بنی‌صدر دستور داده بود به سپاه اسلحه ندهند!

متن پیش رو مربوط به مصاحبه روزنامه اطلاعات در سال ۱۳۶۴ با محسن رفیق‌دوست وزیر وقت سپاه است. رفیق‌دوست در این مصاحبه که به مناسبت هفته دفاع مقدس انجام شده است، ضمن اشاره به فعالیت‌های سپاه پاسداران، آخرین پیشرفت‌ها و موفقیت‌های این مجموعه را در طول جنگ تحمیلی بیان کرده است:

برای این‌که نقش واحدهای سپاه و بسیج و نیروهای مردمی را در طول جنگ ارزیابی کنیم لازم است ابتدا اشاره‌ای به تاریخچه جنگ داشته باشیم. رژیم عراق با اطلاع از مسائل و مشکلاتی که ما بعد از انقلاب در رابطه با ارتش و نیروهای مسلح داشتیم، با یک محاسبه دقیق نظامی، جنگ را آغاز کرد. وضعیت ما در آغاز جنگ طوری بود که اولاً هرگز فکر نمی‌کردیم که عراق جنگ تمام‌عیاری را به آن وسعت علیه ما آغاز کند. از سویی دشمن زمانی را که برای این کار انتخاب کرد، مصادف بود با نابسامانی‌های موجود در ارتش و اختلافاتی که جناح بنی‌صدر در کشور ایجاد کرده بود. بنیه ارتش از قشرهای مردم بود که قبل از انقلاب به صفوف انقلابیون پیوسته بودند، اما دارای فرماندهی وابسته به نظام شاهنشاهی بود که بر این اساس، در همان اوائل پیروزی انقلاب، فرماندهان عالی‌رتبه ارتش یا برکنار شدند و یا تصفیه شده و از کار اخراج شدند. به هر صورت سازمان منسجم و پر قدرتی را در آن زمان برای دفاع در کشور در اختیار نداشتیم.

وقتی که عراق در خوزستان به ما حمله کرد، در لشگر ۹۲ زرهی اهواز تنها بین ۲۰ تا ۳۰ دستگاه تانک وجود داشت که بیشترشان نیز قابل استفاده نبود. با این محاسبه‌ها بود که رژیم عراق جنگ را آغاز کرد، تا ظرف ۶روز این مسأله را یا با شکست انقلاب اسلامی و یا جدا کردن خوزستان از جمهوری اسلامی تحقق بخشد. نیروهای عراق در بعضی نقاط به عمق صد کیلومتر داخل خاک میهن اسلامی‌مان شدند و تا ده کیلومتری اهواز و پانزده کیلومتری دزفول رسیده و شهرهای خرمشهر، قصرشیرین، مهران، دهلران، موسیان، سوسنگرد، هویزه و هزاران روستا را به تصرف خود در آوردند، که ارتش ما با همان نیروهای موجود و واحدهای مردمی، پیشروی دشمن را در همین منطقه متوقف کردند.

وقتی که می‌خواستیم سپاه را به جنگ اعزام کنیم، این نیرو، هنوز دارای تشکیلات منسجم نظامی نبود؛ زیرا سپاه برای دفاع از مرزهای کشورمان ایجاد نشده بود، بلکه عمده هدف تأسیس سپاه، دفاع این نیرو از انقلاب اسلامی بود و ما در این موقعیت حس کردیم که جنگ تحمیلی علیه مرزهای ما نیست، بلکه علیه انقلاب اسلامی و هستی آن است؛ لذا احساس وظیفه شد که سپاه در نبرد حضور پیدا کند. اما هنگامی که سپاه به عنوان یک نیروی اصلی مردمی می‌خواست وارد جنگ شود، با مشکلات و موانعی از طرف خط حاکم[=جریان بنی‌صدر] آن روز مواجه شد. برای نیرویی از سپاه که می‌خواست به جبهه اعزام شود احتیاج به تأمین اسلحه داشتیم که اسلحه مورد نیاز در اختیار ما قرار نمی‌گرفت. خود من برای اینکه بتوانم از بنی‌صدر نامه‌ای برای تهیه چند قبضه اسلحه بگیرم، ده‌ها بار بین تهران و خوزستان رفت و آمد داشتم که همیشه با بی‌مهری روبرو می‌شدم. حتی یک بار نیز برای این کار جلوی اتومبیلش نشستم تا اینکه نامه مربوطه را امضاء کرد، اما در تهران دستور داد اسلحه را به ما تحویل ندهند! تحول در جنگ و تغییر وضعیت دفاع در خطوط تماس به هجوم‌های گسترده برای بازپس‌گیری اراضی اشغال شده، از زمانی آغاز شد که این خط انحرافی از صحنه  سیاست کشورمان طرد شد و اولین عملیات سازمان‌یافته بعد از این جریان، شکست حصر آبادان بود، که در این عملیات برای اولین‌بار سپاه به صورت یک نیروی سازمان‌یافته منظم بر اساس معیارهای نوین نظامی حضور پیدا کرد. از آن تاریخ به بعد، نقش بسیج و سپاه و نیروهای مردمی، به عنوان نیروهای خط‌شکن و جلودار، بسیار تعیین‌کننده بوده است و امروز، جنگ ما با دشمن یک جنگ کاملاً مردمی است.

