نگاه دیگران
به دنبال تلاش‌های ویلیام ناکس دارسی[1] ــ سرمایه‌دار تبعه استرالیا ــ برای اخذ امتیاز نفت از دولت ایران و مساعدت‌های سفارت انگلیس در تهران دارسی موفق شد در ماه می سال 1901م/ ماه صفر سال 1319ق، امتیاز اکتشاف، استخراج و حمل نفت را در همه ایالات ایران، به جز ایالت شمالی به مدت شصت[2] سال و به شکل انحصاری به دست آورد.[3] انگلیسی‌ها با این اقدام فرصت تازه‌ای به دست آوردند تا ضمن کسب یک امتیاز مهم،...
گسل تاریخی دولت و ملت یکی از جدی‌ترین مشکلاتی که تاریخ گذشته ما را به خود مشغول می‌داشت، حضور اقتدار سیاسی فاقد مشروعیت دینی بود، این مشکل به موازات گسترش و تعمیق باورهای سیاسی تشیع، ظهور و بروز بیش‌تری می‌یافت، قدرت سیاسی جامعه این گسل و شکاف اجتماعی را که بین دولت و...
دولت انگلیس که در دوران حیات سلسله قاجار، روابط پرفراز و نشیب و رو به گسترشی را در ایران طی می‌کرد، ایران را بیشتر به عنوان سرزمینی حائل بین روسیه تزاری و مرزهای مستعمره طلایی‌اش ــ هند ــ می‌نگریست. به همین دلیل چندان تلاشی برای سرمایه‌گذاری در ایران و دفاع از آن سرمایه‌گذاری و منافع احتمالی نمی‌کرد زیرا می‌خواست از تشدید رقابت و تحمل هزینه‌های آن با روسیه با توجه به همجواری...
با بررسی ابعاد مختلف قیام سال 1308 شمسی، به رهبری علی مردان خان بختیاری، می‌توان چند ویژگی بارز برای آن برشمرد: نخست آن که، این قیام رنگ و بویی مذهبی و جنبۀ دینی داشت. چنانکه در فصل اول گردید، شواهد تاریخی نشان می‌دهد که دین مهمّ‌ترین عامل در خیزش‌های مردمی ایلات لر بوده است. بعد از ورود اسلام به ایران، در کوه‌های بختیاری و لرستان بیش از سی جنبش اجتماعی، سیاسی و دینی ظهور کرده و در...
پیش چشم رژیم جدیدی که با کودتای سال 1299 به قدرت رسید و نخبگان ملی‌گرایی که از او حمایت می‌کردند، مساله عشایر از دو جهت خودنمایی می‌کرد: یکی سیاست عملی و دیگری ایدئولوژی. عشایر در طول دهه پیشین و دوره دوم مشروطه و در جنگ جهانی اول حضور گسترده و مقتدرانه‌ای داشتند و اکثر نقاط کشور به زیر سلطه آن‌ها درآمده بود. در سال 1299، در نظر ملی‌گرایانِ تازه‌قدرت‌یافته ایرانی سرکوب عشایر جزء...
سیاست انگلستان در ایران در طول سال‌های پایانی جنگ بین‌الملل اول متناسب با تغییر و تحولات در روسیه و انقلاب آن کشور و تأثیر انقلاب روسیه در مناطق مختلف ایران، به ویژه پس از مخالفت با تصویب قرارداد 1919م/1297ش دستخوش تغییر شد. سر پرسی لورین ــ وزیر مختار جدید بریتانیا در تهران ــ مأمور تصحیح، اجرا و ابلاغ این تغییر سیاست انگلیس در ایران و انطباق آن با شرایط جدید شد. به همین دلیل پس از کودتای سوم اسفند...
از منظر محقق نائینى، ریشه کن کردن استبداد نیازمند فضا و بستر فرهنگى است که در گونه اى خاص از آزادى، تبلور مى یابد. بر این اساس، تبیین آزادى مثبت و مرزبندى آن از انواع دیگر، جلوه اى از اندیشهورزى مرحوم میرزاى نائینى است. نوشتار حاضر به بررسى جایگاه و حدود این آزادى از نگاه او مى پردازد. چنان که از منظر ایشان، نقش آزادى در فراز و فرود تمدّن اسلام بررسى شده و آزادى به عنوان بنیادى ترین ملاک تقسیم...
