نگاه دیگران
نامه‌نگاری‌هایی که روز دوم جولای ۲۰۱۴ (۱۱ تیر ۱۳۹۳) از رده‌بندی محرمانه خارج و توسط آرشیو امنیت ملی ایالات متحده منتشر شده‌اند، نشان می‌دهد سفیر آمریکا در عراق به شاه ایران (که به عراق گریخته است) پیشنهاد می‌دهد تا به نقش بیگانگان در اجرای کودتا نکند و شاه نیز «موافقت» می‌کند. این اسناد تمامی گزارش‌های منتشر شده از تهران توسط آمریکا را زیر سؤال می‌برند و به بحث...
سید علیرضا مرندی یکی از اصلی‌ترین متولیان سیاست و قانون کنترل جمعیت در دهه هفتاد است. وی در دوره وزارت خود در وزارت بهداشت از تمام دستگاه‌ها خواست با تغییر سیاست‌های گذشته، شیوه‌های کنترل جمعیت را در پیش گیرند و از آن به بعد فضای عمومی کشور و نظام بهداشتی به سمت تحقق شعار «فرزند کمتر = زندگی بهتر» گرایش پیدا کرد. ۲۰ سال پیش، طبق صلاحدید مسئولین وقت، سیاست‌های کنترلی برای...
محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در یادداشتی با عنوان «کودتا و شیر مادر» در سایت شخصی خود به تحلیل کودتای نوژه پرداخت. متن این یادداشت به شرح ذیل است: اوائل تیرماه سال ۱۳۵۹ در خیابان ایران به دیدار رهبر انقلاب که در آن زمان نماینده حضرت امام در ارتش بودند، رفتم. به ایشان گفتم که اطلاعات ما رد و خط یک کودتا را در ارتش پیدا کرده است، جنابعالی در جریان باشید و اگر می‌توانید به ما...
امام جمعه مشهد با انتقاد از وضعیت حجاب در کشور گفت: عده‌ای بی‌حجابی را وسیله کرده‌اند تا برای خود «رای» بخرند. آیت‌الله سید احمد علم‌الهدی در خطبه‌های عبادی و سیاسی نماز جمعه که در جمع زائران و مجاوران حضرت رضا(ع) برگزار شد، اظهار کرد: دولت موظف است قانون عفاف و حجاب مصوب سال ۱۳۸۵ را اجرا کند. امام جمعه مشهد با به ۲۱ تیرماه و سالروز کشف حجاب توسط رضاخان تصریح...
واقعه مسجد گوهرشاد مشهد در ۲۱ تیرماه سال ۱۳۱۴ هجری خورشیدی، از رخدادهای مهم دوران حکومت رضاشاه پهلوی و نخست‌وزیری محمدعلی فروغی به شمار می‌آید. خیزش مردم در جریان این واقعه، در اعتراض به اجباری شدن بر سر نهادن کلاه‌شاپو از سوی حکومت مرکزی، رخ داد. در واکنش به این سیاست، روحانیان و مردم مسلمان در هر نقطه‌ای به مخالفت برخاستند ولی در این ماجرا مشهد پیش‌قدم شد و قیام بزرگی در دل تاریخ به...
ایرانیان فقط به خرداد پر حادثه عادت ندارند؛ تیرماه هم برای ما، پرحادثه و سرشار از واقعه است. یکی از مهم‌ترین این رویداد‌ها، پذیرش قطعنامه ۵۹۸ در تابستان ۱۳۶۷ است. این روز‌ها پذیرش قطعنامه آتش‌بس از سوی ایران، ۲۵ سالگی‌اش را پر کرده؛ قطعنامه‌ای که ۲۹ تیر ۱۳۶۶ به تصویب شورای امنیت سازمان ملل رسید و ۲۷ تیر ۱۳۶۷ با پذیرش آن، در مرزهای ۱۴۵۸ کیلومتری ایران و عراق آتش سلاح‌ها خاموش شد....
پیرمرد مؤتلفه حافظه قوی در خاطره‌گویی دارد، خاطراتی که چاشنی هر تحلیل او از مقاطع و رویکردهای سیاسی کشور می‌شوند. از قبل انقلاب و مؤتلف شدنشان به فرمان امام می‌گوید تا بعد از انقلاب و مصلحت نظام برای قرار گرفتن زیر پرچم حزب جمهوری اسلامی. حزبی که قرار بود روی شمعک برود اما به سرعت به سمت انحلال پیش رفت. از روزهایی که بازرگان نخست‌وزیر شد و مخالفت نهضت آزادی‌ها با مشی امام و دیگر...
