آیت الله حائری یزدی
اشاره
آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی یکی از برجسته‌ترین و تأثیرگذارترین علمای دینی شیعه معاصر به شمار می‌رود. عالمان بزرگی چون امام خمینی(ره)، حجت کوه کمره‌ای و آیت‌الله بافقی، از شاگردان برجسته ایشان به شمار می‌روند. حائری مؤسس حوزه علمیه قم بود. او در دوران ریاست برحوزه قم، بیش از هر چیز به برنامه‌ریزی برای تثبیت و پیشرفت حوزه می‌اندیشید. تحول در روش‌های آموزش در حوزه، تخصصی شدن ابواب فقه، توسعه دامنه معلومات دانش‌پژوهان حوزه، حتی آموزش زبان‌های خارجی، و به طور خلاصه تربیت محقق و مجتهد، از برنامه‌های او بود. مرحوم آیت‌الله حائری در ۱۲۳۹ خورشیدی در روستای مهرجرد میبد، واقع در ۶۰ کیلومتری یزد به دنیا آمد و در شب ۱۰ بهمن ماه ۱۳۱۵ شمسی بر اثر حمله‌ی قلبی درگذشت.
«گذرستان» حاضر، زندگی و زمانه آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی را کالبدشکافی کرده است.
آغاز جنگ جهانی اول، پایانی بر سلطنت قاجار و بستری برای شکلگیری «پهلویسم» بود. عناصر و مؤلفه‌های اساسی گفتمان پهلویستی عبارت بودند از: 1. شوونیسم (ناسیونالیسم افراطی ایران)؛ 2. شبه مدرنیسم (غرابگرایی) و یا به تعبیر دیگر مدرنیسم کاذب؛ 3. سکولاریزم. با استقرار رضاخان بر مسند حکومت، پروژه کلاسیک تجدد ایرانی شکل گرفت و دولت مطلقة شبه مدرن تکوین یافت. دولت مطلقه‌ای که مهمترین...
هنگامی که خبر رحلت جانسوز آیت‌الله حائری یزدی در قم پیچید، مردم عزادار برای مراسم تشییع «مؤسس حوزه علمیه قم» سنگ تمام گذاشتند؛ مراسمی که به دلیل حضور بانوان محجبه و انجام مراسم عزاداری در دوران استبداد رضاخانی بی‌نظیر بود. هفدهم ذی‌القعده سال 1355 (1315 شمسی) بزرگ مردی از تبار عالمان شیعی دعوت حق را در حالی لبیک گفت که حوزه علمیه قم میراث جاودان او هم اکنون طلایه‌دار علم و حکمت...
: پژوهش و نگارش مدخل «حوزه علمیه» در «دانشنامه جهان اسلام» - که رهبر انقلاب مؤسس آن به‌شمار می‌رود- به تازگی پایان یافته است. این مقاله‌ی مفصل، پس از ذکر کلیاتی مهم درباره حوزه علمیه، به بررسی دقیق‌تر پیرامون حوزه‌های علمیه اثرگذار و جریان‌ساز در تاریخ شیعه می‌پردازد که هریک در گوشه‌ای از جغرافیای جهان اسلام، پدید آمده و بالیده‌اند. این مقاله همچنین فراز و فرود...
حوزه علمیه قم در دوره مرجعیت مرحوم حضرت آیت‌الله العظمی بروجردی از هر جهت رشد کرد؛ رشدی که به عنوان یک جنبش فرهنگی درآمد و زمینه‌ساز جنبش سیاسی قم در سال‌های ۴۰ و ۴۱ شد. مطابق گزارشات و متون تاریخی، نجف به عنوان یک پایگاه علمی معتبر از زمان شیخ طوسی مطرح می‌شود و با مهاجرت شیخ به نجف اشرف سیل دانشجویان اسلامی این مرکز مقدس شیعه را به دانشگاهی عظیم تبدیل می‌کند. می‌توان برای تطور حوزه...
حوزه علمیه قم در همان سال های اولیه تأسیس، متأثر از روند تجددگرایی آمرانه در ایران به محدودیت گرایید و به شدت غیرسیاسی شد. اما با پایان دوران حرمان خود، زمانی که به سیاست بازگشت، هرگز به مشروطه برنگشت و کوشید با تأمل در دانش سنتی خود، به بازسازی نظریه حکومت اسلامی بپردازد. این نظریه که متأثر از الزامات زمان، واجد عناصری نسبتاً مدرن بود کوشید با طرح دولت دینی در قلمرو مفهوم سرزمین ملی از هویت اسلامی...
