مقالات
حسین مکی در کتاب خاطرات خود می‌نویسد: در دوره‌ی پانزدهم دو مرتبه سپهبد امیر‌احمدی به سمت وزیر جنگ در کابینه‌های عبدالحسین هژیر و ساعد مراغه‌ای به مجلس معرفی شده بود. هنگام طرح برنامه دولت هژیر نسبت به حکومت اختناق و دیکتاتوری، حایری‌زاده و من مطالب تندی گفته بودیم پس آنکه مخالف و موافق در چند جلسه صحبت کردند و دولت هژیر رأی اعتماد گرفت و جلسه خاتمه یافت در سرسرا با سپهبد امیر‌احمدی...
این اواخر ظاهراً به دستور فرهنگستان، چنین معمول شده است که نام «طهران» پایتخت دولت شاهنشاهی را «تهران» با «تاء دو نقطه» بنویسند و چنین می‌نماید که غرض کسانی که این پیشنهاد را کرده و رأی خود را در این مورد به کرسی قبولی نشانده‌اند، تا حدی تبعیت از حس «وطن‌پرستی جغرافیایی» و رهایی از شرّ یکی از غلیظ‌ترین حروف الفبای مخصوص عربی، یعنی «طاء مؤلف» بوده که انصافاً تلفظ آن، اگر ایرانیان هم بخواهند آن را...
امام خمینى ره مى فرمایند: من اعتقادم این است که «اگر ما در محاصره اقتصادى ده سال ، پانزده سال واقع بشویم ، شخصیت خودمان را پیدا کنیم وقتى این احساس پیدا شد در یک ملتى که : من خودم باید هر چیز مى خواهم تهیه کنم ، دیگران به من نمى دهند، مغزها به راه مى افتد. این محاصره اقتصادى را که خیلى از آن مى ترسند من یک هدیه اى مى دانم براى کشور خودمان ...مهم این است که ما بفهمیم دیگران به ما چیزى نمى دهند.پس از پیروزى...
شاه پس از کودتای 28 مرداد ، دیگر تحمل کمترین مخالفت را با رژیم خود نداشت. کابوس از دست دادن قدرت هر روز بیشتر او را آزار می‌داد، گاهی در خواب می‌دید که مخالفین به او نزدیک شده‌اند و قصد جان او را کرده‌اند، و او چنان وحشت زده می‌شد که یکباره از خواب می‌پرید؛ این ترس و واهمه شاه از مخالفین، او را بر آن می‌داشت که هر روز بیشتر به سرکوب نیروهای...
مرتضی مطهری در قریة فریمان، در دوازده فرسنگی مشهد مقدس که اکنون به شهرستانی بدل شده است، دیده به جهان گشود: «تولد اینجانب در 12 جمادی‌الاولی / 1338 قمری مطابق 13 بهمن / 1298 شمسی بوده است.»(1) پدرش حاج شیخ محمدحسین مطهری بود که سالها در نجف اشرف به تحصیل علوم اسلامی پرداخت و پس از مدتها سیر و سفر در شهرهای عراق، عربستان و مصر به زادگاه خویش ـ فریمان ـ بازگشت و تا پایان‌ِ عمرِ بیش از صد سال خود، در آنجا...
مقاله حاضر مروری کوتاه بر واکنش شاه، دولت، احزاب و جمعیتهای سیاسی کشور و مطبوعات داخلی و خارجی سال 1342 راجع به قیام 15 خرداد است. الف ـ واکنش شاه و دولتشاه در روز 17 خرداد، دو روز پس از قیام خونین پانزده خرداد، در سخنانی گفت: «باید به شما بگویم که متأسفانه چه کسانی بساط 15 خرداد را به راه انداختند، کما اینکه در میان کسانی که زخمی شده اند یا دستگیر شده‌اند خیلی از آنها می‌گفتند که ما چکار کنیم؟ 25 ریال...
سینما با جنبه های نشانه‌شناسی خود زبانی عام و فراگیر دارد. زبانی که می‌تواند انتقال دهنده مفاهیم ، ایده ها و القائات گوناگون باشد. از این رو از همان آغاز روند تجدد در ایران، سینما ابزاری برای تغییر ذائقه فرهنگی ملتها و تبلیغ اندیشه‌های دولتمردان شناخته شد. اما این هنر ـ صنعت مدرن کارکردی دوگانه داشت و می‌توانست مبلغ اندیشه ای جز تفکر حاکم باشد. بر این اساس با گسترش سینما در ایران و تحکیم پایه های...
