مقالات
یکی از بارزترین خصایص فرهنگی فلسفه معاصر پدیده مدرنیته و به عنوان سبک تفکر مدرنیسم است. اگر به علوم، فنون و هنرهای مختلف با دیدی محققانه نگریسته شود، به راحتی می توان رد پای تفکر مدرن را در آن مشاهده کرد. لغت مدرنیسم با ریشه یونانی، نخستین بار، قرن ششم میلادی از کلمه Modo یعنی تازگی استخراج شد و در نهایت به معنای تازگی به کار رفت. لغت مدرنوس، مربوط به آثار هنرمندانی می شد که به شکلی نو و بدون توجه به...
نخستین ماه تابستان سال 1357 با چهرهای ظاهراً آرام شروع شد، اما تظاهرات مردم در دو شهر شیراز و کرمانشاه در روزهای هشتم و نهم این ماه و سپس سخنرانیهایی که در شب دوازدهم تیرماه به مناسبت مبعث حضرت رسول اکرم(ص) در مساجد شهرهای مختلف ایراد شد، نشان داد حرکت مردم علیه نظام سلطنتی از تلاطم نیفتاده است. امام خمینی در تیرماه تنها یک اعلامیه منتشر کردند که همین اعلامیه کوتاه در سرنوشت این ماه، بسیار مهم...
هنگام اعلام فضای باز سیاسی، که برخی آثار و نشانه‌های آن از اواخر سال 1355 و اوایل سال 1356 در محافل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور دیده میشد، ساواک در برابر مخالفان و منتقدان نرمش قابل اعتنایی نشان نداد. از همان آغاز، حکومت می‌دانست که با ادامه فضای باز سیاسی، مخالفان و منتقدان به تدریج کنترل اوضاع را در دست خواهند گرفت. ساواک، در این دوره به عنوان بازوی اجرایی شاه و حکومت، با در پیش گرفتن سیاست یک...
مبارزات مردمی علیه رژیم سلطنتی پهلوی در خردادماه سال 1357 همچنان ادامه یافت، اما به دلیل توصیههای مراجع تقلید در اعلامیهها، مبنی بر عدم رویارویی مردم با عوامل مسلح رژیم، دولت نتوانست همچون اردیبهشت از خود خشونت علنی نشان دهد، هر چند در این ماه نیز خون تعدادی از شهروندان به زمین ریخت و روحشان به آسمان پیوست. از اولین روزهای خرداد آنچه از افواه مردم شنیده میشد، راجع به 15 خرداد بود. بیشتر...
تأسیس مدارس آمریکایی در ایران، با آغاز فعالیت میسیون آمریکایی در این کشور همراه است. گفتگو از فعالیت فرهنگی میسیون، شاید در نگاه اول غریب بنماید؛ زیرا میسیونر مترادف با انسان والایی است که در سخت‌ترین شرایط و با امکاناتی ناچیز، سخاوتمندانه و با فداکاری تحسین برانگیز به یاری محرومان جهان می‌شتابد. در حقیقت فعالیت میسیون چه در مرحله تکوینی خود که موجدش کلیسا بود و انگیزه‌اش رساندن پیام...
ساواک مؤثرترین ابزار رژیم شاه برای ایجاد اختناق در کشور بود. این سازمان به ویژه در دورانی که نصیری ریاست آن را به عهده داشت به جای طرح نقشه‌های دقیق و اساسی برای مبارزه با خرابکاری و فعالیتهای ضدرژیم، به یک رشته اعمال خشونت‌آمیز و وحشیانه و ایجاد مزاحمت‌های بی‌مورد و نابجا برای طبقات مختلف مردم پرداخت.روش ساواک مبتنی بر ارعاب بود، بازداشتهای جمعی برای ساواک یک کار عادی به شمار می‌آمد و این تصور...
با اوج گیری مبارزات انقلابی مردم ایران، و پس از آنکه تمامی سیاستهای محمدرضا پهلوی برای آرام کردن مردم خشمگین به شکست انجامید، شاه شاپور بختیار را که از چهره های شناخته شده جبهه ملی بود، به نخست وزیری برگزید، اما این اقدام شاه هم فایده نداشت و کارنامه خاندان پهلوی چنان سیاه بود که مردم تنها به سرنگونی آن رضایت می دادند. مورخان معتقدند شکل‌گیری و گسترش نهضت اسلامی و هماهنگی قیام‌های مردمی به...
