حوزه علمیه قم
اشاره
شهر قم از دیرباز مأوی و مأمن شیعیان و مرکز علم و حدیث و فقاهت بوده است. چنانکه مقابر و زیارتگاه‌های برجای مانده از گذشته حکایت از این حقیقت دارد که این شهر به خاطر مرکزیت تشیع یکی از قطب‌های علمی و مراکز مهم جهان اسلام خصوصاً تشیع به شمار می‌آید. در این شهر مدارس دینی و بناهای مذهبی دیرپایی وجود دارد که در گذشته در آنها علم فقه و حدیث و قرآن و سایر علوم الهی و ... تدریس میشد. یکی از این مراکز، حوزه علمیه قم است که در فروردین ۱۳0۱ به همت آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی تاسیس شد. این حوزه در تمام طول دوره اختناق رضاخانی دایر بود. پس از وفات آیت‌الله حائری، آیت‌الله بروجردی در آذر ۱۳۲۳ش در قم ساکن شد و توانست حوزه قم را به بالاترین مرتبه اعتبار برساند.
«گذرستان» حاضر، پژوهشی پیرامون حوزه علمیه قم است.
بحران اسرائیل هر روز وارد مرحله جدیدی می‌شود و تقابل این رژیم با اسلام به شکل علنی بر همگان آشکار شده است. در این بین این سؤال جدی مطرح است که علمای اسلام در مقابل سازماندهی این رژیم در گذشته چه اقدامی انجام داده‌اند و اصولا تا چه‌اندازه توانسته‌اند ماهیت آن را شناخته و به پیکارش روند؟ در این یادداشت به تشریح نوع برخورد حضرت آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی موسس حوزه علمیه قم پرداخته و...
پس از رحلت آیت‌الله العظمی بروجردی، شاه با ارسال پیامهای تسلیت برای مراجع نجف کوشیدتا پایگاه مرجعیت را از ایران به عراق منتقل کند.1 هدف این بود تا با تضعیف مرجعیت ایران، موانع اصلی پیشبرد برنامه‌های دولت در داخل کشور از میان برداشته شود. امام خمینی دو سال پس از رحلت آیت‌الله بروجردی به نقشه شاه برای حذف حوزه علمیه قم و کوبیدن مرجعیت ایران کردند. امام در این رابطه فرمودند: «... اینها از...
گفت وگو با دکتر محمد جعفری هرندی دکتر محمد جعفری هرندی متولد 1318، تحصیلات حوزوی را تا دوره خارج با گرایش فقه و اصول در قم گذراند. در فاصله سالهای 1342 تا 1344 به طور همزمان در حوزه و دانشگاه، تحصیلات خود را ادامه داد. سپس به تهران آمد و ضمن ادامه تحصیل در تهران ارتباط مستمر خود با مراجع و علمای قم را حفظ کرد. وی به عنوان یک طلبه و شهروند قمی از نزدیک شاهد وقایع قم وحوزه علمیه به خصوص در سالهای پر...
جشن غدیر در دارالعلم قم[1] حوزه علمیه قم مانند دانشگاه های دنیا ، دستگاه های عریض و طویل ندارد. عمارات چند طبقه، سالن مطالعه،لابراتوار آزمایش نداشته و اغلب محصلین آن صدها فرسنگ! از فامیل دور و در حجراتی اغلب مرطوب و تاریک مشغول تحصیل دانش می باشند. این محصلین هزینۀ زندگی کافی ندارند. هوای محیط برای آنها سازگار نیست. وسایل زندگی آنها منحصر به یک دست رختخواب و یک قطعه زیلو و یک چراغ طبخ می باشد. از...
