نقد و نظر
تولید روایت‌های مختلف در کشور ما به علل مختلف از جمله انقلاب و جنگ در سالهای اخیر در حال گسترش بوده است و همین امر باعث شده است تا جایگاه تاریخ شفاهی روز به روز اهمیت بیشتری در جامعه ما پیدا نماید. اگرچه در مقام گردآوری تلاشهای بسیاری صورت گرفته است اما یکی از مهمترین بحث‌های تاریخ شفاهی مسئله اعتبار روایت‌هایی است که تاریخ شفاهی تولید می‌کند. این سؤال که گزارههای پایه که دائماً از طریق...
روایت به‌عنوان نقطه مشترک خاطره، سنت شفاهی و تاریخ شفاهی از سطوح و لایه‌های بسیاری برخوردار است. راهیابی به لایه‌های زیرین روایت در خاطرات شخصی و سنت شفاهی به علت گذشت زمان و در دسترس نبودن راوی یا راویان آن اندکی دشوار و سخت است؛ ولی بی‌شک، در جریان استفاده از مکانیسم تاریخ شفاهی و در صورت تعریف صحیح و دقیق اهداف طرح، شناخت دقیق فلسفه و کارکرد تاریخ شفاهی و به‌کارگیری صحیح آن،...
در پیش شماره ماهنامه زمانه (ایران معاصر) نویسنده به بررسی و نقد روش‌شناسی کتاب «معمای هویدا»، نوشته عباس میلانی، پرداخته است. در این شماره ماهنامه زمانه نیز، تحلیل و نقد دیدگاه‌های تاریخی ارایه شده در این کتاب را مد نظر قرار داده است. در قسمت پیشین، با بخشی از کاستی‌های...
کتاب زیباترین روزهای زندگی، خاطرات فوزیه مدیح، یکی از بانوان خرمشهری است که سمیه شریف‌لو آن را تدوین کرده است. این کتاب که توسط انتشارات سوره مهر در سال 1398 منتشر شده حاصل حدود سیصد ساعت مصاحبه نویسنده با راوی، تحقیقات کتابخانه‌ای و میدانی بسیار و بازنویسی‌های مکرر در طول چندین سال است. خبرنگار سایت تاریخ شفاهی ایران با نویسنده این اثر به گفت‌وگو نشسته است تا او درباره روش و شیوه کارش در...
در گروه های تلگرامی، دیدگاهی به تاریخ روز سه شنبه 29 بهمن ماه سال 1398 خورشیدی از سوی دکترشفیعی کدکنی درباره سیاستمداران فوق الذکر بازتاب داده شد که وی با ذکر اشعاری از ملک الشعرا محمدتقی بهار، برادران قوام السلطنه و وثوق الدوله را مردان وطن پرست و شریف معرفی کرده است. ضمن احترام به دیدگاه ایشان که حاکی از نظر لطف و مرحمت ایشان به این دو چهرۀ تاریخی دورۀ معاصراست، معهذا، از نظر علم تاریخ به برخی از...
چهاردهم مرداد ماه با سالروز صدور فرمان مشروطیت مصادف است. این فرمان که ۱۴ مرداد سال ۱۲۸۵ به دست مظفرالدین شاه قاجار امضا شد دستور تشکیل مجلس شورا در ایران و ثمره تلاش های آزادیخواهان وطن برای رهایی از استبداد مطلق شاهنشاهی است. به بهانه فرارسیدن این روز با علیرضا ملائی توانی، نویسنده و پژوهشگر تاریخ و پژوهشگر حوزه انقلاب مشروطه گفتگو کردیم. از ملائی توانی تاکنون آثار بسیاری در این...
حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر علی احمدی‌‌خواه کوه‌نانی، استاد تاریخ و اندیشه معاصر مسلمین و از شاگردان مرحوم حجت‌الاسلام علی ابوالحسنی منذر است. از جمله کتاب‌های وی در مورد تاریخ مشروطه می‌توان به «مشروطه از قم تا قلهک، روندها و جریان‌ها»، «مشتی از مزخرفاتِ مطبوعات و مکتوباتِ مشروطه (کفریات)»، «شیخ فضل‌الله نوری از زبان خویش و غیر» و «زندگی، زمانه و...
پدیده سوءاستفادهٔ ارگان‌های امنیتی شوروی تنها شامل حزب توده ایران نبود بلکه سازمان فدائیان اکثریت نیز همانند حزب توده ایران با همان باورها و اعتقادات برای شکار در دشت و جنگل مولای شوروی در دام کا.گ.ب بود. در اینجا نیز حرف بر سر این نیست که ماموران امنیتی شوروی شخص الف، ب سازمان اکثریت را آلوده به خبرچینی و یا به جاسوسی سوق دادند. متاسفانه در سازمان اکثریت نیز فرخ نگهدار، علی توسلی و کسان دیگر...
نوشته بابک امیرخسروی راجع به نکبت جاسوسی در پاسخ به نامه آقای وثوقی، بار دگر مرا به گذشته‌ها برد و حالا حالی پیدا کردم تا آنچه از نحوه کارکرد کا.گ.ب به یادم مانده است را برای دوستان فرهنگی و سیاسی بنویسم. فکر می‌کنم اگر ملتی عمیقاً درک کند که در گذشته چه دسته گل‌های به آب داده است می‌توان به آینده آن ملت امیدوار بود. حالا با توجه به حال و توانم در چند نوبت نوشته زیر را ادامه می‌دهم. آشنایی...