آنچه می خوانید خاطراتی شیرین و خواندنی از سپهبد شهید علی صیاد شیرازی است که توسط کاظم جنابی از سازمان حفظ آثار ونشر ارزشهای دفاع مقدس ارتش، تنظیم و در اختیار ما قرار گرفته است. می خواهم درباره عملیات بیت المقدس و این که چطور این عملیات 25 شبانه روز انجام گرفت، برایتان بگویم. اگر بخواهم مراحل مختلف و مقدمات آن را برایتان بگویم، حداقل با برآوردی که من دارم و طی شناسایی عملیات سه یا چهار جلسه دو...
موضوعی که بنده انتخاب کردم برای صحبت «تحت عنوان طراز اول در تاریخ معاصر» می‌باشد. منظور از این کلمه به اصل دوم متمم قانون اساسی مشروطه است که براساس آن 5 نفر از علمای اول باید انتخاب می‌شدند که مصوبات مجلس را با مبانی و موازین شرعی تطبیق می‌دادند چرا که اگر تطبیق نمی‌دادند آن به قانون تبدیل نمی‌شد. تقریباً سلف شورای نگهبان بود. این کار با همت و پی‌گیری شیخ شهید فضل‌الله...
مستشارالدوله در زمره واقع‌گرایان مصلحت‌اندیشی است که همچون میرزا ملکم خان راز پیشر‌فت مغرب زمین را حول محور « قانون» میداند. او در رساله « یک کلمه » خود منظور از یک کلمه را همان «کتاب قانون» میداند. مستشارالدوله در این رساله سعی می‌کند اندیشه‌های سیاسی ـ اجتماعی اسلام را با مفاهیم تازه غربی پیوند زند. از جمله آنکه همانند ملکم مجلس شورا را به مشورت در اسلام ،...
از چهره‌های برجسته رئالیستهای مصلحت‌گرا ، میرزا ملکم خان است. ملکم خان هم به لحاظ زمینه‌سازی فکری مشروطیت و انتقال مفاهیم تازه غربی از قبیل اومانیسم، دمکراسی، پارلمانتاریسم و قانون‌گرایی در ایران شهرت دارد و هم به لحاظ شخصیتی، یکی از پر سر و صداترین متفکران عصر جنبش است. گذشته از قضاوتهای متضاد و متعارضی که علیه او شده، اساس فکر ملکم بر عقل‌گرایی، مذهب اصالت انسان، آزادی عقیده، لزوم...
وی نمونه‌ای بارز از نوگرایانی است که مشروطه را با همان مفهوم غربی تفسیر و تحلیل می‌کرد. این هواخواهی یکجانبه که با شرایط سیاسی ـ اجتماعی ـ فرهنگی آن روز جامعه ایران هماهنگ نبود از سوی نوگرایان مصلحت‌گرایی همچون میرزا ملکم خان به نقد کشیده شد و علی‌رغم آنکه ملکم به وی سفارش کرد که نباید متعرض اندیشه‌های مذهبی ملل قفقاز، عثمانی و ایران شود و همانند او تلاش نماید اندیشه‌هایش را در...
شرح حال اجمالى میرزاعبدالحسین خان، مشهور به «میرزا آقاخان کرمانى» ظاهرا در سال 1270 ق در خانوادهاى سرشناس و صاحب نام و اهل علم و عرفان در قصبه «مشیز» از بلوک «بردسیر» کرمان متولد شد. پدرش از ملّاکان بود و به سلسله متصوّفه «اهل حق» تعلّق داشت. جدّه پدرىاش، دختر قاضى تهمتن از بزرگان دین زردشتى بود که به اسلام درآمده بود. جدّ مادرى میرزا آقاخان، میرزا محمدتقى معروف به...
زندگىنامه اجمالى وى به سال 1250 قمرى در تبریز به دنیا آمد و در سن شانزده یا هفده سالگى به «تفلیس» رفت و به تجارت مشغول شد. پس از مدتى ثروت کلانى به دست آورد و زبان روسى را آموخت و با آثار اندیشمندان روس و فرانسه دمساز شد. پس از چند سال سکونت در تفلیس، به «تمرخان شوره» مرکز داغستان، مهاجرت نمود و تا سال 1329 ق، یعنى پایان عمرش، در همانجا به سر برد.(1) دیدگاه انتقادى به اوضاع اجتماعى...
