نگاه دیگران
قیمت کاپیتولاسیون! روز 23 اردیبهشت 1358 شورای انقلاب به پیشنهاد هیأت وزیران لغو قانون کاپیتولاسیون مصوب مهر 1343 را به تصویب رساند. حق قضاوت کنسولی اگرچه نوعی امتیاز سیاسی مرسوم بین دولتهای ماقبل قرن بیستم بود، اما تصویب آن در سال 1343 توسط دولت و مجلس ایران خبر از یک واپسگرایی غیرقابل قبول داشت. درحالی‌که رضاشاه پس از به‌سلطنت‌رسیدن موضع نسبتا محکمی در قبال کاپیتولاسیون گرفت، فرزندش...
توصیه امام به شهید مطهری در مورد آیت‌الله کاشانی ایشان بسیار مهربان و خوش اخلاق بودند و ما هیچ وقت از ایشان کوچک‌ترین بی‌احترامی‌ای نسبت به کسی ندیدیم، اما بیشتر در تبعید و زندان بودند و ما کمتر توفیق زیارت ایشان را پیدا می‌کردیم. گروه تاریخ مشرق- آنچه پیش روی دارید، گفت و شنودی متفاوت با یکی از فرزندان ِدخترِ آیت الله سید ابوالقاسم کاشانی است. سرکار خانم اشرف السادات کاشانی همسر...
موضوع وجوهی که شاه سابق [ رضاخان ] در بانکهای بیگانه دارد مسکوت و لاینحل مانده، معذالک مطلب به قدری مهم است که شایسته بود افکار عمومی و جراید بیشتر در این‌باره موشکافی کنند. چهارده سال پیش نگارنده در یکی از مجلات مالی انگلیسی زبان خواندم که شاه سابق[رضا خان] را جزو بزرگترین ثروتمندان جهان نام برده و مبنای این ادعا را مبلغ هنگفتی که مشار الیه در بانکهای آمریکا داشت ، قرار داده بود. مجله مزبور در آن...
خشکسالی پدیده‌ای است که همواره جامعه ایران از آن رنج برده است. یکی از مهم‌ترین دوران‌های خشکسالی که با قحطی فزاینده هم روبه‌رو بوده قحطی بزرگ 1249 تا 1250 هجری شمسی است. کشاورزی مهم‌ترین شغل ساکنان فلات ایران در دوره‌های مختلف بود، اما با توجه به اینکه کشورمان به لحاظ اقلیمی در منطقه‌ای گرم و خشک قرار دارد وجود خشکسالی‌های پیاپی باعث خسارت زیادی به کشاورزان شد. یکی از عوارض...
پرونده ماجرای مک‌فارلین، با اینکه نزدیک ۳۰ سال است بسته شده، هر چند وقت یکبار با اهداف سیاسی توسط افراد و جریان‌هایی که مایل هستند از کهنه شدن ماجرا برای حل مشکلات خود استفاده کنند و یا با ایجاد درگیری‌های لفظی میان نیروهای انقلاب، از این نمد کلاهی برای خود ببافند، بار دیگر مطرح می‌شود و مطالب جدیدی که هیچ ربطی به اصل ماجرا ندارد به مطبوعات راه می‌یابد. چاپ مصاحبه‌ای در همین زمینه...
وقتی در شهریور 1320 رضا شاه از ایران تبعید شد، یک انگلیسی به نام «سرکلرمونت اسکراین» که سرکنسول کشورش در مشهد بود، مأمور شد که شاه و خانواده‌اش را تا مقصد نهائی تبعید که جزیره موریس در آفریقای جنوبی بود همراهی کند. اسکراین از این همراهی خاطرات خواندنی زیادی دارد. یکی از این خاطرات را با هم می‌خوانیم: ... یکی از بچه‌ها «والا حضرت شمس» بوده که به رغم شوهر داشتن دخترکی لوس و حیله‌گر...
در دوره قاجار و بویژه عصر ناصرالدین شاه بواسطه رشد نسبی جمعیت و از سویی گسترش وسایل حمل و نقل و باربری و نیز اقداماتی در راستای زیباسازی شهر تهران، بالاجبار نخستین طرح ترافیک ایران اعمال شد. سیروس سعدوندیان در این باره می نویسد در 1282 هجری قمری، با منع ورود چهار پایان باربَر به محوطه «میدان ارگ» یا«باغ گلشن» نخستین «طرح ترافیک» به اجرا در آمد. ماجرا از این قرار بود: یک سال پیش از آن...
