نقد و نظر
مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس به مناسبت ایام عملیات رمضان مشروح گزارش واکاوی عملیات رمضان؛ دلایل و چرایی عبور از مرز را منتشر کرد. بعد از پیروزی رزمندگان اسلام در عملیات بیت‌المقدس و افزایش اعتبار نظامی ایران در عرصه بین‌المللی، ابرقدرت‌ها و کشورهای منطقه بر آن شدند تا برتری نظامی و سیاسی در جنگ را که در حال چرخش به‌سوی ایران بود، با حمایت بیش‌ازپیش از عراق به این کشور بازگردانند. به...
سیصد و چهاردهمین مراسم شب خاطره در تیر 1399، با سه تن از یاران شهید مصطفی چمران برگزار شد. به گزارش سایت تاریخ شفاهی سیصد و چهاردهمین مراسم شب خاطره، پنجم تیر 1399 با حفظ فاصله‌گذاری اجتماعی در تالار اندیشه حوزه هنری برگزار شد. در این برنامه، سید ابوالفضل کاظمی، حاج حسن شاه‌حسینی و آقای اسماعیل شاه‌حسینی خاطراتی از دوران دفاع مقدس و گروه جنگ‌های نامنظم شهید مصطفی چمران و نقش موتورسوران...
آسیب‌های پیاده کردن متن در مصاحبه تاریخ شفاهی، یکی از مباحث مهم و جدی در حوزه تدوین و نگارش است؛ تا آنجا که می‌تواند بخشی از واقعیت‌های تاریخی را برای همیشه پنهان کند. آنچه پیشِ رو دارید گفت‌گویی کوتاه با سیدقاسم یاحسینی، از چهره‌های شناخته شده حوزه تاریخ شفاهی است که در نگاهی کلی به آسیب‌های پیاده کردن متن در مصاحبه پرداخت. یاحسینی درباره آسیب‌های پیاده کردن متن در مصاحبه تاریخ...
همی‌تاز تا آذرآبادگان به جای بزرگان و آزادگان خواندن برخی کتاب‌ها شوق‌آور است. از بس مفید و بدیع است. از بس نویسنده خرد و دانش و اعتدال و پختگی در کار کتابش کرده است. آذربایجان و شاهنامه؛ تحقیقی دربارۀ جایگاه آذربایجان، ترکان و زبان ترکی در شاهنامه و پایگاه هزارسالۀ شاهنامه در آذربایجان نوشتۀ دکتر سجاد آیدنلو چنین کتابی است. سه روز است که این کتاب به دستم رسیده و نتوانستم به زمین بگذارمش....
محسن مومنی نویسنده کتاب «در کمین گل سرخ» از شهید صیاد شیرازی به عنوان نماد وحدت بین نیروهای مسلح یاد کرد و گفت: جوانان هویت خود را در دفاع مقدس جستجو می‌کنند، بنابراین باید آثاری که در این زمینه تولید می‌شود از جذابیت برخوردار باشد. محسن مؤمنی در کتاب «در کمین گل سرخ» به روایت زندگی علی صیاد شیرازی می‌پردازد. سپهبد شهید علی صیاد شیرازی متولد روستای کبود گنبد شهرستان درگز استان...
نویسنده کتاب «زیتون سرخ» گفت: کسی که نگاه چند جانبه و بین رشته‌ا‌ی به مسائل نداشته باشد، سعی می‌کند جنگ را در میلیتاریسم و نگاه تبلیغی ـ رمانتیک خلاصه کند، حال آنکه متنی که توسط راوی و خاطره‌نگار به صورت مشترک تولید می‌شود، باید یک متن «چندرشته‌ای» باشد. «زیتون سرخ» نوشته سید قاسم یاحسینی، خاطرات ناهید یوسفیان، اولین زن اتمی ایران است که ماجراهای زندگی...
"ایران و همسایگان "عنوان مجموعه‌ای است که طی آن، بخشی از تاریخ مناطق پیرامونی جغرافیای سیاسی ایران براساس اسناد و مدارک فارسی بازگو می‌شود . کتاب "هیات فوق العاده قفقازیه" مجموعه اسنادی است که با گردآوری و توضیحات آقای رضا آذری شهرضایی از این مجموعه در مرداد 1380 توسط مرکز چاپ و انتشارات وزارت امورخارجه منتشر شده است. این کتاب شامل متن اسناد مذاکرات و قراردادهای...
