دوره پنجم مجلس شورای ملی
اشاره
پنجمین دوره مجلس شورای ملی از مهمترین ادوار تاریخ مجلس در ایران بود. مهمترین رخداد این دورۀ تغییر سلطنت از خاندان قاجار به خاندان پهلوی بود. نمایندگان مجلس پنجم شورای ملی در روز ۹ آبان ۱۳۰۴ ماده واحده‌ای را مطرح کردند که به موجب آن احمدشاه آخرین پادشاه قاجار از سلطنت خلع شد و حکومت به رضاخان پهلوی واگذار گردید. گرچه اغلب نمایندگان شهر تهران با این تغییر مخالف بودند ولی نهایتاً در ۲۱ آذر ۱۳۰۴ با تشکیل مجلس مؤسسان، سلطنت به رضاشاه سپرده شد. مجلس پنجم در ۲۲ بهمن ۱۳۰۲ بازگشایی شد و در ۲۲ بهمن ۱۳۰۴ به کار خود پایان داد.
«گذرستان» حاضر به مهمترین تحولات پنجمین دوره مجلس شورای ملی پرداخته است.
علت اصلی پیدایش انقلاب مشروطیت در ایران، تأسیس عدالتخانه‌ای بود که براساس قانون شریعت به اختلافات و مشکلات مردم رسیدگی کند علاوه بر حفاظت از منافع و حقوق آنان، از دیکتاتوری و بی‌قانونی در کشور نیز جلوگیری نماید. از این رو می‌توان این نهاد مردمی را یکی از مهمترین نهادهای دموکراسی دانست. این روند تکاملی در نهایت منجر به تشکیل مجلس شورایی شد که با توجه به نقش و جایگاه آن، بنیاد نظام،...
بر اساس اسناد منتشر نشده وزارت جنگ۱ بدون تردید مرحله مهم صعود رضاخان به منصب ریاست الوزرائی و البته به دنبال آن ایجاد بلوای جمهوری، تقلبات گسترده در انتخابات مجلس پنجم بود، به طوری که وقتی به اصطلاح این انتخابات انجام شد، معلوم گردید به جز تهران، قشون با انتخاباتی فرمایشی کسانی را روانه مجلس کرده است که موردنظر وزارت جنگ و شخص رضاخان بودهاند.3 این انتخابات راه را برای به دست گرفتن سهل و آسان...
با استقرار نظام مشروطه و تأسیس خانه ملت، آرایش نیروهای سیاسی بُعد تازهای به خود گرفت و مجلس شورای ملی به منزله نهادی قانونی، جایگاه ویژهای در تعیین نظام سیاسی کشور یافت. این جایگاه پس از کودتای ۱۲۹۹ محل گرایش جریانهای سیاسی به دو سوی حاکمیت متمرکز یا مشروطه شد و در طول چهار دوره فعالیت، زمینه را برای استقرار قدرتی واحد فراهم آورد. دوره اول مجلس پس از یک سال و ۸ ماه فعالیت با گلوله توپ نیروی قزاق...
بدون تردید مرحله مهم صعود رضاخان به منصب ریاست وزرائی و البته به دنبال آن ایجاد بلوای جمهوری، تقلبات گسترده در انتخابات مجلس پنجم بود، به طوری که وقتی به اصطلاح این انتخابات انجام شد، معلوم گردید به جز تهران، قشون با انتخاباتی فرمایشی کسانی را روانه مجلس کرده است که موردنظر وزارت جنگ و شخص رضاخان بودهاند.[3] این انتخابات راه را برای به دست گرفتن سهل و آسان ریاست وزرائی توسط...
روزنامه «اقدام» در شماره سوم تیر 1305 فهرستی از 36 نفر از حائزین اکثریت آراء حوزه انتخابیه تهران و حومه در انتخابات ششمین دوره مجلس شورای ملی را انعکاس داد. در رأس این فهرست نام آیت الله سید حسن مدرس به چشم می خورد و در ادامه نام برخی از چهره های مشهور قرار دارد که عبارتند از: مستوفی الممالک(میرزا حسن خان)، مصدق السلطنه(دکتر مصدق)، وثوق الدوله(میرزا حسن خان)، فیروزآبادی(آیت الله سید رضا...
