حالی که اکثر انقلاب‌های معاصر، سرچشمه ایدئولوژیک خود را از ناسیونالیسم، بورژوازی، کمونیسم و... می‌گرفتند، مردم ایران به رهبری امام خمینی،اسلام را به عنوان ایدئولوژی انقلابی خود برگزیدند. دلیل بروز چنین رفتاری از مردم ایران بیش از هر چیز به فرهنگ سیاسی ایرانیان باز می‌گردد. باتوجه به آنکه مهم‌ترین منبع فرهنگ سیاسی ایران، مبانی دینی و به طور خاص مذهب شیعه است و بخش عمده‌ای از رفتار سیاسی مردم...
یاسر عرفات در روز 28 بهمن 1357 در دیدار با امام خمینی(ره) ضمن سخنان خود گفت: «...آنها (موشه دایان) می‌گویند زلزله‌ای رخ داده؛ ما می‌گوییم که انفجار نور روی داده است.» عبارت "انقلاب ما انفجار نور بود" که غالباً در شعارها استفاده میشود، برگرفته از اظهارات فوق است که به اشتباه به عنوان سخن امام خمینی تلقی شده است.(1) پیروزی انقلاب اسلامی در ایران تنها یک حادثه داخلی برای تغییر یک رژیم...
تأثیر حادثه مسجد جامع کرمان در بیست وچهارم مهر، همچنان در راهپیماییها و تظاهرات آبانماه نمایان بود. هم به این دلیل، و هم به جهت شهدایی که هکر روز در شهرهای کوچک و بزرگ خونشان به زمین میریخت، وسعت مخالفتها با حکومت شاه، به نهایت خود رسید. شهرهایی چون همدان، خرم آباد، بروجرد، آمل، بابل، جیرفت، شوشتر، مشهد، خمین، گرگان، اصفهان و کاشان هر روز شاهد تظاهرات اهالی خود بودند. اما زمانی که شهر کوچکی چون...
با حضور امام خمینی در شهر پاریس، روند مبارزههای مردمی در ایران شکل دیگری گرفت، چرا که گسترش کنشهای سیاسی ایشان در پایتخت فرانسه، سخنرانیها، پیامها و رویدادهایی را رقم زد که همگی منتهی به راهبری نهضت اسلامی به سوی آن هدف بزرگ شد. ارتباط امام با مردم به آن حد رسید که اداره ایران عملاً در دستان امام خمینی قرار گرفت. در همین زمان است که رهبر انقلاب در 22 مهر، در خلال گفتوگوی خویش با خبرنگار روزنامه...
روز 21 بهمن 1304 سفیر ایران در مصر با ارسال نامهای به وزارت امور خارجه از جریده ایرانی «چهره نما» که در آن مملکت منتشر میشود انتقاد کرد و نسبت به مدیر آن گفت که این فرد تا حال هر چه گفته و کرده، مورد پرسش واقع نشده است. سفیر ایران پیشنهاد کرد مدیر «چهره نما» در مجلسی مرکب از تجار معتبر ایران محاکمه شده، در صورت اثبات نادرستی مطالبی که در جریده یاد شده چاپ میکند، متعهد شود از این پس مرتکب...
از مشخص‌ترین رویدادهای سال اول سلطنت رضاشاه، برخی اقدامات ستیزه‌جویانة داخلی در مخالفت با اقتدار وی بود. یکی از اقدامات خصمانة مربوط به روابط ایران و شوروی، شورش لهاک‌خان در اوایل بهار 1926/1305، در ایالت خراسان، در نواحی مرزی شوروی، بود. لهاک‌خان، افسر شورشی ارتش ایران ملقب به سالارجنگ، فرماندهی گروهی از نظامیان را به عهده گرفت که در وهلة اول پادگان مراوه‌تپه را، در مرز ایران و شوروی، به...
گذشته از مراتب علمی حاج آقا مجتبی که این روزها کم و بیش در رسانهها از آن سخن به میان آمده و بسیاری از مردم ایران به ویژه تهرانیها تازه متوجه شدهاند که در شهرشان چه دُرّ گرانبهایی نهفته بود و آنها از آن بیاطلاع و بالطبع بیبهره بودند، نیمنگاهی به اسناد به‌جا مانده در بایگانی دستگاه امنیتی رژیم پهلوی ما را با بخشی از فعالیتهای سیاسی این عالم ربانی که از نگاه آنان مخفی نمانده آشنا...
آیت‌الله حاج شیخ احمد ملا‌محمد‌علی مجتهد معروف به مجتهدی تهرانی فرزند محمد‌باقر در نهم مهر ماه 1302 ش برابر با دوم رجب‌المرجب 1343 ق در خانواده‌ای متدین و مذهبی در شهر تهران دیده به جهان گشود. پدرش از کسبه با تقوی و دیندار تهران بود و پدر بزرگش نیز از تجار متدین و مؤمن عصر خود بود. بعد از این دو تن اجداد ایشان همگی در کسوت روحانیت و از علماء جلیل‌القدر و از ائمه جماعات مشهور کاشان بودند. وی پس از...
