تاریخ نگاری
نگارش تاریخ، مورخ را با شیوه‌های تاریخنگاری و علم تاریخ مواجه می‌کند. ویل دورانت، تاریخ‌نویس و محقق شهیر آمریکایی، تاریخنگاری را علم نمی‌داند و معتقد است تاریخنگاری یک صنعت، هنر و یک فلسفه است. صنعت به دلیل استخراج حقایق، هنر به سبب ایجاد نظمی با معنی در درون آشفتگی مطالب و فلسفه به خاطر روشنگری و جستجوی چشم‌انداز آینده1. با این حال دکتر زرین‌کوب معتقد است هرگاه مورخ با...
یکی از ویژگی‌های سلطنت رضاشاه تاریخ‌زدایی سیستماتیک بود؛ به این معنا که برای ایجاد مشروعیت، تاریخ به‌صورت سیستماتیک دستکاری و تحریف شد. نسل اول روشنفکران پس از مشروطیت با روی کار آمدن رضاشاه و به فرمان وی برای بازتعریف هویت ملی تلاش‌های عمدهای در حوزه تاریخ انجام دادند و به علت تأثیرپذیری از اندیشه ناسیونالیسم و نیز مسائل و معضلات داخلی عمدهای چون نفوذ استعمار، سلطه استبداد و...
علم تاریخ و فن تاریخ نگاری رویکرد پُرکاربردی برای کسب خودآگاهی مردم است، اما در اثر غفلت و سهل‌انگاری می‌تواند به ابزاری جهت اغفال و تحمیق و تسلیم توده‌های مردم تبدیل شود. به عنوان مثال، عدم ثبت صحیح رویدادهای تاریخی و نیز بزرگ‌نمایی یا اغماض‌های بی‌جا می‌تواند به پشتوانه‌ی فرهنگی و هویتی کشور خدشه وارد کند و منجر به گمراهی کشور شود. تاریخ مثل زنجیر محکمی است که ما را با...
کتاب ماه: بسم الله الرحمن الرحیم. با تشکر از دوستان عزیز که وقت خود را در اختیار کتاب ماه تاریخ و جغرافیا گذاشتند. از زوایای گوناگونی می توان در مورد تاریخ نگاری انقلاب اسلامی بحث کرد. به نظر من، ما هنوز به صورت متعین و ثابتی از تاریخ نگاری انقلاب اسلامی دست نیافته ایم و به علت حضور بازیگران زنده، هنوز در جریان این حادثه قرار داریم؛ البته هم زمان تاریخ نگاری انقلاب اسلامی بسیار زنده و فعال است و هم...
لطفا در ابتدا تعریفی ازتاریخ و تاریخنگاری داشته باشید؟ در باره تاریخ تعاریف متعدد ومتنوعی شده است اما از دیدگاه حقیر تاریخ علم شناخت وتفسیر گذشته انسانها در پرتو حال است که بر اساس روش ها ،گزینش ها وتفسیر های مورخان به دست می آید. یکی از ساده ترین تعاریفی که ازتاریخنگاری شده است این است که تاریخنگاری همان ثبت وقایعگذشته است هرچند که تعریف مذکور خود نیزخدشه پذیر است. مثلا الان در حوزه تاریخنگاری...
هردوره‌ای گذشته خود را دوباره‌نگاری می‌کند،تا بتواند به پرسش‌های تازه عصر خویش پاسـخ دهـد. ایـن طبع معمول به ما می‌گوید که تاریخ‌نویسی انتهای مسدودی ندارد،چرا که تاریخنگاری محصول تـاریخ نگری است و نگرش‌ها نمی‌توانند در دوره‌های گوناگون یکسان و یکسو باشند.هرنسلی با اتکابـه میراث گذشتگان و نویافته‌های زمـانش بـه بازکاوی عالمانه گذشته...
مسائل مربوط به تاریخنگاری را می‌توان در دو بخش کلی ارزیابی کرد: 1-بـخش ابـزاری یـا بیرونی؛مانند:امکان دسترسی به اسناد،دانش و توان مورخ در تتبعات تاریخی، امکانات معیشتی مورخ و فـراهم بودن امنیت و جمعیت خاطر او،توجه به توسعه و تعمیق گروههای آموزشی تاریخ در دانشگاهها،و... 2-بـخش کاربری یا درونی؛مـانند: سـازمان‌یافتگی ذهنی مورخ نسبت به اموری چون باورهای سیاسی و...
دگرگونیهای بزرگ اجتماعی،همچون انقلاب،پیامدهای گونه‌گونی دارند.از آن شمار است برانگیخته شدن مـیل مـورخان بـه نگارش رویدادهایی که به انجام یک حکومت و آغاز حکومتی دیگر منجر گشته.انقلاب اسلامی نـیز بنا به طبع دگرگون‌ساز خود چنین خواستی را در ضمیر تاریخ‌نگاران ایران و جهان پدید آورد و بـه فراخور دانش،علاقه و تـخصصشان،آنـان را وادار به این واکنش طبیعی کرد.و از...