: گرچه نقدهای جدی بر دیدگاه نویسنده درباره بی اطلاعی آقایان رادمنش و اسکندری از ارتباط جاسوسی بین کادرهای حزب توده و کا.گ.ب شوروی در زمان دبیراولی شان وارد است؛ زیرا آنها در مقام رهبری حزب توده نمی توانستند از ارتباط های موجود بین کادرهای زیر نظر خود با شوروی بی خبر باشند. ولی با اینحال مقاله پیش رو جزئیات مستندی را از ارتباط های جاسوسی افرادی چون کیانوری و خاوری ارائه می کند که...
عملیات مرصاد به عنوان آخرین برگ زرین جنگ هشت ساله در استان کرمانشاه به وقوع پیوست و این عملیات گوشه‌ای از حماسه‌ها و نقش بارز این استان را در بقای حیات سیاسی و نظامی کشور نشان می‌دهد. نظام جمهوری اسلامی ایران در طول حیات سیاسی خود، همواره در معرض تهدیدها و اعمال فشار از سوی مخالفان خود بوده است و دشمنان نظام علاوه بر فشارهای بیرون، تحریم سیاسی، اقتصادی، نظامی و ...، فشارهای درونی را نیز در...
تاریخ شفاهی را نمی‌گوییم و نمی‌نویسیم که فقط کاری کرده باشیم یا لذّتی برده باشیم، یا آنکه فقط صوتی یا تصویری ایجاد کرده باشیم و آرشیوی را زینت داده باشیم. تاریخ شفاهی در ذات خود کشش و ظرفیت‌های فوق‌العاده‌ای دارد که چنانچه آن ظرفیت‌ها شناسایی و به خوبی از آنها استفاده شود می‌تواند بسیار کارساز و مشکل‌گشا باشد. معنای این سخن آن است که اگر از تاریخ شفاهی به صورت هدفمند و...
: مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران در مقاله ای که در شماره امروز روزنامه سازندگی منتشر شد، به گفتگوی اخیر صادق زیباکلام و تحریفات تاریخی که در اظهارات وی وجود داشت، پاسخ داد. عباس سلیمی نمین مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران در مقاله ای که در شماره امروز روزنامه سازندگی منتشر شد، به گفتگوی اخیر صادق زیباکلام با این روزنامه و تحریف تاریخ انقلاب در اظهارات وی پاسخ داد. ******* متن...
نویسنده کتاب «دست‌های خالی پاهای خونین» در خصوص وجه‌تسمیه کتاب اظهار کرد: در زمان تدوین کتاب، قریب به 20 عنوان را انتخاب کردم. آخرین عنوانی که به آن رسیدم «رد پاهای خونین» بود. کتاب «دست‌های خالی پاهای خونین» که به‌تازگی توسط انتشارات مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس منتشرشده است درواقع سعی دارد تا مخاطب خود را با رنج و سختی جنگ‌زدگان قصرشیرین در روزهای نخست حمله عراق به...
روایت حسن رستگارپناه از دفاع مقدس «کردستان در بحران امنیت و محرومیت» نام دارد که به کوشش رضا صادقی و توسط مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس در سال 1398 منتشر شده است. حسن رستگارپناه، ششمین فرمانده قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) است که از اوایل بهار 1359، به کردستان رفت و حدود بیست سال در رده‌های گوناگون فرماندهی و ستاد خدمت کرد. همین حضور بیست‌ساله در مناطق کردنشین سبب شده تا وی از سیاست‌ها،...
نقد مصدق تایید آمریکا و انگلیس و شاه نیست. آنها خیانت و جنایت کردند. آمریکا جنایت کرد و کودتا هم یک روز نبوده است. کودتا 25 سال بود یعنی از 28 مرداد تا 22 بهمن کودتا ادامه داشت. چه کسی مسبب این ضرر شد؟ ابتدا آمریکا و انگلیس و شوروی بود. استعمار را فراموش نکنیم. از کل به جزء می‌آییم. به گزارش «فرهیختگان»، بی تردید 30 تیرماه سال 1331 را می‌توان نقطه عطفی در تاریخ ایران و در ادامه مبارزات و تلاش‌ها...
محمدرضا پهلوی چهارمین کتاب خود را در مکزیک نوشت و آن را «پاسخ به تاریخ» نامید. او در سه کتاب قبلی خود از «آنچه باید باشد» گفته بود، اما در کتاب آخر به «آنچه گذشت» پاسخ داده است «پاسخ به تاریخ» نگاه محمدرضا پهلوی به گذشته‌ای به زعم او شیرین، در روزهای تلخ آوارگی است. او پس از خروج از ایران در 26 دی 1357ش، حضوری پنج‌روزه در مصر را تجربه کرد؛ بعد از اقامت 67روزه در مراکش و...
فرمانده اسبق سپاه، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس را کابوسی برای راهزن‌های تاریخی برشمرد و گفت: راهزن‌های تاریخی از این ترس دارند که اگر کلام خلافی را مطرح کنند این مرکز سندی را رونمایی کند که باعث شرمساری‌شان شود. نیروهای فعال در دفتر سیاسی سپاه پاسداران، از اوایل سال 1360 ثبت خاطرات و وقایع جنگ را باهدف تاریخ‌نگاری جنگ از محورهای تجاوز عراق به خاک ایران شروع کردند. این نیروها پس از...
«یادم هست در یکی از سفرهایی که به روستاها می‌رفت همراهش بودم. داخل ماشین هدیه‌ای به من داد. اولین هدیه‌اش به من بود و هنوز ازدواج نکرده بودیم. خیلی خوشحال شدم و همانجا بازش کردم. دیدم روسری است. یک روسری قرمز با گل‌های درشت. من جا خوردم اما او لبخند زد و به شیرینی گفت: بچه‌ها دوست دارند شما را با روسری ببینند. از آن وقت روسری گذاشتم و مانده. من می‌دانستم بچه‌ها به مصطفی حمله...
