نهضت جنگل
: کتاب «انگلیس و اشغال ایران در جنگ جهانی اول» ترجمه‌ای است از اثر تحقیقی دکتر محمدقلی مجد، استاد بازنشسته دانشگاه پنسیلوانیا و پژوهشگر ایرانی مقیم آمریکا، که با نام "PERSIA IN WORLD WAR I AND ITS CONQUEST BY GREAT BRITAIN" در سال ۲۰۰۳ میلادی منتشر شده است. مجد در این کتاب به شرح مستند اشغال ایران به دست نیروهای انگلیسی، بر اساس اسناد منتشرنشده وزارت امورخارجه آمریکا پرداخته، و پرده از کشتار مردم بی‌دفاع...
مورخان بهائی درباره شورش‌های ضدّبهائی فراوان سخن می‌گویند و می‌کوشند چهره‌ای بسیار مظلوم از سرگذشت این فرقه در ایران ترسیم کنند. رهبری بهائیت و عناصر مشکوکی در میان جبهه مخالف بهائیان به عمد و با اهداف معین تبلیغی و سیاسی به ایجاد مهم‌ترین و جنجالی‌ترین آشوب‌های خونین ضدّ بهائی، معروف به «بهائی کشی» دست زده‌اند. شبکه بهائی‌ها در شکست و سرکوب نهضت جنگل نقش اطلاعاتی...
حیدرخان عمو اوغلی، فرزند مشهدی علی‌اکبر، در سال ١٢٥٩ش متولد شد. روحیه زیرکانه حیدرخان و به جا نگذاشتن رد پا از خود، باعث شده است حافظه تاریخی و تاریخ‌نویسی در مورد وی با تردید و حدس و گمان‌های متعدد روبه‌رو شود
همدان در طول ادوار تاریخی، دارای نقش و موقعیت ممتازی بوده است؛ به خصوص قرار گرفتن این شهر در مسیر جاده ابریشم، و محل انشعاب این جاده به شمال، مرکز و غرب ایران اهمیت ویژهای را به آن بخشیده است. هر مهاجم و نیرویی که میخواست از سمت غرب به شمال و مرکز ایران دست یابد، باید از این گذرگاه میگذشت؛ به طوری که وقایع جنگ جهانی اول و دوم این موضوع را به خوبی تأیید میکند. همدان با داشتن این موقعیت منحصر به...
....انگلستان با حمله به جنگلیها در پی تقویت بیش از پیش کابینه وثوق‌الدوله بود.[1] وایت در تلگرام20 مارس 1919 می‌نویسد: «این روزها خواسته‌های جدایی‌ط‌لبانه جنگلیها افزایش یافته و استان گیلان عملاً مستقل است. توافقنامه‌ای که تابستان سال گذشته میان آنها و انگلستان منعقد شد، اعتبار جنگلیها را افزایش داد... انگلیسی‌ها به این نتیجه رسیده‌اند شرایطی که منجر به...
از علل پیدایش نهضت و اهداف و شیوه‌ها و پایان غم‌انگیز آن سخن بسیار گفته‌اند. لیکن اغلب آن مطالب آلوده به اغراض بوده و ماهیت نهضت را تحریف کرده‌اند. از جمله احمد کسروی در «تاریخ مشروطیت ایران» می‌نویسد: «جنگلیها مردان کوته‌بین و ساده‌ای بیش نبود‌ه‌اند و راه روشنی برای خود نمی‌دانسته‌اند و لذا کارشان نابسامان در آمده است.» سید مهدی فرخ معتصم‌السلطنه در مجله...
: روز 12 آذر ماه سالروز کشته شدن حیدرعمواوغلی مبارز مشهور مشروطیت است که در جریان نهضت جنگل به رهبری میرزا کوچک خان جان خود را از دست داد. حیدرخان عمواوغلی نزد تمام مبارزان مشروطه به خوبی شناخته شده ونفوذی کم نظیرداشت. چنان که می دانیم یک سال پس از گذشت انقلاب جنگل به گیلان آمد. برخلاف تفکر رایج ،حیدرعمواوغلی به هیجوجه بلشویک(لنینیست) به مفهوم دقیق کلمه نبود.اگر بخواهیم شاخص ومعیار...