دگرگونیهای بزرگ اجتماعی، همچون انقلاب، پیامدهای گونه‌گونی دارد. از آن شمار است برانگیخته شدن میل مورخان به نگارش رویدادهایی که به انجام یک حکومت و آغاز حکومتی دیگر منجر گشته. انقلاب اسلامی نیز بنا به طبع دگرگون‌ساز خود چنین خواستی را در ضمیر تاریخ‌نگاران ایران و جهان پدید آورد و به فراخور دانش، علاقه و تخصص‌شان، آنان را وادار به این واکنش طبیعی کرد. و از آنجا که نوشتن از رخدادهای...
تاریخ 250 ساله اخیر ایران، با قدرتنمایی و زورگویی استعمار، استبداد، سلطه، نفوذ، دیکتاتوری و ... گره خورده است؛ به طوری که در زمان قاجار، شاهد امضاء و انعقاد قراردادهای سنگین علیه ملت ایران، داشته‌های آنان و همچنین تمامیت ارضی کشور هستیم، قراردادهایی که در دوره پهلوی به شکل دیگری و در قالب چپاول نفت و دیگر اقدامات، علیه ملت ایران به اجرا گذاشته شد. در زمان سلطنت رضاخان (1304ـ1320) جامعه در یک...
کتاب ماه: بسم الله الرحمن الرحیم. با تشکر از دوستان عزیز که وقت خود را در اختیار کتاب ماه تاریخ و جغرافیا گذاشتند. از زوایای گوناگونی می توان در مورد تاریخ نگاری انقلاب اسلامی بحث کرد. به نظر من، ما هنوز به صورت متعین و ثابتی از تاریخ نگاری انقلاب اسلامی دست نیافته ایم و به علت حضور بازیگران زنده، هنوز در جریان این حادثه قرار داریم؛ البته هم زمان تاریخ نگاری انقلاب اسلامی بسیار زنده و فعال است و هم از...
1.برای جامعه‌ای که تکیه‌گاههای محدودی دارد و با فراوانی دوستان فراموش‌کار روبه روست،نگه‌داری از دسـتاوردهای بـزرگ اجـتماعی سخت است.نگه‌داشتن طعم شیرین این دست‌آوردها زیر دندان جامعه، با گذشت دهه‌ها آسان نـیست.دلسوزی می‌خواهد،اما بیشتر از آن،دوراندیشی و آینده‌نگری طلب می‌کند. پیروزیهایی که در برخی برهه‌ها زمـانی نصیب یک ملت...
در نگاهی گذرا به ماهیت رخدادهای ضد استبدادی یکصدساله اخیر ایران،دو رویـداد بـیش از بـقیه،در صورت و سیرت به یکدیگر شبیه‌اند:15 خرداد 1342 و 22 بهمن 1357.چه در ابعاد خارجی و چه زمینه‌های داخلی،راهبری و حـضور مردمی و نیز اشتراک درخواستها و شعارها، شباهتهایی وجود دارد که به درستی یکی را سرآغاز و دیـگری را سرانجام حرکتی دانسته‌اند کـه بـه عنوان انقلاب اسلامی شناسایی شده...
نگاه عمیق مورخ به چرایی ها ،کنکاش در چگونگی های رویدادها و بررسی های همه جانبه موضوع در ابعاد سیاسی،اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی زمینه ساز آن رویداد،در بررسی های تاریخی بسیار اهمیت دارد . آنچه ابن خلدون را از مورخان پیشین خود ممتاز کرد،صرف روایـت احـوال گـذشتگان نبود؛راهی که قبل از او بسیاری از تاریخ‌نگاران پیموده بودند،بلکه او اعتماد به اقوال منابع را در پس اندیشه خـود قرار داد و...
به گزارش سایت تاریخ شفاهی ایران، کارگاه یک روزه «کاربرد تاریخ شفاهی در مستندنگاری‌های تصویری» روز چهارشنبه، بیست‌وچهارم بهمن 1397 با سخنرانی «دکتر مرتضی نورایی» استاد دانشگاه اصفهان و به همت موزه عصارخانه شاهی (مرکز مطالعات فرهنگ عامه اصفهان) برای علاقه‌مندان برگزار شد. فشرده‌ای از مطالب مطرح شده در این کارگاه، پیشِ روی شماست. مکتوبات؛ پایه مستندسازی دکتر نورایی در بخش...
با توجه به نگاه واندیشه محققان ومورخین تاریخ انقلاب رادرچند گروه می توان تقسیم کرد:یکی مورخانی که از دیدگاه حمایت، دفاع، علاقه مندی و دلبستگی به انقلاب و بالطبع از موضع وفادارانه به انقلاب قلم می زنند. لطفا در ابتدا تعریفی ازتاریخ و تاریخنگاری داشته باشید؟ در باره تاریخ تعاریف متعدد ومتنوعی شده است اما از دیدگاه حقیر تاریخ علم شناخت وتفسیر گذشته انسانها در پرتو حال است که بر اساس روش ها ،گزینش...
