شورای سلطنت ، تلاشی بیهوده برای حفظ سلطنت پایان یافته  وقتی تصمیم شاه برای خروج از کشور  حتمی‌شد، به پیشنهاد شاه و با موافقت نخست وزیر- شاپور بختیار- بنا بر این شد تا در غیاب شاه، امور حکومتی‌ی مربوط به وی از جمله عزل و نصب‌ها و … بر عهده‌ی شورای عالی سلطنتی قرارگیرد. موضوع تشکیل شورای سلطنت، با عجز شاه در ماندن در کشور و  خروج اجباری از ایران جهت اداره امور کشور موردتوجه جدی درباریان پهلوی قرار گرفت. از دوره نخست وزیری شریف امامی...

تاریخچه احداث کارخانه ذوب آهن در ایران به کارگیری آهن در تمامی مصنوعات دست بشر و استفاده از آن در کاربردهای صنعتی و ساختمانی از نیازهای اولیه در صنایع زیر بنائی محسوب می گردد و به این دلیل آرزوی دیرینه ملت ایران در دستیابی به فنون آهن ریزی با آثار مکشوفه در تپه های حسن لو و سیالک حکایت از تولید آهن در ایران به 1000 سال قبل از میلاد دارد. دغدغه صنعتی شدن ایران از اواسط دوره ناصری به یکی از اهداف اصلی برخی از روشنفکران ایرانی مبدل شد....

تلاش آخرین رئیس ساواک برای جلوگیری از انحلال این سازمان روز 21 دی 1357 و متعاقب طرح دیدگاه‌هایی درباره انحلال ساواک در برنامه‌‌هاى دولت شاپور بختیار، و درج مطالبى در مطبوعات درباره انحلال این سازمان، سپهبد ناصر مقدم، آخرین رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور، با صدور بخشنامه‌‌اى با طبقه‌‌بندى«خیلى محرمانه» خطاب به رؤساى ساواک در تمامى ادارات و سازمان‌هاى ساواک در استانها و شهرستانها نوشت:  «لازم است موضوع براى فرد فرد...

گزارشی از دوران طلبگی آیت الله خامنه ای در قم  اگرچه آیت الله خامنه ای درس طلبگی را در مشهد آغاز کردند و بخش عمده تحصیل و تدریس ایشان در مشهد بود، اما دوران تحصیل ایشان در قم از مهم ترین دوران طلبگی و علمی ایشان به شمار می رود. حضور در درس آیات عظامی همچون بروجردی و حائری و امام و نیز پیوستن ایشان به نهضت امام خمینی، محصول همین دوره از زندگی رهبر انقلاب است. ایشان خود در خاطراتشان درباره چگونگی عزیمت به قم می گویند: «در سال 36 به سفر عتبات مشرف...

روایتی خواندنی از سعه‌صدر آیت‌الله خامنه‌ای در نحوه برخورد با یک کمونیست‌  زندانیان سیاسی کمیته مشترک ضد خرابکاری، بر مبنای اصول تعیین شده‌ای هم سلول نمی‌شدند، اما مسئولان زندان گاه برای ایذاء، تحقیر و یا یک دست نشدن زندانی‌های هم‌فکر در یک سلول، در هم‌سلول شدن زندانیان رنگارنگ تعمد داشتند. شاید بر اساس همین نیت‌ها بود که آقای خامنه‌ای تجربه زندانی بودن با دو کمونیست را در یک سلول به دست آورد. نخستین آنها جوانی بود که وقتی وارد سلول شد، چهار نفر شدند....

قیام 19 دی قم، اهمیت، چرایی، آثار و نتایج آن پیش زمینه ها و شرایط جامعه و حکومت به هنگام وقوع قیام 19 دی در سالهای دهه 1350 کسی تصور نمی‌کرد که حکومت سلطنتی محمد رضا شاه پهلوی با پایه‌های محکم و اقتدار همه جانبه و درآمدهای سرشار و موقعیت برتر در منطقه و همچنین آسودگی خاطر از گزند نیروهای مخالف به دلیل سرکوب شدن آنها و ایجاد اختناق و فضای رعب و وحشت، دستخوش تغییر و تحول و انقلاب گردد. هرگونه ادعایی مبنی بر سقوط و براندازی رژیم توسط نیروهای...