محرمانه 23 ژوییه 1979- 1 مرداد 1358 از: اداره حقوقی وزارت امور خارجه –18/3462 به: سفارت آمریکا، ایران [موضوع]: نامه دولت موقت به سفارت آمریکا درباره خریدهای نظامی یادداشت وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران تعارفات خود را به سفارت ایالات متحده امریکا اظهار و با به برنامه خریدهای نظامی ایران احتراماً علاقمندی دولت موقت جمهوری اسلامی ایران را به دریافت وسائل و خدمات زیر طبق...
حسنعلی منصور از نخست وزیران عصر پهلوی در روز ششم بهمن 1343 و پنج روز پس از آنکه در مقابل مجلس شورای ملی هدف تیراندازی محمد بخارایی عضو جمعیت فدائیان اسلام قرار گرفت و به بیمارستان منتقل شد، بر اثر شدت خونریزی درگذشت . فتوای قتل منصور از جانب آیت‌اللَّه سید محمد هادی میلانی در مشهد صادر شده بود. می گویند وقتی در دادگاه از محمد بخارایی سؤال می کنند که با دو گلوله اول منصور زنده نمی ماند ولی چرا...
اسلام در تاریخ معاصر ایران نقش مهمی در صحنه سیاسی ایران داشته است. حکم تحریم استعمال تنباکو و توتون توسط میرزای شیرازی که این قرارداد بیش از 54 روز دوام نیاورد و تحت فشار علما، شاه بالاجبار قرارداد را لغو کرد و نقش بی‌بدیل روحانیت شیعه در انقلاب مشروطیت که عمل به اسلام و اجرای عدالت را خواستار بودند، خشم استبداد و استعمار را برانگیخت. بی‌تردید بدون حضور علمای شیعه، بسیج مردم جهت مقابله با...
براساس یکی از اسناد ساواک، دولت اسرائیل از تجهیز ایران به سلاحهای اتمی دفاع کرده است. به موجب این سند که مربوط به دوران نخست‌وزیری اسحاق رابین (1353 ش. تا 1356 ش.) است، «لوبرانی» سفیر رژیم صهیونیستی در تهران در اظهاراتی خواستار همکاری اتمی دولت متبوعش با ایران و مجهز کردن این کشور به سلاحهای اتمی شد. سند مزبور به شرح زیر از سوی ساواک به اطلاع شاه رسید. گزارش به شرف عرض پیشگاه مبارک ملوکانه...
اعتصاب سراسری روز شانزدهم شهریور، به ویژه در تهران، رخدادهای نیمه دوم شهریور را آغاز کرد. به دعوت روحانیان پیشرو تهران در این روز راهپیمایی بزرگی صورت گرفت. در این حرکت اجتماعی همچون راهپیمایی بزرگ عید فطر (13/6/57) مردم بار دیگر نفی سلطنت و تغییر نظام حکومتی را خواستار شدند و نیز با گل و گلاب و نقل از نظامیانی که در خیابانها مستقر بودند استقبال کردند. این شیوه از مخالفت که با دفع حکومت و جذب ارتش...
«در برابر این پرسش که آیا اشغال نظامی ایران توسط متفقین موجه بود یا خیر، هیچ پاسخ قطعی و نهایی نمی‌توان داد.»(1) عبارت فوق بخشی از خاطرات «سر ریدر بولارد» وزیرمختار انگلستان در ایران در سالهای جنگ دوم جهانی است. بولارد از طراحان عملیات اشغال ایران بوده و به تصریح برخی مورخین نقش مهمی در راضی کردن روسها به همراهی آنان در این عملیات و همزمان ساختن اقدام نظامی دو کشور علیه ایران بر عهده...
بر اساس اسناد موجود، در رژیم شاه، ارتش از جاهایی بود که حیف و میل‌ها و سوءاستفاده‌های نجومی در آن فراوان بود. البته در میان دست‌اندرکاران ارتش بودند افرادی که با سوءاستفاده سودجویان مخالفت می‌کردند و پرواضح است که مخالفتهای آنها تبعاتی چون زندان و اخراج از ارتش را نیز، در پی داشت.سرهنگ لطیف بیگلری افسر رکن 4 ستاد فرماندهی نیروی زمینی، نمونه‌ای از مخالفان بود. بیگلری پس از تحقیقات فراوان و...
روز 30 دی 1357 سیدجلال‌الدین تهرانی - رئیس شورای سلطنت - خواستار ملاقات با امام خمینی شد. امام برای این دیدار دو شرط تعیین کردند: استعفای وی از ریاست شورای سلطنت و اعلام غیرقانونی بودن شورا. تهرانی هر دو شرط را پذیرفت. «شورای سلطنت» یکی از آخرین تکیه‌گاههای شاه برای جلوگیری از فروپاشی رژیم سلطنتی پس از خروج وی از کشور بود. در آن زمان اوجگیری انقلاب اسلامی که سقوط رژیم سلطنتی را هدف قرار داده...
