بررسی اجمالی نقش انگلستان در غارت منابع ملی ایران به هنگام جنگ جهانی دوم مقدمه انگلستان از هیچ کوششی برای حفظ و حمایت از هندوستان به عنوان ستون اصلی امپراتوری استعماری خود، فروگذار نمی‌‌کرد. از آن جمله نه تنها کمربندی از کشورهای قرنطینه در اطراف هندوستان ایجاد کرده بود بلکه راههای سوق‌الجیشی مهمی را هم که به این سرزمین ختم می‌شد، تحت کنترل خویش درآورده بود. تسلط و کنترل راههای زمینی و دریایی منتهی به هندوستان می‌شد، فقط به معنی حفظ امنیت مرزهای هندوستان...

نقش انگلیس در برآمدن و تداوم سلسله پهلوی عباس سلیمی نمین (مجری کارشناس): برنامه را با دعوت از عزیزان در میزگرد آغاز می‌کنیم. آقای دکتر عبدالرضا هوشنگ مهدوی، جناب آقای مجتبی سلطانی، جناب آقای تفرشی، جناب آقای قاسم تبریزی و جناب آقای دکتر احمد نقیب‌زاده ابتدا از جناب آقای هوشنگ مهدوی خواهش می‌کنم بحث را آغاز کنند. عبدالرضا هوشنگ مهدوی: سخنرانیها خوب بود و مطالب جالبی داشت. همه ما استفاده کردیم. ولی بعضی جاها تندروی زیاد بود. یعنی...

فروش مدرسة چال به بانک استقراضى ربطى به شیخ نداشت! * طرح مسئله در منطقة بازار تهران، سمتِ غربِ امامزاده سیّد ولى و نزدیک مسجد خازن الملک، زمینى گود و مخروبه[1] قرار داشت که به صورت قطعه‌اى متروک و بى‌صاحب در آمده و «سالهاى دراز... بایر افتاده بود»[2] و طوّافها و ذغال فروشها از آن به عنوان انبار بهره مى‌گرفتند.[3] به گفتة یک شاهد عینى که «مکرّر از آنجا عبور» کرده است: زمین مزبور به مرور زمان «بر اثر عدم توجه اولیاى امور به وضع کثیفى...

بررسی ابعاد مداخله انگلیسی‌ها در امور ایران در طول جنگ جهانی دوم  مداخله انگلیسی‌ها در امور ایران پیشینه‌‌ای به درازای روابط دو کشور دارد. این مداخله دارای ابعاد و اشکال گوناگون بوده و متناسب با ضعف و قوت حکومت مرکزی و یا تمایل و مخالفت حاکمان ایران نسبت به انگلیسی‌ها، همواره در حال تغییر بوده و فراز و نشیب‌هایی را طی کرده، ولی هرگز متوقف نگردیده است. یکی از نقاط اوج مداخله انگلیسی‌ها در امور ایران در فاصله زمانی اشغال ایران در شهریور 1320 تا...

نفوذ انگلیس در جریان جنگ‌های ایران و روس دوره فتحعلی‌شاه مقدمه   ایران پس از صفویان حکومتهای گذرا و ناپایداری را تجربه کرد که به تمامی مشغول جنگهای خارجی و یا خانگی شد و هرگز فرصت ثبات و دوام نیافت. افشاریان و زندیان دوره کوتاهی از تاریخ حکومتهای ایران را به نام خود ثبت کردند که هرگز به استقرار سلسله‌ای با دوام و متمرکز نینجامید که قدرتهای محلی را کاملاً تابع خود کند و یا این تابعیت را استمرار بخشد. در این زمان، ایران کشوری بحران‌زده و نیمه ویران...

اسفندیارخان سرداراسعد اول (صمصام‏السلطنه)    ....اسفندیارخان در سال 1265ق در سرزمین بختیارى متولد شد. وى پسر حسینقلى‌خان ایلخانى ــ فرزند جعفرقلى‌خان ــ بود. جد بزرگ او معروف به حیدر کور از کدخدایان یکى از طوایف لرستان بود. ولى به دلایلى چند به سرزمین بختیارى آمده و به طایفه خدر سرخ پناهنده شده و در نزد آنها به شبانى پرداخته بود. بعد از مدتى طایفه‌اش به مکان اختفاى وى پى‌بردند و براى بازگرداندن او به طایفه تلاش کردند. لیکن حیدر که...

شیخ، اهل سازش با روسها نبود! * شیخ، آماج اتهامات   ....ماجراى فروش زمین به بانک استقراضى، تنها موردى نیست که حاجى شیخ فضل‌اللّه‌ در آن، به ارتباط و سازش با روسها متهم شده است. سناتور ملکزاده، حاج شیخ فضل‌اللّه‌ را ـ  در طول مشروطة اول و استبداد صغیر ـ به داشتن رابطه با روسها! متهم مى‌کند[1] و اساساً تواریخ مشروطه، پر از این گونه اتهامات به شیخ است: یحیى دولت آبادى، فعالیت شیخ در عصر مشروطه را ناشى از دو چیز...