روایتی از «قیام 19 دی»  انتشار مقاله‌ توهین‌آمیز در روزنامه اطلاعات قبل از هر جا با واکنش خشم‌آلود مردم قم روبه‌رو شد. با وجود اینکه هنوز روزنامه به قم نرسیده بود، ولی خبر آن در قم پخش شده بود. به همین خاطر عصر شنبه، 17 دی ماه 56 که کامیون حامل روزنامه وارد شهر قم شد، عده‌ کثیری از مردم بدان هجوم بردند و در لحظه‌ای روزنامه‌ها را به آتش کشیدند.  ساواک در گزارشی وقایع این روز را چنین شرح داد: «در تظاهرات...

زمینه‌های قیام 19 دی  سفر جیمی کارتر، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا، به ایران نزدیک بود. محمدرضا پهلوی برای استقبال از کارتر پیام‌های ریز و درشتی فرستاد. به دستور او 21 زندانی سیاسی در سالروز جهانی اعلامیه حقوق بشر آزاد شدند. در همان روز، 20 آذر 1356، شاه در پیامی ابراز داشت که ایران سهم خود را در اجرای اعلامیه حقوق بشر به انجام رسانده است. پیام درشت او، محاکمه و اعدام سرلشکر احمد مقربی، جاسوس اتحاد جماهیر شوروی، شش...

نقدِ همدلانه و تحلیل‌های ناصواب نویسنده در جمع بندی کتاب تأکید می‌کند که برای انتخاب هر کلمه کتابش، دقت و وسواس به خرج داده است. لذا با قاطعیت می‌توان گفت نویسنده با اینکه می‌توانست در توصیف سازمان و جزئیاتش،از کلماتی بدون بار ارزشی و عاطفی استفاده کند، با ادبیات سازمان سخن گفته است.

«احمد رشیدی مطلق» شخص شاه بود!   احمد احرار متولد ۱۳۱۳ کار مطبوعاتی را از سال ۱۳۳۲ به عنوان خبرنگار پارلمانی روزنامه اطلاعات آغاز کرد و با توجه به حضور متمادی در مجلس، خاطرات جالب ‌توجهی از نمایندگان مجلس و نحوه تصویب برخی از مصوبات دارد. او که در سال‌های بعد سردبیری روزنامه اطلاعات و همچنین مجله معروف «اطلاعات جوانان» را بر عهده گرفت، در مطبوعات دهه پنجاه خورشیدی کشور حضوری شاخص داشت، به گونه‌ای که در کنار...

تقدیم کردن بحرین، ننگین تر از ترکمنچای روز 14 دی 1348 محمدرضا پهلوی در یک کنفرانس مطبوعاتی در دهلی‌نو اعلام کرد «اگر اهالی بحرین نمی‌خواهند به کشور من ملحق شوند، ایران ادعاهای ارضی خود را در مورد این مجمع الجزایر پس می‌گیرد و خواسته اهالی بحرین را اگر از نظر بین‌المللی مورد قبول قرار بگیرد، می‌پذیرد.» این اظهارنظر مقدمه هدیه دادن «استان چهاردهم ایران» به اعراب بود! خیانتی که بالاتر از آن نمی‌توان یافت. چند ماه پس...

ماموریت هایزر به روایت خودش  روز 14 دی 1357 ژنرال «رابرت هایزر» معاون فرمانده نیروهای ارتش آمریکا در اروپا، در حالی که در قسمت بارِ هواپیما مخفی شده بود، وارد تهران شد. برژینسکی هدف از مأموریت هایزر در ایران را طراحی یک کودتای نظامی در صورت شکست دولت بختیار اعلام کرد. این سفر در آخرین روزهای حیات سیاسی محمدرضای مخلوع انجام شد. هدف آن بود تا به کمک ارتشیان ضمن حمایت از دولت غیرقانونی بختیار انجام کودتای نظامی را نیز...