مرحوم شیخ اسماعیل تائب مسئله گو تبریزی از جمله شخصیت های مبارز و مجاهد قبل از نهضت امام خمینی است که در تحولات سیاسی و اجتماعی حضور موثر و فعالی داشت. وی از زمره شاگردان آیت الله جواد آقا ملکی تبریزی عارف وسالک معروف است که به علت حضور در قیام مسجد گوهر شاد پس از سرکوب خونین مردم به همراه عده ای دستگیر و از مدتی زندانی وسپس تبعید گردید. سالگرد سرکوب قیام مسجد گوهر شاد فرصتی است تا به زندگی...
به این پرسش فقط براساس پیشینه های زبان نوشتاری می توان پاسخ گفت، از آن هنگام که خط در ایران زمین ابداع شده و به کار رفته است. اما به رغم این واقعیت انکارناپذیر، نمی توان راه را بر گمانه زنی دربارۀ دوره هایی بست که خط هنوز در این سرزمین رواج نداشته است. البته اگر پژوهش های متخصّصان زبان های باستانی، باستان شناسان و تاریخ دانان با رویکرد به پرسش هایی که در اکنون در برابر ماست به کمک...
انتفاضه چیست؟ انتفاضه واژه ایست که از سال ۱۹۸۷ (۱۳۶۶ ه.ش) وارد فرهنگ انقلابی سیاسی مصطلح امروز شده است. تا پیش از این زمان لفظ انتفاضه فقط در کتابهای لغت مشهود بود ولی با خیزش توده های مسلمان فلسطین و استمرار آن. امروز شاید کمتر کسی باشد که نسبت به انتفاضه (قیام اسلامی فلسطین) بی اطلاع باشد. انتفاضه از نظر لغوی یعنی جنبش و لرزش و حرکتی که همراه با نیرو و سرعت باشد و از نظر سیاسی و اجتماعی انتفاضه یا...
ررسی جامعه اطلاعاتی آمریکا و وابستگی آن به جامعه اطلاعات نظامی انگلیس یکی از مهم‌ترین مسائلی که در بقاء یک سیستم مطرح است، مسئله تهدیدات سیستم و چگونگی پاسخ به آن است که در حوزه «تهدیدشناسی» مورد بررسی قرار می‌گیرد. حال اگر گونه خاصی از سیستم که اجزای آن انسان‌ها می‌باشند را مدنظر قرار دهیم، به سیستمی پویا و زنده خواهیم داشت که تحت عنوان «جامعه بشری» شناخته...
یکی از رویدادهای مهم تاریخ انقلاب اسلامی ، کودتای معروف نوژه بود این کودتا به دلیل آنکه قرار بود از پایگاه هوایی شهید نوژه همدان آغاز شود به کودتای نوژه معروف گردید . آژانس جاسوسی آمریکا ( سیا ) به کودتای نوژه امید زیادی بسته بود و آن را ضربه نهایی و قطعی بر پیکر نظام نظام نوپای جمهوری اسلامی می‌پنداشت و اهمیت آن را بیش از تجاوز نظام صدام ارزیابی می‌کرد . به گفته سران کودتا مدتی بر سر تقدم کودتا یا...
:جنبش تنباکو بدون تردید مهم ترین و گسترده ترین قیامی بود که در عصر ناصرالدین شاه روی داد. اگر چه پیش از آن جنبش های مردمی علیه ظلم و ستم شاهان قاجار سابقه داشت اما این جنبش هم از جهت گستردگی و هم نظر مقابله آن با استعمارگران غربی قابل مقایسه با جنبشهای قبل از خود نیست.از اوایل قرن نوزدهم میلادی استعمارگران به خصوص دو کشور روسیه و انگلستان شروع به دست اندازی به منابع ثروت ایران نمودند. جنگهای...
