مقالات
روز سوم مهر 1357 اعلام شد که در سه هفته اخیر 5/1 میلیارد دلار از سرمایه های کشور توسط مقامات حکومتی و سرمایه داران از کشور خارج شده است. کارکنان بانک مرکزی نیز بعداً اسامی 175 نفر را اعلام داشتند که ظرف 2 ماه شهریور و مهر 57 یعنی در زمان دولت شریف امامی معادل 13 میلیارد تومان ارز خارج کرده‌اند. البته ارتشبد غلامرضا ازهاری نخست وزیر وقت آن را تکذیب کرد، اما این تکذیبیه بی پایه و طبعاً بی‌اثر بود. ناچار...
روز 1 مهر 1297 قانون ثبت احوال و الزامی بودن سجل احوال برای هر فرد در هیأت وزیران به تصویب رسید. همزمان با نوسازی و مدرنیزاسیون و احساس نیاز به شناسایی اتباع برای اخذ مالیات و ایجاد ارتش منظم مسئولان کشوری به فکر راه‌اندازی سازمان ثبت احوال افتادند. پیش از آن یعنی تا قبل از سال ۱۲۹۵ هجری شمسی، ثبت تاریخ تولد با نگارش نام و تاریخ ولادت متولدشده پشت جلد کتاب‌های مقدس مثل قرآن انجام می‌شد. برای ثبت...
مرحوم آیتالله ابوالقاسم خزعلی یار صدیق امام و یاور مقام معظم رهبری و عضو مجلس خبرگان، روز چهارشنبه 25 شهریور ماه 1394 دارفانی را وداع گفت. آیت الله خزعلی نقش تاثیرگذاری در پیشبرد نهضت امام خمینی استاد و مرید ش در قبل از پیروزی انقلاب اسلامی داشت . ابوالقاسم خزعلی فرزند غلامرضا در سال 1304 در بروجرد متولد شد. تا ده سالگی درهمان شهرستان به فراگیری دروس ابتدایی پرداخت، سپس با خانواده راهی...
روز 22 شهریور 1367 رژیم بعث عراق به خاطر کاربرد گسترده سلاحهای شیمیایی در جبهه های جنگ علیه ایران مورد انتقاد شدید 10 کشور جهان قرار گرفت. دولت عراق طی سالهای جنگ برخلاف همه قوانین بین المللی به دفعات از سلاحهای شیمیایی استفاد کرد. اوج این جنایات، بمباران شیمیایی شهر کردنشین حلبچه در اسفند 1366 بود که دست کم 5000 نفر از مردم این شهر را قتل عام کرد. رژیم بعث عراق در حالی از سلاحهای شیمیایی استفاده می کرد...
شیخ محمد خیابانی از جمله مبارزینی است که در سالهای پایانی حکومت قاجار در نقاط مختلف کشور به مقابله با استعمار و استبداد پرداخت. خیابانی در 1256 ش. در خامنه از توابع تبریز متولد شد. او پس از چند سال کار و تحصیل مقدماتی در روسیه که محل اقامت پدرش بود به تبریز بازگشت و به تحصیل علوم دینی پرداخت. وی علاوه بر فقه و اصول، ادبیات عرب را فرا گرفت و به کسوت روحانیت درآمد. وی زبان عرب را فرا گرفت و به کسوت روحانیت...
ساختمانی که سفارت غیررسمی اسرائیل در آن مستقر بود، تابلو، پرچم و یا علامت مشخص کننده دیگری نداشت و نمایندگان اسرائیل نمی‌توانستند در مراسم تشریفاتی و رسمی دولت و دربار ایران شرکت جویند. با این احوال رئیس هیئت نمایندگی و یا معاونین او در مواقع غیررسمی به آسانی می‌توانستند با شاه و دیگر مقامات ایران ملاقات کرده و درباره تمامی مسائل به گفتگو و رایزنی بپردازند. نفرات اسرائیل نیز از اینکه...
جلال الدین سادات آل احمد، معروف به جلال آل احمد، فرزند سید احمد حسینی طالقانی در محله سید نصرالدین از محله های قدیمی شهر تهران به دنیا آمد، او در سال 1302 پس از هفت دختر متولد شد و نهمین فرزند پدر و دومین پسر خانواده بود. پدرش در کسوت روحانیت بود و از این رو جلال دوران کودکی را در محیطی مذهبی گذراند. تمام سعی پدر این بود که از جلال، برای مسجد و منبرش جانشینی بپرورد. جلال پس از اتمام دوره دبستان، تحصیل...