نگاهی به نقش چماقداران در مقابله با انقلاب اسلامی روز 12 دی 1357 ارتشبد غلامعلی اویسی فرماندار نظامی تهران و حومه طی دستورالعملی کتبی خواستار استفاده از چماقداران داوطلب برای سرکوب مردم شد. به راستی چماقداران چه کسانی بودند و چه نقشی در انقلاب اسلامی داشتند؟ مقاله حاضر به این سئوال پاسخ می‌دهد. ***  از جمله پدیده‌های اجتماعی که در تاریخ معاصر ایران به‌ ویژه در دوران پهلوی به ایفای نقش پرداختند لُمپَن‌ها بودند. این گروه در سپهر سیاست...

برگی از پرونده انقلاب / قیام خونین مردم مشهد در روزهای 9 و 10 دی 1357 طی روزهای 9 و 10 دی 1357، مردم متدین مشهد مقدس، حتی بر اساس گزارش منابع حکومتی، بیش از 300 شهید را تقدیم انقلاب اسلامی کردند.  روز شنبه 9 دی 1357 به مناسبت سالگرد قمری قیام خونین مردم قم، ( 29 محرم 1398/19 دی 1356 ) ایران اسلامی در عزای عمومی بسر می‌برد. امام خمینی در پیامی به ملت ایران این روز را عزای عمومی اعلام کرده بودند: «... پس از آن که شاه خود را رفتنی دانست، دست جنایتکار خود را از آستین درآورد و کشتارهای...

برگی از پرونده انقلاب؛ پیوستن ارتش به مردم روز 10 دی 1357 ارتشبد عباس قره‌باغی، رئیس ستاد مشترک ارتش ایران اعلام کرد شکست دولت نظامی ارتشبد ازهاری، باعث فرار روزافزون پرسنل نیروهای مسلح شده است. این در حالی است که تاثیر پیام‌های امام خمینی در روند پیوستن ارتشیان به دامان انقلاب، تاکنون برای هیچ‌یک از مورخان و نویسندگان داخلی و خارجی قابل انکار نبوده است. ***  پس از اوج‌گیری دامنه انقلاب اسلامی در سال 1357 و بازگشت امام خمینی به...

«ثقه الاسلام تبریزی» شهید عاشورا روز 10 دی 1290 میرزاعلی‌آقا ثقه‌الاسلام تبریزی، روحانی مبارز همراه با 7 نفر از مجاهدین نامدار تبریز توسط قزاق‌های روس به دار آویخته شد..  میرزا علی آقا یکی از روحانیان مشهور دوره مشروطه  فرزند میرزا موسی بن میرزا محمد شفیع است که در هفتم رجب سال 1277 هجری قمری در تبریز دیده به جهان گشود و در 53 سالگی و در عاشورای سال 1330 هجری قمری توسط قشون روس در تبریز به شهادت رسید. گرچه ثقه الاسلام در تبریز...

دو روی یک سکه وقتی تاریخچه روابط آمریکایی‌ها با ایران را حداقل طی 80 سالی که از آغاز حکومت پهلوی دوم می‌گذرد، مورد بررسی قرار می‌دهیم، - چه در مقطعی که دوست و متحد حکومت ایران بودند (۱۳۲۰ تا ۱۳۵۷) و چه مقطعی که رفتارشان با دولت و ملت ایران خصمانه بوده (۱۳۵7 تا 1400) - یک نکته اساسی را برجسته و قابل تامل می‌یابیم و آن اینکه به هیچ روی نمی‌توان گفت که در این 80 سال کدام یک از دو حزب سیاسی حاکم بر آمریکا بیشتر از...

انتخاب بختیار؛ سازش شاه با ملی‌گراها  روز 8 دی 1357 شاپور بختیار در دیدار با کادر رهبری جبهه ملی ضمن اعلام پذیرش فرمان شاه برای عهده‌داری منصب نخست‌وزیری، در برابر مخالفت اعضا گفت: «من تصمیم خودم را گرفته‌ام و کاری است که می‌کنم و شما هم هر کاری دلتان می‌خواهد انجام دهید.»  سقوط کابینه غلامرضا ازهاری در ماه دی 1357، رژیم پهلوی را به ناچار وادار ساخت تا به افرادی از جبهه ملی روی آورد و اینگونه باب مراوده و گفتگو با...