با شتاب گرفتن مبارزات مردم علیه رژیم شاه، وجود مرکزیتی برای سازماندهی این مبارزات، سوق دادن آن در امتداد نهضت اسلامی و جلوگیری از حرکت‌های انحرافی ضروری می‌نمود. رژیم شاه که در پی اوج‌گیری این مبارزات، تا حدودی مستأصل شده بود با اقداماتی به ظاهر آشتی‌جویانه درصدد مهار بحران و سوق دادن افکار عمومی به سوی حرکت‌های انحرافی بود که مقابله با آن، مستلزم ائتلاف و اتحاد همه‌ی نیروهای مبارز...
از همان نخستین سالهای اشغال پاره تن اسلام، با مقاومت فلسطینیان و اعتراض مسلمانان و دیگر انسانهای آزاده جهان، نهضت مقابله با اسرائیل و حمایت از فلسطین مظلوم شکل گرفت. با پیروزی انقلاب اسلامی، ملت مسلمان ایران به ویژه پس از صدور پیام تاریخی امام امت در سال 1358 مبنی بر نامگذاری آخرین جمعه ماه رمضان به عنوان روز جهانی قدس، مسئله آزادسازی فلسطین از چنگال غاصبان قدس را سرلوحه آرمانهای خویش...
بررسی موردی تقابل عالمان شیعه با بریتانیا صفاءالدین تبرّائیان درآمد تالار علامه امینی دانشگاه تهران طی روزهای 7 و 8 آبان ماه 1392 ناظر برپایی «همایش بین‌المللی کالبدشکافی سیاست انگلیسیها در ایران (2012-1800م)» بود. در این هم‌اندیشی شماری از دانشوران ایرانی و خارجی مبادرت به واکاوی و بازخوانی رویه و رویکرد استعمار بریتانیا در دو سده اخیر در...
جنگ بین الملل اول، در سال 1914م/1332ق به وقوع پیوست. موضع گیری سیاسی ایران به هنگام وقوع جنگ، اتخاذ سیاست بیطرفی به عنوان مناسب ترین گزینه در آن برهه زمانی بود. در آغاز جنگ بزرگ، دولت ایران توسط سفارتخانه‌های خود در کشورهای خارجی، بیطرفی خود را اعلام کرد و از دولتهایی که در خاک ایران نیرو داشتند تقاضا کرد، با احترام به بیطرفی ایران، قسمتهای اشغالی را تخلیه نمایند؛ اما دولتهای ذینفع، نه تنها به این...
از همان آغاز کار بسیاری بر این باور بودند که طرف ایرانی قرارداد انگلیس – ایران، یعنی وثوق‌الدوله، نصرت‌الدوله فیروز و صارم‌الدوله، همگی رشوه گرفته‌اند. در گزارش 13 دسامبر 1924، والاس اسمیت موری، کاردار سفارت آمریکا، گزارش کرد که در تاریخ 28 اکتبر 1924 یکی از نمایندگان مجلس به نام شریعت‌زاده حمله سختی به فیروز کرد. موری در این گزارش چنین می‌نویسد: وی (شریعت‌زاده) شاهزاده...
پادشاهی محمدشاه قاجار در شرایطی آغاز شد که موضوع مالکیت بر سلیمانیه و دشت زهاب و نیز حاکمیت بر ایل بابان مورد اختلاف ایران و عثمانی قرار داشت. اختلافات سرحدی ایران و عراق در سال 1253 قمری، ابعاد گسترده‌تری یافت. در این هنگام بندر تازه تأسیس ایران در ساحل خاوری اروندرود (شط‌العرب) یعنی بندرمحمره (خرمشهر) رونق تجاری زیادی یافته بود و از اهمیت تجاری بندر بصره کاسته شده بود. در رجب 1253 علیرضا...
تمامی لحظات پیروزی و کامیابی ملت ایران بر پایه دو امر مشترک و همانند استوار شده‌اند. 1ـ رهبری کاریزماتیک و ایدئولوژی قوی 2ـ حمایت توده‌های مردمی این دو عامل تاثیرگذار همچون سایر جنبش‌ها و نهضت‌های سیاسی ـ اجتماعی ملت ایران در واقعه قیام خونین 30 تیر 1331 نمود عینی یافت. نوشتار حاضر در پی واکاوی قیام 30 تیر 1331 و آنچه پیش و پس این قیام خونین روی داد، است. چرا که همواره تاریخ معاصر ایران با این...