بیش از چند ماه از کودتای 28 مرداد نگذشته بود که مجدداً انتخابات مجلس به دست دربار افتاد. مجلس سنا نیز دست به انتخابات جدید زد. هر چند خود مجلس سنا به دلیل اینکه نیمی از نمایندگان آن به دست شاه انتخاب می‌شدند فرمایشی بود ولی با وقوع کودتا نیم دیگر نیز کم از انتصابی نبودند. بدین شکل مجلس سنا، مجلس شورای ملی و دولت کودتا عملاً در دستان شاه و دربار قرار گرفت. نمایندگان مجلس سنا معمولاً از معّمرین سیاسی و...
نمونه ای از فساد مالی در رژیم پهلوی در وزارت راه بود. فردی که احتمالا نام او موسوی بود و معاونت وزارت راه را به عهده داشت، قراردادی به ارزش قریب به ۳ میلیارد تومان با شرکت‌های آمریکایی بست و ۲۰ هزار کامیون و تریلی و قطعات یدکی مربوطه را در ایران تحویل گرفت و سپس در چند نقطه کشور و در بیابان‌های گرم در زیر آفتاب انبار کرد تا آهن‌آلات پوسید و همه نابود شد. گزارش به محمدرضا تحویل شد ولی دستوری...
خیلى محرمانه ـ غیرقابل رؤیت براى بیگانگان فریدون جم سفیر سابق ایران در اسپانیا عنوان خطاب: آقاى سفیر تا سال 1971، تیمسار جم یکى از رده بالاترین افسران نیروهاى مسلح شاهنشاهى ایران بود. او باهوش، با کفایت و به‌طور گسترده‌اى مورد احترام است. وى داراى یک سابقه خدمتى درخشان مى‌باشد که در اوج انتصابات وى، ریاست ستاد بزرگ ارتشتاران در سال 71 ـ 1969 قرار دارد. در چنین موضعى او دستیار فرماندهى کل (شاه)...
انتخاب همسر از یکی از خانواده‌های صاحب‌منصب، کافی بود تا فردی را از حضیض به عزیز برآورد و علی‌رغم همه بی‌لیاقتی‌ها و بی‌کفایتی‌ها، او را در مناصب معنون و مطرح بنشاند. یکی از نمونه‌های این برکشیدن را باید در زندگی پرویز خسروانی جستجو کرد. حسین فردوست در نقل خاطرات خود این موضوع را به شرح زیر بیان کرده است: «پرویز خسروانی زمانی که دانشجوی دانشکده افسری بود، خود و خانواده‌اش...
از جمله فرماندهان و امرای بهایی ارتش عصر پهلوی دوم باید از سپهبد پرویز خسروانی نام برد. براساس خاطرات ارتشبد فردوست، خسروانی از دانشجویان فقیر دانشکده افسری بود که از همان هنگام در جست وجوی یک زن پولدار بود تا از رهگذر ازدواج با وی بتواند به وضع نابسامان مالی خود نظم ببخشد. سرانجام دختری پولدار از یک خانواده بهایی را پیدا کرد و کوشید تا خود را عاشق و شیدای او وانمود نماید. پرویز خسروانی هرروز...
علاقه ایشان به گسترش اسلام در سطح جهان، انگیزه ای شده بود که دهها مرکز مهم اسلامی و تبلیغی در نقاط مـختلف جهان به وجود آورند.... این مـراکـز در شـهرهای مذهبی قم و مشهد مقدس، اصفهان و دیگر شهرهای ایران به وجود آمده اند، آنـچـنـان که در کشورهای هندوستان، پاکستان، عراق، لبنان و مخصوصا در انگلستان و آمریکا دو مـرکـز بـسـیـار بـاشکوه و آبرومندی به وجود آورده اند و مبلغانی که آشنا به زبانهای زنده...