: در 11 آذر 1300 میرزا کوچک خان جنگلی، مبارز دلیری که به خاطر خیانت برخی یاران تحت تعقیب بود، راه قله‌های جنگل را در پیش گرفت؛ اما سرما و برف این سرباز رشید را زمین‌گیر کرد و جان به جان‌آفرین تسلیم نمود. روستایی‌ها جنازه یخ‌زده میرزا را به خانقاه آوردند، ولی سالار شجاع سر میرزا را قطع کرد و برای رضاخان به سوغات برد و این‌گونه نهضت میرزا خاموش شد؛ ولی نام و یاد او همواره...
: یازدهم آذر ماه سالروز درگذشت میرزاکوچک خان جنگلی است.میرزا کوچک خان پس از حدود هفت سال مبارزه و جنگ و گریز با تعداد اندکی از یاران خود برای جمع‌آوری قوا به طرف خلخال حرکت کرد که در برف و بوران اسیر گشت و جان خود را از دست داد. با درگذشت وی در روز دوشنبه یازدهم آذر ۱۳۰۰ش نهضت جنگل به نقطه پایان خود رسید. در مطلب پیش رو به ابعاد مختلف زندگی و مبارزات میرزاکوچک خان پرداخته شده است ***...
در مسیر پر پیچ و خم تحولات ایران از نهضت مشروطیت تا کودتای 1299، نهضت جنگل از جمله پدیده‌هایی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. انگیزه‌ها و اهداف نهضت، ترکیب رهبران نهضت و رفتارشناسی آنان، فرایند تحولات نهضت، سرنوشت و سرانجام آن، هر کدام مسائل مهمی هستند که مطالعه و آسیب‌شناسی آنها می‌تواند تجربه‌های ارزشمندی را در اختیار خواننده قرار دهد. پرداختن به این مقوله‌ها بیرون از هدف...
انگلستان با حمله به نیروهای میرزاکوچک خان در پی تقویت بیش از پیش کابینه وثوق‌الدوله بود. دراین باره وایت درتلگرام20 مارس 1919 می‌نویسد:«این روزها خواسته‌های جدایی‌ط‌لبانه جنگلیها افزایش یافته و استان گیلان عملاً مستقل است. توافقنامه‌ای که تابستان سال گذشته میان آنها و انگلستان منعقد شد، اعتبار جنگلیها را افزایش داد... انگلیسی‌ها به این نتیجه رسیده‌اند شرایطی که منجر...
همدان در طول ادوار تاریخی، دارای نقش و موقعیت ممتازی بوده است؛ به خصوص قرار گرفتن این شهر در مسیر جاده ابریشم، و محل انشعاب این جاده به شمال، مرکز و غرب ایران اهمیت ویژهای را به آن بخشیده است. هر مهاجم و نیرویی که میخواست از سمت غرب به شمال و مرکز ایران دست یابد، باید از این گذرگاه میگذشت؛ به طوری که وقایع جنگ جهانی اول و دوم این موضوع را به خوبی تأیید میکند. همدان با داشتن این موقعیت...
روز ۱۱ آذر ۱۳۰۰ هجری شمسی میرزا کوچکخان جنگلی پس از سالها مبارزه علیه خیانتهای قاجار و استبداد رضاخانی، به شهادت رسید. در تاریخچه مبارزات آزادیخواهانه مردم ایران، قیام میرزا کوچک خان جنگلی از جمله نهضتهایی است که با اندیشه اسلامی و ضداستعماری شکل گرفت، امّا با نیرنگ و خیانت کمونیستها به انحراف، تجزیه و نفاق داخلی دچار گشت ونهایتاً همسویی اعلام نشده روس‌های بلشویک با رژیم استبدادی قاجار...
: درپژوهش هایی که نگارنده در دست انجام دارد به تعدادی نگاتیو از اسناد تاریخی دست یافت که برای حفظ ونگهداری آنها تحویل سازمان اسناد ملی ایران شعبه شمال غرب کشور ـ تبریز ـ گردید. در آن سازمان نگاتیوها چاپ گردید، در میان این اسناد دو سند با امضای رضاخان به روزهای پایانی نهضت جنگل و شهادت میرزا کوچک خان مربوط می شود به جهت اهمیتی که این دو سند داشت جهت ملاحظه پژوهشگران بازنویسی و انتشار می...