سلسله پهلوی طرح نهایی استعمار انگلستان برای تسلط جامع و کامل بر ایران بود. درست در هنگامی که روسیه، رقیب دیرین انگلیس در ایران، با وقوع انقلاب کمونیستی 1917، عرصه را به حریف وانهاد، انگلیس که تا قبل از آن درصدد بود با در اختیار گرفتن مجلس شورای ملی مطامع خویش را پیش ببرد؛ در پی سودایی جدید برای تحت الحمایگی کامل ایران برآمد و با بازیگری عواملی چون آیرون ساید و اردشیر ریپورتر، رضاخان میرپنج، افسر قلدر...
اردیبهشت سال 1357 در حالی آغاز شد که پرچم هیأتها در مساجد، حسینیهها و تکایا به مناسبت «ایام فاطمیه» در اهتزاز بود و برخی سخنرانان، متأثر از حوادث فروردینماه ایران، به خصوص جنایاتی که در شهرهای یزد، اهواز و جهرم صورت گرفت و تعدادی از مردم به شهادت رسیدند، علیه رژیم سلطنتی شاه سخن راندند. گزارشهای منابع نفوذی ساواک از این هیأتها در تهران قابل توجه است. تلاشهای اصلی روحانیان و مردم در این...
مردادماه سالمرگ شاهان سلسله پهلوی است. محمدرضا و پدرش هر دو در ماه مرداد مردند. هر دو در آفریقا و در قاهره و در مسجد زیدالرفاعی، جائی که معمولاً اجساد پادشاهان و فراعنه مصر دفن هستند به خاک سپرده شدند. پیش از این دو نفر، آخرین شاهان سلسله قاجار نیز در خارج از ایران مردند.محمدعلی شاه قاجار که در 28 دی 1285 متعاقب مرگ پدرش مظفرالدین شاه تاجگذاری کرد در کشاکش جنبش مشروطه روز هفتم مهر 1288 از طریق بندر...
یکی از مسائل مهم در تاریخ انقلاب اسلامی جریان شناسی طیف نخبگان حامی نظام سلطنت است.یکی از نخبگان سیاسی عصر پهلوی که گاهی نقش مخالف خوان و گاه در خدمت رژیم بود شاپور بختیار است. شاپور بختیار آخرین نخست وزیر رژیم شاه بود. شاپور بختیار تحصیلات دوره ابتدایی را در شهرکرد گذراند و تحصیلات متوسطه را ابتدا در اصفهان و سپس در بیروت پایتخت لبنان به پایان رساند. او مدرک دیپلم دبیرستان خود را در بیروت و از...
سرلشکر حسن پاکروان فرزند فتح‌الله پاکروان در واپسین روزهای سال 1339 به عنوان دومین رئیس ساواک جانشین سپهبد تیمور بختیار شد. پاکروان که در طرح تشکیل ساواک و تدوین نمودار سازمانی اولیه آن نقش قابل توجهی داشت و مدتها در ریاست رکن 2 ارتش خدمت کرده بود، در دوره ریاست بختیار، معاون بین‌الملل ساواک بود. گفته میشد سیاستهای خشن بختیار موجب شد تا شاه با انتخاب فردی به ظاهر نرمخو که بیشتر طرفدار سیاست...
بهار سال 1357 در حالی آغاز شد که رویدادهای نیمه دوم سال 56، کشور ایران را به باور تازهای از مبارزه علیه رژیم دیرپای شاهنشاهی رسانده بود. نطفه این باور با واکنشهایی که مردم در برپایی مراسم گرامیداشت آیتالله سیدمصطفی خمینی نشان دادند بسته شد؛ چند روز بعد در 19 دیماهِ شهر قم ماهیت و جوهره خود را نشان داد و سپس در 29 بهمن تبریز، بالای برومند خویش را به رخ کشید. با شروع سال 1357 رسانههای خارجی از تکرار...