حجت الاسلام والمسلمین سید محمد علی ربانی از شاگردان مرحوم حضرت آیت الله العظمی خوئی (ره) در گفت و گویی با خبرنگار پایگاه بین المللی همکاری‌های خبری شیعه (شفقنا) می‌گوید که شأن علمی و فقهی آیت الله خوئی(ره) از چنان مرتبه بالایی برخوردار است که امثال وی نمی‌توانند از ویژگی‌های علمی و فقهی این فقیه عالیقدر سخنی داشته باشند. مسئول دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی در مشهد، با به...
آیت الله حاج آقا نصر الله شاه آبادی در خصوص نظر امام خمینی(ره) نسبت به آیت الله خویی و اهانت هایی که در آن زمان از سوی برخی تندرو یا غافل متوجه ایشان می شد، گفت: امام خمینی(ره) اهانت به آیت الله خویی را اهانت به امام زمان می دانستند و آیت الله خویی هم معتقد بودند که همت آیت الله خمینی نباید از بین برود. آیت الله شاه آبادی در خصوص حضور خود در حوزه و ورود به نجف اشرف در گفت وگو با خبرنگار شفقنا(پایگاه...
دکتر تیجانی سماوی می‌گوید: آنگاه که سنی بودم و تازه به نجف اشرف وارد شده بودم، توسط دوستم به محضر آیتالله العظمی سید ابوالقاسم خویی(ره) راه یافتم. دکتر تیجانی سماوی درباره دیدارش با آیت الله العظمی خویی بیان می کند: دوستم چیزی دم گوش سید (آیت الله العظمی خویی) گفت، سپس به من کرد تا در کنار آیتالله خویی بنشینم، در آنجا نشستم. دوستم اصرار کرد تا نظر خود و مردم تونس را در مورد شیعیان...
در 11 آذر ۱۳۱۴ پس از سقوط دولت فروغی، محمود جم مأمور تشکیل دولت شد. محمود جم از ۱۳۱۴ تا ۱۳۱۸ نخست‌وزیر بود. دورهٔ نخست‌وزیری جم یکی از طولانی ترین دوره‌های نخست وزیری در حکومت رضاشاه بود، و شاهد بسیاری از رویدادهای سیاسی و اجتماعی بود که از مهم‌ترین آنهاست: واقعهٔ کشف حجاب، قرارداد تقسیم آب هیرمند میان ایران و افغانستان در ۱۳۱۷، خودکشی علی‌اکبر داور وزیر مالیه، امضای پیمان عدم تعرض بین...
فریدون جم (زادهٔ ۱۲۹۳ در تبریز، مرگ۴ خرداد ۱۳۸۷ در لندن) فرزند محمود جم، تیمسار ارتشبد ارتش ایران و از چهره‌های تحصیلکرده و نزدیک به حکومت رضا شاه و محمدرضا شاه پهلوی بود. او تحصیلات ابتدائی و متوسطه را در تهران و پاریس به اتمام رسانید، سپس دانشکده افسری سن سیر در پاریس را گذرانید. دوره دانشکده افسری تهران را نیز به پایان برد. دوره دانشگاه جنگ بریتانیا و چند دوره کوتاه مدت را نیز در آمریکا...
آیتالله العظمی سیدابوالقاسم خویی فرزند سیدعلی اکبر بن میرهاشم موسوی خویی، از مفاخر بزرگ جهان تشیع و از مشاهیر فقه و اصول و از مدرسان پرآوازه حوزه علمیه نجف اشرف و از مفسران و قرآن‌پژوهان عالیقدر اسلام، در ۱۵ ماه رجب ۱۳۱۷ ه··. ق در خانواده علم و تقوا در شهر «خوی» دیده به جهان گشود. سیدابوالقاسم، دوران کودکی و نوجوانی را زیر نظر پدر بزرگوارش گذراند و مقدمات علوم عربی و...
آیت الله سید ابوالقاسم خوئی زندگی نامه خود نوشتی دارد که توسط استاد سید هادی خسرو شاهی ترجمه شده که تلخیص متن آن را در زیر می خوانید. ابوالقاسم بن علی اکبر، بن هاشم الموسوی الخوئی (رضوان الله علیهما). «رجال نویسان» به هنگامی که نوبت به نام خودشان می رسد، به نگارش شرح زندگی خود می پردازند و من نیز اکنون که در این کتاب نوبت به نام خودم رسید، طبق روش آنان، این زندگینامه کوتاه را می نویسم: من...