روز نهم بهمن ماه 1315 ش مطابق با 17 ذی القعده 1355 ق،آیت الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی موسس حوزه علمیه قم پس از 79 سال زندگی بابرکت بر اثر حمله قلبی درگذشت. آیت الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی موسس حوزه علمیه قم در سال 1276 (ه.ق) مصادف با 1239 (ه.ش) در روستای مهرجرد میبد، واقع در 60 کیلومتری یزد به دنیا آمد. پدر ایشان مردی پارسا بود که هر چند از تحصیل علم بی‌نصیب مانده بود؛ اما از زهد و تقوی بهره...
روز سوم فروردین 1301 خورشیدی حوزه علمیه قم توسط آیت الله حاج شیخ‌عبدالکریم حائری یزدی تأسیس شد. قم از بزرگترین شهرهای مذهبی جهان تشیع به شمار می آید که از روزگاران نخست تولد تشیع در ایران به مرکزیت شیعه شهرت داشته و تا کنون نیز مرکزیت خود را در دانش و بینش اسلامی وتصمیم گیری درباره جریانات سیاسی و اجتماعی حفظ کرده است لذا تاریخ قم سابقه درخشانی در خصوص برپایی حوزه علمیه و پایگاه دینی مردم دارد...
مرحوم استاد حجت الاسلام والمسلمین علی دوانی از جمله مورخینی بود که از همان سالهای آغازین انقلاب اسلامی به جمع‌آوری اسناد و نگارش وقایع تاریخی پرداخت. کتاب یازده جلدی «نهضت روحانیون ایران» که به قلم ژرف او نگاشته شده گویای همه چیز هست. این گفت‌وگو را در آستانه سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی منتشر کرده‌ایم تا هم یاد استاد دوانی را زنده کرده باشیم و هم دوره‌های نهضت روحانیون را...
تأسیس حوزه‌های علمیه شیعی به شیوه سنتی به سال ۴۴۷ هجری باز می‌گردد. در آن سال، با یورش طغرل بیک، سرسلسله سلجوقیان به محلات شیعه نشین بغداد و آتش زدن کتابخانه مهم و گرانقدر شیعه، شیخ الطائفه طوسی ـ از علمای بزرگ شیعی آن زمان ـ ناگزیر به هجرت به نجف اشرف می‌شود و آنجا را به صورت پایگاه دانش و دین در می‌آورد و نخستین حوزه و دانشگاه بزرگ شیعه را بنا می‌نهد. علمای شیعه پس از مهاجرت شیخ طوسی از...
اصولاً جریان های سیاسی فرهنگی، زاییده جریان های فکری هستند. شکل گیری یک فکر و اندیشه، چه در قالب یک فرد یا یک مجموعه، نیز متأثر از عواملی است که بعضی به ویژگی های فردی شخص، مانند افکار و ادراکات وی، جهانبینی، پیش فهم ها و... باز می گردد و بعضی دیگر، به محیط پیرامونی شخص و عوامل سیاسی اجتماعی که در آن رخ می دهد، مربوط می شود. بر این اساس، هم رشد و بالندگی حوزه های علمیه در بخشی از حیات آن قابل تفسیر است...
مدرسه فیضیه از نیمه نخست قرن 13 هجری قمری جایگزین مدرسه آستانه شد و به اعتبار متون معتبر تاریخی از میانه قرن 6 هجری قمری وجود داشته و در عصر صفوی تجدید شد. فیضیه نام مدرسه علمیه‌ای در قم و محلی برای تعلیم و تربیت طلاب علوم دینی است که به دلیل نقش و اهمیت آن در تحولات حوزه علمیه و انقلاب اسلامی، زایران و مسافران علاقه زیادی به بازدید از این مرکز دارند. بنای مدرسه 4 ایوانی است و 2 طبقه با 40 حجره...
مدرسه فیضیه از بناهای عهد صفویه است که در جنب صحن کهنه حرم مطهر حضرت معصومه (س) در قم بنا شده است. تاریخ بنای آن را سال 934 ﻫ.ق ذکر کرده‌اند و بنای فعلی آن پس از تخریب بنای قبل در سال 1213 ﻫ.ق ساخته شده است. به آن مدرسه فیضیه می‌گویند زیرا جناب ملا محسن فیض کاشانی (ره) از علمای بزرگ شیعی چندی در آن ساکن بوده (و یا در بنای آن نقش داشته است). مدرسه فیضیه تا قبل از عزیمت حضرت آیت‌الله العظمی حائری (ره) مؤسس...