آقا شیخ هادی نجم‌آبادی (1902 ـ 1834م/1320 ـ 1250ق)، عالمی وارسته، آزادیخواه و عقلگرا بود. وی تحصیلات خود را در حوزة نجف طی نمود و در 1280ق به تهران آمد. «از حاجی میرزا حسن رشدیه که [آموزش به شیوة نوین را ترویج می‌کرد] حمایت کرد. امثال ناظم‌الاسلام [کرمانی] در تهران از حوزه درس او بهره برده‌اند و از مرتبطین با سیدجمال بود.» او را در زمره نوگرایان مذهبی و علاقه‌مند به تحولات اجتماعی در ایران...
حماسه فتح خرمشهر برگ زرین هشت سال دفاع مقدس است و یادآور مقاومت‌ها جانفشانی‌ها ایثار و شهادت طلبی است و احیاگر غرور ملی و به تعبیر امام خمینی (ره) «فتح خرمشهر فتح خاک نیست، فتح ارزشهای اسلامی است» در سوم خرداد سالروز آزادسازی خرمشهر نظری می‌افکنیم برچگونگی آزادی خونین شهر»خرمشهر طی چهار عملیات موسوم به بیت‌المقدس فتح شد. عملیات در ساعت 0/55 دقیقه بامداد روز دوم اردیبهشت سال 1361 و با رمز یا علی‌بن...
رضاخان پهلوی در روستای آلاشت سوادکوه در مازندران ،در خانواده ای فقیر مانند هزاران خانواده دیگر ایرانی بدنیا آمد. او که در اوان تولد تا یک قدمی مرگ نیز پیش رفته بود ، بنا به تقدیر زنده ماند تا زندگی پرفرازونشیبی راطی کند. پس از مرگ پدر که یک نظامی قزاق بود، به همراه مادر و تحت حمایت دایی خود زندگانی سختی را گذراند که توام با فقر، تنهایی و بدبختی بود. این نوع زندگی رضاخان را به مردی خودساخته،با اعتماد...
برخی پژوهشگران با اعتقاد به اینکه دوره پهلوی‌ها، دوره تکوین دولت مطلقه مدرن در ایران است، پیش‌آمد فضای باز سیاسی دوازده ساله اول حکومت محمدرضا شاه را استثنایی در تاریخ معاصر ایران میداند؛ چرا که به‌نظر او ساخت دولت مطلقه همواره بر ساخت قدرت پراکنده تفوق یافته است. با فروپاشی نظام مطلقه رضاشاه کار تجدید و بازسازی دولت مطلقه از 1320 تا 1340 به‌طول انجامید. دربار سلطنتی در این مدت...
در اکثر ادوار تاریخی ایران، نظامهای سیاسی حاکم، از نوع نظام استبدادی با ساخت قدرت شخصی بوده‌اند. نظامی که یک شخص براساس یک نهاد دیرپای بر مردم، حاکم مطلق بوده و رابطه‌ی مردم به عنوان شهروندان بدون حقوق شهروندی با حاکمیت، بدون واسطه و از نوع یکجانبه بوده است و مردم بدون اینکه گفت و شنودی با بالاترین مقام قدرت سیاسی، یعنی شاه، داشته باشند اسیر تصمیم‌های فردی و بی‌چون و چرای پادشاهان بوده‌اند.با...
محمدرضا شاه پهلوی، همچون پدرش رضاشاه، ناسیونالیسم شاهنشاهی را به عنوان ایدئولوژی مشروعیت بخش نظام خود برگزیده بود. یکی از ویژگی‌های این ایدئولوژی تاکید بر تاریخ و فرهنگ باستانی ایران به خصوص دوره‌ی هخامنشی و بی‌اعتنایی به فرهنگ و تاریخ اسلامی ایران بود که همین امر موجب بی‌اعتنایی مردم به این ایدئولوژی و بیگانگی بیشتر دولت و ملت گردید. در واقع ناسیونالیسم شاهنشاهی با واقعیت‌‌های...
