مقالات
80 سال پیش در مهرماه 1320 هسته مرکزی حزب توده در تهران با مرام مارکسیسم لنینیسم و بر پایه دنباله‌روی و دفاع بی قید و شرط از سیاست دولت شوروی شکل گرفت. مقاله زیر چگونگی شکل‌گیری و عملکرد حزب توده در ایران را مورد بررسی و کالبدشکافی قرار داده است: فعالیت احزاب با جنبش مشروطیت و تشکیل مجلس شورای ملی آغاز شد و اشخاص با دیدگاه‌های خاصی به تشکیل حزب دست زدند. از جمله این احزاب باید به حزب...
در نهضت های ضد استعماری و ضد استبدادی ، چندین عنصر همچون روحانیت، مردم و روشنفکران نقش آفریدند. اما در این میان، سهم روحانیون، بیش از سایرین در «تکوین و راه اندازى» و «هدایت و رهبرى» نهضت ها،مشاهده می شود.چون علما بدلیل نفوذ معنوی که در میان مردم داشتند .به طور کلى موضع صریح و تند از خود نشان می دادند و بیش از دیگران درد ملت را می دانستند و بدنبال راه چاره و درمان درد بودند....
در دوران ملی شدن نفت آیت‌الله کاشانی نقطه وحدت جهان اسلام شناخته شده بود. برای این که وضع این روحانی برجسته را در آن روزهای پرجنجال ملاحظه نماییم به مصاحبه مدیر خبرگزاری «پ، ان، پ» و معرفی که وی از آیت‌الله کاشانی دارد می‌پردازیم. وی در ابتدای این مصاحبه که در مهر 1330 برگزار شده است می‌نویسد: مردی که امروز مظهر وحدت و الهام‌دهنده مسلمین ایران و جهان است یک روحانی ساده و خوش‌دل و خوش‌منظر...
روز 8 مهر 1369 آیت‌الله سیدصادق لواسانی به رحمت ایزدی پیوست. به اینمناسبت یکی از فراز های زندگانی ایشان یعنی شیوه جمع آوری وجوه شرعیه برای امام خمینی (ره)را مورد بررسی قرار داده ایم. در اختیار داشتن وجوهات شرعیه یکی از علل استقلال نهاد مذهب و روحانیت در طول چهارده قرن گذشته بوده است.از این روی در بسیاری از مقاطع تاریخی حکام و سلاطینی که ازقدرت علما در وحشت بودند می کوشیدند تا در کنار مقابله با قدرت...
پیشینه‌ی خانوادگی آیت‌الله لواسانی خاندان آیت‌الله لواسانی از علماء، فقها و بزرگان دین و معنویت در تهران بودند. بررسی و تحلیل «تبارشناسی» این خاندان در حد بضاعت و توان، نویسنده‌ی این مقاله نیست، مضافاً آن که مجله «گزارش تاریخ» مسئولیت و جایگاه خاصی دارد که باید به زندگی سیاسی و نقش عالمان مصلح در عرصه‌ی سیاست بپردازد. خصوصاً علمایی که در عصر پهلوی (1299 ـ 1357) در برابر...
روز اول مهر 1351 دولت امیرعباس هویدا رسماً خاتمه «اصلاحات ارضی» را اعلام کرد تا مردم از سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی دلسرد نشوند. مقاله حاضر به ریشه‌یابی موضوع «اصلاحات ارضی» و بررسی ضربات آن به اقتصاد کشور پرداخته است: در دوران کندی، والتر روستو مشاور امنیتی او، سلسله رفورم‌های اقتصادی و به ویژه طرح اصلاحات ارضی را در کشورهای امریکای جنوبی و خاورمیانه و آسیای جنوب شرقی...
ادامه بخش اول یادگار خسروداد روز عاشورا فرا رسید. مردم بار دیگر شور و هیجان تازهای یافتند. آنان دیگر دریافته بودند که عزاداری سرور آزادگان تنها در سر و سینه کوبیدن و اشک ریختن و نوحه خواندن خلاصه نمیشود و اگر میخواهند پیروان واقعی سیدالشهدا باشند، باید در مقابل ستمکاران، از در مبارزه درآیند. پس بار دیگر، در ظهر عاشورای سال 1343، توده های مسلمان با شعارهای «ننگ بر یزید پهلوی، وارث تاج...