حمله مأموران رژیم ستم‌شاهی به مدرسه فیضیه در سالروز شهادت امام صادق(ع) در سال 1342 هر چند تصویر تلخی بر خاطره انقلاب باقی گذاشت،اما سرمنشاء بسیاری از رخدادهای سیاسی شد. از این رو در سالگرد این واقعه به بررسی زمینه‌های بروز آن و خاطرات باقی مانده و تأثیر این واقعه بر نهضت امام خمینی(ره) می‌پردازیم. زمینه‌های حمله به مدرسه فیضیه در ماه‌های پایانی سال، 1341، محمد‌رضا شاه که سالگرد...
درآمد: حمله ماموران امنیتی شاه به مدرسه فیضیه قم حادثه‌ای است که سرآغاز نهضت اسلامی بود که به پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل جمهوری اسلامی ایران انجامید. ماموران امنیتی شاه در روز جمعه دوم فروردین 1342 مصادف با 25 شوال 1382 قمری سالروز شهادت امام جعفر صادق (ع) با برهم زدن مراسم سوگواری شهادت این امام همام ؛ به ضرب و شتم طلاب و مردم شرکت کننده در این مراسم پرداختند. پیشینه و زمینه‌های واقعه دوم...
پس از اینکه رضاخان پهلوی روحیه اسلام‌ستیزی خود را به نمایش گذارد، علمای دینی قم به فکر افتادند که حوزه شهر را تقویت کنند و در کنار پایتخت، مرکزی قوی برای تبیین و تبلیغ اسلام دائر کنند. رضاخان که پیش از به قدرت رسیدن در بازار تهران دسته عزاداری قزاقها را راه می‌انداخت، خود را مسلمانی تمام عیار معرفی کرده بود. مین رضاخان پس از به قدرت رسیدن، شمشیر از رو بست؛ روضه‌خوانی را ممنوع کرد؛ چادر...
آنچه در پی می‌آید، گزیده‌ای از بخش حوزه علمیه قم در این مقاله و نشان‌گر تاریخ و تحولات این کانون علم دینی در دوران معاصر است که با حذف جزئیات، ارجاعات و منابع، برای اولین‌بار پیش روی کاربران Khamenei.ir قرار می‌گیرد. گفتنی است چندی پیش دیدار هیئت امنای دانش‌نامه جهان اسلام با رهبر انقلاب در تهران انجام شد که به زودی شرحی از آن در همین پایگاه اطلاع‌رسانی منتشر خواهد شد. 1. سیر...
جریان تابناکِ روشن اندیشى و روشنفکرى دینى در حوزه هاى علمیه, تاریخ پرفراز و نشیب و هیجان انگیزى دارد. هر برگى از آن, آکنده از نکته هاست, نکته هاى درس آموز, شورانگیز, حرکت آفرین, حماسه ساز, راهگشا و بیانگر رنجها, تلاشها و تکاپوهایى که عالمان, فرزانگان و هوشمندانِ روشن اندیش, براى رویش, شکوفایى و ماندگارى و ثمردهى آن کشیده, به جان خریده و انجام داده اند. باید براى آگاهى از چند و چون این جریان شکوه مند,...
شهریور سال ۵۳ یکی از منابع ساواک تهران خبر می‌دهد: حاج شیخ عبدالکریم طهرانی حق‌شناس، امام جماعت مسجد امین‌الدوله و مدرّس قدیم مدرسه سپهسالار وجوهاتی جهت خمینی فرستاده و می‌فرستد و رسید آن را نیز دریافت می‌دارد. بطوری که اخیرا یکی از دوستان یادشده رسید واصله را دیده است.