کرنفلد کاردار وقت آمریکا در تهران در گزارش خود به تاریخ 10 دسامبر 1923 می‌نویسد: «انتخابات مجلس پنجم، زیر فشار رئیس‌الوزرا و توأم با شتاب غیرعادی آغاز شده است. انتظار می‌رود هفتم فوریه، نمایندگانی که شمارشان برای شروع کار مجلس به حدّ نصاب رسیده در تهران حضور یابند. گزارش‌های مختلفی که از استان‌های مختلف به دست من رسیده، حاکی از آن است که کاندیداهای مشخصی که تحت عنوان ناسیونالیست، ترقی خواه و...
شماره: .12442/ س ت تاریخ: 7/6/42 موضوع تشکیل جلسه حزب استقلال روز 3/6/42 از ساعت 1800 جلسه حزب استقلال در خیابان اکباتان تشکیل شد. عبدالقدیر آزاد اظهار داشت قهرمانی عضو حزب استقلال خوشبختانه از لرستان کاندیدا می‌باشد و ما دست از فعالیت خود بر نمی‌داریم من منتظرم ببینم دولت چه معامله [ای] می‌کند از انتخابات گذشته خاطرات شرم‌آوری دارم که شبانه صندوقها را دولت عوض می‌کرد دوره چهاردهم جلو بازار و...
مطبوعات در مجلس و روزنامه نگاران وکیل در مجلس شورای ملی موضوعی است که در این مقالة بلند به صورت کلی و جامع و مانع بررسی شده است. به وقایع و رخدادهای مطبوعات در صحن مجلس نکات دیگری است که نویسنده به آن پرداخته است. مطبوعات و مجلس را باید ذیل دو سرفصل بررسید. الف) مطبوعات و مجلس شورای ملی؛ ب) مطبوعات و مجلس شورای اسلامی آنچه در پی می خوانید بخش نخست این مبحث است. قلمدارانی که در 24 دورة...
امروزه به مدد اسناد و مدارک و شواهد بسیاری که در دسترس علاقه‌مندان به مطالعات و بررسیهای تاریخی قرار گرفته است، تردیدی وجود ندارد که کودتای سوم اسفند 1299 اساساً به دنبال یأس بریتانیا از تداوم عملکرد سلسله قاجار و ضرورت بنیان‌گذاری حکومتی نوین بر پایه اولویتها و درخواستهای آن کشور در ایران صورت گرفته بود. به عبارت دیگر انگلیسیها که در طول دوران جنگ جهانی اول و گاه در توافق با دولت روسیه...
1. میراث رضاخان هنگامی که رضاخان در 25 شهریور 1320 توسط متفقین از سلطنت عزل شد، مجلس دوره دوازدهم شورای ملی واپسین ماههای حیات خود را سپری می‌کرد. مجلس این دوره از 13 آبان 1318 کار خود را آغاز کرده، تا 9 آبان 1320 (حدود 45 روز پس از برکناری رضاخان از قدرت) فعالیت کرد. انتخابات دوره سیزدهم مجلس که در 23 آبان 1320 افتتاح شد، در همان دوران دیکتاتوری رضاشاه برگزار شده، تمام نمایندگانش توسط او دست‌چین شده...
نیم نگاهی به ادوار قانونگذاری در دوران قاجاریه ،پهلوی اول ((رضا شاه ))مجالس قانونگذاری دوره اول تا پایان دوره دوازدهم.در این نوشته در خصوص تاریخچه مختصری از مجلس شورا ،ادوارمختلف قانونگذاری وتعدادی از قوانین مهم مملکتی که در ادوار مختلف قانونگذاری وضع شده است واوضاع وحوادث ورویدادهای گوناگون ونمایندگان طوالش وکرگانرود در دوره های مختلف برایتان مطالبی راباز گوکنم..