پیش درآمد: درحالی که تبلیغات انگلیسی – امریکایی تلاش دارد رضا خان را معمار ایران نوین به نسل جدید معرفی کند در گزارش جامع بانک جهانی در باره اوضاع اقتصادی واجتماعی ایران در سال 1952 آمده است : « طی چهل سال گذشته، جمعیت 13 الی 18 میلیون نفری ایران به طور عمده به کار کشاورزی اشتغال داشتند و تعداد اندکی از آن ها در کار تجارت و کارگاه بودند. به رغم فراوانی مواد خام، نیروی کار و دستیابی به دریا،...
در زمان سلطنت رضاخان دستگاه اطلاعاتی به معنی خاص آن، یعنی مرکزی که به جمع‌آوری خبر از کشور هدف اشتغال داشته باشد در ایران وجود نداشت. او همه چیز را از نظمیه که بعدها به شهربانی تغییر نام یافت، می‌گرفت. سفارتخانه‌های ایران در کشورهای مختلف نیز راه دیگری برای جمع‌آوری اطلاعات بود. رضا شاه که بقای حکومت خود را در به بند کشیدن آزادیخوا‌هان می‌دید، مدت زیادی از به قدرت رسیدنش نگذشته بود...
103 سال پیش ( نهم دی ماه 1290 ش ) روزعاشورا (1330 ق ) درهنگام ظهرقوای متجاوز روس بیش از60 نفر ازمجاهدان مشروطیت در تبریز ، جانبازان استقلال و آزادی ایرانیان را به چوبه دار کشیدند. نخست 9 نفر از سران اعدام و سربدار شدند. مرحوم استاد شهریار از قول اسماعیل آقا امیرخیزی درباری این واقعه اظهاراتی نقل می‌کرد که در هیچ‌یک از متون تاریخ مشروطه مسطور نیست و برای نخستین بار در اینجا نوشته می‌شود. اولا...
آخرین انقلاب قرن انقلاب اسلامی به‌عنوان یک پدیده سیاسی، اجتماعی و به عنوان آخرین انقلاب قرن، انقلابی است که معادلات جهانی را تحت تأثیر خود قرار داد و وقایع و تحولات آن بسیاری از تحلیل‌گران را شگفت‌زده نمود و بازتاب این انقلاب به گونه‌ای بود که روزنامه تایمز می‌نویسد: «اوج‌گیری خیزش مذهب و انقلاب سراسر جهان را در نوردید و دنیای غرب به دلیل انقلاب ایران بار دیگر اسلا م را کشف...
ایرج اسکندری دبیر کل پیشین حزب توده ایران نوشته است: «... عقیده من این بود که ما باید حزبی تشکیل بدهیم که دارای پروگرام حداقل دموکراتیک بوده و جنبه ضد استعماری داشته باشد... دوستان از من سؤال کردند در این صورت چه اسمی به نظر تو می‌رسد؟ گفتم یک اسم عامی که در عین حال اگر خواسته باشیم بتوانیم از آن به معنای کمونیستی هم استفاده کنیم و چون لغت توده در نظرم بود و می‌بایستی داخل توده کار بکنیم، گفتم...
اگر بپذیریم بر اساس دکترین نیکسون ایران یگانه حافظ عمده در پاسداری از بخش‌های شمالی و جنوبی تنگه هرمز محسوب می‌شد و با چراغ سبز دولت عمان و حمایت کشورهای ذی‌نفع، نیروهای مسلح خود را در خلیج فارس تا بخش‌هایی از اقیانوس هند، جولان می‌داد؛ رویداد نادری که در تاریخ معاصر منطقه برای نخستین بار به وقوع پیوست. از دیدگاه سیاسی، پیروزی جبهه مشترک در سرکوبی جنبش ظفار، توسعه ممتد جبهه کمونیسم و...