نهضت جنگل در سال 1294 شمسی برابر با 1333 هجری قمری و 1914 میلادی به عنوان یک جنبش پارتیزانی آغاز شد و هفت سال ادامه یافت و در جهت نیل به اهداف خود با مبارزات مسلّحانه گستردهای که در طیّ نبردهای عدیده با نیروهای دلاور خود در مقابله با دشمنان آزادی و سربلندی ایران و نیز قوای دولتی انجام داد سرانجام حکومت جمهوری را اعلام و بیانیه ای به شرح زیر صادر نمود: هوالحق فریاد ملّت مظلوم ایران از حلقوم فداییان جنگل...
پس از شکل گیری نهضت جنگل، بعضی از افسران آلمانی و اتریشی با میرزا کوچک خان همکاری داشتند. البته باید توجه داشت که فعالیت افسران آلمانی و اتریشی در نهضت جنگل از روی برنامهریزی قبلی و با دستورالعمل دولت آلمان نبود بلکه بیشتر آنها از زندان روسها فرار کرده و با شنیدن آوازه جنگلیها به آنجا روی آورده بودند. علاوه بر افسران آلمانی و اتریشی، عده ای از افسران ترک نیز با نهضت جنگل و میرزا کوچکخان همکاری...
عبدالحسین تیمورتاش، سیاستمداری که از او به عنوان وزیر دربار قدرتمند رضا شاه یاد می‌شود (1304 تا 1311)، پیش از عهده‌داری این سمت مدتی حاکم گیلان بود. او در این سمت تلاش کرد تا نهضت میرزا کوچک خان جنگلی را نابود سازد. یکی از اقدامات نخستین تیمورتاش اعلام حکومت نظامی در گیلان و سپس ارسال نامه‌ای خدعه‌آمیز برای میرزا کوچک خان جنگلی بود. وی در این نامه که با هدف به دام انداختن میرزا نوشت، قسم یاد...
کم‌وکیف تعامل نهضت میرزاکوچک‌خان جنگلی با حکومتگران تازۀ کشور شمالی، یعنی همان بلشویک‌های اشتراکی مسلکی که ظاهراً نیات آزادیخواهانه داشتند و از جنبش‌ها و مبارزات ضداستعماری حمایت می‌کردند، به یکی از نکات پیچیدۀ نهضت جنگل تبدیل شد. اگرچه ظاهراً میان بلشویک‌ها و جنگلیها در زمینۀ مبارزه با استعمار اشتراک نظر وجود داشت و بین رهبران نهضت جنگل با نمایندگان حزب کمونیست شوروی و...
جنبش جنگل در راستای دفاع از آرمان‌های مشروطیت تأسیس شد و در ستیز با دخالت همه‌جانبه بیگانگان در امور کشور که با تهاجم نظامی هم همراه گشته بود، اعلام موجودیت نمود. پرچمدار آغازین جنگل که ساختار دهنده اهداف و مواضع آن نیز بود با مشخصه‌های «ناسیونالیسم مذهب باور» قابل شناسایی است که با چهره هایی همچون میرزاکوچک جنگلی و دکتر ابراهیم حشمت‌الاطباء شناخته می‌شود. براساس آن...
مشهدی علیشاه چومثقالی (هوشنگی) یکی از نام‌آوران دوره نهضت جنگل به رهبری میرزاکوچک جنگلی است. در کتاب سردار جنگل اثر ابراهیم فخرائی، در شش مورد از وی سخن به میان آمده و سه عکس هم از او در کنار سران آن نهضت به چاپ رسیده است.[1] فخرائی از او به عنوان یکی از اولین افراد تشکیل دهنده نهضت جنگل نام می‌برد. او یکی از اعضای مؤثر در ترکیب بیست و هفت نفره هیئت اتحاد اسلام به شمار می‌رود که به عنوان رئیس...