کشور ایران با سابقه تاریخی طولانی، در حقیقت نخستین جامعه آماری در سطح جهان بوده است که در قالب مرزهای جغرافیایی مشخص تعریف شد و از حکومت جهت اداره خود برخوردار گردید. ایران که همواره مورد توجه دوستان و دشمنان بسیاری بوده، در موقعیت برجسته ژئوپولیتیکی ارتباط شرق و غرب قرار دارد و برای حفظ خود از گزند بیگانگان که به منابع سرشار مادی و معنوی آن چشم دوخته اند نیازمند نیروهای مسلح قدرتمند و منسجم است...
دولت انگلیس در آغاز عصر پادشاهی رضاشاه پهلوی همچنان بندر باسعیدو در جزیره قشم، جزیره هنگام، جزایر سهگانه ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک و همچنین جزیره بحرین را در اشغال داشت. تأکیداتی که به دنبال کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ از طرف سران کودتا از جمله رضاخان در مورد ضرورت اخراج نظامیان بیگانه از ایران به عمل آمده بود۱ و نیز تشکیل قشون سرتاسری و نیروی دریایی، موضوع خارج کردن انگلیسها از جزایر اشغالی...
«اگر عاشورا و گرمی و شور و انفجار آن نبود، معلوم نبود چنین قیامی بدون سابقه مورد سازماندهی واقع شود. واقعه عظیم عاشورای 61 هجری تا خرداد 1342 و از آن تا قیام علنی بقیةالله (عج) در هر مقطع انقلاب‌ساز است.» (قیام عاشورا در کلام و پیام امام خمینی(ره)، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام، 1375، ص 61). : نهضتی که امام حسین(ع) در سال 61 هجری پایه گذار آن بود، در طول تاریخ هماره عامل هراس و وحشت...
گزیده‌ای از بیانات امام خمینی(ره) در مورد چگونگی به سلطنت رسیدن محمدرضا پهلوی «...خودش[=محمدرضا پهلوی] گفت که مرا، مرا نصب کردند؛ خود متفقین آمدند در اینجا -در یکی از نطقهایش گفت[که]- متفقین آمدند در ایران و صلاحْ این دیدند که من باشم، که خاندان کذا باشد. خدا لعنتشان کند با این صلاحشان. کسی که دست‌نشانده دیگران است خدمت باید بکند؛ نمی‌تواند نکند...»(امام خمینی(ره)؛ ۱ تیر ۱۳۵۰) ***...
تاریخ جدید بوشهر، با پادشاهی نادرشاه افشار (۱۷۴۷-۱۷۳۶م/۱۱۶۰-۱۱۴۹ه . ق) آغاز میشود. سیاست دریایی نادر در مبارزه با عثمانیها و گسترش قلمرو دریایی در خلیج فارس موجب توجه به این بندر و توسعة آن گردید. بوشهر، در طول سلطنت کریمخان زند (۱۷۷۹-۱۷۵۷م/ ۱۱۹۳-۱۱۷۱ه ق) بر بندرعباس و بندر ریگ، دو رقیب عمده خویش، برتری یافت و تا پایان قرن هجدهم با تصرف بصره توسط قوای زندیه، بندر اصلی و عمده سراسر خلیجفارس...
صادق قطب زاده از اسناد بدست امده از لانه جاسوسی امریکا در کتاب دوم صادق قطب زاده ـ 1 سفارت ایالات متحده آمریکا تهران ـ ایران12 ژانویه 1978 (22 دى 1356) ادارى غیر رسمى محرمانه آقاى چارلز ناس، رئیس و آقاى میلز گرین وزارت امور خارجه واشنگتن دى. سى چارلى و میلز عزیز، با دانستن این مطلب که تعطیلات، همراه با دیدار پرزیدنت مانع کارهایم شده، امیدوارم که برایتان اشکالى نداشته...