تأملی در دیدگاه های سیاسی علی دشتی و مرتضی مشفق کاظمی 1.فـضای سـیاسی ایـران در دوره نخست زندگی علی دشتی علی دشتی،فرزند شیخ عبد الحسین،حدود یازده سال پیش از مـشروطه،در 11 فروردین 1273 در کربلا متولد شد.او با تحصیل در مدارس دینی به کسوت روحانیت درآمد.او کـه در ابتدای جوانی از کربلا بـه ایـران آمد،از مخالفان قرارداد 1919 بود و علیه آن مطالبی نوشت؛ به همین دلیل دستگیر و تبعید...
آیت‌الله سید حسن مدرس از نامدارترین و وطن‌پرست‌ترین رجال سیاسی و مذهبی ایران زمین، در قریه سرابه کچو از توابع شهرستان اردستان (در استان اصفهان) و در سال 1287 ق / 1249 ش پای به عرصه وجود نهاد. در آن هنگام حدود 20 سال از آغاز سلطنت ناصرالدین شاه قاجار در ایران سپری می‌شد. پدر و جد او که از سادات طباطبایی و اصلاً زواره‌ای بودند، هنگامی که سیدحسن مدرس شش ساله بود به قمشه در جنوب اصفهان مهاجرت...
در روز 28 اسفند 1302 بیش از هشت هزار تن از مردم تهران در مسجد شاه جمع شده بودند تا مراتب مخالفت خود را با جریان جمهوریخواهی بی اصالت و خلاف قاعده رضاخانی اعلام کنند. از اواخر پاییز و اوایل زمستان سال 1302 رضاخان سردار سپه، نخست‌وزیر وقت تلاشهای گسترده‌ای برای اضمحلال نهایی قاجاریه و اعلام حکومت جمهوری در ایران آغاز کرده و به انحاء گوناگون می‌کوشید با انتقاد پیدا و پنهان از احمد شاه و...
سلسله پهلوی در راستای اهداف انگلیس برای بنیان‌گذاری حکومتی نوین بر پایه اولویتها و درخواستهای آن کشور در ایران صورت گرفته بود و دیکتاتور، جمهوری را برای این هدف می‌خواست که نتوانست. خبرگزاری فارس، امروزه به مدد اسناد و مدارک و شواهد بسیاری که در دسترس علاقه‌مندان به مطالعات و بررسیهای تاریخی قرار گرفته است، تردیدی وجود ندارد که کودتای سوم اسفند 1299 اساساً به دنبال یأس بریتانیا از تداوم...
آیت الله مدرس از علما و نمایندگان برجسته، مبارز و ضد استبدادی مجلس شورای ملی ایران در قرن چهاردهم هجری در 1287 ق در سرابه اردستان به دنیا آمد. پدرش سید اسماعیل از سادات طباطبایی بود. در شش سالگی به همراه پدرش به قمشه رفت و نزد پدر بزرگش میر عبدالباقی درس خواند و پس از درگذشت میر عبدالباقی در شانزده سالگی برای ادامه تحصیلات به اصفهان رفت. بعد از گذراندن مقدمات، به فراگیری دروس سطح پرداخت و در ضمن معقول...
سید حسن مدرس در سال 1287 ق/ 1249 ش، در روستای سرابه کچو از توابع شهرستان اردستان استان اصفهان پا به عرصه وجود نهاد. او به همراه خانواده اش در 6 سالگی به قمشه در جنوب اصفهان مهاجرت کرد. مدرس تا 14 سالگی از محضر جدش میرعبدالباقی که خود از علمای آن روزگار بود بهره فراوان برد. او پس از درگذشت پدربزرگش و از 16 سالگی برای ادامه تحصیل علوم دینی به اصفهان هجرت کرد. میرزا عبدالعلی مرندی نحوی، جهانگیرخان قشقایی و آخوند...
