نگاه دیگران
یکی از ترورهای سیاسی مهم پس از کودتای 3 اسفند ۱۲۹۹ در پی سرودن شعری با عنوان «جمهوری سوار» رخ داد. در این شعر، داستان دزدی روایت می‌شود که در روستایی دورافتاده اموال مردم آن ده را سرقت می‌کرد، ولی پس از مدتی مردم آن ده به ماهیت پلید او پی بردند و بر آن شدند از سرقت او جلوگیری کنند، اما دزد نابکار این بار برای تداوم عمل، خود را نیازمند کسی دید که بهظاهر با مردم آن ده همراهی می‌کند،...
ترور ماژور ایمبری، کنسول آمریکا در تهران اگرچه برای ملت ایران پرهزینه بود اما فواید سیاسی بسیاری برای رضاخان داشت. دهم آبان ماه ۱۳۰۳ شمسی و همزمان با چنین روزی، ۲ ایرانی دیگر به اتهام قتل رابرت ایمبری کنسول آمریکا در تهران اعدام شدند. حاکم نظامی تهران امروز به رضاخان اطلاع داد که سیدحسین پسر سیدموسی و علی پسر ابوطالب به جرم شرکت در قتل ایمبری اعدام شدند. این دو در محکمه فوق‌العاده نظامی...
ماژور « ایمبری ویس » قنسول آمریکا هنگام عکسبرداری از سقاخانه شیخ‌هادی که در آن روز، شایعاتی در مورد معجزات آن در افواه بود مورد هجوم و حمله عده زیادی از مردم قرار گرفت و به شدت مجروح شد. پس از انتقال به بیمارستان نظمیه عده‌ای از مردم داخل بیمارستان شده با داس و قمه و چکش و آب جوش او را به قتل رساندند. به دنبال این حادثه در تهران حکومت نظامی اعلام گردید. دو روز بعد «شارژ...
مجلس شورای ملی در تاریخ ۱۳ خردادماه سال ۱۳۰۸ قانون سرشماری از نفوس مملکت را به تصویب رساند. گردآوری اطلاعات و آمار صحیح از جمعیت و مسائل مختلف مربوط به آن مبنای برنامه‌ریزی موفق و قابل اعتماد در هر کشور است. بسیاری از سازمان‌های برنامه‌ریز دولت و در رأس آنها سازمان برنامه و بودجه مهم‌ترین مصرف‌کنندگان اطلاعات آماری در کشور هستند. به همین علت در تمامی کشورهای دنیا هر چند سال یک بار...
قریب یکصد سال پیش زمانی که نه من بودم و نه دیگران، جنگی رخ داد به مصداق جهاد واقعی و نامش را گذاشتند جهاد عشایر، عشایر عرب یک طرف اصلی قضیه بودند، جنگ کردند آن هم جنگی با استعمار انگلیس. و اما جنگ، واژه‌ای تلخ که تلخی‌اش سال‌ها در ذهن و یادها می‌ماند. جنگ برای آمدنش نه زمان می‌شناسد و نه مکان. نه نیازی به اذن دخول دارد و نه کسب رخصتی برای رفتن. هر چه هست آواری است که بر سر آنانی که درگیرش...
ناصر‌الملک وقتی به سمت نایب‌السلطنه منصوب شد، با بریتانیایی‌ها مشورت کرد و نظرات آنان را جویا شد. معلوم بود آنان با موضوع موافق هستند. ناصر‌الملک تربیت‌شده مکتب انگلیسی سیاست بود، وی هیچ‌‌گونه باوری نه به مشروطه داشت و نه توانایی ملت ایران در به دست گرفتن زمام اختیار خود؛ از سوی دیگر می‌دانست حتی روشنفکران ایرانی تلقی مشخصی از مشروطه ندارند و هر کس اوهام خود را مشروطه...
در آغاز سخن، بهتر است از این نکته شروع کنیم که از چه روی، بحرین برای انگلستان با اهمیت بود؟ بحرین در قرن نوزدهم در خلیج فارس، برای انگلیس یک نوع اهمیت داشت و در دوره‌های دیگر هم، نوعی دیگر؛ مثلا در قرن نوزدهم، اگر انگلیس قصد داشت از هندوستان رزم‌ناو بیاورد، زمان بسیاری طول می‌کشید. بنابراین بحرین در آن دوران، بهترین پایگاه در راه انگلیس به سوی کشورهایی چون هندوستان، ایران و عربستان بود....