آیت‌الله محمد‌رضا مهدوی کنی در سخنان منتشر نشده‌ای با موضوع وقایع مهم تاریخ انقلاب مسائلی را مطرح کرده که بخشی از آن در ادامه می‌آید: آیت‌الله مهدوی کنی با به مسئله ولایت آن را یک امر عام دانست و با بیان این نکته که از این مسئله چند تفسیر می‌شود، اظهار داشت: حضرت امام دو کار بزرگ انجام دادند که بقیه فقها نکردند؛ مسئله حکومت جزو مسلمات است و امام در عراق درباره ولایت فقیه...
در پی سفرهای سه گانه ناصرالدین شاه به اروپا وی از تفریحگاه های آن بلاد نیز دیدن نمود و بواسطه آن سعی در تقلید آن ها در ایران داشت، چنانچه برپا نمودن باغ وحش نیز یکی از آنان بود. به نحویکه در این باره سیروس سعدوندیان می نویسد که قریب یکصد و پنجاه سال پیش با تعبیه قفسی جهت نگاهداری پرندگان در«باغ لاله زار»، واقع در بیرون دروازه دولت، نخستین باغ وحش، یا به تعبیر آن روزگار«مجمع الوحوش»...
شرح عکس : ورود قوای بریتانیا موسوم به "دانسترفورس" به شهر رشت کوچک جنگلی از مجاهدان مشروطیت و رهبر قیام جنگل بود؛ نامش یونس و معروف به میرزا کوچک خان فرزند میرزا بزرگ از مردم رشت و ساکن استادسرا بود. در سال 1298 هجری قمری (1260 شمسی) به دنیا آمد.1 پدرش میرزا بزرگ نزد عبدالوهاب مستوفی (مسئول دفاتر مالیاتی آن روز گیلان) به تحریر و انشا اشتغال داشت و به مناسبت این نام پسرش نیز به میرزا کوچک شهرت...
ایران در سال‌های دهه ۱۹۶۰م /۱۳۴۰ش فقط حلقه‌ای در زنجیر دفاعی آمریکا در برابر بلوک کمونیست به شمار می‌رفت. اما در سال‌های دهه ۷۰ میلادی /۵۰ شمسی به صورت متحد ممتاز ایالات متحده آمریکا درآمد. قدرت‌نمایی شاه کمک زیادی به اجرای دکترین ریچارد نیکسون - که در ۲۰ ژانویه ۱۹۶۹ (۳۰ دی ۱۳۴۷) در مسند ریاست جمهوری آمریکا قرار گرفته بود، می‌کرد. زیرا بلندپروازی‌های منطقه‌ای شاه کاملاً با نظریات...
مقامات عالیرتبه دولت کوشش می کردند خود را بیشتر به اردشیر زاهدی نزدیک کنند ولی زاهدی در حالی که نخست وزیر هم حضور داشت خطاب به من گفت دوستان کله پاچه ای من کجا هستند آنها به درد می خورند. نخست وزیر و دیگران از این بیان او متعجب شده بودند. از: 20 ه / 5 تاریخ: ۴۵/11/۳۰ به: 322 شماره: 30328/20 ه/ 5 موضوع: اظهارات منوچهر قیایی درباره ورود آقای اردشیر زاهدی روز ۴۵/11/۲۹ منوچهر قیایی از دوستان...
بی‌شک در تاریخ معاصر ایران رویدادهایی مسیر تاریخ را تغییر داده است. یکی از این وقایع، اختلافات شدیدی است که در سال‌های اولیه بعد از مشروطه در بین نیروهای فاتح به وقوع پیوست. این اختلافات به درگیری‌های خونینی رسید. بعد از پیروزی مجاهدان بر جریان تمامیت‌خواه دربار محمدعلی شاهی، روزگار بر تخت نشستن احمدشاه با شادی و سرور همگانی توام شد، اما شادی مردم بیش از یک سال دوام نداشت، زیرا پس از آن...
2 آذر سالروز تولد جلال آل احمد، نویسنده بلند آوازه ایرانی، بهانه ای شد برای نگاهی مختصر به زندگی این نویسنده انقلابی و رابطه اش با امام خمینی(س). جلال الدین سادات آل احمد، معروف به جلال آل احمد، فرزند سید احمد حسینی طالقانی در محله سید نصرالدین از محله های قدیمی شهر تهران به دنیا آمد، او در سال 1302 پس از هفت دختر متولد شد و نهمین فرزند پدر و دومین پسر خانواده بود. پدرش در کسوت روحانیت بود و از این رو...