اعلامیه‌ سید ضیاء و «فسخ» توافقنامه انگلیس  «کالدول» وزیر مختار آمریکا در تهران در دوره رضاشاه، دو هفته پس از کودتای رضاخان، در 20 اسفند 1299 (21 مارس 1921) طی گزارشی به وزارت خارجه کشورش راجع به یکی از اعلامیه‌های سیدضیاء الدین طباطبایی رئیس‌الوزرا نوشت:   «مفتخرم به ضمیمه این گزارش ترجمه اعلامیه‌ای را که رئیس‌الوزرای جدید، سیدضیاءالدین به تاریخ 26 فوریه 1921 منتشر کرده است، برای شما ارسال کنم. چند روز پیش وی متصدی امور...

لژهای فراماسونری در ایران و تأثیر آن بر تحولات تاریخ معاصر ایران مقدمه هم‌زمان با دوران رشد و شکوفایی دانش و آگاهی و نوآوری و نوگرایی در غرب، پدیده‌ای دیگر در سراسر جهان خودنمایی کرد که «استعمار غرب» نام گفت. مورخی در این باره می‌نویسد: «جهان غرب دگرگونیهایی یافت و جنبشهای بزرگ علمی، فکری، فرهنگی و مذهبی رنسانس و رفورماسیون را آزمود و رفته رفته تمدن بورژوازی غرب با دو رویةویژه شکل گرفت؛ رویه دانشی و کارشناسی و رویه استعمار. در پایان سده هجدهم...

حسین قلی نظام السلطنه انگلستان در قرن نوزدهم ، همزمان با دوران قاجاریه در منطقه خلیج فارس از قدرت بسیار زیادی برخوردار بود و با اقدامات متعدد و تحمیل قراردادهای گوناگون، درصدد پیشبرد اهداف استعماری و افزایش قدرت خود در منطقه گردید. حسین‌قلی‌خان نظام‌السلطنه همزمان با این دوران و در فاصله سال‌های 1325- 1274ق. در جنوب ایران و منطقه خلیج فارس از طرف دولت وقت، مأمور حکومت شده بود. وی در مدت حکومت خود در منطقه خلیج...

حسین قلى‏ خان ایلخانى      حسین قلى‌ خان ایلخانى پسر بزرگ جعفرقلى‌خان، مادرش بى‌بى شاه‌پسند دختر على صالح‌خان است. حسینقلى‌خان در سال 1252ه ق متولد شد. او بعد از کشته شدن پدرش و پس از مدتها معارضه با عمویش کلبعلى‌خان ناچار شد در سن بیست سالگى به خدمت منوچهرخان معتمدالدوله حاکم اصفهان درآید، منوچهرخان در همان ایام جهت سرکوبى محمدتقى‌خان به منطقه بختیارى لشکرکشى کرده بود، او با حمایت...

شاملو:از اینکه متهم به عضویت حزب توده هستم احساس آدمی را دارم که تا گلو در لجنزاری فرورفته باشد انتشار چند سند از پرونده ساواک احمد شاملو برای اولین‌بار:  شاملو خطاب به ساواک: از اینکه متهم به عضویت حزب توده هستم احساس آدمی را دارم که تا گلو در لجنزاری فرورفته باشد / دفاع رئیس ساواک از شعرخوانی شاملو، کسرایی و ابتهاج در کاخ جوانان موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی به مناسبت دوم مرداد، سالروز درگذشت احمد شاملو، نخستین بار اسنادی از پرونده ساواک او را منتشر می‌کند: سند اول: بخشی از...

نگاهی به نقش قمار، فساد و هرزگی در انتصابات عصر پهلوی در رژیم سلطنتی ایران قدرت سیاسی در شخص شاه متمرکز بود. رژیم شاه تصمیم می گرفت و فرمان صادر می‌کرد، دولت، مجلس، و دادگستری جزء ابزاری برای اجرای منویات و اراده ملوکانه نبودند و وراثت و انتصاب دو اصل اعمال قدرت بود. بعد از کودتای 28 مرداد محمدرضا شاه است که تصمیم می‌گیرد چه کسی وزیر باشد و یا چه کسی نماینده مجلس، به عبارت دیگر بعد از این زمان است که دیکتاتوری بلامنازع شاه آغاز می شود. در این...

11 برادر و خواهر محمد رضا پهلوی چه سرنوشتی پیدا کردند؟   رضاخان 11 و به روایتی 12 فرزند داشت که نخستین پسرش ، محمدرضا بعد از او به سلطنت رسید. محمدرضا پس از فرار از ایران و سقوط رژیمش،به سرعت تنها شد و سران رژیمهای مصر و اردن و مغرب و مقامات امریکا دست از حمایتش برداشتند. او در سال 1359به دنبال گذراندن دوره سخت بیماری سرطان، دهها میلیارد سرمایه هایی را که از ایران برده بودبرای خانواده اش باقی گذاشت.سرنوشت دیگر برادران وخواهران تنی و ناتنی محمدرضا نیز خالی...

سیاستهای استعمار بریتانیا در خلیج‌فارس مقدمه پس از پایان جنگ اول نفت در خلیج فارس، 1991/1268ش، دولت امارات متحده عربی خواهان واگذاری جزایر تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی از سوی ایران به امارات شد. پس از آن در بیانیه‌های پایانی اکثر سازمان‌های همکاریهای منطقه‌ای اعراب شامل شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه عرب، این درخواست تکرار شده بود. حال آنکه از نظر دولت ایران مسئله جزایر در سال 1971م/1350 خاتمه یافته بود و سوءتفاهمات موجود در روابط دو...