حکومت پهلوی و بازی در زمین انگلیس یکی از مسائل عمده در جهان سیاست موضوع استقلال‌طلبی برخی از مناطق است. مسئله‌ای که سیاست پسابین‌المللی نیز با آن روبه‌رو است. در واقع در جهانی که بازیگران آن را صرفا دولتها تشکیل نمی‌دهند و خورده‌گروه‌ها و سازمانها و حتی افراد در آن به عنوان بازیگران مستقل مطرح می‌شوند، بحث جدایی برخی مناطق از کشورها بسیار داغ است. گواه عینی این ادعا تحولاتی است...
شرکت نفت ایران ـ انگلیس طی قراردادی با شیخ خزعل ــ فرزند شیخ جابر و حاکم محمره ــ در 16 ژوییه 1909م/ 27 جمادی‌الثانی 1327ق، اراضی و نواحی مورد نیاز خود را در محدوده تحت حاکمیت شیخ به مساحت 650 جریب از نخلستان‌های آبادان واقع شده بین بَریم[1] و بُوارده[2] تا رودخانه بهمنشیر اجاره کرد. اراضی مورد بحث برای احداث خط لوله انتقال نفت، ایستگاه‌های تلفن و تلگراف و تلمبه‌خانه‌ها و منازل مسکونی در...
اشغال ایران در جنگ جهانی اول توسط روسیه تزاری و انگلیس که بر اساس قرار داد 1907 پترزبورگ صورت گرفت، با انقلاب بلشویکی سال 1917 به اشغالی یکطرفه مبدل شد که در آن انگلیسی‌ها در وسیع‌ترین حجم پیشروی‌های نظامی در این جنگ خود را به قفقاز و آسیای مرکزی رساندند. پیروزی بلشویک‌های کمونیست در روسیه، آنها را وادار به تشکیل کمربند امنیتی از افغانستان تا ترکیه کرد که در ایران نیز پس از ناکامی قرارداد...
استان خوزستان در طی سه قرن اخیر خصوصاً با ورود استعمار انگلیس به خلیج فارس و تلاش آنها برای دست‌یابی به آب‌های گرم جنوب، و مخازن نفت منطقه و هم‌چنین کنترل هندوستان، عراق، عربستان سعودی که جزو مستعمرات انگلستان بودند، دستخوش تغییر و تحولات عدیده‌ای شده است. درگیری‌های رژیم دست‌نشانده پهلوی با کشورهای منطقه که در راستای منافع انگلیس، امریکا و اسرائیل صورت می‌گرفت، مشکلات...
شیخ خزعل از قبیله بنی کعب یکی از رجال انگلوفیل ایران بود که از دوره مشروطه به بعد در تحولات سیاسی ایران در استان خوزستان نقش مهمی داشته است. او از انقلاب مشروطیت هواداری کرد و در دوران جنگ جهانی اول نیز کمکهای شایانی به دولت انگلستان کرد. بدین ترتیب، او توانست اطمینان کامل انگلستان را به خود جلب کرده و با پشتیبانی آن دولت به حاکم قدرتمند و بی‌رقیب خوزستان تبدیل گردد. با توجه به موقعیت و اهمیت...
شیخ خزعل برای ابقا در مسند حکمرانی و حفظ موقعیت خود در منطقه دست دوستی و اتحاد به سوی انگلیس دراز کرد به همین جهت تصمیم به مذاکره با نمایندگان انگلستان در خلیج فارس گرفت این نیاز دو طرفه سبب گردید سرپرسی کاکس کنسول بریتانیا در خلیج فارس در 1910 با شیخ خزعل قراردادی بدین مضمون به امضاء رساند در این قرارداد دولت بریتانیا متعهد گردید در صورت تجاوز ایران به حقوق به قلمرو یا به اصطلاح املاک موروثی شیخ...