شنا، بر خلاف جهت آب روز 7 دی 1357 محمدرضا پهلوی از شاپور بختیار برای پذیرش مسئولیت نخست‌وزیری دعوت به عمل آورد. اردشیر زاهدی از این دعوت به عنوان «شلیک آخرین تیر ترکش رژیم» یاد کرد. سخنگوی دربار نیز اعلام کرد روز نهم دی بختیار به عنوان نخست‌وزیر جدید معرفی می‌شود.  بختیار پس از این ملاقات طی اظهاراتی به سنگینیِ بار این مسئولیت اشاره کرد و دو نکته را مورد تاکید قرارداد: یکی قدرت خردکننده انقلاب و دیگری...

آیت‌الله غفاری، اسوه مقاومت و ایستادگی در برابر ظلم   روز 6 دی 1353 آیت‌الله حسین غفاری پس از سال‌ها مبارزه و استقامت، صبر و پایداری، و تحمل زندان و شکنجه، سرانجام در زیر شکنجه ماموران ساواک به شهادت رسید.  آیت الله حسین غفاری در سال 1335 هجری قمری مطابق با  1292هـ.ش در روستای دهخوارقان (که امروزه آذرشهر خوانده می شود) از توابع تبریز دیده به جهان گشود.[1] نام پدر وی عباس و کشاورزی بود. با سختی روی زمین کار می کرد و زندگی خود و خانواده اش را تامین می...

آیت الله سید صدرالدین صدر  آیت الله سید صدرالدین صدر، اواخر اردیبهشت 1261 ش در کاظمین دیده به جهان گشود. دوران کودکی را در سامرا گذراند و مقطع سطح حوزه را از استادان آن دیار فرا گرفت. با هجرت به کربلا و نجف از بزرگانی چون: آیت الله ملا محمدکاظم خراسانی (اخوند)، نائینی، آقا ضیاءالدین عراقی، سید اسماعیل صدر، سید محمدکاظم طباطبایی یزدی و میرزا فتح الله شریعت اصفهانی بهره مند گردید. وی در سال 1292 ش، رهسپار ایران شد و تا 1298 ش، در...

بازخوانی شروع تا پایان «اصلاحات ارضی» روز 6 دی 1340 طرح موسوم به «اصلاحات ارضی» در جلسه کابینه دکتر علی امینی به بحث گذارده شد و به تصویب رسید. این طرح در 25 همان ماه پس از انجام اصلاحاتی به امضای شاه نیز رسید و جهت اجرا به دولت ابلاغ گردید.(1) ده سال بعد در روز اول مهر 1351 خورشیدی دولت امیر عباس هویدا نخست‌وزیر در بیانیه‌ای رسماً خاتمه برنامه موسوم به «اصلاحات ارضی» را اعلام کرد. در این بیانیه تصریح شده بود که هدف از این تصمیم آن...

سرلشگر احمد مقربی   روز 4 دی 1356 سرلشکر مقربی به جرم جاسوسی برای شوروی اعدام شد. هنوز چند ماهی از پیروزی انقلاب اسلامی ایران نگذشته بود که نظام نوپدید درگیر یک پرونده جنجالی جاسوسی شد. در ششمین روز اردیبهشت‌ماه سال 1358 یکی از اعضای بلندپایه سازمان مجاهدین خلق به نام محمدرضا سعادتی به هنگام ملاقات با ولادیمیر فیسینکو، دبیر اول سفارت شوروی در تهران و عضو سازمان اطلاعاتی آن کشور، دستگیر شد. قرار بود در این ملاقات...

سرلشکر مقربی چرا اعدام شد؟ روز 4 دی 1356 سرلشکر مقربی که در دادگاه بدوی و تجدید نظر نظامی به جرم جاسوسی برای بیگانگان به اعدام محکوم شده بود تیرباران شد.  احمد مقربی فرزند حسن در سال 1300 در تهران متولد شد. پس از طی تحصیلات ابتدایی و متوسطه وارد دانشکده افسری گردید و با درجه ستوان سومی فارغ‌التحصیل شد. نامبرده همچنین دوره‌های متعددآموزش نظامی من‌جمله، دوره مقدماتی و عالی مهندسی، دوره فرماندهی و ستاد در امریکا، دوره...