حیدرخان عمواوغلی
موضعگیری خانلری در قیام 15 خرداد 1342 از دیگر نقاط تاریک کارنامه سیاسی اوست. اسناد جلسات هیئت دولت نشان میدهد که او از سرکوب قاطع معترضان دفاع کرده و گفته بود: «اگر سست بگیریم، مملکت از میان میرود... حکومت نظامی ضرورت کامل دارد و بسیار شدید باید عمل کرد.»
تصویری از محمدرضا پهلوی در میان افسران نظامی شرکتکننده در کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ - کاخ سفید سعدآباد افسران شناخته شده در تصویر: هدایتالله گیلانشاه، نادر باتمانقلیچ، تیمور بختیار، نعمتالله نصیری، محمدولی قرنی، منصور اردوبادی، محسن مبصر، عباس شقاقی، محسن اسکندری
سرگرد پرویز خسروانی مدیر باشگاه ورزشی تاج پس از واقعه ۹ اسفند [۱۳۳۱]، بیش از چهار ماه در زندان بود. وی در حوادث[=کودتای] ۲۸ مرداد به اتفاق سرهنگ رحیمی، سرلشگر [نادر] باتمانقلیچ را از زندان دژبان نجات داد. سپس با یک زرهپوش با افراد سرهنگ ممتاز که از خانه دکتر مصدق دفاع میکردند زد و خورد نمود، و از طرف اعلیحضرت و نخستوزیر [فضلالله زاهدی] از وی تقدیر به عمل آمد.»
مگر رضاخان پس از استحکام پایه سلطنتش، هرگونه عزاداری برای امام حسین علیه السلام را ممنوع نکرد؟ پس چرا در دوره نخست وزیری و در روزهایی که تدارک تغییر سلسله قاجار به پهلوی را میداد، به زیارت کربلا رفت؟ برای این پرسش، باید به روزهای نخست همان سال بازگشت.
بانوى موصوف در خاتمه اظهاراتش گفت منظور از برداشتن حجاب از بین زنان بخاطر این بوده که مردم را سرگرم نمایند تا به واقعیتها آگاهى پیدا ننمایند و افزود در بعضى از دانشگاهها با دانشجویانیکه چادر بسر مینمایند مخالفت میشود.
تاکید بر حجاب سلاحی شدهبود برای تشخص بخشیدن به هویت اجتماعی زن دیندار و حتی بسیاری از زنانی که موافق حجاب نبودند این ابزار را برای مبارزه سیاسی انتخاب میکردند.
هندرسون سفیر آمریکا در ایران به وزارت امور خارجه آن کشور نوشته است: «تردیدهایم دربارۀ تمایل شاه به پشتیبانی از هر شخصیت نیرومندی به عنوان جانشین، مصدق از آن رو افزایش یافته است که به طور موثق اطلاع یافته ام که روز گذشته شاه همچنان با زاهدی مخالفت میکرده و هنوز در پی یافتن راهی برای ارسال پیام به سفیر،[اللهیار] صالح است تا ببیند آیا این شخص نخست وزیری را می پذیرد یا خیر؟»
تلگرام سرّی - محدود تاریخ: ۱۷ نوامبر ۱۹۷۸ [۲۶ آبان ۱۳۵۷] از: سفارت [آمریکا در] تهران موضوع: ملاقات با علی امینی ۱- علی امینی نخستوزیر سابق، از من[=ویلیام سالیوان] خواست که او را عصر روز ۱۶ نوامبر در منزل یک دوست مشترک، مخفیانه ملاقات کنم. مذاکره با ابراز بیمیلی قبلی هر دو طرف برای ملاقات، به دلیل شایعات تهران، مبنی بر اینکه امینی «عروسک خیمهشببازی آمریکا» یا «عامل سیا» است،...
: در سند حاضر، یکی از مبلّغین بهایی ادعا میکند که فرح دیبا بهایی است، و حتی درباره او میگوید:«ملکه فرح دیبا ده سال قبل بهایی شده» است. گرچه ادعای این شخص به تنهایی قابل اتکاء و استناد نیست، اما قابل توجه است. **** تاریخ سند: ۲۳ دیماه ۱۳۴۲ محرمانه موضوع: فعالیت بهاییان در اصفهان پس از تصویب لوایح ششگانه [انقلاب سفید] اعلیحضرت همایونی و آزادی بانوان، بهاییان اصفهان با...
در دوران زمامداری دکتر مصدق روابط سیاسی ایران و اسرائیل قطع گردید. اما بلافاصله بعد از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و روی کارآمدن دولت کودتا، زمزمههایی از سوی فضلالله زاهدی(نخستوزیر) مبنی بر تجدید روابط ایران و اسرائیل به گوش رسید. این زمزمهها موجب نگرانی دولتها و ملتهای اسلامی منطقه و واکنش از سوی آنان گردید. یکی از این واکنشها، تلگرافهایی از سوی جمعیتهای اسلامی عراق بود که برای محمدرضا...
«...آقا، یک حقایقی در کار است،... شما آقایان در تقویم دو سال پیش از این یا سه سال پیش از این بهاییها مراجعه کنید؛ در آنجا مینویسد: تساوی حقوق زن و مرد، رأی عبدالبهاء است؛...آقای شاه هم نفهمیده میرود بالای آنجا، میگوید: تساوی حقوق زن و مرد. آقا! این را به تو تزریق کردند که بگویند بهایی هستی، که من بگویم کافر است؛ بیرونت کنند...»(سخنرانی امام خمینی در مدرسه فیضیه قم؛ ۱۳ خردادماه ۱۳۴۲) ****  ...