درآمد: در آذر ۱۳۵۱ اولین یگان نظامی ایرانی وارد عمان شد. با درخواست سلطان قابوس در ۲۹ آذر ۱۳۵۲ پیاده شدن واحدهای واکنش سریع ارتش ایران درمنطقه صلاله دومین شهر بزرگ این کشور واقع در جنوب شرق عمان شدت یافت. از تعداد نیروهای اعزامی ارقام موثقی در دست نیست و در گزارش‌های مختلف از ششصد تا چهارهزار نفر برآورد شده‌است. این عملیات سه سال طول کشید و آمار کشته شدگان هیچ وقت رسماً اعلام نشد اما برخی...
کشف اسناد گفتگویی قدیمی از یکی از افسران سرویس اطلاعات مخفی بریتانیا نخستین بار زوایای تاریک و پنهان کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و نقش بازیگران داخلی و خارجی را در سرنگونی دکتر محمد مصدق روشن کرد. گفتگویی که افسر MI۶ در دهه ۱۹۸۰ انجام داده و در تلاش برای کشف اسناد تازه از کودتای ۲۸ مرداد ۳۲ پیدا شده، ثابت می‌کند چگونه بریتانیا سال‌ها کوشید آمریکا را برای مشارکت در کودتا و بازگرداندن شاه به...
: گروه تاریخ انقلاب خبرگزاری تسنیم- دوره سلطنت احمدشاه قاجار آخرین پادشاه سلسله قاجاریه دوره‌ای کوتاه و گذرا بود، اما در این دوره کوتاه اتفاقات مهمی در کشور رخ داد. از یک سو کشور در جریان جنگ جهانی اول، مورد حمله متفقین قرار گرفت و در پی آن توسط انگلیس قحطی بزرگ در کشور به وجود آمد. از سوی دیگر از زمان سلطنت احمدشاه قاجار، شخصیتی نظامی با خوی وحشیانه توسط انگلیسی‌ها شناسایی و برجسته شد...
: انگلستان با توجه به همسایگی ایران با هند و تجربه لشکرکشی‌های نادرشاه به این منطقه تلاش کرد ایران را تضعیف کند و با جدایی بخش‌های حاصلخیز و اقتصادی آن، بنیان‌های اقتصاد کشورمان را نابود سازد. بعد از قتل سیسیانف فرمانده سپاه روسیه در جنگ اول ایران و روس و جایگزینی گودوویچ و ناکامی او در تصرف ایروان، روحیه ایرانیها تقویت شد؛ برای همین روسها با ارائه شروطی درخواست صلح کردند، اما عباس...
معرفی انگلستان به عنوان عامل اصلی کودتا روزنامه «اومانیته»(1) (HUMANITE) چاپ پاریس در شماره امروز با انتشار مطلبی درباره کودتای سوم اسفند در ایران و نقش انگلستان در آن، منشأ این بحران را دولت انگلستان معرفی کرد که تلاش می‌کند به هر نحو از انعقاد عهدنامه مابین ایران و روسیه جلوگیری نماید.(2) این روزنامه در ادامه به این نکته کرد، دیویزیون قزاق که مجری کودتا بوده، از ماه نوامبر تحت کنترل و...
اعتراض سیدضیاء به مصدق‌السلطنه سیدضیاءالدین طباطبایی با ارسال تلگرافی به «مصدق‌السلطنه» والی فارس ضمن اعتراض نسبت به اقدام وی در جلوگیری از انتشار خبر رئیس‌الوزرایی او،(1) خاطرنشان کرد که با قشونی که تحت فرمان دارد هر مانع و مشکلی را به هیچ می‌شمارد.(2) وساطت اسمارت برای آزادی برخی زندانیان «والتر الکساندر اسمارت» پیرو دریافت نامه احمد درخشان درخواست او برای وساطت نزد...
مطبوعات به‌عنوان ابزاری آگاهی‌دهنده و جهت بخش به افکار عمومی نقش غیرقابل انکاری در حرکت جوامع امروزی داشته‌اند. در ایران نیز تا به امروز این نقش با فراز و فرود تداوم یافته است. در دوره مورد مطالعه ما در این مبحث 1304 ـ 1302 ه ش مقارن با نخست‌وزیری سردار سپه و گذار به سوی کسب سلطنت، مطبوعات در کنار جهت‌دهی به افکار عموم مردم، مشمول سیاست‌های سرکوبگرانه رضاخان شدند، این مقاله کوششی است...