: هفتم تیرماه سال 60 به روایت تقویم و تاریخ کشورمان، یادآور سالروز شهادت آیت‌الله دکتر سیدمحمد بهشتی و 72 تن از یاران امام راحل در حادثه انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی است. یک هفته پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 57 حزب جمهوری اسلامی با حضور چهره‌هایی شاخص به‌عنوان یک تشکل مهم اعلام موجودیت کرد؛ حزبی که دبیرکلی آن بر عهده شهید آیت‌الله دکتر سیدمحمد بهشتی بود؛ شهیدی والامقام که در پی...
در دانش تاریخ، داده‌ها به طرق مختلف تولید یا گردآوری می‌شوند. بازگویی مشاهدات یا شنیده‌ها و تفکرات حاضران در حوادث و وقایع و فضاها و مکان‌های تاریخی، از طریق گفت‌وگوی فعال، از مهمترین روش‌های دریافت داده‌های تاریخی است که می‌توان آن را تاریخ شفاهی گفت. اهمیت این روش در آن است که به صورت مستقیم داده‌های مورد نیاز تاریخی از ورای ناگفته‌ها و یادمانده‌های شاهدان به دست...
کتاب «بازخوانی نهضت ملی ایران» به قلم حجت‌الاسلام والمسلمین روح‌الله حسینیان در 331 صفحه و شامل 4 فصل (فصل اول: نیروهای مذهبی و نهضت ملی شدن نفت، فصل دوم: قیام 30 تیر و نقش نیروهای مذهبی، فصل سوم: سیر فروپاشی نهضت و فصل چهارم: انزوای نیروهای مذهبی و کودتای 28 مرداد) به رشته تحریر درآمده است. چاپ نخست این کتاب در سال 1385 توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی و در شمارگان 2000 نسخه به بازار کتاب عرضه گردیده...
کتاب «مأموریت برای وطنم» از جمله کتاب‌های منسوب به محمدرضا پهلوی است که در سال ۱۳۳۹ منتشر شد. این کتاب دربردارنده مطالبی است که بعدها توسط شخص نویسنده، یعنی محمدرضا پهلوی، نقض شده است «ماموریت برای وطنم»، «انقلاب سفید»، «به سوی تمدن بزرگ» و «پاسخ به تاریخ» کتب منسوب به محمدرضا پهلوی هستند (در مورد اینکه این کتب توسط محمدرضا پهلوی نوشته شده یا خیر همچنان تشکیک...
«جنگ الکترونیک» عنوان کتاب روایتِ علی اسحاقی از دفاع مقدس است که به کوشش یدالله ایزدی و توسط مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس در سال 1397 منتشر شده است. این کتاب شامل 27 جلسه گفت‌وگو با این فرمانده دفاع مقدس است و در برگیرنده کودکی او تا زمان پذیرش قطعنامه 598 و پایان جنگ ایران و عراق است. به دلیل پیوستگی موضوعات در برخی جلسات، متن کتاب در 23 جلسه سازماندهی شده است. آن‌چنان که در پیش‌گفتار کتاب...
در تاریخ انقلاب اسلامی، روزهای خونین و سرنوشت‌سازی به چشم می‌خورد که هرکدام می‌تواند نقطه عطف یا آغازی بر گسترش و علنی شدن اعتراضات و مخالفت‌های انقلابی مردم ایران به حساب آید. مردم تهران روزهای بسیاری در این زمینه تجربه کرده‌اند. یکی از این روزها، روز 13 شهریور1357 (عید فطر) است که نخستین راهپیمایی عظیم و علنی مردمی در ایران برگزار شد. در پی آن 17 شهریور (جمعه خونین) که هیچ‌گاه نمی‌توان...