در شهریور 1356 و در ماه مبارک رمضان، شهر شیراز شاهد نمایش‌ها و صحنه‌های وقیحی بود که حکومت شاه از آن به عنوان «جشن هنر» یاد کرده و هزینه‌های سنگینی را صرف اجرای آن نمود. هدف از برگزاری این جشن که همه ساله برای اجرای مجدد آن سعی و کوشش به عمل آمد، استحاله فرهنگی اسلامی مردم و باز کردن راه نفوذ فرهنگ غرب به داخل کشور بود. کسانی که به عنوان هنرمند از آمریکا و کشورهای اروپایی برای شرکت در جشن هنر...
روز 6 شهریور 1351 مهدی رضایی عضو سازمان مجاهدین خلق در دادگاه رژیم شاه به سه بار اعدام محکوم شد. (1) بعد از اولین سرى اعدام دستگیرشدگان سازمان در 29 فرودین 51 که طى آن 4 تن از کادرهاى سازمان به اسامى ناصر صادق، على میهندوست، محمد بازرگانى و على باکرى تیرباران شدند، در تاریخ 18 اردیبهشت 1351، پس از اینکه مهدى رضایى، برادر کوچک احمد و رضا رضایى، قرارى را در ساعت 5 بعدازظهر در میدان ژاله (شهدا)...
روز دوم شهریور 1357 سیدعلی اندرزگو پس از یک تعقیب و گریز طولانی در تهران حوالی میدان ژاله (میدان شهدا)، در درگیری با مأموران ساواک به شهادت رسید و بدین ترتیب پرونده تعقیب 14 ساله وی مختومه شد و ساواک علیرغم تصمیم اولیه اش نتوانست او را زنده دستگیر کند. وقتی که حسنعلی منصور (نخست وزیر وقت) در اول بهمن 1343 ترور شد، تا سالها بعد، یک متهم اصلی تحت تعقیب ساواک بود. ساواک از این مظنون، چند عکس با لباسهای...
اخیراً احمد فراستی (1) یکی از عناصر ساواک (سازمان اطلاعات و امنیت کشور) در یک میزگرد تلویزیونی به همراه دو تن از مبارزین دوران ستم شاهی و فرد دیگری که پژوهشگر و تاریخدان بی‌طرف(!) معرفی شد، هر یک جداگانه به بررسی عملکرد ساواک پرداخته و نقطه نظرات خود را بیان کردند. سی و هفت سال پس از سرنگونی رژیم ستم شاهی و پایان اعمال وحشیانه‌ترین شکنجه‌ها در زندان‌های رژیم پهلوی، مدافعان شکنجه و مرگ که...
روز 16 مرداد 1349 سپهبد تیمور بختیار اولین رئیس ساواک که از چندی پیش در عراق می‌زیست و به فعالیت علیه حکومت پهلوی سرگرم بود، در شکارگاه استان دیاله، توسط یکی از اعضای نفوذی ساواک که جزء محافظین وی بود ترور شد و پیکر نیمه جانش به بیمارستان الرشید بغداد انتقال یافت. تیمور بختیار اولین رئیس ساواک در 1293 در یکی از ایلات بختیاری در اصفهان متولد شد، او مدارج نظامی را طی کرد و پس از کودتای 28 مرداد 1332...
از همان آغاز کار بسیاری بر این باور بودند که طرف ایرانی قرارداد انگلیس – ایران، یعنی وثوق‌الدوله، نصرت‌الدوله فیروز و صارم‌الدوله، همگی رشوه گرفته‌اند. در گزارش 13 دسامبر 1924، والاس اسمیت موری، کاردار سفارت آمریکا، گزارش کرد که در تاریخ 28 اکتبر 1924 یکی از نمایندگان مجلس به نام شریعت‌زاده حمله سختی به فیروز کرد. موری در این گزارش چنین می‌نویسد: وی (شریعت‌زاده) شاهزاده...