پس از انقلاب اکتبر 1917 در روسیه تزاری و از بین رفتن سلسله رومانوف‌ها و اعدام خانوادة سلطنتی و تشکیل دولت اتحاد جماهیر شوروی در آن کشور، دولت جدید به ریاست لنین به تبلیغ مرام اشتراکی (کمونیستی) پرداخت و بعضی از افراد کشورهای همسایة روسیه را تحت تأثیر مرام و مسلک خود قرار دادند، منجمله در ایران عده‌ای به بلشویک‌ها گرویدند که معروف‌ترین آنها احسان الله خان است که مردی انقلابی و دارای افکاری...
روز 18 تیر 1336 احمد وزیر زاده خداپرست کارمند سالخورده و دون‌پایة وزارت گمرکات و انحصارات پس از دریافت حکم انتظار خدمت خود کوشید سرتیپ علی‌اکبر ضرغام وزیر گمرکات و انحصارات را ملاقات و از او استدعا کند در حکم انتظار خدمت وی تجدید نظر کند. وی نتوانست در محل وزارتخانه وزیر را ببیند و به او وقت ملاقات نداد. از این رو پرس و جو کنان به در خانة او رفت. وقتی ضرغام ساعت چهار بعد از ظهر با اتومبیل وزارتی از...
شعیب بهمن«فضای باز سیاسی» اصطلاحی است که به شرائط سیاسی ایران از زمستان 1355 تا سقوط رژیم شاهنشاهی اطلاق شده است. این دوره که با پیروزی جیمی کارتر و شکست جمهوری‌خواهان در جریان انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا آغاز شده بود، در نهایت به واسطه شرایطی که بوجود آورد، به روند سقوط محمدرضا پهلوی کمک فراوانی نمود.آغاز به کار کارتر در دی ماه 1355 مقارن با اهمیت یافتن مسائلی چون حقوق بشر و عدم فروش...
سومین عامل شتابزای انقلاب اسلامی در سال 1356، قیام مردم تبریز در 29 بهمن ماه 1356 بود. این حادثه در چهلمین روز شهادت تعدادی از طلاب و مردم قم صورت گرفت و نشان داد که آحاد مردم خواستار ادامه نهضت هستند و فرصتها را برای بروز این خواست از کف نخواهند داد. شرح کوتاه ماجرای آن روز از قرار تجمع در مسجد قزللی (میرزایوسف مجتهدی) شروع شد. قرار گردهمآیی مردم ساعت 10 صبح بود. زمان این قرار در...
همزمان با اوجگیری نهضت اسلامی و در 22 دی 1357 امام(ره) طی پیامی خطاب به مردم ایران اعلام داشتند : بسم اللَّه الرحمن الرحیم سلام و تحیت بر ملت قهرمان و شریف ایران! سلام بر شهداى راه حق! اکنون که روز پیروزى ملت شجاع نزدیک مىشود، اکنون که خونهاى پاک عزیزان بیگناهى که براى دفاع از حق و حقیقت به دست جلادان خونآشام شاه بر زمین ریخته شده است بارور مىگردد، لازم مىدانم مراتب ذیل را به...
یکی از مأموریت‌های مهم سازمان‌های اطلاعاتی، به دست آوردن اخبار و اطلاعات درباره گروه‌هایی است که به هر دلیل در حوزه مأموریت آنها دست به فعالیت می‌زنند، سازمان‌های اطلاعاتی برای ایفای هرچه بهتر نقش خود، همواره می‌کوشند تا هرگونه اخبار واطلاعاتی را درباره افراد، احزاب وگروه‌های سیاسی موضوع مأموریت خویش، جمع‌آوری کنند. هرچه این اخبار واطلاعات دقیق‌تر وصحیح‌تر باشد سازمان‌های اطلاعاتی را...
سلطه روز افزون یهودیان و دست‌پروردگان آنها بر ایران شاهنشاهی ـ که روابط عمیق سران پهلوی با رژیم صهیونیستی، از آن حکایت می‌کرد، یکی از انگیزه‌های قیام امام خمینی در برابر حاکمیت پهلوی بود. در دیدگاه امام، شاه از کارگزاران صهیونیستها بود که مأموریت داشت تا زمینه‌های گسترش نفوذ آنها را در کشورهای اسلامی فراهم سازد.«... این جانب کراراً خطر اسرائیل و عمال آن را ـ که در رأس آنها، شاه ایران است ـ گوشزد...
