محمد تقی پسیان
اشاره
کلنل محمدتقی خان پسیان از نظامیان اواخر دوره قاجاریه و اولین ایرانی بود که دوره آموزش خلبانی را طی کرد. در سال ۱۳۰۰ خورشیدی، کلنل پسیان که فرمانده ژاندارمری خراسان بود، حکومت شبه خودمختار جمهوری خراسان را تشکیل داد، اما مدت کوتاهی بعد توسط قوام‌السلطنه و رضاخان سرکوب و در مهر 1300 به شهادت رسید. او در کنار قبر نادرشاه افشار در مجموعه باغ نادری مشهد به خاک سپرده شده‌است.
«گذرستان» حاضر زندگی و زمانه کلنل محمدتقی خان پسیان را بررسی کرده است.
روز 15 مهر 1300 پیکر کلنل محمدتقی خان پسیان امروز در میان انبوه مردم مشهد تشییع شد و در باغ نادری دفن گردید. کلنل محمدتقی خان پسیان فرزند یاور محمدخان پسیان (عنایت‌السلطان) در سال 1271 خورشیدی در تبریز متولد شد. او از یک خانواده سپاهی آذربایجان برخاسته است و تمام بستگانش در نظام بودند. محمدتقی خان تحصیلات ابتدائی را در تبریز انجام داد و بعد به تهران آمد وارد مدرسه نظام شد و در سن 20 سالگی درجه...
محمدتقی پسیان، از نظامیان اواخر دوره قاجاریه، فرمانده قوا و رهبر قیام خراسان در سال 1300 شمسی. پسیان، معروف به کلنل محمدتقی خان است و قیام وی یکی از فصول مهم تاریخ ایران پس از انقلاب مشروطه است. او که در راه اعتقاد و اندیشه خود جنگید و سرانجام نیز در همین راه کشته شد، نامی نیک از خود در تاریخ معاصر ایران به جای گذاشت. اگرچه هنوز ناگفته‌های بسیاری درباره اهداف و چگونگی این قیام به جای مانده، اما با این...
نهم مهر ۱۳۰۰ سالروز شهادت کلنل محمدتقی پسیان است . در تابستان سال 1300 کلنل محمدتقی خان پسیان با تصرف ادارات دولتی، نظامی و انتظامی استان خراسان، قیام خود علیه دولت قوام‌السلطنه را در دوران حاکمیت رضاخان آغاز کرد. این رویداد، 2 ماه پس از سقوط کابینه سیدضیأالدین طباطبائی و آغاز کار دولت قوام السلطنه صورت گرفت. به هنگام کودتای سید ضیاء، قوام‌السلطنه والی خراسان بود و کلنل پسیان فرماندهی...
من مهاجرم، یعنی اجداد من پس از جنگ 1243 و مجزا شدن قفقاز از ایران، زیر بار رعیتی خارجه نرفته از همه چیز خودشان صرفنظر کرده و خود را به آغوش وطن آباء و اجدادی انداخته‌اند، پدران و پدر بزرگان من همه «سوگلیهای» رجال نامی ایران، مثل میرزاتقی‌خان امیر، حسنعلیخان امیرنظام و غیره بوده‌اند. من خود در (1309 هجری) در تبریز متولد شده و از سنه 1317 تا 1323 در آن شهر، ابتدا در منزل و مکتب و سپس چند ماه در اولین...
کلنل محمد تقی خان پسیان به سال 1270 هجری شمسی در محله سرخاب تبریز دیده به جهان گشود . وی ضمن فراگیری دروس اولیه متداول، با تحصیل در مدرسه نظامی به درجه سروانی رسیده و در فرماندهی نیروهای ژاندارمری مشغول به خدمت گردید.بعد ها به آلمان عزیمت و با دیدن دوره هوانوردی و انجام سی وسه سورتی پرواز نام خود را به عنوان اولین خلبان ایرانی در تاریخ ثبت نمود. (به یادبود او در سه راهی فرودگاه تبریز تندیسی از او در...
با توجه به گزارش میلسپو، معلوم بود که بزودی مشکلی جدی در قالب یک شورش بزرگ در خراسان اتفاق خواهد افتاد. در فوریه 1925، ژنرال جان محمدخان، به فرماندهی نیروهای نظامی (امیر لشگر) خراسان منصوب شده بود. او رییس نظمیه مشهد را برکنار «و چندین افسر پلیس را به دلیل برگزاری جلسات محرمانه و انتقاد از سیاست‌های رضاخان دستگیر، و نظم کامل را حکمفرما کرد. سیاست فرمانده جدید این است که... به کسی اجازه...
در سال 1309 هجری قمری در محله سرخاب تبریز طفلی پا به عرصه وجود نهاد که محمدتقی نامیده شد. پدرش یاور محمدباقرخان پسیان از ایلات کرد منطقه و مادرش فاطمه سلطان عزتالحاجیه از همان کودکی در تربیت فرزند کوشیدند. دوران تحصیلات ابتدایی خود را در تبریز به پایان برد و در سال 1324 هجری قمری برای تکمیل تحصیلات به تهران آمد و وارد مدرسه نظام شد. او در سال 1329 هجری قمری با درجه نایب دومی وارد خدمت شد و مدارج ترقی را یکی...
«به مدد نامه‌هایی که از او باقی مانده، اکنون چیزهای بیشتری از کلنل می‌دانیم. خلبان شاعر شورشی، نخستین ایرانی‌ای که هواپیما راند و از آن بالا زمین را نگریست اما سرنوشتش این بود که نه در سقوط هواپیما که به اتهام سرپیچی از حکومت مرکزی، شورشی لقب بگیرد و در حالی که می‌توانست از ایران خارج شود، بماند، بجنگد و کشته شود.» «کینه قوام‌السلطنه از او مربوط به دورانی که والی...
«یوسف متولی حقیقی»، استاد دانشگاه، پژوهشگر تاریخ و نویسنده کتاب «از تبریز تا مشهد: پژوهشی پیرامون و قیام کلنل محمدتقی خان پسیان»، از زندگی و اقدامات کلنل پسیان در خراسان و همچنین مبارزه او با فساد حاکم در دستگاه حکومتی آن دوره گفت. دلم به حال تو ای دوستدار ایران سوخت / که چون تو شیر نری را در این کنام کنند تمام خلق خراسان به حیرت‌اند اندر / که این مقاتله با تو را چه نام...