با آغاز عملیات گسترده نیروهای ایران، احساس شد که سپاه باید با یک سازمان منظم در جنگ حضور پیدا کند. در ابتدا با تشکیل گردان‌های مرزی در عملیات شکست حصر آبادان، سازمان‌دهی سپاه آغاز شد. این گردان‌ها تبدیل به تیپ‌ها و لشگرها شدند و امروز سپاه در بعد جنگ دارای لشگرهای منظم و تیپ‌های مستقل است که در داخل هر رده تشکیلاتی از گردان‌های مختلف سازمان‌یافته سپاه مشغول فعالیت هستند. سپاه دارای لشگرهای زرهی و پیاده است که در داخل لشگر پیاده هم گردان‌های توپخانه و ادوات وجود دارد که البته با کمی تغییرات به صورت روش‌های موجود در دنیا فعالیت می‌کنند. هم‌چنین اسلحه و تجهیزات واحدهای سپاه تماماً از غنائم به‌دست‌آمده از دشمن می‌باشد و بعد از گذشت ۵ سال از جنگ برای سپاه هیچ وسیله زرهی خریداری نشده است و هر چه هست از غنائم به‌دست آمده از دشمن می‌باشد.

با توجه به حساسیت بسیار زیادی که منطقه خلیج فارس برای انقلاب اسلامی دارد، احساس شد که در کنار این واحدها یگان‌های دریایی نیز در سپاه تشکیل شود، که این امر با موفقیت به اجرا درآمد و هم‌اکنون یگان‌های دریایی سپاه در کنار نیروی دریایی [ارتش] آماده دفاع از آب‌های ایران و تنگه هرمز، که شاهرگ حیاتی اقتصاد غرب است، می‌باشند. از سویی یگان‌های هوایی سپاه نیز ایجاد شده است که ان‌شاءالله به زودی تقویت خواهد شد. به دنبال حملات ناجوانمردانه دشمن بعثی و استفاده از سلاح‌های شیمیایی، واحدهای پدافند شیمیایی در سپاه تشکیل شد تا با این حملات مقابله کند. از سویی وسائل پدافند شیمیایی در حد خودکفایی ما در داخل سپاه تولید شده و در این زمینه به سایر نیروهای مسلح نیز کمک می‌شود. سپاه حتی این آمادگی را دارد که ملت ایران را در مقابل پدیده  سلاح‌های شیمیایی یاری داده و آموزش دهد تا در مقابل این ناجوانمردی‌ها پایمردی کرده و از انقلاب دفاع کنیم. با توجه به ماهیتی که انقلاب اسلامی دارد نمی‌تواند روی کمک‌های نظامی ابرقدرت‌ها حساب کند، لذا مطالعاتی در زمینه تأمین سلاح در سپاه انجام شد، تا بتوانیم در زمینه توان رزمی و دفاعی به خودکفایی رسیده و نیاز خودمان را برآورده سازیم. در طول این مدت، همواره این فکر تقویت می‌شد، و اگر مغزهای آلوده به فساد و فحشاء و الکل در دنیای شرق و غرب قادرند سلاح‌های پیشرفته‌ای بسازند، قطعاً مردم مسلمان و خداجو در انقلاب اسلامی بهتر قادرند به خاطر عدم آلودگی‌ها، زمان را هم برای ما کوتاه کنند و مدرن‌ترین سلاح‌ها را تولید نمایند. با این اعتقاد در سپاه و بقیه نهادهای انقلابی و سازمان‌های نظامی، مطالعاتی را برای ساخت سلاح‌های مورد نیاز شروع کردیم که خوشبختانه به ما ثابت شد که قادر هستیم در مدت کوتاهی آنچه را که برای دفاع از انقلاب می‌خواهیم، بسازیم. ما از کارهای مشکل شروع کردیم. ابتدا خود را در تهیه سلاح‌های موشکی آزمودیم. در این آزمایش به فضل خدا پیروز بیرون آمدیم و موفق به ساخت موشک شدیم. هم‌اکنون تولید یکی از انواع موشک‌های ساخت خودمان آغاز شده است، و در آینده مسائل علمی انواع دیگر موشک‌ها را حل کرده و تولید آنها را آغاز خواهیم کرد. این حرکت در ابعاد دیگر زرهی، توپخانه، پدافند شیمیایی و مخابراتی آغاز شده و پیشرفت‌های بسیاری نیز داشته‌ایم.

با توجه به تجارب چند ساله جنگ، ما به این نتیجه رسیدیم که اصولاً دادن قدرت و مهلت تفکر به دشمن باعث می‌شود که او بتواند خودش را بازسازی کند و در مقابل حملات بزرگ ما مقاومتی از خودش نشان بدهد. لذا با توجه به ضعف فرماندهی و روحیه در دشمن، تصمیم گرفته شد که همیشه در طول مرزهایی که با دشمن داریم با آنان درگیر شویم. در عملیات محدودی که ما در چند ماه گذشته انجام دادیم نقاط حساس و سوق‌الجیشی را با کمترین نیروی انسانی و امکانات نظامی آزاد کرده‌ایم. البته این بدان معنا نیست که ما جنگ را با این شیوه می‌خواهیم ادامه بدهیم. ما عملیات بزرگ نیز در پیش رو داریم. ما هر زمان که موقعیت مناسبی پیش بیاید عملیات گسترده خود را که چندین عملیات بزرگ و پی در پی است به اجرا در خواهیم آورد.

منبع: روزنامه اطلاعات(ویژه‌نامه هفته جنگ)؛ ۳۱ شهریور ۱۳۶۴