موقعیت جغرافیایی ایران در طول تاریخ و از جمله در قرن بیستم همواره یکی از انگیزه های پیدایش و گسترش نظام سلطه جهانی و همچنین منبع نگرانی جدی در منطقه بوده است. کشف منابع عظیم نفتی نیز در اوایل قرن بیستم به این موقعیت حساس دامن زد و قدرتهای بزرگ سلطهگر جهانی را بر آن داشت تا با اتخاذ سیاستهای همکاری جویانه یا رقابت جویانه به تاراج سرزمین ایران و دارایی های آن اقدام نمایند. رقابت انگلیس و...
در پایان قرن هجدهم رقابت‌های سیاسی و اقتصادی بریتانیا با فرانسه و هلند به پیروزی انگلستان انجامید. از آن پس انگلستان حوزة نفوذ خود را در شرق تنگة سوئز، یعنی شبه‌جزیرة حجاز تا اقیانوس هند توسعه داد و تا نیمة دوم قرن نوزدهم توانست بخشی از تجارت شرق و غرب را تحت کنترل خود در آورد. اما در دهه‌های پایانی قرن نوزدهم حضور رقبای جدیدی همچون فرانسه، آلمان و روسیه به خلیجفارس آغاز شد. این...
....انگرت(کاردار آمریکا در تهران) در 27 اکتبر 1920 می‌نویسد: «روز گذشته کابینه استعفا داد و سپهداراعظم قبول کرد که دولت جدید را تشکیل دهد ... اکنون انگلستان بر عزل کلنل استاروسلسکی پافشاری می‌کند و خواستار در دست گرفتن کنترل نیرو‌هایی است که به سختی می‌توان آن را ارتش ایران نامید... همسر این کلنل یک بارونس آلمانی است. استاروسلسکی یکی از دوستان نزدیک شاه بوده و تاکنون کسی نتوانسته که او را...
آیت اللّه علی احمدی میانجی، چهارم محرم الحرام 1345 ه . ق (1306 ش) در روستای پورسخلو دیده به جهان گشود. دوران کودکی و نوجوانی را در چنین محیط خانوادگی، که سرشار از تلاش و کوشش، صفا و صمیمیت و عبودیت و معنویت بود، سپری کرد و در دامن مادری از سلاله رسول اکرم (ص) کاملاً تربیت اسلامی یافت. وی آموزش کتاب های «نصاب الصبیان»، «گلستان سعدی»، «منشأت امیر نظام»، «ابواب الجنان»، «تاریخ...
درآمد: در ۱۲ شهریور ۱۳۲۴ ش ، فرقه دموکرات در تبریز، سه ماه پس از فرمان محرمانه دفتر سیاسی کمیته مرکزی اتحاد شوروی اعلام موجودیت نمود. این حزب در پوشش خودمختاری در عمل با کمک شوروی قصد جدا کردن آذربایجان از ایران را دداشت . جعفر پیشه‌وری رهبر فرقه دموکرات در چنین روزی با انتشار بیانیه‌ای ۱۲ ماده‌ای به زبان‌های ترکی و فارسی به همراهی چندین فعال سیاسی آذربایجانی تشکیل فرقه دموکرات...
سیروس غنی در زیر تصویر لورن که میان صفحات 384 و 385 کتاب خود گنجانیده است، این‌گونه نوشته است: «... در طول پنج سال مأموریت خود به سیاست دیرین لندن در ایران شک آورد و از تضعیف حکومت مقتدر مرکزی سر باز زد». او این سخن را با عبارات و تعابیر دیگری در چند جای دیگر کتاب خود نیز آورده است. از مجموعة مباحث مطرح شده در کتاب و دیدگاه حاکم بر آن، این‌گونه به نظر می‌رسد که نویسندة آن بر این باور است که...
....سخنرانی لرد کرزن در جریان مذاکرات پارلمانی در مجلس لردها» ایراد شد. بخشی از این سخنرانی از این قرار است: «نزدیک به سی سال است که با مسائل سیاسی ایران مستقیماً در ارتباط هستم و هر زمان که استقلال و تمامیت ارضی این کشور زیر سؤال رفته است، طول آن مدت همواره مورد اعتماد تمام وزرا و دولتمردان ایرانی بود. (لردها: صحیح است، صحیح است.)... لازم نیست که یادآوری کنم تنها ظرف شش ماه گذشته کابینه...