حوزه علمیه قم درشرایطی تأسیس گردید که زمانه به مذهب، بی مهری میورزید و روحانیت، خسته ازحوادث مشروطیت، بیشترین لطمات را متحمل شده بود. چنین شرایطی سبب میشد که حوزه، این بار نه در پناه و حمایت حکومت سلطنتی، بلکه در تقابل با آن شکل گیرد. البته تقابلی که در آغاز، یعنی در عصر مرحوم شیخ عبدالکریم حائری، به ستیز با آن نینجامید و به فرورفتگی روحانیت و بیعلاقگیاش به جهان پیرامونی منجر...
بنیانگذار حوزه علمیه قم گفت: «آقا! من خیلی فکر کردم. این مردک (رضاخان) چادرها را بر می‌دارد، عمامه‌ها را هم بر می‌دارد؛ » همه این‌ها واقعیت دارد و باید در حدود توان کاری کرد. ولی اینجا (حوزه علمیه قم) هنوز ثابت و استوار نشده است. آیت‌الله حائری به دلیل حفظ حوزه علمیه قم از مقابله با رضاخان خودداری کرد. وی معتقد بود تا پیش از استوار شدن پایه‌های حوزه علمیه، نمی‌توان و نباید اقدامی...
سال 1326 ه -.ق در روستاى ((مهرجرد)) یزد در خانه مردى پاکدل و پرهیزکار به نام ((محمد جعفر)) کودکى پا به عرصه حیات گذاشت و عبدالکریم نام گرفت . وى دروان کودکى را در دامان پر مهر مادرى سپرى کرد تا به شش سالگى رسید. در آن روزگار که عبدالکریم بایستى پایش به مکتب باز مى شد در مهرجرد از مدرسه و مکتب خبرى نبود و کودکانى که بزرگ مى شدند به دنبال کار و حرفه پدران خود رفته ، بهار عمرشان را در مزارع سپرى مى کردند، اما...
«هر طلبه جوانی که وارد حوزه می شد، خود را در برابر قله با شکوه و چشمه هایی می دید که از دامنه آن فوران می زد. چنان جذب این شکوه و جمال می شد که هیچ صدا و فریادی نمی شنید و از هیچ هیاهوئی با خبر نمی شد. جمله چشم می شد و گوش و محو واله آن قله برافراشته و چشم نواز....»(1) این توصیف را در احوالات موسس حوزه گفته اند و بس توصیفی به حق است. در 17 ذی القعده مصادف با رحلت آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری، موسس حوزه...
از: رسول جعفریان تأسیس حوزه علمیه قم در سال 1340 ق / 1301 ش و زمانی بود که مرحوم آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری از اراک عازم قم شد. ورود ایشان به قم در دوم فروردین ماه و در ظاهر موقت بود؛ اما پس از آن با اصرار علما ومردم، و دقیقا در ادامه فعالیتی که در اراک برای تأسیس یک حوزه علمیه قوی صورت داده بود، در قم ماندگار شد و به کار تأسیس و توسعه حوزه در این شهر پرداخت. به همین جهت طلاب...
: آقای عبدالحسین حایری، نواده دختری مرحوم شیخ عبدالکریم حایری و از شاگردان مرحوم بروجردی می‌باشند. ایشان مسئولیت کتابخانه مجلس شورای اسلامی را عهده‌دار بوده و در یک تلاش ارزنده، اسناد روحانیت در مجلس شورای ملی را در چند مجلد به چاپ رساندند. س : جناب آقای حایری! دیدگاه و موضع مرحوم جدتان حاج شیخ عبدالکریم حایری یزدی (مؤسس حوزه علمیه قم) نسبت به مشروطه چگونه بود؟ لطفاً در مورد زندگی ایشان...
شیخ عبدالکریم حائری سال ۱۲۳۸ هجری شمسی در روستای مهرجرد یا مهرگرد(میبد) یزد به دنیا آمد. پدرش «محمدجعفر» کشاورزی پرهیزکار و با تقوا، صالح و صادق و مادرش اهل اردکان یزد بود که پس از ازدواج با محمدجعفر به روستای مهرجرد در دو فرسخی اردکان آمد. در شش سالگی وی، یکی از بستگانش معروف به «میر ابوجعفر» به مهرگرد آمد و آموزش عبدالکریم را عهده‌دار شد. «میر ابوجعفر» شیخ را به اردکان برد و...
مقاله ای کوتاه در مجله همایون ( سال اول بهمن 1313) به قلم مرحوم آیت الله حاج سید مصطفی خوانساری در باره وحدت اسلامی چاپ شده است که گرچه کوتاه است اما دست کم از دو جهت اهمیت دارد. نخست از این زاویه که وی یکی از شاگردان و نزدیکان آیت الله حائری بوده و محتوای مقاله خود را به نظر حضرت آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری – اعلی الله مقامه – رسانده و ایشان آن را تأیید کرده است. دوم آن که این نوشته به دلیل آن...