جواد کامور بخشایش با تاکید بر تعامل فعالان حوزه دفاع مقدس با دانشگاه‌ها می‌گوید: ادبیاتی که با چاشنی علمی خود را سامان دهد و اثری را تولید کند، شکل آکادمیک به خود می‌گیرد و ممکن است اثرگذاری آن بیشتر باشد. کتاب «روزشمار 15 خرداد سال 1342» از مجموعه 16 جلدی روزشمارهای 15 خرداد است و شامل حوادث پاییز 1342 می‌شود، زمانی که 15 خرداد تمام شده و فتنه‌ها فروکش کرده، اما خفقان جدیدی بر جامعه...
بیشترِ کتاب‌های منتشره درباره تاریخ شفاهی دفاع مقدس مربوط به افراد درگیر مستقیم در جنگ شامل فرماندهان، رزمندگان، آزادگان، خلبانان و ... است. اما دفاع مقدس دارای لایه‌های مختلف دیگری نیز است؛ در پشت جبهه علاوه بر خانواده فرماندهان، رزمندگان و آزادگان افراد دیگری در حوزه‌های مختلف نقش‌آفرینی می‌کردند؛ آموزش نظامی، ساخت تجهیزات نظامی و طراحی تجهیزات دفاعی، نگهداری اسیران عراقی،...
عذرا شوقی در کتاب «راه خانه‌ام را بلدم»، روایتگر 14 سال زندگی مشترک خود با شهید فرید کاویانی می‌شود و فراز و فرودهای یک زندگی ساده و عاشقانه را به قلم مریم حضرتی، پیش روی خواننده قرار می‌دهد. «راه خانه‌ام را بلدم» یکی از جدیدترین آثار منتشر شده درباره شهدای مدافع حرم است که اوایل سال 1399 از سوی انتشارات خط مقدم به چاپ رسیده است. عذرا شوقی در این کتاب 150 صفحه‌ای، روایتگر 14 سال...
ثبت جریان زندگی در دوران دفاع مقدس توسط اهالی قلم تنها بخشی از شکل زندگی است و برای ماندگاری این جریان باید به سراغ قشرهای مختلف مردم رفت و در بیان شکل‌های زندگی در دوران جنگ با آنها سهیم شد چرا که نوشته‌های جنگ بر گونه‌گونی پر بار «جریان زندگی» به مقدار زیادی مرهون خاطرات اقشار مختلف مردم است. «تا پلاک 140: خاطرات اهالی قلم از دوران دفاع مقدس» نام کتابی 543 صفحه‌ای است که نتیجه سه...
کتاب «کمپ 9»، خاطرات رزمنده زنجانی «اسحاق عبادی» است که به‌همت «پریسا کرمی» نویسنده جوان زنجانی، تدوین، گردآوری و به چاپ رسیده است. در این کتاب خاطرات اسحاق از کودکی تا پایان دوره اسارت وی، با حفظ مؤلفه‌ها و مستندات تاریخی و نگاهی داستانی، بیان شده است. نگارش کتاب «کمپ 9» در مدت چهار ماه و با مصاحبه حضوری از اسحاق عبادی جانباز 30 درصد انجام شده است که این مصاحبه شامل...
حجت‌الاسلام شریفی گرگانی که اغلب رخدادهای دوران نهضت اسلامی را لمس کرده در مجموعه «خانه‌ی امن» به بیان خاطرات خود از چگونگی به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی پرداخته است. انقلاب اسلامی ایران پدیده‌ای نوظهور، آرمان‌گرا و جهان‌شمول در میان تحولات اسلامی است که توانست تحولی شگرف در عرصه روابط بین‌الملل و معادلات سیاسی پدید آورد؛ به گونه‌ای که نظریه‌پردازان عالم سیاست با پدیده...
مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس با انتشار متنی نسبت به یادداشتآقای سعید حجاریان واکنش نشان داد. انتشار یادداشت جهت‌دار و بدون استناد آقای سعید حجاریان، در آستانه رحلت جانسوز معمار و بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی، (12 خردادماه) در وبگاه مشق نو که به‌وسیله چند رسانه دیگر بازنشر شده و مورد اقبال رسانه‌های معاند نظام نیز قرار گرفت. وی در یادداشتی با عنوان فردافکنی، به بیان مطالبی در خصوص...