محمدرضا پهلوی، پس از سالها حکومت، روزی ناگزیر ایران را ترک کرد؛ نه بهعنوان یک رهبر تبعیدی، بلکه بهعنوان شاهی که مردم دیگر او را نمیخواستند. سالهای پس از فرار، به جابهجاییهای پیدرپی گذشت: از کاخهای باشکوه تا اتاقهای بیمارستانی، از مهمانیهای رسمی تا اضطراب استرداد. اما چرا در میان همهٔ کشورهایی که او را پس زدند، مصر – آن هم دوبار – به پناهگاهش بدل شد؟ انور سادات،...
محمدرضا پهلوی، آخرین پادشاه ایران، دوبار کشور را ترک کرد. نخستینبار در مرداد ۱۳۳۲، برای فرار از خشم هواداران مصدق، به ایتالیا گریخت. بار دوم نیز چند هفته پیش از پیروزی انقلاب، ماندن را بهصلاح ندانست. او در ۲۶ دی ۱۳۵۷، ایران را ترک کرد؛ اما اینبار بازگشتی در کار نبود. محمدرضا ماهها در کشورهای مختلف سرگردان ماند و سرانجام در پنجم مرداد ۱۳۵۹، در ۶۱ سالگی و بر اثر سرطان خون، در بیمارستان معادی...
پنجم مرداد 1359 در حالی محمدرضا پهلوی با مرگ مواجه شد که از دیماه 1357 که ایران را ترک کرد، هرگز روی آرامش ندید. او با جهانی روبرو شد که آماده استقبال از پادشاه ساقط شدهٔ در تبعید نبود. نه متحدان سابقش دست یاری دراز کردند، نه آمریکا که خود نقش مهمی در بهقدرترسیدن او داشت، حاضر شد بیقید و شرط پناهش دهد. شاه در میان چند کشور سرگردان شد؛ از مصر و مراکش تا مکزیک و باهاما. در هر توقفگاه، به واسطه...
آیتالله سیدابوالحسن شمسآبادی، امام جماعت مساجد قطبیه و جعفر طیار اصفهان، هنگامی که در ۱۸ فروردین ۱۳۵۵ برای اقامه نماز صبح، همراه همسرش به سمت مسجد میرفت، توسط سرنشینهای خودرویی، ربوده شد. ربایندگان این روحانی ۶۸ ساله را با دستمالی خفه کرده، کشتند و جنازه او را کنار جاده انداختند. ساواک خیلی زود متوجه شد که روحانی مقتول مورد خشم گروهی بود که خود را طرفدار کتاب شهید جاوید میخواند. و چون شهرت...
سپهبد دکتر ایادی خطاب به تیمسار ارتشبد نصیری به نقل از شاه ضمن دستوری که نشان از تأیید عملکرد نصیری از سوی شاه بود، نوشت: «اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر در مورد حسینیه ارشاد فرمودند باید تمام این اشخاص را شدیداً تنبیه کنید، زیرا خیانت بزرگی به کشور کردهاند؛ بهعلاوه شما نیستید که در مورد افتتاح و یا عدم افتتاح تصمیم بگیرید. لازم است موضوع را دقیقاً پیگیری و نتیجه را بعداً گزارش دهید.»
به رغم اینکه سازمان سیاسی بهاییت به صورت هدفمند در حال فعالیت بود و با تدوین ایدئولوژی سیاسی جدید خود به فتح مرحلهای مراکز قدرت میاندیشید، پرسش مهم این است که چرا پهلوی با بهاییت همراهی داشت؟ مهمترین دلیل را میتوان در وابستگی این حکومت به قدرتهای بیگانه، یعنی آمریکا، اسراییل و انگلیس دانست. در حقیقت حکومت پهلوی و سازمان سیاسی بهاییت هر دو تابعی از سیاست دولتهای سلطهگر بودند و از نوعی...
محمدرضا از سرسپردگی خاصی نسبت به مقامات اسرائیلی برخوردار بود. او حتی اراده و اجازه عزل وزیری را که مورد نظرش نبود، نداشت. برای نمونه؛ اگر چه او از داریوش همایون به عنوان «وزیر اطلاعات نکبتی» یاد میکرد، ولی اجازه و اختیار نداشت که او را از کار برکنار کند: «یکشنبه ۱۳ اوت ۱۹۷۸ [۲۲ مرداد ۱۳۵۷] تهران [...] در پایان صحبتهایمان نیز مسأله داریوش همایون را پیش کشیدم و به آموزگار گفتم که: از میان...
جنگ شهرها در روزهای پایانی سال ۱۳۶۶ به اوج رسیده بود؛ از جمله اصابت ۱۷۶ موشک دور برد فراگ و اسکاد به دزفول و پس از آنکه هواپیماهای دشمن ۴۸۹ بمب و راکت را بیرحمانه بر سر مردم بیدفاع این شهر فرو ریختند، ملّت برای توقف موشکباران رژیم بعثی فریاد «موشک جواب موشک» سر دادند. اما در مقابل برخی کنشگران اجتماعی با ژست روشنفکری مخالف پاسخ به حملات صدام به شهرهای ایران بودند. از این جمله، شیخ...
تاریخ سند: ۲۰ تیرماه ۱۳۵۲ سرّی بولتن ویژه درباره: حسینیه ارشاد در مورد وضع حسینیه ارشاد گزارشی از طرف امور اجتماعی وزارت دربار شاهنشاهی به شرفعرض پیشگاه مبارک ملوکانه رسیده که حسبالامر مطاع مبارک نسخهای از گزارش به ساواک ارسال و مقرر گردیده مورد بررسی قرار گیرد و اضافه گردیده در مورد حسینیه مذکور قبلاً مطلبی از شرفعرض مبارک نگذشته است. این گزارش دقیقاً مورد بررسی واقع و در مورد...