در اول مرداد 1289 سیدحسن تقی‌زاده از سوی علمای نجف به خاطر توطئه‌چینی برای قتل آیتالله بهبهانی تکفیر شد و مجلس شورای ملی به او سه ماه مرخصی اجباری داد. یکى از حوادث مهمى که پس از پیروزى مشروطه خواهان به وقوع پیوست، ترور مرحوم سیدعبداللّه بهبهانى بود که على رغم واکنش سریع و اعتراضات همه جانبه و گسترده مردم در برابر این واقعه دور از باور، مسئله ضاربین سید و دستهاى پنهانى که در پس این واقعه...
کهن‌ترین سندی که درباره تشکیل نیروی نظامی پلیس جنوب در فارس در دست داریم، یادداشتی است که پیوست تلگرامی بوده که لرد لانسداون وزیر امور خارجه انگلیس خطاب به سر آرتور هاردینگ، سفیر آن کشور در ایران فرستاده بود. در این یادداشت آمده است که: «...در پنجم ماه مه 1903 [1320] لرد لانسدوان در مجلس اعیان اظهار نمود ما کوشش کرده‌ایم که تجارت و نفوذ بریتانیا را به هر وسیله‌ای که در دست داریم تأیید و تشویق...
روز 28 مرداد 1357 رژیم پهلوی برای ارعاب و ایجاد وحشت در میان مردم دستور به آتش کشیدن سینما رکس آبادان را داد؛ در حالی که مردم بی‌خبر و بی‌گناه مشغول تماشای فیلم بودند. این فاجعه باعث مرگ بیش از 400 انسان بی‌گناه گردید. سال 1357در 28 مرداد و درست در فردای روزی که سینما آریای مشهد توسط عوامل رژیم شاه به آتش کشیده شد، سینمای رکس آبادان با بیش از 400 نفر از تماشاچیان آن در آتش سوخت و از آن جز تلی از خاکستر...
روز 21 تیر 1359 دکتر مظفر بقایی به اتفاق 65 نفر دیگر از اعضای حزب زحمتکشان در رابطه با کودتای «نوژه» دستگیر شد. در اردیبهشت 1359 آمریکا به منظور رها کردن گروگانهای خود در سفارت آمریکا در تهران دست به اقدامی نافرجام زد که منجر به سقوط هلیکوپترهای آن در صحرای طبس شد. متعاقب آن در تیرماه همان سال شبکة کودتای موسوم به «نوژه» کشف شد. فرماندة نظامی کودتا سپهبد مهدیون، از بستگان سببی محمد...
روز 12 تیر 1367 برابر با سوم ژوئیه 1988 هواپیمای مسافری ایرباس جمهوری اسلامی ایران بر اثر شلیک موشکی از ناو آمریکایی وینسنس در آبهای خلیج فارس سقوط کرد و 298 مسافر و خدمه آن به شهادت رسیدند. این هواپیما از بندرعباس عازم دوبی بود که بر فراز آبهای خلیج فارس و در نزدیکی جزیره هنگام مورد حمله یگان دریایی آمریکا مستقر در آبهای خلیج فارس قرار گرفت و سقوط کرد. هواپیما حامل 290 مسافر و خدمه بود که تمامی آنها کشته...
بررسی موردی تقابل عالمان شیعه با بریتانیا درآمد تالار علامه امینی دانشگاه تهران طی روزهای 7 و 8 آبان ماه 1392 ناظر برپایی «همایش بین‌المللی کالبدشکافی سیاست انگلیسیها در ایران (2012-1800م)» بود. در این هم‌اندیشی شماری از دانشوران ایرانی و خارجی مبادرت به واکاوی و بازخوانی رویه و رویکرد استعمار بریتانیا در دو سده اخیر در ایران زمین نمودند. این همایش به همت «مؤسسه مطالعات...
روز دوم تیر 1287 ساختمان مجلس شورای ملی در دوران حکومت محمدعلی شاه قاجار به دستور وی توسط نظامیان روسیه به توپ بسته شد و موجی از قتل و غارت و سرکوب نمایندگان مجلس و حامیان جنبش مشروطیت توسط قزاق‌ها آغاز شد. حادثه به توپ بستن مجلس که از خشن‌ترین مقاطع حوادث عصر مشروطه بود، نقطه اوج خصومت نظام استبدادی قاجار با مردم بود. این حادثه در دومین هفته رئیس الوزرائی میرزا احمدخان مشیرالسلطنه و در شرایطی...
